“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno,
i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,
i obijesni ne budite, jer On dobro
vidi ono što radite”
Kur’an
[email protected]
• Podgorica • godina X • broj 66 • jul, oktobar, 2010. • viti X • numri 66 • korrik - tetor, 2010.
0,50
Donatorske akcije u Njujorku i Čikagu:
Za Islamski centar
u Baru prikupljeno
170.000 dolara
Njujork, Podgorica - Donatorskim akcijama dijaspore Islamske zajednice iz
Crne Gore, u Njujorku i Čikagu, obezbjeđeno je 170 hiljada dolara za nastavak
radova na Islamskom centru u Baru.
Delegacija Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori i Odbora za igradnju
Islamskog centra u Baru, predvođena
reisom Rifatom ef. Fejzićem, tokom
donatorskih susreta u Njujorku i Čikagu, krajem oktobra ove godine, predstavila je projekat džamije i njenih pratećih sadržaja, koji će činiti jedan od
najvećih Islamskih centara na
Balkanu
str. 27
Oskrnavljen objekat
Islamske zajednice u Tivtu
Podgorica, 29. oktobra (MINA) Mešihat Islamske zajednice u Crnoj
Gori osudio je danas demoliranje i
skrnavljenje islamskog vjerskog objekta u Tivtu.
U noći između četvrtka i petka,
nepoznate osobe pokušale su da obiju objekat Islamske zajednice, javljeno je iz Mešihata.
Reis Rifat Fejzić je u saopštenju
naveo da su te osobe polomile prozorska stakla i ubacile svinjski izmet u
molitveni dio objekta.
On je pozvao državne organe da
otkriju i osude počinioce ovg nedjela
i da islamskim vjernicima u Boki Kotorskoj omoguće nesmetano obavljanje vjerskih dužnosti.
str. 27
Bajram mubarek!
Ndërmjet
Ramazanit
dhe Haxhit
faqe 10
ELIF
DRUGA STRANA
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
2
Postavljen kamen-temeljac za
izgradnju džamije u Bogajićima
Plav, 9. oktobra - U organizaciji Odbora IZ-e Plav i Odbora za izgradnju džamije, u selu
Bogajiće kod Plava, upriličena
je svečanost povodom postavljanja kamena-temeljca.
Nakon klanjanja podne namaza, u ime organizatora svečanosti, goste je poselamio i dobrodošlicu im poželio Muhamed ef. Cecunjanin.
Delegaciju Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori su
sačinjavali: Bajro ef. Agović,
sekretar Mešihata, Enis ef. Burdžović, rukovodilac vjerskoprosvjetne službe, Rahman ef.
Kačar, pomoćnik direktora
Medrese u Podgorici, Amer ef.
Šukurica, sekretar Medrese,
Fuad Čekić ispred Pravne službe Mešihata, Ismail Dacić,
Sa sveëanosti
Džemal Dacić i Sadmir Hadžić, profesori Medrese. Ispred
Islamske zajednice u Srbiji
prisustvovao je muftija Muamer ef. Zukorlić sa saradnicima.
Program je otpočet učenjem Kur’ana. Uvodno ašere je
proučio Sead ef. Jasavić. U
ime organizatora prisutnima
se obratio predsjednik odbora
za izgradnju, Bajazit Cecunja-
nin. Prisutne je poselamio i glavni imam Odbora Islamske
zajednice Plav, Sinan ef. Latić,
koji je naglasio da, izgradnjom
ove džamije, plavski kraj dobija četrnaestu džamiju. Izaslanik Reisa, Rukovodilac vjerskoprosvjetne službe, Enis ef. Burdžović je prisutnima i organizatoru prenio selame reisa Islamske zajednice u Crnoj Gori,
Rifata ef. Fejzića, njegove čestitke povodom ovog mubarek
čina, te izvinjenje što reis, zbog službenog puta nije bio u
prilici da prisustvuje ovoj svečanosti. On je naglasio da u islamu imamo dva aspekta razumijevanja temelja: jedni temelji stoje na zemlji, a drugi, koji
ljude navode da grade džamije
- jesu temelji na takvaluku,
bogobojaznosti. Na svečanosti
je govorio i muftija Muamer
ef. Zukorlić, koji je izrazio
zadovoljstvo što prisustvuje
ovakvom činu, te ukazao na
brojne aspekte vrijednosti džamije za okruženje u kome
živimo.
Potom se pristupilo postavljanju kamena-temeljca, kojeg
su postavili većinski vakifi,
Dževat Cecunjanin i Dževat
Canović. Jedan je za novu džamiju uvakufio svoju parcelu, a
drugi je uvakufio imetak kojim
će džamija biti podignuta. Zajedničkom dovom, koju je proučio Enis ef. Burdžović, okončan je zvanični dio svečanosti. Za sve prisutne, organizatori su upriličili prigodan ručak.
Potpisan ugovor o
izgradnji Islamskog
centra u Rožajama
KURBAN
za Medresu u Podgorici
Rožaje - Dana 20. okto- Kajošević i Džudžević
bra, ove godine, učinjen je
još jedan korak ka infrastrukturnom jačanju Islamske zajednice u Crnoj Gori.
Potpisan je ugovor o izgradnji Islamskog centra u
Rožajama između Islamske
zajednice u Crnoj Gori i
firme BERING d.o.o. Ispred Islamske zajednice ugovor je potpisao Omer Kajoshaj, direktor kancelarije
za odnose sa inostranstvom, a ispred BERING kompanije direktor Mirsad
Džudžević.
Radi se o projektu površine 983 m2, a vrijednost potpisanog ugovora je 699.445
eura. Islamska banka za razvoj iz Džedde je za ovaj projekat izdvojila 444.000 dolara.
Kako je predviđeno, objekat bi trebao biti dovršen u roku od dvije godine, ukoliko se
postigne predviđena dinamika izvođenja radova.
Podgorica - Mešihat Islamske zajednce u Crnoj Gori i ove godine organizuje akciju klanja kurbana za potrebe ishrane učenika Medrese u Podgorici. Kako iz godine u godinu broj učenika ove Medrese raste, time rastu i
potrebe za kurbanskim
mesom.
Zato se i ove godine
organizuje akcija klanja
kurbana za pomenutu
svrhu.
Mešihat poziva sve
muslimane u zemlji i inostranstvu koji žele darivati svoj kurban učenicima
Medrese, da to učine posredstvom Mešihata ili lokalnih odbora Islamske zajednice. Cijena kurbana
ove godine je 140 eura.
IZDAVAČ: Mešihat Islamske zajednice
u Republici Crnoj Gori
GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK:
Muharem DEMIROVIĆ
Akcija 2010
DIREKTOR: Behljulj Kanaćević
REDAKCIJSKI KOLEGIJUM: Zamjenik gl. urednika: Džemo Redžematović; tehnički urednik: Samir Kajošević;
članovi: Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Enis Burdžović, Rifat Jusufi, Ramiz Luboder; Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha
"ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jeziku
Adresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: [email protected]
Uplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,
za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica,
Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"
Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost
Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju
(84504070)
3
HUTBA
jul - oktobar, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Uzdah roditelja
Zahvala pripada Jednom i
Jedinom, Allahu Uzvišenom,
koji suparnika ni pomagača
niti ikog ravnog sebi nema.
Zahvalnost mu dugujemo na
svemu što nam je dao, a sve
što imamo Njegov je dar. Nebrojena hvala neka je Njemu
na blagodati islama i blagodati porodice. Zahvalimo jezikom priznanja Onom ko u
srca roditelja spušta čistu,
bistru i plemenitu ljubav prema potomstvu. Neka je salavat i selam, neprekinuti mir i
spas na posljednjeg Allahovog miljenika i poslanika,
Muhammeda, s.a.v.s., na njegovu porodicu čistu, ashabe
uzorite, i sve vjernike i vjernice do Sudnjeg dana!
Braćo u dinu,
Znajmo da se vjernik neće osjećati istinskim vjernikom ako njegov život nije na strani pravde. Neće se moći primaći takvaluku, i biti blizak
sa ovim plemenitim svojstvom, ako nije pravedan. Kur’anski ajet kaže, "Pravedni budite, to je bliže bogobojaznosti".
Vjernik, braćo draga, nije
onaj koji je u jednoj dolini a
pravda u drugoj. Nedostatak
pravde u odnosima prema drugima, najčešći je uzrok našeg neuspjeha. Kada nisi na
strani pravde i pravednosti,
onda si bliži propast nego
uspjehu!
Znaj da često puta, Allah
Uzvišeni svoj odnos prema tebi uslovi tvojim odnosom prema drugim ljudima. Pa, ko
bude milostiv prema ljudima,
Allah bude milostiv prema
njemu. Ko bude od pomoći
bratu muslimanu, Allah je
njemu pomoćnik. Ko učini
nasilje ljudima, Allah mu
pošalje za to osvetu, makar i
nakon vremena izvjesnog...
Razborit vjernik je onaj
koji će potragati za uzrocima
koji mu ne dozvoljavaju da
napreduje. Kad vjernik primijeti da njegovi ibadeti, njegove dove, njegova usrdna predanost traženju od Allaha ne
daje rezultat, odmah će se okrenuti sebi pitanjem: „Jesam
li nekom nepravdu učinio“?
Pa će, analizirajući svoje odnose prema ljudima najprije
početi od onih njemu najbližih - roditelja. Čovječe, oni su
ti najbliži, jer su kod tebe najzaslužniji. Koliko su te puta
pazili, čuvali, noći probdjeli
pazeći na tebe.
Odnos prema roditeljima
je jedan od najčešćih uzroka
uspjeha ili neuspjeha čovjeka. Roditelji bivaju često
kapijom primanja ili odbijanja ibadeta, dova, svekolike pokornosti. Argumenti valjanosti ove tvrdnje su mnogobrojni. Pomenimo Uvejs el-Karnija. Čovjeka koji je žarko
želio da se susretne sa Poslanikom, s.a.v.s. Ali, uspio je
doći iz Jemena u Medinu, tek
nakon smrti Poslanika,
.s.a.v.s. No, Poslanik, s.a.v.s.,
je prije smrti povjerio Omeru, r.a., jednu oporuku. Upoznao ga je da postoji Uvejs elKarni, čovjek iz Jemena, iz
plemena Murad, bolovao je
od zarazne bolesti kojom mu
je bilo prekriveno čitavo tijelo, osim prostora na stomaku
veličine dirhema. Ovdje Poslanik, s.a.v.s., Omeru podvlači
jednu bitnu osobinu Uvejsa –
imao je majku kojoj je bio
dobročinitelj. Zašto Poslanik
priča Omeru o Uvejsku, kojeg nikada nije vidio? Oporučuje mu: „Ako se budeš sreo
sa njim, zamoli ga da uputi
dovu (Allahu) za tebe“! Zašto, jer sam Poslanik, s.a.v.s.,
veli da je Uvejs bio od onih
kojima se dova prima. Ako bi
Allaha zamolio zakletvom,
odmah bi mu uslišio“! Uvejs,
r.a., nije bio onaj čije su dove
uslišane bez odlaganja zato
što je bio iz Jemena. Niti zato
što je pripadao plemenu
Murad. Niti zato što je bolovao zaraznu bolest pa preživio. Već, krunski razlog njegove primljene dove je – njegova poslušnost majci!
Ako hoćemo da nam Allah uslišava dove, da se naše
ruke prazne ne vraćaju kad
ih moleći podignemo, budimo dobročinitelji svojim roditeljima. Potrudimo se da
naši roditelji budu nama zadovoljni, olakšaćemo uzdizanje naših dova k nebesima, i
primanje naših dobrih djela.
Ovo će najbolje potvrditi
riječi Poslanika, s.a.v.s.:
„Allahovo zadovoljstvo je u
zadovo-ljstvu roditelja, i
Allahova srdžba je u srdžbi
roditelja.“ (Bilježi ga Tirmizi)
U predajama se navodi da
je Musa, a.s., zamolio Allaha
dž.š.: „Gospodaru, pokaži mi
mog prijatelja u Džennetu“.
Allah Uzvišeni mu je objavom ukazao na jednog, sasvim
običnog, skromnog i neprimjetnog i povučenog mladića.
Musa, a.s., se začudio, vidje-
vši da se radi o mladiću kojeg
ne poznaju po mnogo ibadeta, pokornosti i znanja o
vjeri. Pratio ga je. Mladić je
sa tržnice donio namirnice,
spremio majci hranu, pospremio kuću. Bio je poput smjernog sluge u kući svoje majke. Smjerno joj je služio.
Ona tada diže ruke i zamoli
Allaha: „Gospodaru moj, učini mog sina Musaovim prijateljem u Džennetu“. Majčinska hair-dova je ovog mladića
učinila prijateljem Musa a.s.,
u Džennetu.
Pomislimo nekad: - dobročinstvo možemo činiti svojim roditeljima dok su živi. A
šta da činimo ako su oni već
preselili Ahiretu, hoće li
naša djela propasti, jer im
nismo bili pokorni dok su
bili živi?
Islamska ulema kaže da
se roditeljima može činiti dobro i nakon njihove smrti, kroz tri vida zahvalnosti: Prvi je
da čovjek bude vjernik, jer
ako je uspio kod Allaha, to je
najveće zadovoljstvo roditelja. Drugi je da čovjek poveže
rodbinske veze i obilazi one
sa kojima su njegovi roditelji
drugovali. Treći, krunski vid
zahvalnosti je – doviti za umrle roditelje. Svako od nas,
kome su roditelji preselili na
Ahiret, neka sebe učini tekućom, trajnom sadakom. Kako
kaže Poslanik, s.a.v.s.: „Kada
umre sin Ademov, prekida
mu se djelo osim u tri slučaja:
„Ako ostavi trajni vakuf za
sobom, ako ostavi znanje kojim se drugi koriste, i ako ostavi dobro dijete koje će moliti
(Allaha) za njega.“
Nemojmo hitati da mijenjamo čitav svijet, počnimo od
sopstvenog praga, koji je nekada najveća planina koju svako od nas ikad prekorači.
Često vidimo mladića punog
energije i gorljivosti kako
brine i bori se za pravdu, želi
da pravdu unese u svako ćoše
dunjaluka, a nepravedan je
prema onima kojima najviše
zahvalnosti duguje. Mnogi
danas pričaju kako bi mnogo
šta promijenili u svom džematu, svojoj Islamskoj zajednici, svom ummetu... a nikako da učine prvi korak-promijeni svoj odnos prema roditeljima. Uzdah roditelja je neprobojna brana, koja nas može udaljiti od Allahova zadovoljstva a približiti srdžbi Njegovoj, pa ga se dobro čuvajmo ako uspjeti želimo!
Molimo Allaha Uzvišenog
da nas poštedi djela koja nagradu upropaštavaju, i da nas
sigurne i spašene u milost
Svoju uvede!
Enis Burdžović
ELIF
islamske novine
gazetë islame
ISLAMSKO DRUŠTVO
jul - oktobar, 2010.
4
Put islamskog buđenja
DR
MUHAMED IMARA
Uvod
Kada od Gane na jugozapadu krenemo ka Fergani na
sjeveroistoku, kada od Filipina
na 120° ekvatora na istoku, krenemo do krajnjeg zapadnog
dijela Afrike, kada sjeverno od
vrhova rijeka Feldža na 60°
meridijana, krenemo ka srednjoj Africi na jugu, te kada od
Milke na Malajima istočno, krenemo ka Meleki u Andaluziji
zapadno, kada od Nove Gvineje na dalekom azijskom istoku,
krenemo ka Republici Gvineji
na dalekom afričkom zapadu,
svuda će nas susresti islamski
svijet i teritorije muslimana
koje povezuju muslimanske zemlje sa površinom od
35.000.000 km2, a na kojima
egzistiraju 57 država sa veoma
važnim položajem za pomorski, vazdušni i kopneni saobraćaj.
U njima su različite klimatske zone, umjerena, tropska,
pustinjska i interkontinentalna, a njihova zemlja u sebi
krije razna prirodna bogatstva.
Islamske zemlje su:
- prve po posjedovanju petrola i proizvode 60% od ukupne svjetske proizvodnje;
- prve po posjedovanju magnezijuma i proizvode 24% od
ukupne svjetske proizvodnje;
- prve po posjedovanju hroma i proizvode 40% od ukupne svjetske proizvodnje;
- prve po posjedovanju kalaja i proizvode 25% od ukupne
svjetske proizvodnje;
- treće po posjedovanju gvožđa i proizvode 12% od ukupne svjetske proizvodnje;
-pete po posjedovanju olova
i proizvode 10% od ukupne
svjetske proizvodnje;
- sedme po posjedovanju
uglja, čija se vrijednost smanjila u odnosu na petrol.
Na toj zemlji - zemlji islama, važnom strateškom mjestu
i zemlji velikih prirodnih resursa, živi više od milijardu i dvije stotine hiljada muslimana,
odnosno 1/4 ukupne svjetske
populacije. Procenat nataliteta
kod muslimana je najveći u svijetu i iznosi 2,25% što je
aksiom koji islamskom svijetu
otvara mogućnost da njegovi
stanovnici predstavljaju jednu
trećinu ukupne svjetske populacije. Pored važnog strateškog
položaja, velike površine, prirodnih resursa, velikog kapitala, radne snage i vrsnih intelektualaca, stanovnici toga Svijeta posjeduju karakteristike
jednog Ummeta, njegove snage
i potencijala. Sve njih spajaju
karakteristike jedne islamske
kulture, vjere u jednog Boga,
Poslanika, Knjige i kible. Ta
vjera je od okorjelih džahila
napravila najbolju ljudsku zajednicu koja se ikada pojavila.
Od nomada je napravila najveći kulturni svjetionik kojeg
istorija ljudske civilizacije poznaje. Od raznih plemena i naroda, napravila je jedno civilizacijsko tijelo koje, kada oboli
jedan njegov organ, ostali djelovi pate od nesanice i temperature.
Ta vjera se nije izmijenila
niti izvitoperila, jer Onaj koji
ju je objavio, obećao je da će je
čuvati: „Mi, uistinu, Kur’an
objavljujemo i zaista ćemo Mi
nad njim bdjeti!“ (El-Hidžr: 9).
Zašto nam se onda dešavaju prevrati u suprotnost?
Ummet jedinstva je doživio
da se njegovi duhovni, ekonomski, kulturni, politički i vojni
kapaciteti pretvaraju u neislamske centre moći od kojih najmanje koristi imaju muslimani.
Umjesto da najglavnije strateško područje ima prednost u
snazi i odbrani, ono je postalo
izazov drugim narodima za osvajanje, otimačinu i cjepkanje.
Ogromni prirodni resursi, kao
i strateški položaj, nisu izvori
bogatstva, snage, progresa i nezavisnosti Ummeta, već su okovi i lanci koji naš svijet i Ummet stežu ekonomskom eksploatacijom puneći tako svjetske
budžete nemuslimana. Zašto
su zemlje osvajanja i osvajača
koji su za osamdeset godina osvojili više nego što su Rimljani
osvojili za osam vjekova, i koji
su, za razliku od Rimljana i
drugih osvajača, oslobodili čovjeka; njegovu dušu, zemlju,
duh, volju, snagu rada, te bogato duhovno nasljeđe, da bi od
svega toga, po islamskim mjerilima i propisima, napravili
novu civilizaciju za jedan novi
svijet; zašto su, dakle, te slobodne zemlje i ti slobodni ljudi
pali u ropstvo i okove? Zašto su
istjerani iz svojih domova, nekada silom, a nekada iz nemoći da koriste prirodna bogatstva svoje zemlje? Pored toga,
zašto su dočekali da traže
smještaj i ropstvo u toj mjeri da
pomažu potčinjenost onima
koji ih zbog vjere i dunjaluka
ubijaju i iz domova izgone?
Enegrija i prirodni potencijali se nisu istrošili. Nasuprot
toga, oni su se povećali i, prema savremenim istraživanjima, oni se stalno povećavaju.
Vjera koja je stvorila civilizaciju, kada se utjelovila u ovosvjetsku zbilju, služeći ljudskoj
genijalnosti u kultivisanju zemlje i civiliziranju društva te
političkom uređivanju države
(hilafet) koji je ekvivalent Allahovoj vlasti na zemlji, dakle, ta
vjera se nije promijenila. Naprotiv, njena znanost i spoznaja
su nam otkrile nove potencijale i mogućnosti.
Gdje je onda
problem?
Zašto se onda ponovo javlja problem vjere i civilizacijskog preporoda? Zašto, kako i
kada je ovaj Ummet ušao u
krug zastajanja, dekadence i
latentnosti? Kako otvoriti put
islamskom buđenju koje će
ponovo oživjeti našu islamsku
kulturu i civilizaciju? Ono
oživljavanje koje će učiniti da,
po drugi put sa islamom, jedino ovaj Ummet korača ka civilizaciji i da iznova učestvuje u
izbavljenju ljudskoga roda iz
civilizacijskog ćorsokaka u koji
je upao?
Da li su muslimani
jedan Ummet?
Međutim, iako se priznaje
postojanje materijalnih mogućnosti i ekonomskih potencijala
nekih islamskih zemalja, pojedini ljudi sumnjaju da muslimani posjeduju karakteristike,
snagu i potencijale jednog
Ummeta, već ih smatraju mnogobrojnim ummetima.
Jedan dio ljudi koji se bavi
ovom problematikom se suprotstavlja idejama zapadne civilizacije koja zagovara nacionalni ummet i nacionalni identitet, jer takve ideje, inače do-
padljive veoma velikom broju
intelektualne elite današnjih
muslimana, bacaju sumnju u
jedinstvo islamskog ummeta i
poriču postojanje muslimana
kao jednog Ummeta, govoreći
da je to Ummet bez ljudi!
Ove zapadnjačke ideje i shvatanja Ummeta formirale su
pravce i škole koje jako oponiraju i negiraju parolu jedinstva
islamskog Ummeta, a iz njihove literature saznajemo za
fraze poput: egipatski ummet,
sirijski ummet, tunižanski
ummet, perzijanski ummet,
afganistanski ummet, itd. Čak
u dnevnim listovima, a ponekad i u stručnim i naučnim člancima, spiminju se nezavisni
nacionalni arapski, libijski, tunižanski, alžirski, identiteti
koji nisu djelovi jednog islamskog ummeta, već zasebni nacionalni bitak koji sam o sebi
opstoji i ima zasebne i nezavisane nacionalne identitete.
Šta je istina u svemu tome?
Da li su muslimani jedan
Ummet, kako bi se prema
tome usmjerio govor o buđenju i renesansi sa zajedničkim
specifičnostima i uslovima? Da
li se radi o brojnim ummetima,
shodno broju država, narodnosti, rasa koje nudi veliki
islamski svijet?
Postoji mnogo leksikona i
rječnika koji izlažu definiciju
riječi Ummet, naročito oni koji
su pod uplivom zapadnih značenja, a te definicije se odlikuju tačnošću i preciznošću, razlikujući se po svojstvima, podjelama, uslovima koje su postavili i postavljaju za ljudsku
zajednicu koja je dostojna da
bude Ummet različit od drugih
zajednica (ummeta). Tako u
svjetovnim enciklopedijama i
leksikonima javljaju se materijalistički uslovi i svojstva koji
čine ljudsku zajednicu ummetom. U tom smislu, pijaca i zajednički ekonomski život su
kalupi u kojima se oblikuje
ummet; oni su poput materice
koja, pomoću zajedničke zemlje na kojoj rađaju plodovi na
intelektualnom i kulturnom
polju, rađa zajedničko duhovno biće. Taj ummet je međusobno povezan osjećanjima,
emocijama, vrlinama, naravima, vrijednostima, uspomenama, baštinama, bolovima, nadama, itd.
Neki od tih rječnika i lek-
5
jul - oktobar, 2010.
sikona idu daleko u postavljanju uslova i odlika Ummeta u tolikoj mjeri da miješaju između
Ummeta i države: „Ummet je
nezavisna politička skupina
koja živi na određenom području u kome članovi učestvuju
u uređenju institucija, što vodi
osjećaju jedinstva i zajedništva.
Za Ummet nije neophodno da
njegovi članovi budu zajedničkog korijena ili da govore
jednim jezikom, imaju istu
vjeru ili porijeklo. Iako se
ummeti obično oslanjaju na
zajedničku istoriju i postojanje
sličnih kulturoloških osnova“.
Slično ovoj definiciji je i sljedeća: „Ummet je skupina pojedinaca koji čine političko jedinstvo, a veže ih jedinstvo domovine, baštine, nadanja i stradanja“.
Ova sinteza između Ummeta i države, u arapskim rječnicima i leksikonima, plod je
zapadnog intelektualnog uticaja na definisanje toga naziva.
Isto tako, ona služi zapadnim
ciljevima da, šireći sadržine takvih definicija, oblikuju arapsku i muslimansku misao, a
naročito misao onih istraživača koje interesuje značenje,
smisao i okvir Ummeta.
Zapadna civilizacija je osmislila definiciju ummeta pomiješavši ga sa državom, jer su
neki od tih ummeta, uglavnom, postigli slobodu i državnu
nezavisnost. Dok neke države
te civilizacije, iako u sebi
sadrže razne ummete, nemaju
u svojim okvirima one ummete koji su kolonizatorskim terorom razjedinjeni. To je razlog
što oni nemaju jednu državu
za jedan ummet. Tako postoji
stvarna podudarnost između
ummeta i države.
Publicitet shvatanja koje
poistovjećuje državu sa ummetom postoji u leksikonima i
rječnicima naroda koje je
pogodila kolonizatorska gorčina i uski lokalni interesi, te
plemenska i klasna nadmetanja koja su iznjedrila „kraljeve
plemena“ a koje štiti kolonizatorska prevlast zapadne civilizacije. To vodi sumnji u jedinstvo ummeta i gubitku namjere ujedinjenja ummeta i
uspostavljanja jedne države
koja bi ukorjenila jedinstvo
ummeta i pospješila njegove
specifičnosti i ljepote.
Zapadne ideje se afirmišu
kada izvan svojih okvira i zemalja posiju smutnje i intrige,
te kada putem kolonizacije
nanose pljačku i otimačinu. U
ovom okviru i svjetlu trebamo
posmatrati vrijednost i razul-
ISLAMSKO DRUŠTVO
tate tvrdnje zapadne civilizacije o ummetu, kako bi opovrgli
jedinstvo muslimana koje se u
njemu ogleda!
Među tim rječnicima i leksikonima postoje i oni koji su
se sačuvali od miješanja između umeta i države, definirajući ummet savremenom logikom koja pokušava navesti
odlike, prednosti, uslove i limite, kako ta bi definicija bila
što bolja i tačnija. Tako nalazimo da se, zakonski, ummet definira kao: zajednica ljudi koje
okupljaju zajednički elementi,
poput, porijekla, jezika, ubjeđenja, duhovne baštine, što
ih čini integralnim civilizacijskim jedinstvom, rađajući pri
tom osjećaje pripadnosti jedinstva i vezivanja za njega. Ummet je socijalna i civilizacijska
istina, za razliku od države
koja se smatra političkim i
zakonskim jedinstvom. Primjetno je da katkada jedan ummet
biva prisutan u mnogo država,
kao što je bio slučaj sa arapskim ummetom. Isto tako
jedna država u sebi sadrži mnoge ummete, poput Osmanske
imperije, ranije, ili Švajcarske,
sada.
To su najizraženije metode
definiranja ummeta u savremenim rječnicima, leksikonima i enciklopedijama koje su,
pored nekih razlika i odstupanja, jedinstvene u tačnosti,
preciznosti i navođenju uslova,
prednosti i specifičnosti ljudske zajednice ili ummeta.
Htjeli smo da ukažemo na
ovu novu i specifičnu definiciju ummeta kako bi naglasili
njeno razlikovanje sa arapskoislamskom metodom definiranja ummeta. Jer ta metoda je
namjerno i smišljeno odstupila
od skučenog i ograničenog
definiranja ummeta, smatrajući bilo koju zajednicu sa svojim vezivnim elementima, glavnom odlikom ummeta koja ga
razlikuje od ostalih ummetâ.
To iz razloga što iza arapskoislamske metode postoje idejni
simptomi oslikavanja civilizacijske specifičnosti brilijantnog
arapsko-islamskog ummeta,
koji se javljaju kada tragamo za
posebnim shvatanjem Ummeta u našoj arapsko-islamskoj civilizaciji. Takav specifičan način definiranja ummeta upravo svjedoči jedinstvo muslimana u okviru jednog ummeta
i jedne civilizacije.
(nastavlja se)
S arapskog preveo:
Džemo Redžematović
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Osmjeh u praksi
Muhammeda, s.a.v.s.
Neka je neizmjerna hvala Uzvišenom Allahu, Gospodaru svih svjetova! Neka je salavat i
selam na najboljeg Allahovog roba i najodabranijeg poslanika, Muhammeda, s.a.v.s., njegovu
časnu porodicu i plemenite, istinoljubive
ashabe.
Ovim susretom, uz Allahovu dozvolu, imamo namjeru da se upoznamo sa jednim prilično
napuštenim sunnetom (praksom) Allahova Poslanika, s.a.v.s. Kada čitamo siru (životopis Poslanika, s.a.v.s.), nalazimo da ovaj sunnet nazivaju „sredstvom za pridobijanje i mekšanje srca“.
Iz njegova, s.a.v.s., života saznajemo da je koristio sva valjana sredstva kojima je ljude mogao
privući u Allahovu vjeru.
Od tih sredstava je i jedan pokret...Taj pokret, napušteni sunnet o kome govorimo je veoma
lako izvršiti. To je, kako ga zovu, riječ bez glasa
i slova...Ne traje duže od treptaja oka. Polazi sa
usana, prolazi kroz kapiju tuđih očiju, i završava u srcu onog kome je usmjeren. Ovaj sunnet
je sadaka, a ova sadaka je stalno tekla sa usana
voljenog Poslanika, s.a.v.s. To je osmjeh. Možda
zvuči čudno da je osmjeh sadaka, ali Poslanik,
s.a.vs., nas, upozorava: „Nemoj smatrati bezvrijednim ništa od dobrih djela, makar to bilo da
sretneš svog brata (u vjeri) vedrim licem“. (Bilježe ga Hakim i Bejheki) U drugom hadisu, Muhammed, s.a.v.s., osmjeh poredi sa sadakom, podstičući nas da ovakvu sadaku uvijek udjeljujemo: „Osmjeh tvom bratu (muslimanu) je sadaka“. (Tirmizi i ibn Hibban) Koliko je osmjeh
zauzimao ogromno mjesto u životu Poslanika,
s.a.v.s., govori nam imam Buhari, koji je u svom
Sahihu odvojio posebno poglavlje „O osmjehu i
smijanju“. (babu tebessum we-dahik)
Osmjeh se pominje i u Kur’anu, kada se Sulejman, a.s., osmjehnuo na riječi mrava. Osmjeh
je bio stalna praksa Poslanika, s.a.v.s. Osmjehivao bi se kad bi sretao svoje ashabe, dočekivao ih
je sa osmjehom. Osmjehivao bi se kada bi vidio
čovjeka da suzbija svoju srdžbu. Osmjehivao bi
se kada bi neko pogriješio, ispravljajući njegovu
pogrešku blagim osmjehom. Govorimo da slijedimo njegov sunnet, a kada neko pogriješi, često
ga ispravljamo galamom, grubim riječima i
namrgođenim licem. Poslušajmo Džerira, r.a.,
koji pripovijeda, kako stoji u Sahihima Buharije
i Muslima. „...I nikada me Poslanik, .s.a.v.s.,
nije vidio, nakon što sam primio islam, a da mi
se nije osmjehnuo u lice“. Jedne prilike došao
mu je beduin, poznat po svojoj prirođenoj grubosti, obratio mu se grubim riječima, ali ga je
Poslanik, s.a.v.s., privukao nježnošću i osmjehom. Beduin mu je rekao: „O Muhammede,
naredi da mi se da od Allahovog imetka koji je
kod tebe“. Poslanik, .s.a.v.s., se na ove grube
riječi okrenuo, nasmiješio se beduinu i naredio
da mu se da sadaka. Time je smekšao srce
beduina, i navikao ga da mu se obraća riječima
poštovanja, kako su ashabi činili, zovući ga: „O
Allahov Poslaniče“.
Poslanik, s.a.v.s., je jedne prilike u džamiji
naišao pored grupe ashaba koji su pričali neke
događaje iz džahilijjeta, pa se osmjehnuo na to
što su pričali.
Njegovog osmjeha nije nestalo ni u posljed-
njim trenucima njegovog ovosvjetskog života.
Poslanik, s.a.v.s., se osmjehom oprostio od ashaba i Dunjaluka! Enes, r.a., priča, kako je zabilježeno u Sahihima Buharije i Muslima: „Dok su
muslimani bili na sabah namazu, u ponedeljak
(na dan kad je Poslanik, s.a.v.s., preselio na
Ahiret) dok je Ebu Bekr predvodio namaz, iznenadio ih je Poslanik, s.a.v.s. Sklonio je zastor sa
Aišine, r.a., sobe. Gledao je u njih poređane u
safove, pa se osmjehnuo.“
Osmjeh je, kako vidimo iz brojnih slučajeva,
sunnetom Allahovog Miljenika, s.a.v.s., bio put
do srca. Topio je njime led sa osornih i grubih
srca, činio je da iz kamenih srca provre voda milosti i saosjećanja. Danas srećemo ljude kod kojih je osmjeh rijetkost. Kao da su im zubi awret,
pa ih ne smiju otkriti drugima, osmjehujući se.
Jasno je da čovjek nekada prolazi kroz lične
krize, teškoće, nevolje i iskušenja, te da se u takvom stanju teško može okititi osmjehom. Ali, da
čovjek čitavog života bude mračan i namrgođen, uskraćujući osmjeh drugima, to je daleko
od prakse Allahova Poslanika, s.a.v.s.
I nemuslimani su danas svjesni ljepote skrivene u osmjehu. Kažu da osmjeh pozitivno utiče na psihičko stanje smirenosti i opuštanja. Danas kada je stres bolest savremenog doba, osmjeh kojem nas je naučio nas Poslanik, s.a.v.s., je
savršena preventiva! Kaže psiholog Dejl Ka-rindži. „Tražio sam od svojih učenika da odaberu
po jednu osobu kojoj će se svakodnevno osmjehivati, u toku jedne sedmice. Jedan od učenika
je bio trgovac, i odabrao je da se osmjehuje svojoj supruzi, koja od njega nije navikla da vidi
osmjeh. Rezultat je bio, nakon istraživanja, kako kaže učenik – otkrio sam novu sreću koju
nisam okusio godinama unazad. To me je podstaklo da se osmjehujem svima sa kojima dolazim u dodir. Ljudi su mi zbog osmjeha uzvraćali
poštovanjem i trudili se da mi budu na usluzi.
Osjetio sam da je život postao ljepši, svjetliji, a
preko toga, moja zarada u trgovini se povećala
zbog osmjeha“.
Ako nemuslimani jedni drugima preporučuju osmjeh, onda mi muslimani imamo potrebu
više zbog koje osmjeh trebamo učiniti svojom
stalnom praksom – osmjehom slijedimo sunnet
našeg Poslanika, s.a.v.s.!
Na kraju, nemojmo zaboraviti da:
- Osmjeh traje samo trenutak, a drugima može ostati kao lijepa uspomena do kraja života, i
uspomena da nas po dobru pamte i nakon naše
smrti
- Niko ne može reći da je toliko siromašan da
drugima ne može udijeliti osmjeh
- Niko ne može reći da je toliko bogat, da mu
osmjeh nije potreban
- Osmjeh je sadaka koja neće osiromašiti
onoga ko ga daje, a može obogatiti onoga kome
se daje.
- Osmjeh je riječ bez glasa i slova, a kod
Allaha vrijedi kao udijeljena sadaka
- Osmjeh je sunnet Allahova Poslanika,
s.a.v.s., i pored nagrade za udijeljenu sadaku
osmjehom, imamo nagradu za slijeđenje sunneta Allahova Miljenika, s.a.v.s.
Seniha Burdžović
ELIF
EDUKACIJA
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
6
Poticaj odgoja u hadisima
Poslanika a.s.
Uvod
Hvala Allahu dž.š., Gospodaru svih svjetova. Neka je
salavat i selam na Božijeg
poslanika Muhammeda a.s.
Edeb u kur'anskim tekstovima i hadisima Allahovog
Poslanika s.a.v.s., znači cjelovitu brigu o djetetu u prvim
razdobljima njegovog života;
težnju ka lijepom.
Termin edeb, odražava isto
značenje kao i terbijjet i čišćenje.
Odgoj je, u islamskim djelima, u uskoj i neraskidivoj
vezi s učenjem i poučavanjem, i poklanja cjelovitu brigu
duševnoj izgradnji muslimana, u općem značenju, i ona
je potpuno oslonjena na
Kur'an i hadis Alahovog Poslanika a.s., što se jasno vidi iz
djela Ebu Hamida El-Gazalija,
Muhammeda Kutba i mnogih
drugih islamskih autoriteta.
U posmatranju Poslanikove, a.s., pedagoške ličnosti,
neophodno je proučavati svojstva specifična Poslaniku,
s.a.v.s., koja su ga učinila pedagogom najvećeg kalibra, da
bismo, nakon toga, mogli izložiti pedagoški i odgojni program koji je Poslanik, a.s., praktikovao i na negovim osnovama uspio ostvariti izvanredan odgojni preobražaj.1
U ovakvom osvrtu teško je
izložiti sve definicije odgoja
koje su iznijeli učenjaci, budući da bi nas one, s obzirom
na mnoštvo, udaljile od cilja.
A naš cilj je da izložimo Poslanikovu, a.s., pedagošku ličnost i njegovo podsticanje svojih sljedbenika na lijep odgoj.
Poticaj odgoja u
hadisima Poslanika
s.a.w.s
Islamski autori u brojnim
djelima ukazuju na nasušnost
potrebe za islamskim odgo-
jem.O tome se govori i u djelu
grupe aurora : et-terbijjetu-ddinijetu-l-islamijje bejne-l-esaleti ve-l-muasare, iz kojeg izdvajamo raspravu o savremenoj potrebi za islamskom pedagogijom i odgojem.Ovom prilikom navest ćemo neke od
najznačajnijih izazova i pojasniti ulogu i značaj islamskog
odgoja.
Na početku svih rasprava o
islamskom odgoju i pedagogiji
kao autentičnoj islamskoj
nauci neophodno je zastati na
značenju odgoja i obrazovanja
u okrilju tekstova Kur'ana i
suneta, te tekstova autoriteta
islamske pedagogije. Samo
značenje tih pojmova u ovom
kontekstu umnogome će otkloniti nejasnoće i zbunjenost
koji nastaju samom upotrebom pojma islamska pedagogija, odnosno islamski odgojnoobrazovni proces, i svih ideja
u vezi s tim.
Činjenica je da se riječ terbijjet-pedagogija ne navodi
izravno u časnom Kur'anu
kao ni u hadisima Allahovog
Poslanika s.a.v.s., ali se zato i
u Kur'anu i u hadisima koriste termini rebba-nurebbi-u
značenju odgajati, poučavati,
razvijati; juzekki-rasti, uspijevati, napredovati, itd. Navest
ćemo neke ajete i hadise koji
govore o tome. Tako Uzvišeni
Allah kaže:
Gospodar tvoj zapovijeda da se samo Njemu klanjate i da roditeljima dobročinstvo činite. Kad jedno od
njih dvoje ili oboje,kod tebe
starost dožive ne reci im ni:
UH!- i ne povikni na njih, i
obraćaj im se sa riječima poštovanja punim. Budi prema
njima pažljiv i ponizan i
reci: Gospodaru moj, smiluj
im se, oni su mene, kad sam
bio dijete njegovali! ( ElIsra',23.-24.)2
Zar te među nama nismo
gajili dok si dijete bio...(EšŠu'ara,18.)3
Navedeni ajeti ukazuju na
samu srž odgoja i pedagogije,
a to je proces pripremanja i
brige o odgajniku u prvom
razdoblju njegovog života. Ajeti iz sure el-Isra' da je prvenstvena obaveza i zadaća por-
1 - Muhammed REWWAS QALAHDZI, Ličnost posljednjeg Allahovog poslanika, El-Kalem, Sarajevo - Zenica, 2006., str.239.
2 - Ku’ran, El-isra, 23-24.
3 - Kur’an, Eš-šu’ara,18.
4 - Tako je govorio Muhammed resulullah, Isanbul, 1994.,str.238.
5 - Tako je govorio Muhammed resulullah, Istanbul, 1994.,str.237.
6 - Tako je govorio Muhammed resulullah, Isanbul, 1994..str.154.
odice u okviru koje se oba roditelja, otac i majka, zajedničkim snagama brinu o
djetetu koje je još malo i nejako, osiguravajući mu prijeko
potrebnu nježnost i zadovoljenje ostalih potreba.
Roditelji su startni i ujedno ključni faktor koji svoju
energiju nesebično zalažu da
bi opskrbili svoje dijete hranom, odjećom, obućom, i dr.,
da bi mu omogućili igru, odmor i razonodu; oni ga poučavaju temeljem cjelokupnog
ponašanja, i zajednički sudjeluju u izgradnji temeljnih
odrednica dječije ličnosti.
Upravo zbog svega navedenog
roditelji zaslužuju da se dijete
lijepo ohodi prema njima
kada ostare, te da često moli
Allaha dž.š., da im podari Svoju milost, kao nagradu za
sve ono što su učinili da bi pripremili svoje dijete za život.
U drugom ajetu, u dijelu
kazivanja o faraonu i Musau
a.s., riječ murebbi koristi se
kao faraonova opaska Musau
a.s., u značenju da ga je on
odgajao i brinuo se o njemu
dok je bio mali, i da ga nije
pogubio kao što je u to vrijeme činio sa ostalom izraelćanskom djecom. Faraon mu
napominje da je on uz njega
proveo niz godina. Taj govor
došao je kao faraonova reakcija na Musaov a.s, poziv u
islam koji mu je, po Allahovom naređenju, dosljedno prenio Musa a.s.
Edeb je riječ koja se mnogo upotrebljava u hadisima i
često susreće u islamskim djelima i u vrlo tijesnoj je vezi sa
značenjem „oblikovanje duše“ - ličnosti svake osobe.
Ona je, u stvari, potpuno
podudarna riječi terbijjetodgoj, adekvatno je zamjenjuje. Kako je spomenuto ova
riječ i njena značenja često se
navode u hadisima:
„Roditelj ne može svom
djetetu podariti ništa bolje od
lijepog odgoja.“4
„Plemenito postupajte prema svojoj djeci i što ljepše ih
odgojite.“5
Muhammed a.s. u jednom
hadisu daje pedagoški savjet
svim roditeljima:
Hranite svoju djecu sedam
godina,odgajajte ih sedam godina a zatim ih uzmite za saradnike sedam godina.
Kako kažu islamki učenjaci ovaj hadis Allahovog Poslanika s.a.v.s., obuhvata dva
značenja:
- Ukazuje na prirodu prvih perioda ljuckog života;
- Ukazuje na obavezu roditelja čemu da daju prednost
u svakom od tih perioda.
Usame b. Šerik prenosi da
su ashabi jednog dana sjedili
sa Poslanikom i u tom trenutku došla je jedna nepoznata grupa ljudi. Sjeli su pored
Poslanika i postavili su mu
pitanje:
- Koji je čovjek najdraži
7 - Tako je govorio Muhammed resulullah, Isanbul, 1994.,str.155.
8 - Tako je govorio Muhammed resulullah, Istanbul, 1994., str.155.
9 - Tako je ovorio Muhammed resulullah, Istanbul, 1994.,str.203.(es-semani u djelu „Edeul-umelai“)
10 - Shihu-l-Buhari, knjiga 1.,Sarajevo, 1995.,str.124.
11 - Kur’an, El-Ahzab,21.
7
EDUKACIJA
jul - oktobar, 2010.
Uzvišenom Allahu? Poslanik
je odgovorio:
- Allahu je najdraži onaj
čovjek koji je najljepše odgojen. (taberani)6
Poslan sam da usavršim
plemenite ćudi kod ljudi.
(Malik: Muveta)7
Abdulah ibn Amr prenosi
Alahov Poslanik nije bio nepristojan, besraman, niti je bio
nemoralan, bestidan (u svome govoru i ponašanju), i govorio je: Zaista su među
vama najbolji oni koji su njljepše ćudi. (muttefekun alejhi)8
Aiša r. a., prenosi da je
čula Allahovog Poslanika a.
s. kako kaže: Zaista, vjernik s
ljepotom svog ponašanja
dostiže stepen postača i klanjača. (ebu Davud)
Iz navedenih hadisa se jasno vidi da riječ edeb u potpunosti odgovara značenju
naše riječi odgoj, pogotovo u
segmentu koji govori o nadgradnji prirode ličnosti, njenog uzdizanja, i njenog razvoja u okrilju Allahovog dž.š.,
plana i programa zacrtanog u
časnom Kur'anu. Pa ipak,
riječ edeb u jednom hadisu
Poslanika s.a.v.s., dobila je
još jedno značenje, tačnije :
znanje, tj. obrazovanje.
Navodi se da je skupina iz
Jemena došla Allahovom Poslaniku saws, a on bi uobičavao svakome se obraćati na
jeziku koji razumije. Ta
skupina je harf lam zamjenjivala harfom mim, pa između
ostalog, ti ljudi su ga pitali i o
postu na putovanju, pa je
Allahov Poslanik saws, rekao
: “ Ne spada u dobročinstvo
postiti za vrijeme putovanja.“
Na to je Alija b. Ebi Talib,
r.a., primijetio: „Allahov Poslaniče, vidimo da se svakom
narodu obraćaš na njihovom
jeziku, pa ko te poučio tome?“ Allahov Poslanik s.a.v.s., mu reče: “Odgojio me je
moj Gospodar i uljepšao moj
odgoj.“9 Odnosno: Podučio
me je moj Gospodar i usavršio moje obrazovanje.
Ovo posljednje značenje
riječi edeb se vremenom
čvrsto ispreplelo sa značenjem riječi znanje, spoznaja i
obrazovanje, tako da se mualim-učitelj, počeo nazivati
muedibom-odgajateljem, a
ta'lim-obrazovanje se počelo
nazivati te'dibom-odgojem, to
se posebno odnosilo za učitelje i odgajatelje u dvorcima i
kućama namjesnika i halifa.
Imam Gazali,u svom jezgrovitom djelu Ejjuhel veledu-l-muhibbu savjetuje svog
učenika riječima :
Znaj da sebi treba da nađeš učitelja koji će te upućivati i odgajati, koji će ti pomoći u otklanjanju svega
lošeg i ružnog i pomoći ti da
usvojiš i da se okitiš svim
lijepim osobinama. Proces
odgoja, sliči poslu zemljoradnika koji obrađuje usjeve,
kopa korov kako bi tlo za
usjev bilo što plodnije, a usjev
potpuniji i izražajniji. Ti
moraš sebi naći učitelja...On
će te odgajati, savjetovati i
upućivati na Pravi put, jer
Uzvišeni Allah je Svojim
robovima
poslao
Svog
poslanika da ih uputi na
Pravi put, pa kada je
on,s.a.v.s., preselio na ahiret,
iza sebe je ostavio svoje halife
da upućuju na Allahov put.
Zaključak
Iz navedeng možemo zaključiti da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., sav svoj život posvetio poučavanju i upućivanju na ona djela koja su najvrijednija kod Uzvišenog Allaha
dž.š., i najkorisnija za stvorenja, a to je lijep ahlak, lijep
odgoj čovjeka.
U Buharijinim Sahihu se
navodi hadis da će na Sudnem danu tri vrste ljudi imati
po dvije nagrade, među njima
i čovjek koji je imao sluškinju
pa je lijepo odgajao i poučavao i time poboljšao njeno
obrazovanje.10
I pored toga što je izrekao
veliki broj hadisa koji su
zabilježeni i preneseni vjerodostojnom predajom, Muhammed a.s. je, najčešće je svojim primjerom pokazivao kako se musliman treba ponašati. Zbog toga je h. Aiša r.a.
rekla za Poslanika a.s., da je
njegov moral bio Kur'an.
Zbog činjenice da mi u
Poslaniku a.s. imamo najljepši uzor, kako Uzvišeni Gospodar kaže: „Vi u Allahovom
Poslaniku imate divan uzor“
(el-Ahzab,21.)11, treba da se
trudimo da ga u svemu slijedimo.
Dužni smo se odnositi
prema ovome na taj način
kao da opstanak naše vjere i
našeg naroda zavisi od našeg
ponašanja.
Rahman Kačar
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Želim ići
pejgamberovim
stopama
Muhamed a. s. nam je svojim vlastitim primjerom ukazao na smisao života i ključni sebet
insanskog bitisanja na dunjaluku. Ukazao je
kako devamiti dunjaluk i spoznati njegov pravi
smisao, kako okusiti iskonsku sreću. Muhamed
je čovjek koga Gospodar najviše voli, a njegovo
slijeđenje uzrokuje pridobijanje aška Uzvišenog.
Slijediti čovjeka koji ni u Dženet ne želi da uđe,
dok ne vidi šta će biti sa nama, njegovim umemtom, budi osjećaj i potrebu da ostanemo u suglasju sa njegovim načinom života.
Kroz Resulullahov lik, naučih da budem milostiv i da volim Milostivog i onog koga je Milostivi poslao kao milost svim svjetovima. Dok Dragi Bog nije moje srce obasjao ljubavlju prema
Njemu i Njegovom poslaniku, bio sam nepravedan prema svojoj porodici, pa čak i prema sebi
samome. Neumorno sam tragao da dosegnem
sve te vrijednosti. Najlakše dođoh do ljepote ihsanijeta putem koji mi je trasirao Muhamed,
(a.s.). Tek tada dosegnuh ljepotu Muhamedovog
prefinjenog nefsa, na koji se nastojim ugledati.
Hikmet u blagosti i osmjehu duše spoznah kroz
životni primjer tog velikana. Kada bi se insan sa
njim poselamio, doživio bi srdačan pristup, iskren pogled i bratski stisak njegove mubarek ruke. Takav osjećaj je imao svaki čovjek koji se selamio sa njim. Zapravo, u tom trenutku bi pomislio da baš njega Poslanik, (a.s.) najviše gotivi i
voli. Kada sam okitio svoj nefs sa pejkamberskim ihsanom, počeo sam razmišljati i razumijevati stvari kroz taj ihsan, počeo sam sva stvorenja voljeti i posmatrati ih kroz tu dobrotu, pronašavši taj njihov blistavi dragulj, duboko skriven
u njima samima, koji tek kada postade vidan,
najsjajnije zablista.
Nakon što je kao pobjednik ušao u Meku, svi
su bili preplašeni, jer su znali šta su mu radili,
proganjali ga, morao je zbog njih napustiti voljeni grad, davali nagradu od stotinu deva samo
da njega ne bude. A Poslanik im se tada nasmija osmijehom, nježnijim od latice cvijeta i reče:
Idite, slobodni ste. Pa i ja nastojim da svojim
ponašanjem oslobađam ljude depresija i srdžbi
koje su bile bezrazložno usmjerene prema meni.
Svojom blagošću, saburom i praštanjem postao
sam poput vode koja gasi njihovu rasplamsalu
vartu, punu mržnje, zlobe i pakosti.
Kad god budem počašćen nečim lijepim u
životu, ubijeđen sam da je to zbog Muhameda,
(a.s.). Da bi više volio tog velikog čovjeka, trudim se provoditi vrijeme sa onima koji ga slijede
i vole. Kroz druženje sa njima polako razotkrivam sebi vidik ko je zapravo bio Muhamed,
(a.s.). I već od sada imam osjećaj da se on brine
za mene i kad dođem u tešku situaciju i kada
me tegoba poklopi. On je moj pravi roditelj, koji
me uči kako da duševni lik u meni bude vječito
mlad, uči me da budem tolerantan, kako da
komuniciram i da iz moje unutrašnjosti izlaze
samo slatkorječive, blage i lijepe riječi, koje će
plijeniti srca ljudi. Muhamed, a.s. je bio svjetlo
čovječanstva i najbolji životni učitelj. Čim bi ga
oči vidjele, odmah bi ga zavoljele. Samo jedan
dašak Muhamedove ljubavi, odstranjivao bi
svaku nep-rijateljsku mržnju. Za njim i Bilalovo
srce od tuge prepuče. Žestoko zajeca i panj od
palme, čiji plač odjeknu dolinom Hidžaza. Da
ga Poslanik ne pomilova njegovom mubarek
rukom, plakao bi do Sudnjega dana. Bio je
srećan i kamen na kojeg je Resulullah nogu
spustio.
I ja, svoju žednu dušu razgaljujem i napajam
sa njegovog vrela mudrosti. Najznačajniji znak
moje ljubavi prema Muhamedu, a.s., je zapravo
moje nastojanje da radim ono što je on radio. Ja
se kroz njegov lik i karakter duhovno nadgrađujem i usmjeravam ka ispravnom putu, ka smislu
života i sreći. Ponosan sam što mi je pripala ova
neizrečiva čast da budem sljedbenik Muhameda, a.s., nura koji me vodi uspjehu na ovom i
budućem svijetu. Na mom mjestu su priželjkivali biti svi božiji poslanici. Svi su se oni molili
Bogu da im podari tu čast da budu poput mene
sljedbenici Muhamedovi. Oni si najpodrobnije
znali njegovu pravu vrijednost i njegov stepen
koji je imao kod Uzvišenog. Jedino dova Isa, a.s.,
bi kabul, u čemu je hikmet njegovog ponovnog
dolaska na Zemlju.
Od prevelike žudnje za Muhamedom, a.s.,
pokušavam uvakufiti riječi, sazdane od ljubavi
prema njemu. To je samo djelić ljubavi koju
osjećam. Osjećanja se ne mogu zapisati, ona se
samo mogu doživjeti.
Džemal Dacić
ELIF
ISLAMSKA ARHITEKTURA
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
8
Kontemplacija islamskog
geometrijskog dizajna
ERIC BROUG
Iza džamije Al-Azhara nalazi se nekoliko zdanja koja su
sagrađena od strane memlučkog sultana Al-Asraf Qaytbay-a
krajem 15. stoljeća. Među njima je wikala, srednjovjekovna
prodavnica ili trgovinski centar i sebilu-kuttab. Ova posljednja građevina je tradicionalna memlučka, višenamjenska
struktura na kojoj se, na prizemlju iza metalnih mušebaka,
nalazi fontana za piće (sebil).
Na spratu više, sa duplim stubovima na obje strane, nalazi se
osnovna škola (kuttab). Zidovi
sa ulične strane su dekorisani
bogatim geometrijskim dizajnima. Na njemu su dizajnirane
ploče koje natkrivaju vrata,
prozore i frontalne djelove.
Ali, sve su to zasebni dizajni.
Čak i glavna kamena ploča u
zvjezdanom zasvodnom ulazu
(voltu), u wikali, ima geometrijski dizajn. Između sebila na
prizemlju i kuttaba na prvom
spratu nalazi se geometrijska
ploča koja obuhvata uglove,
kao što se vidi na slici. Neke
šare se ponavljaju, ali veći dio
njih je različit od ostalih. Ono
što oni imaju zajedničko jesu
dvije crte koje su karakteristične za geometrijske šare
napravljene za vrijeme vladavine memlučkih sultana
(1250.-1517.). Prije svega, dizajn pokazuje samo jedan dio
veće kompozicije i on redovno
pokazuje samo polovinu ili
četvrtinu tradicionalnog zvjezdastog dizajna.
Drugo, većina šara ima oblik zmaja koji imaju ulogu da,
poput karika u lancu, povezuju odvojene zvjezdaste oblike.
Wikala i sebilu-kuttab datiraju
od samog kraja vladavine Memluka i izgrađeni su tokom
perioda za koji se uveliko smatra zlatnim dobom memlučke
umjetnosti i arhitekture: vrijeme vladavine sultana Qaytbay-a. Ovaj sultan je naručio
izgradnju mnogih lijepih građevina u Kairu a njegov patronat je bio ohrabrenje nižim
Al-Azhar
sultanima i emirima da učine
nešto slično tokom i nakon
njegove vladavine. Njegov mauzolej je jedno od najprefinjenijih zdanja u Kairu. On se
nalazi na sjevernom groblju a
prepoznatljiv je po svojoj izvrsnoj kupoli na kojoj se prepliću geometrijske šare sa
biljnim motivima.
Na spoljašnjoj strani sebilukuttaba (vidi sliku lijevo) nalazi se nekoliko kamenih ploča
koje pokazuju detalje većeg geometrijskog zvjezdastog dizajna. Polje koje se nalazi direktno oko ovih relativno običnih
vrata je detaljno dizajnirano.
Sve one su nadalje naglašene
dvostrukim prepletenim kamenim prstenovanjem. Izviše
kamenog prstenovanja i izvan
okvira slike je velika cvjetna
rozeta koja ima dijametar najmanje 150 cm. Kamena ornamentika je tu da obrati pažnju
na ulaz u zdanje.
Iznad ulaza, sa obje strane
prozora, nalaze se dvije ugao-
ne ploče koje jedna drugu oslikavaju kao u ogledalu. Te
dvije table su tipične za memlučki dizajn jer pokazuju dio
veće kompozicije. One ne
pokazuju tradicionalne zvjezdaste šare, već samo polja između zvjezdanih umjetničkih
oblika. Ova ista ploča se pokazuje na zidu kible u džamiji
Qiqmas al-Ishaq (sagrađena
tokom vladavine sultana Qaytbay-a), gdje je obojena plavom,
zlatnom i bijelom bojom. Slično tome, dizajn grede iznad
vrata liči u velikoj mjeri na kupolu mauzoleja sultana Qausaha Ebu Saida, na sjevernom
dijelu groblja u Kairu. Oba ova
primjera pokazuju da su određene šare bile popularne ili da
su zanatlije koje su izrađivale
te šare, bile popularne. Možda
su emiri niži od sultana u Kairu htjeli da uživaju u veličini
sultana Qaytbay-a koja se odražavala upotrebljavajući iste
šare koje su bile na njegovim
zdanjima.
Ovo je ploča (vidi sliku desno) koja se pojavljuje na desnoj strani prozora u prethodnoj slici. Ploča sadrži tri elementa unutar dizajna koji su
naznačeni raznim bojama radi
namjere ove teme. Plava linija,
označena zvjezdastim dizajnom, pokazuje četvrtinu zvijezde na svakom uglu ploče.
Crvena linija daje oblike zmaja
koji djeluju poput karika u lancu, jer drže elemente zajedno
u kompoziciji. Crne linije otkrivaju svoj oblik i imaju zadaću
manje primjetnosti a to će biti
jasno kada se kompozicija rekonstruiše. Da bi se napravila
potpuna plava zvijezda, četvrtina sekcije mora da se uredi na
takav način da se moraju spojiti. Da bi se to uradilo, ploča
mora da svoj oblik odražava u
ogledalu. U ovom detaljnom
pregledu ploče (gro-planu), cvjetne dekoracije postaju vidljive. Cvjetovi sa pet latica i tradicionalni „vino i list“ motivi
upotpunjuju praznine između
isprepletenih lanaca dizajna.
Upotreba floralnih motiva je u
srcu tradicionalnog islamskog
dizajna. Oni obezbjeđuju protivtežu pravim linijama geometrijskog obrasca.
Postoji mnogo ploča poput
onih iz memlučkog Kaira, međutim, one se razlikuju u veličini, mjestu i materijalu. Glavno pitanje koje čovjeku pada
na pamet je pitanje: zašto su
memlučki zanatlije pravili ploče koje su pokazivale samo detalje većeg dizajna? To je, zaista, stil dizajniranja koji je unikatan i svojstven samo Memlucima. Ploče demonstriraju
sposobnost i kreativnost zanatlija Kaira u to vrijeme koji su,
zaista, bili nenadmašni u svojoj struci. Oni su bili veoma
dobro isprobani u geometrijskom dizajnu da su mogli
inovirati način koji je prikazan
i razviti nove načine pokazivanja tradicionalnog i zajedničkog umjetničkog izraza.
Evidentno je da su memlučke zanatlije htjele da izume
geometrijske šare koje su
angažovale stanovnike Kaira,
namjerno pokazujući male djelove velike kompozicije. Oni
su izazivali prolaznike kairskih sokaka da dovrše tu šaru u
svojoj mašti. To je kao da zanatlija govori: „Ovdje je manji
detalj. Hajde da vidimo da li ti
možeš zamisliti kako izgleda
cijela slika?“. Oni su izazivali
stanovnike Kaira da upotrijebe svoj intelekt, memoriju i
kreativnost. Oni su ih ohrabrili da kontempliraju i odgonetnu geomertijski dizajn, i, moguće radeći to, da im dozvole
neko vrijeme da se osvrnu na
nešto drugo pored njihove
dnevne grozničave okoline.
Srednjovjekovni Kairo je,
izgleda, imao na pretek aktivnosti, kao što je ima i danas.
Prolazeći gradom srest ćete
mnogo zdanja. Neka su prekrasna a neka prašnjava. Mnoga od tih zdanja su ukrašena
sa veoma puno različitih geometrijskih šara. Srednjovjekovni stanovnici su bili u stanju
raspoznati ponavljanje istih
šara na različitim građevinama. Sveprisutnost geometrijskog dizajna u gradovima
islamskog svijeta pokazuje da
su ljudi koji su živjeli u njima
imali afiniteta prema geometrijskom dizajnu, a da je to teško
priuštiti nama danas u 21. stoljeću. Prožimanje geometrijskog dizajna u srednjovjekovnim islamskim društvima usadila je u svijest stanovnika duboku prisnost za bogatstvom
različitih dizajna. Kakav dizajn su majstori željeli da stanovnici Kaira zamisle kada su
napravili dvije kamene ploče?
Taj dizajn se stvara pomoću
odražavanja slike ploče u ogledalu, tako da dobijemo četiri
četvrtine dizajna plave zvijezde u centru. Tako dizajn
sam sebe otkriva. Plave linije
(vidi sliku desno) su formirale
desetokraku zvijezdu u sredini. Crvene šare u obliku zmaja
ispunjaju prazninu između
dizajna plave zvijezde i njihova
uloga je da održi kompoziciju
9
jul - oktobar, 2010.
ISLAMSKA ARHITEKTURA
zajedno. Crne linije su neuobičajene jer nisu prepoznatljivi element tradicionalnog geometrijskog dizajna.
Njihova namjera je da stvore oblike koji su prepoznatljivi, naročito, takozvani „leptirmašna“ oblik koji se ističe
tamo gdje se crvena, crna i plava linija susreću. Sada kada je
kompletan dizajn vidljiv saznajemo šta su memlučki sultani s
kraja 15. vijeka u Kairu htjeli
da vidimo percepcijom našeg
razuma. Dizajn koji je napravljen pomoću odražavanja slike
jedne kamene ploče u ogledalu može se opet staviti pred
ogledalo, a ona se ponovo može odražavati u drugom ogledalu. Taj proces se može ponavljati beskonačno i predstavlja
glavnu odliku islamskog dizajna. Srećom, nisu svi geometrisjki dizajni tako kompleksni
kao ovi memelučki. U većini
slučajeva majstori su upotrebljavali geometrijske dizajne za
ornamentiranje površina. Takvi crteži, obično, sadrže jedan, dva ili tri elementa dizajna
koji su kombinovani i ponavljani mnogo puta. Obično ti
elementi mogu da se formiraju
u oblicima koji se mogu ponavljati beskrajno tako što će se
smjestiti odmah jedan pored
drugog. U većini slučajeva oni
su četverougaoni, trougaoni ili
šestougaoni. Po pitanju memlučke ploče, četverougao je bio
element koji je dozvolio beskrajno ponavljanje.
Dizajn iz Alhambre u Španiji (vidi sliku gore) je napravljen na oštro zasječenom gipsu
i pokriva unutrašnju površinu.
Konstruisan je ponavljanjem
zvjezdastih šara kako bi prekrio veliku površinu. U ovom
slučaju nema šara u obliku zmaja koje bi povezivale sve linije
koje idu od vrha do dna, te od
lijeve do desne strane zida. Kada se ona uporedi sa tako razrađenom kompozicijom prvo
što pada na pamet je pitanje:
kako su oni to uradili? Kako
su oni postigli takvu perfekciju i tačnost? To je primamljujuće i za nas u 21. stoljeću; da
vidimo islamske geometrijske
šare i da koristimo naše vlastite analitičke sprave da ih
bolje razumijemo. Ali je vrlo
važno da shvatimo da stare
zanatlije nisu računali. Oni
nisu računali uglove da bi napravili svoje kompozicije; njihovo poznavanje geometrije je
bilo praktično a ne teorijsko.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
poziv na kontemplaciju dizajna i šta on u stvari predstavlja
i simbolizira za svakog ponaosob. Oni pozivaju posmatrača
da odgonetne pitanja vidljivog
i nevidljivog, ljepote i reda, beskrajno malog i beskrajno velikog, temelj i strukturu i, naravno, samu poruku kreacije.
Različiti periodi i predjeli u
historiji islamskog svijeta su
koristitli geometriju na svoj
vlastiti i specifični način da
iskažu te koncepte i pitanja.
Njihov alat za izradu je bio šestar i lenjir. Sa tim pomagalima
crtali su kružnice i linije a spajanjem presjeka tih krugova i
linija pravili su šare. Kada posmatramo islamske geometrijeske oblike uočavamo da ljepota i kompleksnost idu jedno
uz drugo. Međutim, da li su ti
dizajni kompleksni zato što
nemamo isti afinitet prema
njima kao što su imali ljudi
tradicionalnih islamskih društava? Ono što mi danas smatramo kompleksnim da li bi
bilo isto tako kompleksno kod
srednjovjekovnih stanovnika
Kaira, Konye ili Granade? Kompleksnost, poput ljepote,
nalazi se u očima posmatrača.
Moguće je da su oni bili u
mogućnosti da vide i razlikuju
aspekte geometrijskih šara koje mi više ne možemo vidjeti.
To je zapravo istina za geometrijski panel iz Kaira kojeg
smo gledali; on ne iskazuje
rado svoje tajne. Uz to, istina
je da mi nismo navikli da svakodnevno posmatramo geometrijeske šare niti imamo takvu
bliskost kao što su je imali
ljudi iz tradicionalnih islamskih zajednica.
Perfekcija, tačnost i harmonična proporcija koja je evidentna u kompozicijama Alhambre postignuta je uparvo
izgradnjom obične temeljne
kompozicije izvan heksagona.
Ta kompozicija nije ostala vidljiva sve dok geometrijski
dizajn nije završen. Temeljna
kompozicija ili „rešetka“ dozvoljava zanatliji da smjesti
kompoziciju na površinu i da
se uvjeri da je veličina individualnih komponenata u odgovarajućoj proporciji na cijelom
površinskom prostoru. Samo
srednjovjekovne islamske zanatlije su koristile sistem
rešetke da naprave kompoziciju. Ta ista tehnika dizajniranja
se može koristiti za razgradnju
kompozicije.
Posmatrajući dizajn (vidi
sliku dolje) i otkrivajući gdje
se elementi dizajna ponavljaju,
moguće je vidjeti heksagonalnu rešetku koja se koristitla –
crvene linije pokazuju njenu
lokaciju. Zanatlije su koristile
tu rešetku prije formiranja finalnog dizajna. Ona pokazuje
da svaki heksagon sadrži istu
šaru. Dizajn koji je korišćen za
ovu kompoziciju je dvanaestokraka. Krajnja kompozicija
se, nadalje, može dekonstruisati gledajući kako je dvanaestokraka šara napravljena u
heksagonu.
Kao sve islamske zanatlije
oni u Alhambri su koristili šestar i lenjir da naprave rešetku
i dizajn. Sve geometrijske šare
počinju sa horizontalnom linijom gdje je smješten krug.
Stručnjak tad odlučuje da li da
podijeli krug na 5, 6 ili 8 jednakih djelova. Ta odluka će
odrediti kako će se dizajn
razvijati i da li će se smjestiti u
pentagon, heksagon ili četverougao. Kompozicija iz Alhambre se može na isti način rekonstruisati praveći iste korake
dizajniranja koje su pravili
stručnjaci.
Slijedi instrukcije (ispod,
od lijeva na desno) kako ilustracije ukazuju i napravit ćeš
dizajn.
• Nacrtaj krug i podijeli ga
na dvanaest jednakih djelova.
• Nacrtaj heksagon kojeg
ćeš smjestiti u krug.
• Nacrtaj drugi heksagon
u krugu kako se pokazuje na
ilustraciji.
• Nacrtaj dva trougla koja
ćeš smjestiti u krug (imaj u vidu da trouglovi ne dotiču krug).
• Nacrtaj još dva trougla
koji će stati u heksagonu (linije koje označavaju trougao
pružaju se do same ivice heksagona).
Sve potrebne linije konstrukcije su nacrtane.
• Sada uzmi drugačiju
olovku.
• Nacrtaj oblik zvijezde
kako se pokazuje na ilustraciji.
• Nacrtaj drugi oblik zvijezde kako se pokazuje na ilustraciji.
• Kompletan dizajn sa linijama.
• Završni dizajn kako izgleda u Alhambri.
Ishod ovakvog dizajna nam
pokazuje da je sasvim moguće,
čak i lakše, da se nacrta tradicionalni dizajn na način na koji su islamski stručnjaci vjekovima radili. Matematički proračuni pomažu samo kada želimo da razumijemo geometrijsku šaru na način koji zahtijeva naš moderni pristup geometriji i matematici. Ako želimo
razumijeti islamski geometrijski dizajn kao tradicionalnu
sposobnost, potrebno je biti
praktičar a ne teoretičar: moramo učiti djelovanjem.
Na svim geometrijskim kompozicijama nalaze se različite naslage (layers) preko kojih
se posmatrač poziva na ogled.
Neke su odmah vidljive, a
neke se otkrivaju nakon pomnijeg ogleda. Svi oni dijele svoj
Mala ploča iz Kaira i kompozicija iz Alhambre nas zajedno pozivaju da odgonetnemno
veliko i malo, dio i cjelinu. Ploča iz Kaira može se razumijeti kao nosilac sljedeće poruke: „Razumjećeš cijeli dizajn
ako razumiješ važnost malog
dijela i njegove uloge u cijelom
dizajnu.“ Kompozicija u Alhambri se može razumijeti kao
nosilac sljedeće ideje: „Nemoj
stajati mnogo daleko pa da vidiš kompletan dizajn. Nemoj
stajati mnogo blizu pa da vidiš
samo detalj“.
Mnogo je više stvari koje
ne znamo o islamskom geometrijskom dizajnu od onih koje
znamo. Zaista, bilo koja historijska dokumentacija koja postoji može nam kazati kako su
stručnjaci radili ili kakvu su
interakciju imali sa svojim klijentima. Mi ne znamo kakav je
bio njihov status u zajednici ili
kakvo znanje je prenošeno
među stručnjacima od generacije do generacije. Niti znamo
da li su stručnjaci koji su
napravili geometrijske dizajne
na zidovima bili u mogućnosti
napraviti šare na savijenim površinama poput kupola. Izazov
koji nam daje manjak zapisanih historijskih informacija o
islamskoj umjetnosti i arhitekturi uopšte, potreba je da naučimo posmatranjem zdanja i
samih objekata. Oni imaju veliki izvor informacija ako ih
budemo posmatrali izbliza i
otvorenog razuma.
Preveo:
Džemo Redžematović
Autor je izučavao islamsku
geometriju preko petnaest godina. Obrazovanje je stekao na
VITA i SOAS a njegova nova
knjiga o islamskoj geometriji je
izdata od strane Bulaag
Publishers u Danskoj. Za više
informacije posjetite:
www.broug.com
ELIF
HRONIKA
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
10
Primjer za primjer
Od Ivangrada do Berana
Stari mesdžid
Putujući bar u mislima
od Ivangrada do Berana, razmišljajući o vremenu unazad, o Ivangradu, imam osjećaj
da se mijenjanjem tog imena
i vraćanjem na staro ime
Berana, mnogo toga promijenilo.
Islamska zajednica u Ivangradu bila je na ivici opstanka. Ko se o njoj brinuo, davao joj podršku, ko je razumijevao njene potrebe i radio
da se održi i sačuva? Ni jedan
uslov za njen rad nije postojao, stari mesdžid oronuo,
samo što se na nekog nije
stropoštao. A koga - osim na
ono malo starih koji su dolazili da u njemu obave vjerske obrede, džumu namaz ili
održe sastanak. Razmišljali
su kako ući i da li će izaći čitavi i zdravi iz mesdžida, u
čijem prizemlju je hair česmu za sve Berance dogradio
Ahmed Hamdi-paša, čija voda vremenom presuši, a džezve vezane za lančić, iz kojih
se pila voda, vremenom
nestale. Okolišilo se po avlijama opremanje umrlih, stidno ili u kasnim ponoćnim
satima da se ne primijeti, da
se ne zamjeri, da ne izgubimo bratstvo i jedinstvo i da
ne prestane kumstvo. Dolazili su ovdje i hodže, ali za
kratko, da ih neko ne vidi. A
zašto? Da se može popiti ko-
ja čaša alkohola kod porodice
umrlog, da se počaste prijatelji i komšije, jer je čast čast,
da je ne izgubimo, ili da se
ne osramotimo. Dvije džamije, ekspropriisane ili nacionalizovane, kao i dućani,
zgrade, vakufi, tek islamska
zajednica osta jetim. A taj
jetimluk je pratio dugi period, nekoliko decenija. Govorilo se kako društvena zajednica sa Islamskom zajednicom nema nikakvih problema, da su odnosi na zavidnom nivou, da se temelji na
dobroj tradiciji i tome sl. No
sve ima svoj početak i kraj.
Jedna arapska poslovica kaže:’’Čovjek snuje a Bog određuje’’.
Berane
Kako je dugi niz godina
Islamska zajednica u Ivangradu, bila bez osnovnih uslova za rad, godine 1997. odlučiše, a u dogovoru sa Mešihatom Islamske zajednice u
Crnoj Gori i njenim rukovodstvom, da se na dijelu muslimanskog groblja na Jasikovcu sagradi džamija, sa
pratećim sadržajima, abdesthanom, gasulhanom, prostorijama za primanje hatara,
kancelarijom, učionicom za
vjersku pouku i prostorijom
za održavanje sastanaka. Bilo
je tim povodom i nekoliko sa-
Berane - novo groblje
stanaka i planova. Shvativši
da se lokacija ne može dobiti
na drugom mjestu jer ’’Opština nije donijela detaljni urbanistički plan za džamiju’’,
lokacija na groblju nije podlijegala tom planu, pa se našlo
jedino ovako rješenje. Džamija je rađena uz dosta rizičnosti, sa manjim ili većim
problemima tokom njene
izgradnje, intervencijama, ali
zahvaljujući podršci pojedinaca, radom mještana, dobrovoljnim i organizovanim akcijama, prilozima, te raznim
donacijama. Ona je danas
jedinstven kompleks i objekat za potrebe svih muslimana
u Beranama.
Shvativši vrijednost očuvanja starog Mesdžida u Beranama, sklonog padu, ali jedinstvenog po orjentalnoj arhitekturi, uz podršku i pomoć izvršnih organa Opštine
u Beranama, što treba istaći,
pristupilo se, 2008. godine,
temeljitoj sanaciji, i ti se radovi privode kraju. Završetkom ovog Mesdžida ponovo će
poteći voda na česmi, onako
kako je nekada tekla i napajala Berance.
Nakon višegodišnjih obraćanja nadležnim u Opštini
Berane za dodjelu lokacije za
novo muslimansko groblje,
jer je staro popunjeno, zahtjeve Islamske zajednice Opš-
tina je prihvatila 2006. godine, dodijelivši u neposrednoj blizini beranskog izletišta Jasikovac 1.470 m2 (hektar i pol) zemljišta koje je uknjiženo u posjed Islamske zajednice. Nosilac ovih aktivnosti bio je tadašnji predsjednik Odbora Hakija Ramdedović, uz podršku ostalih članova i pojedinaca iz Berana.
Betonski temelji oko čitave
lokacije podignuti su 2007.
godine, a nedavno je sazidan
i ogradni zid oko čitave lokacije. Od džamije i postojećeg mezarja na Jasikovcu
izvršeno je probijanje puta
čija širina prelazi 4 metra i
time se povezuje džamija,
staro muslimansko groblje sa
budućom gasulhanom koja
se predviđa na novoj lokaciji
i lokaciji novog muslimanskog groblja na Jasikovcu.
Put je za sada nasut šutom a
radi se na elektrifikaciji puta
od džamije do novog groblja.
I sa istočne starne Jasikovca
proširen je prilazni put, tako
de se iz dva smjera može prilaziti.
U toku 2009. godine, od
džamije do novog muslimanskog groblja vodu je svojim
sredstvima doveo Rasmir
Huremović, kao hajrat za
dušu svoga oca Feka.
Za ovako složene i odgovorne projekte i njihovu real-
izaciju, svakako treba zahvaliti akterima i entuzijastima
koji nesebičnim radom i zalaganjem daju doprinos postojećim i budućim generacijama. S toga sam u obavezi da
pomenem njihova imena. U
Odbor za izgradnju novog
muslimanskog groblja su: dr
Fahrudin Hadrović, inicijator i predsjednik Odbora, i
članovi: Faruk Pačariz, Remzija Ramhusović, Sefer Međedović, Zumreta Ramhusović, Rifat Ličina, Hafiz
Novalić, Osman Hadrović i
Rahim ef. Muratović.
No, kako predstoji još dosta zadataka, materijalnih
sredstava na kompletiranju
započetih i predviđenih planova i radova, želio bih da
posebno istaknem primjer
gospođe Angeline Cemović,
rođene Beranke, sa stalnim
mjestom boravka u Beogradu, koja je svoje najljepše dane djetinjstva provela u Beranama, družeći se i sa svojim
sugrađanima muslimanima,
te iz zahvalnosti i osjećajnosti prema njima, darivala je
2009. godine Islamskoj zajednici 5.000 eura što zaista
zaslužuje duboko poštovanje.
Ova sredstva je islamska zajednica uložila u podizanje
ogradnog zida oko novog muslimanskog groblja.
Bajro Agović
islamske novine
gazetë islame
Muslimanët, ashtu si e pritën me gëzim muajin e bekuar
të Ramazanit, ashtu edhe e
përcollën, pra, të lumtur që
Allahu i Madhërishëm ua mundësoi që të agjërojnë këtë
muaj të bekuar dhe të kryejnë
edhe ibadete tjera me të cilat
synojnë që të afrohen sa më
afër Allahut. Mirëpo, përcjellja e muajit të bekuar nuk duhet të paraqesë afatin e fundit
të paraqitjes sonë në xhami
dhe lamtumirën e fundit me
aktivitetet fetare. Është evident fenomeni i aktivizimit sezonal, gjegjësisht ngjalljes së ndjenjave fetare vetëm në kohën
e Ramazanit, e pastaj të shuhet çdo gjë. Por, besimtari i
vërtetë nuk guxon të pajtohet
me këtë realitet të hidhur dhe
ai duhet ta kuptojë këtë muaj
të bekuar dhe çdo ibadet tjetër si moment i rikapitullimit
të veprimeve dhe sjelljeve të
veta, gjegjësisht bilancit të veprimtarisë së tij fetare, të analizojë lëshimet dhe të mbledh
energji për të vazhduar me
intensitet edhe më të madh në
kryerjen e detyrave fetare, e
me këtë pashmangërisht do të
demonstron perceptimin e tij
të drejtë të mesazhit Islam
dhe mbizotërimin e orientimit të drejtë fetar në jetën e tij.
Asnjë njeri, i cili ka sado
pak njohuri rreth Islamit, nuk
e ka rëndë të kuptojë se tipar
parimor i mësimeve të kësaj
feje është kontinuiteti dhe të
qenit parimor, gjegjësisht se
kjo fe nuk njeh përkohshmëri
dhe sezone, e edhe nëse gjenden në gjirin e saj tipa të këtillë, ata janë vetëm model i të
kuptuarit të gabuar të fesë
dhe besimtarë me të meta serioze në besim.
Nëse u bëjmë një vështrim
të shkurtër dhe përshkrim telegrafik ibadete-adhurimeve
praktike fetare, do të vërejmë
se këto ibadete apriori synojnë kontinuitetin e lidhjes së
njeriut me Zotin dhe thellimin e ndjenjës së përgjegjësisë
para Zotit të Madhërishëm
për veprimet.
Kështu, namazi pesë herë
në ditë e lidh njeriun me Krijuesin, pastaj namazi javor i
xhumasë në një mënyrë edhe
më te përgjithshme dhe masovike bën lidhjen e besimtarëve me Zotin dhe ngritjen e vetëdijes fetare të njeriut. Kjo,
ngase në ditën e Xhuma mbahen ligjërata nga imamët ku
shpjegohen të vërtetat fetare,
kurse e tërë kjo ndikon që besimtari ta forcon lidhjen e tij
me Zotin, t’i pasuron njohuritë e tij fetare dhe njëkohësisht t’i forcon edhe raportet
me vëllezërit e tij muslimanë
duke qëndruar në radhë pranë njëri-tjetrit. Pastaj, kemi ibadete vjetore siç është muaji i
bekuar i Ramazanit, muaj në
të cilin besimtari e pasuron
sfondin e adhurimit të vet me
vepra të mira dhe e shton
ibadetin.
Po ashtu, krahas këtyre adhurimeve, e kemi edhe Haxhin i cili është farz për muslimanët të cilët i plotësojnë
kushtet e parapara, një herë
në jetë. Me të drejtë ky adhurim, simbolikisht është quajtur kongres vjetor i muslimanëve.
Pra, të gjitha këto ibadete
synojnë lidhjen e njeriut me
Zotin në forma të ndryshme
dhe kohë të ndryshme, e prej
kësaj duhet të kuptohet mirë
fakti i pamohueshëm se Islami kërkon kontinuitet e jo përkohshmëri.
Nëse parashtrohet sot pyetja: Pse ne jemi në këtë gjendje të palakmueshme nga të gjitha aspektet? Përgjigja është
shumë e qartë: Sepse ne nuk
jemi parimor dhe nuk i kryejmë obligimet fetare në kontinuitet, kur flasim për aspektin fetar, e kjo e njëjta vlen edhe për sferat tjera ku çalojmë.
Do ta parashtrojmë një pyetje, të cilës çdo njëri mund t’i
përgjigjet: A mund të presim
rezultate nëse një muaj punojmë, ndërkaq njëmbëdhjetë
muaj pushojmë? Përgjigja është shumë e thjeshtë: Jo. Të
gjithë tjerët, njëmbëdhjetë
muaj punojnë e një muaj pushojnë, ndërkaq ne që jemi të
ELIF
Ndërmjet
Ramazanit dhe
Haxhit
obliguar prej Allahut të Madhërishëm të punojmë pa u ndalë një muaj, pra në muajin e
Ramazanit, e pastaj njëmbëdhjetë muaj pushojmë, e pastaj
pyesim pse vallë jemi në këtë
gjendje.
Ata të cilët e kuptuan Islamin si duhet dhe ishin muslimanë gjat tërë vitit, gjegjësisht
i praktikonin me seriozitet detyrat fetare në kontinuitet, e
bartën flamurin e Islamit në
Lindje e Perëndim; ata e ndriçuan Evropën; ia çelën sytë
njerëzimit; i mbushën raftet
me libra dhe dhanë kontribut
solid në sfera të ndryshme të
mendimit njerëzor. Ndërkaq,
ata prej nesh, e që për fat të
keq të tillët janë të shumtë, që
e kuptuan Islamin sezonalisht, jo vetëm që nuk arritën
të kontribuojnë diçka në fusha të ndryshme të mendimit
bashkëkohor, por që është
edhe më e keqja, nuk arritën
as ta zbulojnë vetveten dhe ta
identifikojnë atë para opinionit botëror; ata nuk e gjetën
veten në mësimet e tyre origjinale, por vrapuan pas modeleve të huaja duke u shndërruar në kukulla që dirigjohen
nga të huajt.
Gjeneratat e sotme të këtij
umeti që e harruan veten dhe
që e bënë zakon ta adhurojnë
Allahun vetëm në Ramazan,
jo vetëm që mungojnë në arenën ndërkombëtare në planin ekonomik, politik, shkencor, teknologjik, etj, por ata i
humbën edhe detyrat parimore fetare si namazi, zekati, haxhi etj.
Edhe pse në muajin e Ramazanit me të madhe flitet
për devotshmërinë, megjithatë devotshmëria paraqet margaritar të humbur për muslimanët për muslimanët e ditëve tona. Muslimanët e ditëve
tona, normalisht me përjashtime, nuk arritën ta kuptojnë
se devotshmëria artikulon përcaktimin strategjik për zhvillim permanent në të gjitha fushat e jetës, i cili pason si
rezultat i ngritjes së vetëdijes
fetare dhe pastrimit shpirtëror të besimtarit. Për atë,
garancë e vetme e rikthimit të
prestigjit dhe autoritetit tone
në arenën botërore, është zbatimi i detyrave që na i përcakton Kur’ani dhe Suneti dhe
kuptimi i drejtë i esencës së
mësimeve të kësaj feje madhështore. Në këtë mënyrë do
të mund ta marrim veten pas
këtyre goditjeve të rënda që i
morëm si rezultat i neglizhencës sonë, e poashtu do të mund t’i ringjallim zemrat tona
pas kësaj letargjie, do të mund
ta kthejmë optimizmin dhe elanin tonë pas dëshprimit e
pesimizmit që na ka kapluar.
Allahu i Madhërishëm në
Kur’an këtë fe dhe mësimet e
saj i quan jetë dhe thotë:”O ju
që besuat, përgjigjuni (thirrjes
së) Allahut dhe të të dërguarit
kur ai (i dërguari) ju fton për
atë që ju jep jetë (për fenë e
drejtë)…” (El-Enfal: 24).
Po ashtu, në këtë drejtim
janë edhe fjalët e Omerit r.a.
drejtuar njërit prej shokëve të
tij:”Ne jemi popull që na ka
lartësuar Allahu me Islam, e
sadë që të kërkojmë prestigjin
tonë në diçka tjetër, do të na
poshtërojë Allahu”.
Shokët e të dërguarit të
Allahut vazhdimisht janë lutur. Para se të vijë Ramazani
janë lutur gjashtë muaj që ta
arrijnë këtë muaj të bekuar, e
pasi ka mbaruar ai, gjashtë
muaj janë lutur që Allahu t’ua
pranojë adhurimet që i kanë
bërë në këtë muaj. Kjo ka qenë gjenerata e artë e këtij umeti, këta ishin njerëzit që nuk
u gjunjëzuan para furtunave
të kohës, por ishin krenarë që
ishin muslimanë dhe këtë krenari me dinjitet e mbrojtën.
Këta burra të rrallë, arritën
suksese marramendëse në
sfera të ndryshme sepse u edukuan në frymën e pastër kur’anore dhe në shkollën pejgamberike që siguron ardhmëri
të ndritshme për nxënësit e
saj të zellshëm dhe të sinqe-
rtë.
Jo rastësisht e zgjodhëm
kë-të titull, sepse mu në kuptimin e këtyre dy farzeve çalojmë dukshëm.
Ramazanin e përcollëm,
ndërkaq jemi në pritje të një
ibadeti tjetër të rëndësishëm,
kongresit vjetor të muslim-anëve- Haxhit. Mirëpo, derisa
Ramazanin e kuptojmë gabimisht me atë që vetëm gjatë
Ramazanit e shtojmë adhurimin, e pastaj çdo gjë ngec
dhe pushojmë nga adhurimet
pas mbarimit të tij, me Haxhin kemi problem me periudhën para kryerjes së Haxhit. Me fjalë tjera, te muslimanët, normalisht me përjashtime, ekziston një bindje e gabuar se deri para kryerjes së
Haxhit mund të bëhen shumë
punë që nuk pëlqehen apo
ndalohen rreptësisht në fe, e
pas Haxhit u vehet pikë atyre.
Kjo është gabim sa edhe e
para, sepse muslimani nuk guxon të bëhet i dëgjueshëm vetëm pas Haxhit, por dëgjueshmëria e tij fetare detyrohet edhe para Haxhit.
Pra, me Ramazanin kemi
problem pasi ai të mbaron, e
me Haxhin para se të kryhet.
Po ashtu, një gabim tjetër
që bëhet në kuptimin e Haxhit, është edhe bindja e disa
njerëzve se pas Haxhit më
nuk duhet të preket punë me
dorë. Kjo është gabim në një
ekstrem tjetër prej të parit,
gjegjësisht thirren në lënien e
punës që mos të gabohet.
Njeriu duhet të punojë vazhdimisht, por asnjiherë nuk
guxon të bëjë hile, as para
Haxhit e as pas Haxhit. Nuk
guxon të bëhen gabime të qëllimshme, e nëse gjatë punës
bëhen gabime pa qëllim,
inshallah Allahu na i falë dhe
ato nuk e dëmtojnë Haxhin.
Allahu na udhëzoftë që
mos të jemi as sezonal e as të
vonuar në zbatimin e detyrave
fetare.
Mr. Bashkim Aliu
ELIF
RINIA ISLAME
islamske novine
gazetë islame
korrik - tetor, 2010.
12
Balsami i rinisë
MR. MUHIDIN AHMETI
A ishit ju dëshmitarë kur
Jakubit iu afrua vdekja, e ai
bijve të vet u tha: "Çka do të
adhuroni pas meje"? Ata thanë: "Do ta adhurojmë Zotin tënd dhe Zotin e prindërve tuaj:
Ibrahimit, Ismailit, Is'hakut,
një të vetmin Zot dhe ne, vetëm Atij i jemi dorëzuar"! (ElBekare, 133)
Zoti i Lartësuar e krijoi njeriun që të jetojë në Tokë dhe të
jetë mëkëmbës në të, i cili do
ta ndërtojë Tokën dhe do të
vendosë rend e rregull në rruzullin e saj. Formula sipas të
cilës njeriu duhet ta ndërtojë
Tokën dhe ta organizojë jetën
në të, në mënyrë që ta realizojë lumturinë edhe në këtë botë
edhe në botën tjetër, përbëhet
prej dy pjesëve. Nuk ka zot
tjetër përveç All-llahut dhe Muhammedi është Pejgamberi i
Zotit. Me pjesën e parë të kësaj
formule shprehet pranimi i
plotë i bindjes ndaj Zotit (xh.
sh.) në të gjitha segmentet e
jetës tokësore të njeriut. Me
pjesën e dytë të formulës së
jetës përcaktohet kualiteti i
asaj bindjeje. Natyrisht, formulën e përmendur në këtë kontekst nuk do të ketë nevojë më
gjerësisht ta elaborojmë, por
ajo është gurthemel për shqyrtimin e temës së shtruar dhe
problematikës që trajtohet në
këtë libër. Ai, i cili e pranon
Zotin për Krijues, Zot (Zotërues) dhe Mirëmbajtës të gjithë
Universit dhe kush e pranon
që bindja e tij nënshtruese të
jetë në mënyrën si e ka shpjeguar Muhammedi (a.s.), prej
tij mund të pritet realizimi i
qëllimit të Zotit në Tokë, përkatësisht ai meriton të mbart
epitetin e mëkëmbësit të Zotit
(halife).
Që nga fillimi i njerëzimit e
deri më sot, në kontinuitet,
njerëzve u është komunikuar e
vërteta e besimit në Një Zot të
Vetëm, All-llahut (xh. sh.),
Krijuesit të çdo gjëje që ekziston në këtë botë.
Mirëpo, duhet theksuar se
gjatë tërë kohës në histori
kanë ekzistuar edhe sot e kësaj
dite ekzistojnë grupe te caktuara njerëzish, të cilët duke ndjekur rrugën e shejtanit, në
mënyrë aktive janë bërë peng-
esë për përhapjen e misionit
me të cilin Zoti i obligoi të dërguarit e Tij që t’ia përcjellin
mbarë njerëzimit. Ata duke i
larguar njerëzit nga besimi në
All-llahun (xh. sh) trilluan një
varg hyjnish të rreme. Të tillët
nuk e përfillen paralajmërimin
e All-llahut (xh. sh) që ua bëri
gjithë njerëzve në rruzullin
tokësor:
“All-llahu ua zgjodhi fenë
juve, pra mos vdisni ndryshe,
por vetëm duke qenë muslimanë"!( El-bekare, 132)
Në historinë e shekullit
njëzet do të mbetën të shënuara dy dukuri, të cilat i dhanë
atij vulën më të errët në histori, e ato janë:
1. Përpjekja e instalimit të
sistemit ateist si sistem jete, i
cili kishte filluar me revolucionin e Tetorit,
2. Ai sistem ofroi një varg
hyjnish të rrejshme (si kulti i
personalitetit etj.)
Gjithnjë sa herë që ata njerëz vinin në pushtet, në Tokë
zotëronte rrëmujë:
“E kur atyre u thuhet:
"Mos e prishni rendin në tokë"! Ata thonë: "Ne jemi vetëm
përmirësues (paqësues)!" Veni
re, ata në të vërtetë janë shkatërruesit, por nuk e kuptojnë.”
(El-Bekare, 11-12)
Me dekada të tëra në shpirtin dhe zemrën e njeriut të ri
ishte hedhur helm. Shkolla,
kinemaja, teatri, vendet e dëfrimeve, gazetat, revistat, lib-
rat - me forcat e bashkuara
punonin për çrrënjosjen e besimit, për “çlirimin” e të rinjve
nga “lajthitjet” fetare. Jeta,
njeriu, natyra interpretoheshin vetëm shkencërisht, ishte
krijua një “moral i ri”, ishte
zhdukur përgjegjësia, çdo gjë
ishte bërë e lejuar. Të rinjtë u
bënë invalid të vërtetë, shpirtërisht dhe moralisht të gjymtuar, qenie pavullnet, pa orientim në jetë, pa fuqi rezistuese
kundër të keqes në vete dhe
rreth vetes, nuk shihnin askund zgjidhje, s’kishin përgjigje, nuk kishte gjë që vlente për
ta. Duke rënë në haram edhe
vetes edhe të tjerëve u përsërisnin “Më lër në qetësi!”
Në kohën e sotme, pasi kaoi periudha e shtrëngimit të
njerëzve dhe presionit të madh
për t’i larguar nga rruga e Zotit, sot jemi të pushtuar nga
vlerat e dynjasë, veçanërisht
nga grumbullimi i pasurisë.
Nuk i kushtojmë rëndësi mënyrës së fitimit të saj, duke u
frikësuar se mos varfërohemi.
E harrojmë që All-llahu (xh.
sh.) e jep riskun dhe në këtë
është i pavarur nga askush.
Në këtë preokupimin tonë,
me vetëdije apo pa vetëdije, i
harrojmë obligimet tona ndaj
vetvetes dhe bashkësisë sonë.
Harrojmë që në qoftë se nuk
jemi të vetëdijshëm për rrënjët
e ekzistencës sonë dhe besimit
tonë, grumbullimi i pasurisë
materiale nuk do të ketë dobi,
përkundrazi do kthehet ku-
ndër nesh, në mënyrë të veçantë nëse i harrojmë obligimet
tona ndaj pasardhësve tonë.
Duhet të jemi të vetëdijshëm për faktin që një rini që
është e orientuar dhe edukuar
mirë, me ndihmën e All-llahut,
është garanci për mbijetesën
tonë në fenë dhe moralin tonë...
Problemi i rinisë
dhe edukimi
Një problem i madh me
shtrirje të pakufishme hapësinore e kohore. I përjetshëm,
përherë i pranishëm në jetën
shoqërore të çdo epoke historike, të çdo vendi, të çdo populli.
Ai ka preokupuar gjithmonë mendjet e njerëzve dhe
aksionin shoqëror. E kanë trajtuar dhe e trajtojnë mendimtarë e dijetarë, sociologë, politikanë e veprimtarë shoqëror.
E, patjetër, edhe parti politike
e shtete, që nga lashtësia antike e deri në ditët e sotme.
Sigurisht ky problem universal me motiv unik, në epoka të ndryshme historike e në
vende të veçanta, ka pasur
edhe trajtime e përgjigje të
ndryshme, në varësi nga epoka
historike, nga natyra e rendit
shoqëror si dhe nga kushtet e
zhvillimit të çdo vendi.
Të folurit për problemet e
rinisë në kohën e sotme është
i nevojshëm dhe i rëndësishëm
për shumë arsye.
I pari prej tyre është fakti
që rinia në këtë etapë të jetës
përjeton ndryshime trupore
dhe shpirtërore, pastaj ndryshime në mënyrën dhe stilin e
jetës e të ngjashme. Këto ndryshime fiziologjike, në rastet
më të shpeshta bëhen shkaktare që te rinia të paraqiten
lloje të ndryshme problemesh
për shkak të cilave rinia ndjen
nevojë të domosdoshme për
zgjidhjen e tyre.
Arsyeja e dytë është fakti
tjetër që në këtë moshë njeriu
është në shkallën më të lartë
të fuqisë, e cila përbëhet prej:
fuqisë fizike, aftësisë së vrojtimit dhe gatishmërisë që të
sakrifikohet për qëllimet e
veta, etj. Kjo fuqi mund të ndikojë për shumëçka në bashkësi dhe të japë rezultate të mëdha. Po ashtu, kjo fuqi mund
të jetë e dëmshme dhe fatale
për tërë bashkësinë nëse lihet
të bredhë nëpër rrugët e errëta të lajthitjes.
Arsyeja e tretë është që rinia, për dallim nga të tjerët, ka
më shumë kohë të lirë, e nëse
gjatë asaj kohe nuk çlirohet
nga neglizhenca dhe përtacia
dhe nuk e shfrytëzon atë kohë
të lirë në gjëra të mira, atëherë
ajo ka humbur shumë.
Nga sa u tha më lart, të folurit për rininë bëhet i domosdoshëm. Në hadithin e transmetuar nga Abdullah in Mes’udi, Pejgamberi i All-llahut (s)
thotë:
“Në ditën e Gjykimit, i biri
i Ademit nuk do ta bëje as edhe një hap përpara për derisa të
merret në pyetje për katër
gjëra: për vitet e tija ku i ka
kaluar, për rininë e vet si e ka
shfrytëzuar, për pasurinë tij si e
ka fituar dhe ku e ka harxhuar,
dhe a ka punuar sipas asaj që e
ka mësuar.” (Termidhiu)
Të flasësh mbi temën e
ofruar kërkon seriozitet, kompetencë dhe gatishmëri që t’i
përkushtohesh asaj tërë jetën,
sepse veprat flasin më së miri
për realitetin dhe kërkesat.
Këtë temë mund ta vështrojmë
nëpërmjet disa aspekteve të
ndryshme, të cilët njëkohësisht janë të përafërt në përcaktimin e njeriut. Ato aspekte do
të mund të ishin si vijon: aspekti antropologjik (kuptimi i
jetës së kësaj bote, a ka nevojë
njeriu për edukim dhe arsimim...), kulturologjik (përmb-
13
RINIA ISLAME
korrik - tetor, 2010.
ajtje, e cila trajton kulturën e
përgjithshme dhe atë nacionale...), shoqëror-kritik ( të relativizohet çdo gjë që është e
çastit dhe kalimtare...), teologjik (synimi i fesë dhe përcaktimi i qartë i qëllimeve...). Qëllimi im është që të tregoj për
disa përcaktime teorike dhe
praktike lidhur me periudhën
rinore në jetën e njeriut shikuar kryesisht nga aspekti teologjik, por duke mos lënë anash edhe aspektet tjera të përmendura dhe ato që për objekt
studimi kanë këtë moshë.
Nga aspekti i Sheriatit tërë
jeta njerëzore është e ndarë në
katër periudha dhe ato janë:
1. Devrul-xhenin – periudha në barkun e nënës
2. Devrul infisali ilet-temeizi – periudha nga lindja deri
te mosha shkollore
3. Devruttemeizi ilel bulugi – periudha nga mosha shkollore deri në pjekuri
4. Devrul bulugi – periudha e pjekurisë
Në mënyrë të veçantë është
i rëndësishëm fundi i periudhës
së tretë dhe fillimi i të katërtës,
e cila gjendet ndërmjet dy periudhave të dobësisë: fëmijërisë
dhe pleqërisë. Për këtë periudhë në Kur’an thuhet:
“All-llahu është Ai që ju
krijoi të dobët, pastaj pas asaj
dobësie ju dha fuqi, e pas fuqisë, dobësi e pleqëri. Ai krijon
çka të dojë, Ai është më i dijshmi, më i fuqishmi.” (ErrRrum, 54)
Kjo është pikërisht periudha e rinisë. Islami i kushton
rëndësi të veçantë kësaj periudhe në të cilën Muhammedi
(s) thotë se do të ketë llogaridhënie të veçantë vetëm për
këtë moshë, për rininë. Kështu, njeriu në ditën e Gjykimit
do te pyetet në përgjithësi për
jetën e vet, e në veçanti për
rininë e vet. Rinia është gjëja
më e shtrenjtë që e posedojmë
në jetën tonë. Rinia është periudha më e bukur e jetës së
njeriut. Dikush ka thënë: Fëmijëria është shëndet pa mend,
e pleqëria është mendje pa
shëndet. Rinia është e vetmja
periudhë në të cilën ne posedojmë edhe shëndetin edhe
mendjen. Mbase dikush do të
thotë: Nëse do të japë llogari
për tërë jetën, përse të pyetem
edhe për rininë? Kjo është për
arsye se ajo është periudha më
e rëndësishme në jetë, ajo
është periudha e aktivitetit më
të madh, sepse e dimë se mesi
është pjesa më e fuqishme në
të gjitha gjërat.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Shija e Pendimit
E pranoi Islamin një djalosh i bukur i medinasëve i cili
quhej Tha'lebeh b. Abdurrahman. Ai vazhdimisht i shërbente të dërguarit të Allahut [paqja qoftë mbi të] me dashuri të
madhe dhe në çdo çast ishte
pranë tij.
Një ditë Profeti i Allahut e
dërgoi këtë djalosh për një nevojë të tij, dhe ai si zakonisht
me kënaqësi i përgjigjej fjalëve
të dërguarit të Allahut, dhe rrugës kaloi pranë derës së shtëpisë të një medinasi, ku dëgjoi
zhurmën e pikave të ujit, kur
ktheu kokën pa një grua lakuriq duke u pastruar në shtëpinë e saj dhe për një çast u
tmerrua nga kjo ndodhi e shëmtuar, dhe frikësohej se do ti
zbriste vahji të dërguarit të
Allahut dhe të lajmërohej për
atë se çfarë veproi.
Kështu ky djalosh u largua
me shpejtësi nga Medina duke
iu shmangur fytyrës së Profetit
të Allahut, dhe u fsheh në disa
kodra në mes Mekës dhe
Medinës.
I dërguari i Allahut filloi ta
ndjej mungesën e këtij djaloshi
dhe vazhdimisht i pyeste shokët e tij nëse e kanë par Tha'leben por asnjeri nga ta nuk dinin gjë rreth tij, derisa pas katërdhjetë ditësh zbriti Xhibrili
[paqja qoftë mbi të] te i dërguari i Allahut dhe i tha: O
Muhamed Zoti yt të përshëndet me selam dhe të thotë se
një njeri prej Umetit tënd gjendet në mesin e këtyre kodrave
dhe kërkon mbrojtje prej
Meje.
Atëherë i dërguari i Allahut e urdhëroi Omerin dhe Selmanin që të shkonin dhe ta
merrnin Tha'leben dhe ua tregoi vendndodhjen e tij.
Kur dolën ata prej Medinës
takuan një prej barinjve të Medinës i cili quhej Dhefafe dhe
Omeri e pyeti atë: A di ndonjë
gjë për një djalosh i cili gjendej
diku rreth këtyre kodrave dhe
quhet Tha'lebe. Ai i tha: ndoshta e ke për qellim të arratisurin prej Xhehenemit. Omeri i
tha: ç'të beri ty të dish se ai
është i arratisur prej Xhehenemit? Ai tha: sepse kur të vjen
mesnata ai del prej këtyre
kodrave e kap me dy duar kokën e tij qan dhe thërret: Ah
mjerë për mua, sikur t'më merrej shpirti im dhe të bashkohej
me shpirtra, e trupi im të bashkohej me trupa, dhe mos të
paraqitesha në Ditën e Gjykimit para Zotit tim.
Omeri tha pikërisht këtë e
kërkojmë.
Dhe u afruan afër vendndodhjes së tij dhe qëndruan
aty, derisa erdhi mesnata dhe
doli ky djalosh duke e mbajt
kokën e tij e duke qar dhe thirrur: Ah mjerë për mua, sikur
t'më merrej shpirti im dhe të
bashkohej me shpirtra, e trupi
im të bashkohej me trupa, dhe
mos të paraqitesha në ditën e
gjykimit para Zotit tim.
Doli me shpejtësi Omeri
dhe shtrëngoi këtë djalosh në
krahët e tij.
E ky duke vajtuar i tha: O
Omer a ka dijeni i dërgu-ari i
Allahut për mëkatet e mia?
Omeri i tha: Nuk e di, vetëm se ai mbrëmë të përmendi
dhe na dërgoi mua dhe Selmanin të të kërkojmë.
Kurse Tha'lebe i tha: O
Omer mos më fusni te i dërguari i Allahut përveç kur ai
është në namaz.
Kur u afruan afër xhamisë
në Medine i dërguari i Allahut
gjendej në namaz dhe porsa e
dëgjoi Tha'lebe zërin e Muhamedit a.s. ra për toke pa vetëdije.
Kur e përfundoi Profeti i
Zotit namazin u drejtua kah
Omeri e Selmani dhe i pyeti se
çfarë u bë me Tha'leben. Ata
dy i thanë: Ja ku është o i dërguar i Allahut. Muhamedi a.s.
e lëvizi ngadalë Tha'leben dhe
atij iu kthye vetëdija, dhe Profeti e pyeti: Çka të beri të mungosh kaq gjatë prej meje o
djalosh?
Ai me zë të çjerrur tha:
mëkatet e mia o i dërguar i Allahut.
I tha: A nuk do të ta tregoj
një ajet i cili i fshin mëkatet
dhe gabimet.
Tha'lebe tha: Gjithsesi o i
dërguari i Allahut.
Profeti a.s. i tha: thuaj:
"Zoti ynë na jep të mira në këtë jetë, të mira edhe në botën
tjetër dhe na ruaj prej dënimit
me zjarr"![ el-bekareh 201].
Ai tha: Mëkati im është më
i madh o i dërguar i Allahut.
Muhamedi a.s. i tha: Fjalët
e Allahut janë më të madhërishme.
Pas kësaj e këshilloi të
shkoj në shtëpinë e tij, dhe ky
djalosh u dergj në shtëpinë e
tij për tetë ditë.
Erdhi me nxitim Selmani
r.a. te Muhamedi a.s. dhe i
tha: o i dërguar i Allahut eja
dhe shikoje Tha'leben se ai gati përfundoj nga gjendja e tij e
mjerë.
I dërguari i Allahut tha:
Ejani të shkojmë ta vizitojmë
atë djalosh.
Kur hyri i dërguari i Allahut tek ai, e mori kokën e tij
duke e ledhatuar dhe e vendosi në prehrin e tij, kurse djaloshi e largoi kokën e tij prej
Muhamedit a.s.
Profeti e pyeti: Pse po e
largon kokën prej prehrit tim.
Tha: sepse koka ime është
e mbushur me gjynahe.
Profeti e pyeti: prej çka po
ankon?
Djaloshi tha: më duket sikur milingonat po zvarriten në
mes ashtit e mishit dhe lëkurës time.
[Profeti e kuptoi se ishin
çastet e tij të fundit] Andaj e
pyeti: çfarë dëshiron?
Djaloshi tha: Faljen prej
Zotit tim.
Dhe zbriti Xhibrili te i dërguari i Allahut dhe i tha: "O
Muhamed Zoti yt të përshëndet me selam dhe thotë: Sikur
ky robi im të më takoj me gjynahe sa madhësia e tokës, do
ta takoj po me aq falje".
Kur e përgëzoi Muhamedi
a.s. djaloshin me këto fjalë, ai
me zë të dobët thirri njëherë
"Falënderimi i takon Allahut"
dhe ndërroi jetë.
Profeti i Zotit i urdhëroi shokët e tij ta pastrojnë djaloshin
dhe ta mbështjellin me qefin.
Kur shkoi i dërguari i Allahut për t'ia falur namazin e
xhenazes këtij djaloshi ecte në
maje të gishtave. Pasi e varrosen djaloshin, e pyetën të dërguarin e Allahut dhe i thanë: o
i dërguar i Allahut të pamë duke ecur në maje të gishtave!
Tha: Pasha Atë i cili më
dërgoi Profet, me të vërtetën
nuk mundesha t'i lëshoj këmbët e mia mbi tokë prej melaqeve të shumta të cilat kishin
zbrit ta përcjellin xhenazen e
këtij djaloshi.
Përgatiti:
Rijad Imeri
ELIF
EDUKATA ISLAME
islamske novine
gazetë islame
korrik - tetor, 2010.
14
Fëmijët parashkollor dhe televizioni
"Fëmijës duhet dhënë atë
që i duhet, jo atë që e kërkon” (Sami Frashëri)
Zhvillimi i teknikës dhe i
teknologjisë e kanë bërë që
jeta dhe puna e njeriut të ndryshojë shumë. Në kuadër të
zhvillimeve dhe përsosjes së
teknologjisë në përgjithësi,
dhe asaj informative në veçanti, bën pjesë edhe televizioni. Televizioni është bashkimi i fotografisë, zërit, lëvizjeve dhe ngjyrave. Ky kombinim e bënë shumë më interesantë dhe më tërheqës
për fëmijët, por edhe për të
rriturit. Ngjyra dhe lëvizja, si
dhe përmbajtjet që jepen,
tërheqin shumë vëmendjen e
fëmijës. Ndikimi në të tre
sferat e pranimit të informatës, dëgjimi, pamja dhe efektet lëvizëse janë formë më e
lehtë për t’u shikuar dhe më
lehtë për t’u pranuar nga ana
e fëmijëve. Shpesh edhe pse
nuk kuptohet gjuha në të
cilën emetohet një emision
ai kuptohet nga ana e fëmijëve.
Me përjashtim të emisioneve të veçanta edukative e
arsimore, në kuptimin e zhvillimit të kreativitetit, fëmijët marrin përgjigjet e gatshme. Këtu edhe mund të themi se televizioni ka bërë
shumë ndryshime në jetën e
njeriut, na bënë më të lehtë
marrjen e informatave të
shumta dhe interesante. Por,
shtrohet pyetja se çfarë është
ndikimi i televizionit në
moshat parashkollore dhe cilat janë efektet e tij në shëndetin e fëmijës? A po keqpërdoret TV dhe a jemi sa duhet
të kujdesshëm me të kur
është fjala për qëndrimin e
fëmijëve para tij? A është më
mirë të mos shikohet fare
nga fëmijët apo të vendosim
rregulla për shikimin e tij?
Televizioni, pa mëdyshje,
ushtron ndikim pozitiv dhe
negativ në fëmijët e vegjël.
Ana pozitive e televizionit
mund të jetë argëtues, edukativ dhe mund të hap dritare të reja informimi për fëmijët duke u mundësuar atyre për të udhëtuar edhe atje
ku nuk mund të jenë për momentin, të mësojnë leximin
dhe shkrimin, gjuhë të tjera,
dukuritë e natyrës, kulturat
e popujve të ndryshëm, të
përcjellin emisione të ndryshme edukative, të mësojnë
për ato gjëra në të cilat ata
nuk kanë qenë pjesëmarrës,
për kafshët që nuk i kanë
parë, etj.
Përzgjedhja e
programeve dhe
përmbajtjeve
Te ne, ende nuk është
ndërtuar kultura për përcjelljen e programit televiziv.
Nuk kemi vënë kritere, në
familje, për përzgjedhjen e
programeve të cilat janë të
përshtatshme edhe për fëmijët. Me shumë rëndësi dhe
domosdoshmëri, është që të
përzgjidhen programet që i
përgjigjen moshës së fëmijës.
Emisionet në TV, duhet të
jenë në përshtatshmëri me
moshën kalendarike të fëmijës. Çdo shmangie nga kjo
mund të ketë më shumë
efekte të dëmshme se sa pozitive. Në këtë mënyrë fëmijët
parashkollorë (por edhe të
tjerët), mund të mësojnë gjëra të dobishme dhe të pa
dobishme të cilat ndihmojnë
të zhvillojnë imagjinatën e
tyre. Nuk ka dyshim se televizioni mund të jetë një mësues i shkëlqyer dhe argëtues. Efekti parësor i tij qëndron në faktin se ndikon në
sferën e perceptimin vizual
dhe dëgjimor.
Pamja vizuale ushtron
ndikim të lartë tërheqës për
fëmijët dhe të rriturit, për të
gjitha moshat. Këtë fëmijët e
përcjellin pa kurrfarë shtytje
nga të tjerët, shtytje të cilën
në shumë raste ata mund ta
marrin si imponim. TV-në e
shikojnë me dëshirë dhe me
kureshtje të lartë. Por a janë
të gjitha emisionet me përmbajtje pozitive apo negative
për fëmijët. Si ndikojnë këto
përmbajtje të televizioni te
fëmijët parashkollor? Është
shumë e vërtetë që sot shumica e fëmijëve parashkollorë kalojnë kohë të gjatë
para televizionit. Sipas Fondacionit Kaiser Family (KFF):
• Dy të tretat e foshnjave
dhe të vegjëlve shikojnë në
TV me një mesatare prej 2
orësh në ditë.
• Fëmijët nën moshën
gjashtë vjeçare mesatarisht
shikojnë rreth 2 orë në ditë
në ekran, kryesisht TV dhe
video ose DVD.
• Fëmijët dhe adoleshentët e moshës 8-18vjeç shpenzojnë gati 4 orë në ditë para
ekranit televiziv dhe gati 2
orë shtesë në kompjuter dhe
duke luajtur video lojëra.
Por çfarë statistike kemi
ne në Kosovë, kur nuk kemi
ndonjë të dhënë se sa kohë
kalojnë fëmijët duke parë
TV-në? Kjo është shqetësuese kur kemi parasysh kohën që fëmijët e kalojnë para
TV-së, por dhe kur e dimë se
çfarë janë llojet e programeve në të cilat fëmijët parashkollor janë të ekspozuar.
Qëndrimi i gjatë para ekranit shkakton varësi të fëmijëve ndaj televizionit. Sidomos kjo varësi mund të shprehet te fëmijët parashkollor të
cilët qëndrojnë gjatë para
televizorit kur dihet se personaliteti i tyre është në formim e sipër. Në shumë raste,
në realitetin kosovar, fëmijët
jetojnë në familjet ku televizioni është gjithmonë, apo
në pjesën më të madhe të
kohës i ndezur edhe pse nuk
është duke e shikuar askush.
Fatkeqësisht, në këto raste,
“kontribuojnë” edhe prindërit, në mënyrë të pavetëdijshme apo në mungesë të informimit apo të kulturës për
përcjelljen e televizionit.
Prindërit shpesh, në mungesë të kohës që t’u përkushtohen fëmijëve, si mjet për
t’i qetësuar ata, zgjedhin si
“kujdestar-edukator “ televizorin. Fëmijët parashkollor
kanë nevojë të hulumtojnë
rrethin, të lëvizin, manipulojnë dhe të mësojnë duke qenë në kontakt të drejtpërdrejtë dhe duke i prekur gjërat
që i rrethojnë. Por duke shikuar televizor, ata mbërthehen për vendin ku janë ulur
dhe nuk shprehin interesim
apo vëmendje në gjëra të tjera, nuk krijojnë raport sociale, por edhe nuk i nxisin
aftësitë krijuese të tyre. Në
këtë fazë të zhvillimit ata
janë imitues, atë që e shohin
edhe e shfaqin duke imituar.
Mbjella e ndjenjës së
dhunës nga TV
Shikimi i TV-së pa një
përzgjedhje të emisioneve
15
EDUKATA ISLAME
oktobar 2008.
dhe kanaleve, ka mundësi që
fëmija të shoh edhe raste të
paraqitjes të skenave të dhunës. Kësi kanalesh ka me
bollëk në TV. Qysh nga filmat e ndryshëm, aksion etj.,
deri te dokumentarët ose
emisionet e veçanta. Ekspozimi i dhunës në TV rrit
nivelin e rrezikut për sjellje
agresive edhe të fëmijës dhe
tendenca për tu frikësua nga
bota që i rrethon. Te ai krijohet, ose ngulitet bindja, se
ajo që shfaqet në ekran është
reale dhe se mund të ndodhë
edhe në realitet. Dihet se fëmijët e moshës parashkollore
janë në fazën e zhvillimit
emocional dhe se ndikimet e
jashtme mbi ta janë të fuqishme, por edhe shpesh me
pasoja për të ardhmen emocionale të tyre.
Këtu duhet të kemi kujdes të shtuar sepse ndikimi
negativ i TV-së mund të jetë
i pashmangshëm kur dihet
se shumë fëmijë nuk kanë
kapacitet mendor për të dalluar realitetin nga fantazia.
Ata gjithashtu shikojnë filma
vizatimor, shumë të dashur
për fëmijët, videot muzikore
e shumë të tjera të cilat nuk
janë reale, por imagjinatë
apo trillime të kreatorëve të
tyre. Për shkak të mungesës
së përvojës jetësore e mendore, ata thjeshtë nuk mund
ta dallojnë botën reale dhe
përmbajtjen që u shfaqet
përmes ekranit të TV-së. Për
këtë arsye ata(fëmijët) mund
të më pak krijues dhe imagjinativ, nëse përmbajtjet e tyre
nuk përkojnë me moshën
dhe kapacitetet absorbuese
të tyre .
Ky është një problem shqetësues sepse ka implikime
shëndetësore. Qëndrimi i
gjatë i fëmijëve para ekrani
të TV-së, bënë që ata të mos
janë aktiv në aktivitete fizike
dhe të mos kërkojnë aktivitete të reja në të cilat ata do
të ishin më aktiv dhe në lëvizje më të gjatë. Kështu ata
konsumojnë ushqim, por
nuk bëjnë lëvizje të cilat do
të shpenzonin kaloritë e
tepërta. Sipas hulumtimeve
një gjendje e këtillë ka shkaktuar edhe problemin e paraqitjes së mbipeshës në mosha të reja.
Në TV-të tona shpesh kemi edhe reklama e paraqitje
të skenave në të cilat aktorët
konsumojnë duhan, alkool,
drogë e të ngjashme, por edhe sjellje të tjera të rrezikshme e të pahijshme, të cilat
po nuk u biseduan e sqaruan
me fëmijët, ato mund të merren si diçka që edhe ai duhet
ti bëjë, ti provojë ose edhe të
merren si diçka që aktori a
personazhi i tyre i bënë
prandaj edhe ai duhet ta imitojë atë.
Mund të përfundojmë se
zhvillimi i teknikës dhe i
teknologjisë ka quar para
zhvillimin njerëzor. Ka lehtësuar shumë punën e tij dhe
ka shkurtuar rrugën e ardhjes deri te informata. Përparimi që është bërë në fushën e zhvillimit të mjeteve
audio vizuale ka ndikuar që
ato të bëhen pjesë e jetës së
përditshme të njeriut. Ky
hap kaq i madh për njeriut
ka edhe pjesën tjetër jo të
mirë. Ka ndikuar që njeriu
në një farë mënyre të bëhet
rob i teknologjisë. Në këtë
mes viktima më të mëdha janë fëmijët të cilët po rriten
me teknologjinë audio vizuale elektronike. Ky nuk do të
ishte ndonjë problem i madh
sikur të vendosej ndonjë kontroll mbi pjesën e programeve të cilat ndikojnë keq në
zhvillimin e fëmijës.
Pasojat e këtyre ndikimeve sot janë bërë objekt i
hulumtimeve të shumta në
botë. Sidomos brengosëse është vartësia e fëmijëve nga
ekrani, qoftë TV ose kompjuter. Kjo sindromë është
duke prekur me të madhe,
ndoshta edhe më me vrull,
edhe familjen kosovare dhe
fëmijët. Prandaj do të ishte e
rrugës që të parandalojmë
ndikimin negativ të TV-së,
duke u përkujdesur për kohën e qëndrimit të fëmijëve
para televizorit dhe lojërave
elektronike. Prindërit, por
dhe edukatorët janë faktorë
islamske novine
gazetë islame
kryesor në këtë drejtim.
Prindërit duhet t’i ndihmojnë fëmijët e tyre në aspektin pozitiv duke u përfshirë në shikimin e përbashkët
të TV-së, duke përzgjedhur
programet dhe së bashku me
fëmijët duhet diskutuar për
atë çfarë shohin, për të mirat
por edhe për anët e këqija të
asaj që shohin në TV. Ata duhet të përcaktojnë rregullat
në raport me shikimin dhe
kohën e qëndrimit para televizorit si dhe ambientet ku
qëndrojnë fëmijët, kryesisht
të ketë libra, revista të fëmijëve, lodra të ndryshme etj.
Por assesi në dhomat e gjumit të ketë TV dhe gjatë
ngrënies të shikohet ai.
Në qoftë se fëmijët duan
të shohin TV-në sugjeroni
fëmijëve ndonjë lojë, shëtitje
të vogël, lexoni së bashku me
ta,të vizatojnë ose ndonjë
aktivitet që fëmijët kanë dëshirë e pse jo edhe të dëgjoni
muzikë e të vallëzoni së bashku me ta, e shumë mënyra
të tjera. Pra përdorni taktikën e orientimit pozitiv të
dë-shirave dhe të kërkesave
të fëmijës. Samiu ynë i madh
pat thënë:” Fëmijës duhet
dhënë atë që i duhet, jo atë
që e kërkon”.
Duhet shmangur situatën
kur ne të biem në pozitën e
fëmijës e fëmija në pozitën e
prindit. Nëse ata përfitojnë
ndjenjat dhe emocionet tona
ELIF
dhe në një mënyrë ata marrin frenat e komandimit në
dorë, ndërsa ne si prindër,
vetëm plotësojmë dëshirat e
tyre, nuk do të arrijmë që të
ndërtojmë personalitete të
përshtatshëm për shoqërinë.
Me këtë nuk do të nënkuptonim tutorizmin ose ndonjë
formë të kontrollit të përhershëm mbi ta, por një zhvillim normal, mjedis kreativ
dhe mbjellje e ndjenjës së përgjegjësisë në varësi me pozitën që zë fëmija në familje,
kopsht, shkollë e më vonë në
rrethin e gjerë shoqëror.
Jeta pa rregulla dhe papërgjegjësi nuk garanton ndërtimin e brezit të shëndosh.
Këtu bën pjesë patjetër edhe
krijimi i mjedisit pedagogjik
në raport me mjetet audio
vizuale si dhe raportin e tyre
me fëmijët, kohën e qëndrimit para ekranit, llojin dhe
cilësinë e emisionit çfarë bën
dhe nuk bën të jetë material
edukativ për fëmijët.
Edhe pse nganjëherë gjërat teorike është vështirë të
zbatohen në praktikë nuk do
të thotë se nuk është e domosdoshme të punojmë, të
përpiqemi që të gjejmë
rrugë, të debatojmë e të diskutojmë që ta ndërtojmë një
urë, duke ndihmuar fëmijët
që në këtë drejtim të zhvillojnë aftësitë dhe predispozitat
e tyre.
Kadrie Asllani
Poezi
Në fillim
Në fillim, po vdisja të mbaroja gjimnazin për të filluar universitetin....
Dhe pastaj, po vdisja që të mbaroja universitetin për të filluar punën
Pastaj po vdisja të martohem dhe të kem fëmijë
Dhe pastaj po vdisja që të rriteshin fëmijët
Që të kthehesha përsëri në punë
Por pastaj po vdisja që të dilja në pension
Dhe tani unë po vdes......
Por papritmas mu kujtua
Që kam harruar të jetoja.....
Ju lutem mos lejoni që kjo t'u ndodh dhe juve
Vlerësoni gjendjen tuaj reale
Dhe shijojeni çdo ditë
...... mik i vjetër
Për të fituar para humbim shëndetin
Për të rikthyer shëndetin humbim para
Jetojmë sikurse kurrë s'do të vdesim
Dhe vdesim sikurse kurrë nuk jetuam.
Ka thënë Muhamedi a.s: " Shfrytëzoni pesë gjëra para pesë të tjerave, rininë para pleqërisë, shëndetin para sëmundjes, pasurinë para varfërisë, kohën
e lirë para se të jesh i zënë, jetën para vdekjes"
Perktheu:
Brunilda Kajoshaj
ELIF
FEMRA MUSLIMANE
islamske novine
gazetë islame
korrik - tetor, 2010.
16
Disa fjalë për motrën
time muslimane
Dije që je motër e mashkullit dhe gjysma e njerëzimit. Ti je nënë, grua, vajzë, motër, teze, mbesë apo gjyshe.
Profeti a.s ka thënë: "Femrat
janë vërtet partnere të burrave". (Ebu Davud). Ti je pjesëtare e qytetërimit të madh
Islam, popullit më të mirë të
krijuar ndonjëherë nga njerëzimi. Asnjë popull në botë
nuk ka më shumë njerëz të
shquar, liderë dhe fitimtar
sesa ky. Është popull udhëzues dhe i besimit të drejtë, i
cili drejton njerëzimin në të
drejtën dhe të vërteten. Transformon njerëzit nga adhuruesit e robërve në adhurues
të Zotit të robërve, nga shtypjet e jetës tek kënaqësitë e
botës tjetër dhe nga padrejtësia e feve të tjera tek drejtësia e Islamit.
Paraardhëset tuaja, gratë
e shquara në Islam ishin një
nga shkaqet kryesore për
këtë popull që të arrij vendin
më të lartë nga të gjithë tjerët. Allahu i cili e zgjodhi Islamin për këtë popull, bëri
një vend të lartë për gratë
muslimane, dhe dekretoi që
ato të kenë të përbashkët përgjegjësitë për të shijuar të
vërtetën, ndalimin e të keqes
dhe ngritjen e flamurit Islam. Ai ka thënë: "Besimtarët
dhe besimtaret janë të dash ur për njëri tjetrin, urdhëro jnë për të mirë, e ndalojnë
nga e keqja, e falin namazin
dhe japin zeqatin, respekto jnë Allahun dhe të dërguarin
e Tij. Të tillët do t'i mëshirojë
Allahu. Allahu është ngad hënjyes, i urtë." (9:71).
Allahu iu ka dhënë femrave muslimane atë që ato
mund të përballojnë nga urdhrat dhe detyrat. Ai është Zoti i cili njeh krijimin e Tij, "A
nuk e di Ai që ka krijuar, kur
dihet se Ai depërton në thellësi të sekreteve, i njeh hollësitë." (67:14).
E dashur motra ime muslimane, ti je e thirrur sot që
me të vërtetë të bëhesh një
pjesëtare aktive e kombit
dhe nderin si pranga të lirisë. Për ta Hixhabi nuk mbulon kokën por gjithashtu edhe trurin; namazi, agjërimi
dhe zeqati janë kohë dhe
përpjekje të humbura; dhe
bindja ndaj bashkëshortit
është skllavëri e prapambetur si në kohën e gurit. Ata
shtrembërojnë të gjitha faktet dhe ndryshojnë të gjitha
të vërtetat, vetëm që të arrijnë qëllimet e tyre të këqija.
E dashur motër!
Musliman, përpiqu të krijosh
fitore për fjalën e Allahut,
zbatoje Kur'anin dhe ndihmo për krijimin e gjeneratës
së Imanit.
Çfarë duan armiqtë
e tu nga ty?
Ata janë që duan të të
shkëpusin nga detyra jote.
Duan të të ndalojnë nga plotësimi i detyrës sate madhështore, e cila është mbrojtja e fesë së Allahut dhe ngritja e Fjalës së Tij sa më lart.
Këta armiq përdorin shumë metoda:
E para: Ata të shkëpusin
ty nga shkaku që Allahu na
krijoi, nga kryerja e adhurimit, besimit dhe davves (thirrjes në Islam). Ata e përdorin
jetën në këtë botë si mbajtës
të tyre: dyqanet e gurëve të
çmuar, modelet që vijnë nga
vende jo-muslimane, modele
të reja, dëshirat e tyre, uri që
kurrë nuk mund të shuhet,
kënaqësi dhe konkurencë
për ta dhe rrugë të pafund
për gëzim. Allahu nuk na krijoi për këtë. Plotësimi i këtyre është zakonisht i lidhur
me humbjen e kohës dhe
parave dhe nxitë armiqësi
dhe konkurrencë mes të pasurit dhe të varfrit.
E dyta: Ata nxisin armiqë-
si mes juve dhe meshkujve.
Tek mëkatarët ti je një vajzë e
ulur, nënë e poshtëruar, grua
e shpërdorur, dhe motër e
shtypur. Sipas tyre, meshkujt
janë gjithmonë të pa-drejtë,
hipokritë, diktatorë, shtypës
dhe parandalues të lirisë.
Është një luftë e fabrikuar që
ata të këqijtë e fillojnë pa
asnjë shkak tjetër vetëm që të
bëjnë ty të rebelohesh kundër babait tuaj, të jesh arrogante me vëllain tënd dhe e padëgjuar ndaj burrit tënd. Ata
nuk thërrasin për drejtësi,
mëshirë dhe bashkim. Ata thërrasin për urrejtje, arrogancë dhe shkatërrim.
E treta: Ata nuk ndalojnë
së thirruri për rebelim kundër prindërve, vëllezërve
dhe burrave, gjithashtu komplotojnë kundër Islamit. Ata
të thërrasin ty për rebelim
kundër obligimeve të Islamit
dhe në harrimin apo humbjen e Zotit të Gjithëditur. Islami për ta, është i padrejtë
dhe ligjet islamike janë jopërfekte dhe të kufizuara. Ata
thërrasin në ty, ditë e natë,
që të rebelohesh dhe të këmbëngulësh në mosbindje në
fe. Ata mundohen të largojnë
nga feja jote. Mundohen të
largojnë nga qetësia dhe siguria e familjes, martesës së
lumtur dhe relacionet vëllazërorë.
Ata paraqesin devocionin
Qëllimet e armiqve të tu
dhe armiqve të fesë tënde që
ata kërkojnë të arrijnë janë
shumë të njohura. Ata duan
që ju të jeni në dispozicionin
e tyre për të përmbushur
dëshirat e tyre të këqija. Ata
duan që të jesh një femër e
pander. Duan që ju të gjendeni gjithkund, në rrugë dhe
në vendet e mëkatit, pa nder,
fe apo sjellje. Ata kërkojnë që
të bëni çfarë iu thonë ata.
Bota e Perëndimit ka shkuar
gjatë gjithë kësaj. Femrat e
Perëndimit janë pjesë e shoqërisë që po përjetojnë padrejtësi dhe çnderim. Ata përpiqen t'ju bëjnë qefin atyre
burrave të cilët vazhdojnë të
ndërrojnë femrat dhe të cilët
kërkojnë kënaqësi por pa
përgjegjësi dhe jokonsiderim
të pasojave të këqija për
shkak të veprimeve të tyre
mëkatare.
të madh. Dije që nderi është
nder tek të gjithë njerëzit e
mençur, dhe tradhtia është
çnderim tek të gjitha kombet, edhe pse këtë disa e quajnë liri. Dije që tradhtia bëhet gjithashtu me sy, duke
parë, me veshë, duke dëg-juar, dhe me gojë, duke puthur, sikurse është përmendur në një hadith transmetuar nga Imam Muslim. Lumturia jote është që të jesh një
vajzë e dëgjuar dhe e besuar,
një bashkëshorte besnike
dhe bujare dhe një nënë e
mëshirshme dhe e devotshme. Agjërimi i një dite për
hir të Allahut, bën që ti të
jesh 70 vjet larg nga zjarri i
xhehnemit (Nga një hadith i
transmetuar nga Bukhari
dhe Muslimi).
Bamirësia është shkak kryesor për të fituar falje dhe
pranim pendimi. Ato femra
të cilat ekspozojnë pjesë të
trupit tek meshkujt, nuk do
të futen ne parajsë dhe nuk
do të nuhasin erën e këndshme të saj, siç thuhet edhe
në hadithin e transmetuar
nga Imam Muslim. Hixhabi
është nder dhe mbrojtje për
ty. Ai duhet të jetë modest në
ngjyra dhe jo ekzotik, i gjerë
dhe i trashë dhe jo i tejdukshëm, të jetë ndryshe nga veshja e burrave dhe grave jo
muslimane.
Motra ime e dashur!
O motër muslimane, lexo
dhe vëju në dijeni për ato femra të cilat kanë lënë turpin
dhe nderin dhe ndjekin dëshirat e tyre, çfarë ishte rezultati i punëve të tyre? A ishte
përfundimi i tyre i ndërgjegjshëm dhe i dëshiruar, apo i
turpshëm dhe i urryer?
Një këshillë për
motrën time në
Islam
Bëhu krenare për fenë tënde dhe fenë e paraardhësve
të tu. Bëhu një shembull i
mirë për djemtë dhe vajzat
tua, dhe bëhu e sinqertë në
pjesëmarrjen e këtij populli
Këto janë fjalë nga zemra. Këto janë fjalë nga një këshillë e mirë dhe e sinqertë.
Kujdesu nga besnikët e shejtanit të cilët duan tju marrin
me vete. Bëhu robëreshë e
drejtë e Allahut, dhe pasardhëse e femrave të drejta dhe
dije rolin tënd për të ngritur
këtë popull të madh. Përmbush detyrën tënde dhe mos
u bë shkak për shkatërrim.
Bëhu prodhuese e gjeneratës
së drejtë që do ta drejtojë
njerëzimin tek ajo që është e
drejtë dhe e duhur, tek feja e
madhe e Islamit.
Perktheu:
Brunilda Kajoshaj
17
EDUKATË
korrik - tetor, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Familja, djep dhe rrugë e lumturisë (3)
Nëse pyetemi se pse ndodhi i gjithë ky ndryshim në
mesin tonë, që shoqëria u
shndërrua prej një shoqëri e
cila kishte në suazat e veta
moralin dhe format e ndryshme te nderit në një shoqëri ku prishet nderi i secilit
për secilën ditë, përgjigjen
do e gjejmë shumë lehtë. Vendi ynë, për një periudhë të
gjatë, u sundua prej sistemit
i cili nuk dëshironte, madje,
të dëgjonte për fetë. Ai sistem ishte i lidhur ngushtë
me të gjitha lozhat masone të
cilat ekzistojnë në rruzullin
tokësor. Rreth kësaj lidhjeje
dhe ngjashmërive të kësaj lidhjeje në veprim, dijetari
musliman Fet’hi Jeken, në librin e tij “Si të thërrasim në
Islam” thekson:” Për t’ia arritur qëllimit komunizmi e
ndien të nevojshme veprimin me dredhi, tradhti, mashtrim dhe me mënyra të tjera të shëmtuara. Lenini thotë: “Të gjithë ata që janë të
lidhur me komunizmin duhet t’i dinë të gjitha dredhitë dhe mashtrimet. Realizimi
i komunizmit e bën të domosdoshëm përdorimin e çdo
mjeti. Duhet të dihet se komunizmi ka shumë ideale të
pastra për arritjen e të cilave
duhen përdorur dredhi të
shëmtuara. Për këtë arsye,
komunizmi do t’i përdorë të
gjitha rrugët e pamoralshme
për t’ia arritur qëllimit.”
Derisa jemi këtu, të cekim se
edhe në protokollin e parë të
sionistëve thuhen të njëjtat
gjëra: “Ata që janë të lidhur
me ne, duhet të jenë të zgjuar pranë qeverive dinake
dhe inteligjente. Për arritjen
e qëllimit të mirë, këto të këqija mund të bëhen caku numër një. Pra, njerëzit nuk
duhet të qëndrojnë larg ryshfetit, tradhtisë dhe dredhisë.”( Shkup, 2000, f. 52)
Vizioni komunist, që sundoi disa dekada në vendin
tonë, u mundua që të na
çrrënjosë prej zemrës dhe
faqes së dheut të gjitha vlerat
që janë të lidhura me fenë,
moralin dhe familjen. Komunistët kishin një shpjegim të
ngjashëm si për moralin,
fenë, ashtu edhe për familjen. Vizioni i tyre për familjen ishte shumë i ngurtë dhe
mjaft përbuzës. I ngjashëm
me vizionin sionist për shkatërrimin e shoqërisë përmes
familjes.
Zhan Frifil në librin e tij
“Gruaja dhe socializmi” thotë: “Familja nuk përbën një
formë shoqërore të përjetshme. Asaj i kanë ndodhur
shumë ndryshime gjatë shekujve. Ky zhvillim përcaktohet në analizën e fundit në
faktorin ekonomik. Pastaj
vizatojnë një vijë zhvillimi të
familjes që, në etapat e para,
bazohet në atë që është zbuluar nga gjendjet e fiseve të
fundit, në kontinente të
ndryshme të tokës, apo ato
që imagjinojnë prej gjendjes
së tyre në disa raste.”
(Bota në fokusin islam,
Muhamed Kutub, Tiranë,
2007, f. 214)
Pra, kemi një lidhje direkte midis komunizmit dhe
sionizmit botëror, të cilët
kanë një synim të vetëm:
shkatërrimin e popujve të
ndryshëm në rruzullin tokësor, përmes shkatërrimit të
familjes. Komunistët familjen e shohin në aspektin ekonomik dhe social. Po ashtu
në ditët tona edhe vetë konceptet dhe idetë e sionistëve,
familjen praktikisht, e shohin si pjesë të propagandave
ekonomike. E në këtë mënyrë, këto ideologji tentojnë që
të nxjerrin në botën e tradhtisë dhe dredhisë, femrën,
gruan, djalin, vajzën dhe
kështu ta shkatërrojnë shoqërinë. Ata i kanë të lejuara
të gjitha mjetet e mundshme
për të arritur deri tek caku i
tyre final. Madje e përdorin
edhe dredhinë, tradhtinë,
dinakërinë, vetëm e vetëm
që të arrijnë deri tek nënshtrimi i popujve të tjerë dhe
arritja e udhëheqësisë së botës përmes tyre. Nuk duhet
harruar se shoqërinë tonë
shqiptare, një periudhë të
gjatë, e sunduan njerëz me
ide të këtilla, me platforma
për zhdukjen e çdo gjëje që
ka vlerë morale dhe, në këtë
mënyrë, me ideologjizimin e
skajshëm të jetës së shqiptarit të thjeshtë. Ne si popull
ishim në një terr të madh
për një periudhë të gjatë dhe
pasojat e këtij terri, po i vuajmë në ditët e sotshme.
Pasojat janë katastrofale në
krahasim me mundin e tyre
të dhënë për zhdukjen e vlerave morale në mesin tonë.
Ata përdornin edhe dhunën
kundër fesë, ndërsa parimet
islame dëshmojnë se në fe
nuk ka dhunë. Ata përdornin incestin për të arritur deri tek bindshmëriandaj Partisë, ndërsa në fe incesti
është gjë e shëmtuar dhe e
dëmshme. Ata e detyronin
femrën që të bënte punë të
njëjta me mashkullin, bile
shumë herë edhe më të rëndat, ndërsa në fenë islame,
femra trajtohet si mbretëreshë. Shërbëtorë të saj janë
burri, djali, nipi dhe ajo nuk
është shërbëtore e tyre, pasi
që vetë natyra e saj është e
tillë që të mos e rëndojë veten me punë që nuk ka fuqi
t’i realizojë. Ajka e këtij populli u strehua nën greminat
e frikshme të devijimeve të
njëpasnjëshme, devijime të
cilat ishin si rezultat i sistemit të kohës.Prej njerëzve u
largua me dhunë dashuria,
dhembshuria dhe të gjitha
cilësitë e mira që kanë lidhje
me fenë. Edhe pse sistemi u
largua, pasojat e tij gjenden
sot e kësaj dite. Shumë familje janë gjymtuar prej një mentaliteti të atillë, që errësoi
jetën e shqiptarit të thjeshtë.
***
Në vitet e nëntëdhjeta,
sistemi komunist ra prej sundimit dhe vendet e Gadishullit Ballkanik dhe e një pjese
të madhe të Evropës Lindore
u liruan prej kthetrave të
këtij sistemi. Pas rënies së
sistemit ateist-komunist, dukej sikur po lindte një frymë
e re në Evropë, me pikëpamje të reja demokratike, të cilat do t’i dërgonin vendet tona drejt zhvillimit dhe mirëkuptimit. Këtij gëzimi për
rënien e sistemit komunist
iu qasën të gjithë njerëzit
dhe instancat politike në
këtë pjesë të rruzullit tokësor. Njerëzit filluan që të ecin dhe të flasin lirshëm. Disa
të hutuar dhe të mbyllur një
periudhë të gjatë nën ideologjinë titiste, e kishin shumë të vështirë të përshtaten
me frymën e re. Nga injoranca ose pavetëdija e këtyre
njerëzve, që dekada me
radhë ishin të shkëputur prej
botës, manipulues të ndryshëm filluan të luajnë me
ndjenjat, dijet dhe jetët e tyre
në forma të ndryshme. Pluralizmi fetar pa dritën e vet
më në fund, pas një errësire
të madhe që iu servua prej
ish sistemit. Njerëzit filluan
të besonin Zotin lirshëm dhe
t’i realizonin të gjitha ritet
fetare, ashtu si i kërkonte
feja. Por, ishte dhe, ende sot
e kësaj dite, është i vështirë
ambientimi i njerëzve me
mendimin ndryshe. Njerëzit,
të cilët e perceptojnë jetën
ndryshe prej atyre që jetuan
në sistemin komunist, e
kanë shumë të vështirë që të
gjejnë përkrahje institucionale. Në mungesë të kësaj
përkrahjeje, këta njerëz janë
të destinuar që të kalojnë në
rrugë dhe peripeci të cilat as
djalli i mallkuar nuk i kalon
sepse frikësohet. Shumëçka
erdhi prej Perëndimit. Gjërat
tona na u bënë të huaja dhe
të huajat u bënë të dashura
për ne. Kështu ndodhi me
njerëzit të cilët, një kohë të
gjatë, ishin në burgun e ideologjisë majtiste. Populli
ynë, duke mos bërë zgjedhjen e asaj që vinte prej Perëndimit, pranoi pa hezitim
edhe vlerat edhe antivlerat .
Pranoi edhe metodologjinë e
studimit të shkencave të
ndryshme, por edhe homoseksualizmin, lezbizmin, incestet dhe veprimet tjera çnjerëzore të cilat janë shumë të
përhapura në Perëndim. Në
kohën e komunizmit u hodh
fara e shenjtërive të ndryshme të huaja për popullin tonë. Ndërsa frytet e asaj fare
të helmuar ne po i shijojmë
përmes propagandave të ndryshme nëpër media dhe institucionalisht prej personaliteteve tona, që i kanë
shndërruar në idhuj të paprekshëm. Familja ka marrë
përmasa shumë të rrezikshme në këto ujëra, të cilat
nuk po janë aspak të sigurta.
Të gjitha dukuritë negative
që u shfaqen tek familjet tona, gjetën prehjen dhe rrugën në momentet e lirisë dhe
maksimës asimiluese të perëndimit: barazia gjinore. Kjo
maksimë false dhe mjaft e
rrezikshme për vetë gruan,
gjeti prehje në vokabularin e
elitës politike dhe intelektuale tek populli ynë. Ndërsa
pjesët e mbetura jashtë vendin amë, u ushqyen për vite të
tëra me nacionalizmin dhe
enverizmin e skajshëm i cili
dukshëm ndikoi edhe në
edukimin e brezave të rinj
nga familjet tona. Sot gjen
shumë sheshe, rrugë, e institucione me emra sllavësh,
ose ateistësh, të cilët ndikuan në prishjen e vlerave morale të popullit tonë. Nëse
bëjmë hapa drejt sulmimit të
këtyre antivlerave në popullin tonë, menjëherë gjejmë
një armatë të tërë mbrojtësish të këtyre antivlerave, që
kanë për qëllim ta mbajnë
ende më tej të varur shoqërinë tonë në idetë e zvetënuara komuniste. Sot përmes
politikave të ndryshme gjen
edhe ringjalljen e rinisë si
pjesë të komunizmit e socializmit. Si në Kosovë, po ashtu edhe në Shqipëri e Maqedoni, rinia e cila kërkon
ndryshime politike, po paraqitet haptazi me ide dhe projekte marksiste, në këto kohë kur vetë bartësit e këtyre
ideve në Evropën Lindore u
larguan ose u distancuan
prej tyre. Gjen njerëz të cilët
thërrasin haptazi për logjikën marksiste të familjes dhe
politikës, e të gjithë këto gjejnë përkrahje mediatike dhe
institucionale, ndërsa ata që
thërrasin për kthimin e popullit tonë dhe të familjes nga
vlerat morale, të nderit dhe
respektit të ndërsjellë, përbuzen, sulmohen e injorohen totalisht prej të gjitha
instancave politike dhe mediatike në vendet tona. Raste
të këtilla kemi shumë dhe
deri tek to kemi ardhur si
rezultat i pasojave të sundimit ateist në rrethet tona.
Ndër rastet e fundit të këtij
niveli ose lloji mund të përmendim sulmet e vazhdueshme të gazetës Ekspres në
Kosovë kundër vlerave morale që urdhëron feja islame
për t’i realizuar në familje e,
në këtë mënyrë, edhe në komplet shoqërinë tonë shqiptare.
Hamdi Nuhiju
Redaktore gjuhesore:
Mimoza SINANI
ELIF
IZ VJERSKOG žIVOTA
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
18
Ambasadorka Turske posjetila
Husein-pašinu džamiju
Maurer obišao
Husein-pašinu
džamiju
Pljevlja - Ambasadorka Turske u Crnoj Gori, Emina Birgen Kešoglu, zajedno sa ekipom
turske državne televizije TRT,
koja pravi dokumentarnu emisiju o Crnoj Gori, u subotu 9.
oktobra 2010. godine, posjetila
je Pljevlja. Ambasadorku Turske primio je gradonačelnik
Pljevalja, dr Filip Vuković.
Gradonačelnik Vuković je
ambasadorku upoznao o društveno-ekonomskim, geografskim i istorijskim karakteristikama pljevaljske opštine. Ambasadorka Turske se interesovala
za mogućnost daljeg privrednog i društvenog razvoja ove sredine i u razgovoru sa gradonačelnikom, uvjerila se da opšti-
na Pljevlja raspolaže značajnim
resursima, konstatujući da ovaj
region predstavlja privredni i
poslovni ambijent od interesa
za turske investitore.
Ambasadorka Kešoglu je u
pratnji potpredsjednika opštine Pljevlja, Avda Ajanovića, posjetila Husein-pašinu džamiju i
razgovarala sa predstavnicima
Islamske zajednice.
Predsjednik Islamske zajednica u Pljevljima, Bahrija Brahić, ambasadorku je upoznao
sa istorijatom i karakteristikama Husein-pašine džamije, kao
i funkcionisanjem Islamske
zajednice na području pljevaljske opštine. Brahić je istakao da su sve džamije na plje-
valjskom prostoru, kojih je bilo
mnogo, izgrađene za vrijeme
osmanske vladavine na ovim
prostorima i da u posljednjih
200 godina na pljevaljskom području nije izgrađena ni jedna
nova džamija. Istakao je da do
sada praktično nije bilo nikakve saradnje između Pljevalja i
institucija Turske i da od ove
posjete očekuje mnogo bolju
saradnju, kako na privrednom
planu, tako i na zaštiti kulturnog nasljeđa na ovim prostorima.
Ambasadorka Kešoglu se
zahvalila na srdačnom prijemu
i izrazila zadovoljstvo što ima
priliku da vidi prekrasnu Husein-pašinu džamiju, koja je sač-
Bajramski prijem u Podgorici
Podgorica - U organizaciji Odbora IZ-e Podgorica, 10. septembra, u Zelenom salonu hotela
“Crna Gora” upriličen je bajramski prijem. Prijemu su prisustvovale brojne zvanice iz kulturnog i vjerskog života. Prisutne je poselamio pred-
sjednik Odbora IZ-e Podgorica, dr Nermin
Abdić, i poželio im dobrodošlicu a potom je najavio glavnog imama, Džema ef. Redžematovića,
koji se prisutnima obratio bajramskom čestitkom.
Šerijatsko vjenčanje
u Bijelom Polju
Svjesni odgovornosti pred Uzvišenim Allahom 13.08.2010. godine (03.ramazan 1431
.g.h.) na ovaj hairli korak odlučili su se prof.
Nijaz ef. Mušović iz Bijelog Polja i Mersiha Zajmović iz Bijelog Polja, koja živi u Njemačkoj.
Šerijatsko vjenčanje je obavljeno u Gradskoj
džamiji uz prisustvo porodica mladenaca, a čin
vjenčanja obavio je Glavni imam Odbora Islamske zajednice Bijelo Polje, prof. Enis ef. Burdžović.
Mensur Kasumović
Pljevlja, 24. septembra - Šef delegacije Evropske unije u
Crnoj Gori, Leopold Maurer, tokom boravka u Pljevljima
posjetio je Husein-pašinu džamiju. Maurer je prethodno posjetio Akademski centar, gdje je održao predavanje studentima na temu „Proces evropskih integracija Crne Gore“.
Nakon toga je u glavnoj ulici u Pljevljima prisustvovao
performansu, a potom je u pratnji gradonačelnika, dr Filipa
Vukovića, i potpredsjednika Opštine, Avda Ajanovića, posjetio Husein-pašinu džamiju, gdje je razgovarao sa predstavnicima Islamske zajednice.
U knjizi utisaka u Husein-pašinoj džamiji, Maurer je zapisao da je oduševljen gostoljubivošću Pljevljaka i da je impresioniran kulturnim bogatstvima Pljevalja.
uvana u izvornom izgledu, čije
postojanje preko 400 godina
predstavlja simbol suživota na
ovim prostorima.
„Osmanlije su gradili džamije, crkve i manastire, od kojih
mnogi i danas svjedoče o suživotu i dobrim međukonfesionalnim odnosima između naroda koji žive na ovom prostoru“, rekla je ambasadorka Kešoglu.
Jakub Durgut
Bajramska
svečanost u Gusinju
Plav/Gusinje - U organizaciji Odbora Islamske zajednice Gusinje, u velikoj sali
Centra za kulturu u Gusinju,
prvog dana ramazanskog bajrama, 9. septembra 2010. godine, organizovana je bajramska svečanost.
Bajramsku svečanost su
briljantnim izvođenjem ilahija ukrasili članovi hora "Gazi
Isa-beg" iz Novog Pazara. Svečanosti je prisustvao i reis
Islamske zajednice u Crnoj
Gori, Rifat ef. Fejzić.
Reis Fejzić je u svom obr-
aćanju obratio pažnju da prisutnom auditorijumu za sjećanje ostavi što više ramazanskih praktičnih emaneta, koji će biti sve do narednog
Ramazana dio njihovog vjerskog identiteta. On je naglasio da u ovoj vjeri nije poenta samo početi, već i ustrajati. I za onoga kome je Ramazan bio samo početak, nikako ne smije dozvoliti da
mu Bajram bude kraj, već
mora ustrajati u vjeri i nakon
Ramazana, pa i nakon Bajrama.
19
IZ VJERSKOG žIVOTA
jul - oktobar, 2010.
Svečano otvorena Stara
nizamska džamija u Tuzima
Tuzi, 5. septembra - Svečano je otvorena Stara nizamska džamija u Tuzima kao i
restaurirano osmansko šehidsko mezarje. Svečanosti su
prisustvovali brojni predstavnici vjerskog, kulturnog,
političkog i javnog života.
Povodom ove svečanosti upriličen je iftar na otvorenom
za sve prisutne, na kome je
prisustvovalo preko 500
ljudi.
Pored rukovodstva Islamske zajednice u Crnoj Gori,
predvođenim reisom Rifat om ef. Fejzićem, svečanosti
su prisustvovali brojni predstavnici vjerskog, kulturnog, političkog i javnog života: ministar kulture i medija Branislav Mićunović, ministar za
ljudska i manjinska prava Ferhat Dinoša, ministar Rafet
Husović, generalni direktor
turske Agencije TIKA Musa
Kulaklýkaya, direktor Agenc-
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Stara nizamska džamija
Sa svečanosti
ije TIKA za Crnu Goru dr.
Gokcen Kalkan, izaslanik reisa Islamske zajednice Republike Turske (Diyanet), gospodin Yuksel, Ambasadorka Republike Turske u Crnoj Gori
Emina Birgen Kesoglu, predsjednik gradske opštine Tuzi,
Nikola Gegaj, nekoliko poslanika crnogorskog Parlam-
enta, a čitavoj manifestaciji je
prisustvovalo više od hiljadu
ljudi.
Poslije iftara, nastupio je
koncert Ansambla Sultan
Mehmed Fatih iz Sarajeva.
Nastupanjem jacijskog
vakta, klanjana je teravija u
obnovljenoj džamiji, nakon
79 godina od njenog rušenja
Preselio na Ahiret
hadži Ćazim ef. Cenović
Tiho, kao što je čitav život proveo, napustio je ovaj prolazni
svijet, hadži Ćazim
ef. Cenović, 8. oktobra 2010. godine u
64 godini života, dugogodišnji imam u penziji.
Hadži Ćazim (Tahirov) Cenović, rođen
je 1946. godine u Kravarima, opština Ulcinj. Osnovno obrazovanje stekao je u Vladimiru. Godine 1962. upisao se u ''Alaudin''
medresu u Prištini, koju završava
1967. Početna služba za imama bila je u džematu Donji Rastiš 19671968, kada odlazi na odsluženju
vojnog roka. Nakon povratka iz
JNA preuzima dužnost imama u
Gornjim Kravarima 1969, u kojima
radi do 1980. kada prelazi za imama džamije ''Brijeg'' u Ulcinju.
Godine 1975. predsjednik Starješinstva Islamske zajednice u Crnoj Gori, hadži hafiz Šukrija Bakalović, organizovao je za imame
učenje hifza na kojem je Ćazim ef.
prednjačio.
Godine 1986. odlazi u invalidsku penziju.
Kao honorarni
imam radio je u Gornjim Kravarima od
1986 do 1996. kada
prelazi u džemat Kolonza u kome je radio
do 2010. godine. U
službi imama proveo
je 43 godine.
Svoj životni put
posvetio je vjeri i Islamskoj zajednici. U posljednjoj deceniji života
narušeno mu je zdravlje. Bio je
omiljen među kolegama – imamima, a imao je veliki ugled među
džematlijama.
Na njegovom ispraćaju okupio
se veliki broj rodbine, prijatelja,
imama Ulcinja, Ostrosa, Bara i drugih mjesta. Dženazu mu je klanjao reis u penziji, Hadži Idris ef.
Demirović, a o njegovom životnom
putu govorio je hadži Redžep ef.
Lika, glavni imam iz Ulcinja. Pokopan je u haremu džamije u GoB.A.
rnjim Kravarima.
1931. godine. Teravih namaz
je predvodio prof. Rahman
ef. Kačar, pomoćnik direktora za nastavu Medrese u Podgorici.
Obnovu džamije i šehidskog mezarja započela je
NVO Šeher iz Tuzi, a zatim,
2010.godine, preuzela turska
vladina Agencija TIKA.
Preselio na Ahiret
h. Halil ef. Seferović
Hadži Halil (Hasanov)
Seferović, rođen je 1936. godine u Dobrim Vodama,
Bar.
Osnovno obrazovanje
stekao je u svom rodnom
mjestu. Godine 1949. upisuje se u Gazi Husrevbegovu
Medresu u Sarajevu, koju
završava 1957. godine, kada
odlazi na odsluženje vojnog
roka. U martu 1959. godine
stupa na dužnost imama u
Donjim Agićima, opština
Bosanski Novi. Zbog porodičnih obaveza
napušta Donje Agiće i premješta se u Crnu
Goru i biva postavljen za imama džamije u
Tuzima. U tom džematu ostaje do 1965. kada je premješten za imama u Dobrim Vodama, a sljedeće - 1966. godine, postavljen je
za imama ''Omerbašića'' džamije u Starom
Baru.
Godine 1972. premješten je za imama
''Skender Čauševe'', poznate kao Starodoganjske džamije u Titogradu i Sekretara Odbora.
Na vanrednoj sjednici Sabora , Starješinstva i Udruženja Ilmije u SRCG 14. 10.
1975. godine, nakon smrti dotadašnjeg predsjednika h. Hafiza Šukrije Bakalovića, izabran je za vršioca dužnosti predsjednika
Starješinstva.
Ovu dužnost je obavljao
do 1976. godine i izbora predsjednika Idrisa ef. Demirovića, kada je premješten za
imama ''Omerbašića'' džamije u Starom Baru. Pored imamaske dužnosti, vršio je i
dužnost vjersko-prosvjetnog
referenta i sekretara Odbora. Bio je biran u najviše
organe Islamske zajednice u
Crnoj Gori, te u razne komisije Starješinstva.
Penzionisan je 1986. godine.
Životni put posvetio je vjeri i Islamskoj
zajednici. U posljednjoj deceniji života bilo
mu je narušeno zdravlje a posebno nakon
preseljenja na Ahiret 2008. godine sina Ahmeta, imama u Dobrim Vodama kod Bara,
čiji je gubitak teško podnio.
Umro je 15. septembra 2010. godine u
74. godini života.
Na njegovom ispraćaju okupilo se mnogo džematlija, rodbine, prijatelja, imama
Bara, Ulcinja i drugih mjesta. O njegovom
životnom putu u ime Mešihata govorio je
Bajro Agović, a dženazu mu je klanjao glavni imam iz Ulcinja, Redžep ef. Lika. Pokopan je na mezarju harema džamije u Dobrim Vodama.
B.A.
ELIF
RAMAZAN
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
20
Ramazanska panorama
Tuzi
Ovaj Odbor je među prvima
po svojim aktivnostima. Prepoznat je po domaćinskom odnosu.
On je nezaobilazna stanica tokom
posjeta musafira Mešihatu ili Odboru IZ-e Podgorica. Tako je bilo
i ovog mubarek mjeseca. Džamija
je bila ispunjena do posljednjeg
mjesta prilikom posjete reisa Rifat ef. Fejzić, hafiza iz Egipta Shekha Abdelaziza Abdelhamida Abdelaziza Mohameda, službenika
Mešihata i profesora medrese. Na
području ovog odbora posjećeni
su i džemati u Karabuškom polju,
Vranju, Vladnama i Kodrobudanu. U posljednjih nekoliko godina, hafizi iz Turske obogate ramazanske dane učenjem mukabele
koja se uči poslije podne namaza,
a glavni imam Islam ef. Pepić, za
dušu svojih roditelja organizuje u
haremu džamije za 17. noć ramazana iftar o svom trošku za džematlije, imame i mnoge zvanice
okolnih džemata, a za 21 i 22.
noć ramazana Ismet i Kemal Pepić. Lijep primjer koji zaslužuje
svaku pohvalu.
Dvdadeset sedma noć Ramazana bila je poseban doživljaj. Nakon 79 godina, Stara nizamska
džamija je svečano otvorena, i
restaurirano šehidsko mezarje u
haremu džamije. Tim povodom
priređen je bogat program ansambla Sultan Mehmeda Fatiha
iz Sarajeva na čelu sa hadži Mehmedom Bajraktarevićem uz prisustvo brojnih predstavnika vjerskog, kulturnog političkog i javnog
života. Povodom ove svečanost
upriličen je iftar na otvorenom za
sve prisutne, na kome je bilo preko 500 osoba. Pored rukovodstva
Islamske zajednice u Crnoj Gori,
glavnih imama, predsjednika odbora, članova Mešihata i Sabora,
profesora Medrese na čelu sa reisom Rifatom ef. Fejzićem, svečanosti su prisustvovali i brojni
predstavnici, vjerskog, kulturnog,
političkog i javnog života: ministar kulture i medija Branislav Mićunović, ministar za ljudska i manjinska prava Ferhat Dinoša, ministar Rafet Husović, Generalni direktor Turske agencije TIKA Musa Kulaklikaya, direktor agencije
TIKA za Crnu Goru dr Gokčen
Kalkan, izaslanik reisa Islamske
zajednice Republike Turske (Diyanet) gosp. Yuksel, Ambasadorka
Republike Turske u Crnoj Gori
Emina Birgen Kesoglu, predsjednik gradske opštine Tuzi, Nikola
Gegaj i dr.
Nakon 79 godina, teravih na-
Hafiz Mohamed
maz predvodio je profesor Rahman ef. Kačar, direktor za nastavu u Medresi.
Podgorica - Dinoša
- Nikšić
Posjeta džematu Starodoganjske džamije, kojeg predvodi Džemo ef. Redžematović, organizovana je prvih dana ramazana, sa hafizom i članovima Mešihata, kao i
džematu ’’Osmanagića ’’ džamije
u kojem službu obavlja imam Ismail ef. Dacić. U oba ova džemata, na teravijama, a posebno u
toku 17 i 27 noći ramazani-šerifa,
džamije su bile male da prime sve
zainteresovane. U ovim prilikama
imami organizuju mevludske programe uz interpretaciju ilahija i
kasida u kojima učestvuju polaznici vjerske pouke iz Podgorice.
Tako je bilo za 27 noć, u ''Osmanagića '' džamiji, koja je bila ispunjena do posljednjeg mjesta, a u
programu su učestvovali polaznici vjerske pouke sa imamom Ismail ef. Dacićem. Nezaobilazna je i
posjeta džamiji u Dinoši i Milješu.
I u ovim džematima džamije su
bile ispunjene do posljednjeg mjesta. Džemat u Dinoši predvodi
Bećir ef. Đoković a u Milješu Dževahir ef. Arifaj. Zbog vrućina koje
su pratile ramazanske dane i
noći, u Milješu se teravije klanjale
Nikšić
Programom Mešihata u predramazanskoj pripremi, i dogovoru na sastanku održanom sa svim imamima u amfitetru Medrese, o potrebi
ramazanskih zijareta na terenu, realizovani su u cjelosti. Službenici
Mešihata, Jusuf ef. Đoković, Bajro Agović, Omer Kajošević, Fuad Čekić,
profesori Medrese: Rahman ef. Kačar, Džemo ef. Redžematović, Sadmir
Hadžijić, u društvu sa hafizom iz Egipta Sheikh Abdelaziz Abdelhamid
Abdelaziz Mohamedom, posjetili su sve odbore, a u većim odborima, kao
što su Bijelo Polje i Rožaje, zijaretilo se više dana. U organizaciji Mešihata,
za studente i omladinu organizovani su iftari u Ulcinju, Bijelom Polju,
Rožajama, Plavu, Podgorici, Tuzima. Mešihat je i ovom prilikom, u dogovoru sa upravom Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS-a) u Spužu,
organizovao klanjanje bajram namaza za osuđenike.
O intenzivnoj aktivnosti i izvršenju programskih zadataka koje je postavila
vjersko-prosvjetna služba Mešihata, kojom rukovodi profesor Enis ef.
Burdžović svjedoči i „Ramazanska panorama“.
u haremu džamije.
Pored posjeta Podgorici, Dinoši i Melješu, za pamćenje je bila
i posjeta džematu nikšićke džamije u kojoj imamsku službu obavlja
Edin Agović. U posjeti ovom džematu bili su Bajro Agović, Fuad
Čekić, službenik i član Mešihata i
Sadmir Hadžijić, vaspitač u medresi, a u društvu sa hafizom Abdelazizom. Teravih namaz je klanjao hafiz Abdelaziz, a nakon teravije, Sadmir Hadžijić je održao
prigodni vaz prisutnim. Nakon
vaza, hafiz Abdelaziz je učenjem
Kur’ani kerima oduševio prisutne.
Bar
Bar je jedan od većih odbora
Islamske zajednice na području
ovog Mešhata. U prvim danima
ramazana, reis Rifat ef. Fejzić posjetio je ovaj Odbor sa svojim saradnicima i predvodio džumu namaz u ’’Omertbašića’’ džamiji
koja je bila ispunjena do posljednjeg mjesta. Učenje Kur’ani kerima hafiza Abdelaziza Abdelhamid Abdelaziz Mohameda praćeno je s velikim interesovanjem i
pažnjom. Zadovoljstvo ovom posjetom ispoljeno je i u komentari-
ma džematlija poslije izlaska iz
džamije. I u ovom Odboru su se
odvijale vrlo intenzivne aktivnosti
na vjerskom planu koje organizuje glavni imam Muidin ef. Milaimi. Za 27 noć ramazana u centralnoj džamiji u Baru, u kojoj se
okupilo preko 1500 vjernika, u
izvođenju Hora iz Bara, priređen
je bogat mevludski program, ilahije i kaside. Prvi put se u ovom još
nedovršenom centru klanjala teravija koju je predvodio glavni
imam Muidin Milaimi. Zijareti
nijesu izostali ni u drugim džematima, Mrkojevićima, Dobrima Vodama, Zaljevu, koje je zijaretio
muftija Jusuf ef. Đoković.
Kao i u drugim odborima, i u
Baru se organizuju tokom mjeseca ramazana razne vjerske svečanosti, drže predavanja i uče mukabele.
Ulcinj
Područje ovog Odbora ima 25
džemata u kojima je vrlo živa i
aktivna ramazanska tradicija koja
je rijetkost na našim područjima i
šire. Odbor je organizovao posebna predavanja sedamnaeste noći
ramazana u Anamalskom području pa je, povodom te noći, u Vladimiru organizovan iftar za sve imame, donacijom privatne firme
’’Force’’. Za 25-tu noć ramazana
u sali Doma kulture u Ulcinju
organizovan je program u kojem
su predavanja održali profesor
Sami iz Egipta, koordinator pri
medresi u Podgorici, i magistar
Ferid Piku iz Tirane.
Posebno je bila zapažena posjeta reisa Rifat ef. Fejzića u Ulcinju i njegov nastup na lokalnoj televiziji. Zijarete u ovom džematu
učinili su i Jusuf ef. Đoković, Redžep ef. Ljuljanović, magistar Ali
Bardhi i Omer Kojoshaj.
Na posljednjoj teraviji ramaz-
ana, džamiju ’’Brijeg’’, u kojoj obavlja imamsku službu Rifat ef. Jusufi, zijaretili su sekretar Mešihata, Bajro Agović i hafiz Abdelaziz
Abdelhamid Abdelaziz Mohamed. U prisustvu glavnog imama,
Redžep ef. Like, u džamiji koja je
ispunjena do posljednjeg mjesta,
Agović je održao kraći vaz, a hafiz
je napajao srca prisutnih učenjem
Kur’ani kerima i završnom dovom.
Ono što posebno treba istaći
za ovu priliku jeste učenje dvije
mukabele, jedna poslije sabaha a
druga poslije ikindije namaza koje su praćene prisustvom velikog
broja džematlija.
Pljevlja
Rukovodilac vjersko-prosvjetne službe u Mešihatu, Enis ef.
Burdžović, Amer Šukurica, sekretar Medrese u Podgorici, sa hafizom šejhom Abdelalzizom, posjetili su 15. ramazana Odbor Islamske zajednice Pljevlja. U ovom
Odboru dočekali su ih predsjednik Odbora Islamske zajednice u
Pljevljima Bahrija Brahić, član
Mešihata, Jakub ef. Durgut i imam Husein-pašine džamije Samir
ef. Kadribaćić.
Kandilji Husein-pašine džamije, osvijetljena sahat-kula ukrašavaju ljepotom ovu varoš. Zaista
lijep užitak za oko i osjećaj prepoznatljivog ramazanskog ambijenta. Dok smo prilazili haremu
džamije, njenom šadrvanu i žuboru vode sa njegovih česama, dobrodošlicu su nam priredili mnogi džematlije koji su iskazali zadovoljstvo posjetom. A u džamiji tišina, smiraj, traži se mjesto u safu. Jaciju i teravih namaz klanjao
je šejh Abdellaziz a fitr Amer ef.
Šukurica. Nakon klanjanja fitr namaza, prigodni vaz održali su profesori Burdžović i Šukurica a za-
21
RAMAZAN
jul - oktobar, 2010.
Ulcinj
nator u Medresi, Samih Širbini elDžubbeh.
Gusinje - Plav
tim je šejh hafiz učio Kur’ani kerim čije je učenje sa velikom pažnjom i interesovanjem i zadovoljstvom popraćeno. Predsjednik
Odbora, gospodin Bahrija Brahić,
zahvalio se u ime Islamske zajednice u Pljevljima na posjeti koja je
bila od velike važnosti, a što pokazuje i veliko prisustvo džematlija
Husein-pašine i drugih gradskih
džemata.
hor Firdews, iz Bijelog Polja, predsjednik Odbora Amer ef. Šukurica i profesor Enis ef. Burdžović.
U organizaciji Mešihata i NVO –
Horizonti, organizovan je zajednički iftar sa omladinom kome je
prisustvovao reis Rifat ef. Fejzić
sa saradnicima, Omerom ef.
Kajoševićem i šejhom Samihom
el-Džubbehom.
Rožaje
Bijelo Polje
U toku ramazana na području
ovog Odbora teravih namaz se klanjao u 14 džemata. Aktivnosti su
se odvijale i na održavanju vjerske
pouke uz akcenat na radu sa ženama. U tom dijelu bile su angažovane tri muallime: Belmina Pilavac, Amina Suljević i Seniha Burdžević. Sedmično su se održavali
sastanci sa svim imamima na kojima se analizirao rad na terenu, a
uveden je i zajednički iftar sa
imamima.
Odbor je u toku ramazana posjetila delegacija Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori: Fuad
Čekić i Sadmir Hadžijić, u društvu hafiza šejha Abdelaziza. Fuad
ef. Čekić održao je hutbu u centralnoj bjelopoljskoj džamiji, a završetkom džume namaza šejh
Abdelaziz je učio Kur'an što je u
prepunoj džmiji popraćeno s
oduševljenjem. S obzirom na broj
džemata i interesovanje džematlija, hafiz je boravio na ovom
području 6 dana, kojom prilikom
je posjetio džemate: Rasovo, Sutivan, Gubavač i Loznu u kojoj su
se okupili džematlije iz Godijeva,
Crnče i Ivanja. U društvu sa hafizom bili su profesor Enis ef. Burdžović i sekretar Medrese, Amer
ef. Šukurica. Tokom ovih posjeta,
pored učenja Kur'ani kerima, vazili su Enis ef. i Amer ef. Imamsku službu u ovom džematu obavlja Ragip ef. Ličina.
Povodom Lejletul-Kadra, Odbor je u velikoj sali Cerntra za kulturu upriličio svečanu akademiju
''Noć Kadra''. U prepunoj sali Centra, na akademiji su učestvovali
Rijetko će se naći da je na prostoru jedne opštine u posljednjih nekoliko godina izgrađeno toliko džamija kao što je to na području opštine Ražaja. Do 1985.
godine postojale su tri džamije,
dvije u varoši i jedna u Biševu, a
sada ih ima 24. Teravije su se klanjale u privatnim kućama, po selima i zaseocima, koje nijesu omogućavale veće prisustvo džematlija. U toku ovog mubarek mjeseca
odvijala se živa aktivnost u džematima, što potvrđuje i brojno
prisutvo džematlija. Posebno su
bile organizovane ramazanske
svečanosti u džamijama u toku 17
i 27 noći, a u interpretaciji hora
ilahija i kasida iz Rožaja. U Gornjoj džamiji u varoši, poslije podne
namaza, hafiz iz Turske učio je
mukabelu u prisustvu velikog
broja džematlija. On je sa glavnim
imamom Ernadom Ramovićem i
predsjednikom Odbora, Ramizom Loboderom zijaretio džemate, klanjao teravije. U toku ovih
posjeta, predsjednik Odbora i glavni imam, održavali su vazove.
Prisutnost je bila velika, a posebno u toku zijareta hafiza iz Egipta, šejha Abdulaziza Abdulhamida Abdelaziza Mohameda, koji je
na ovom području boravio 7
dana.
Zijarete ovom Odboru učinili
su reis Rifat ef. Fejzić, rukovodilac vjersko-prosvjetne službe Enis
Burdžović, sekretar Medrese,
Amer Šukurica, direktor medrese
za nastavu Rahman Kačar, službenici Mešihata, Fuad Čekić i Omer Kajošaj, profesor Sadmir Hadžijić, i profesor iz Egipta koordi-
Nakon višednevnog zijareta
džematima na području Odbora
Islamske zajednice u Rožajama,
uslijedila je posjeta Odboru
Islamske zajednice u Gusinju. Bila je to 23 noć ramazana. Džematlije iz Čekića i Nove džamije su
se okupili u ’’Vezirovoj’’ džamiji
kako bi zajednički i u što većem
broju saslušali musafire. Jaciju
namaz predvodio je Bajro Agović,
teravih namaz šejh Abedelaziz a
fitr namaz rukovodilac vjerskoprosvjetne službe Mešihata, profesor Enis Burdžović, koji je poslije završetka namaza održao prigodan vaz. S posebnim interesovanjem džematlije su pratile učenje
Kurana, hafiza Abdelaziza. Predsjednik Odbora, Ruždija Radončić, sa svojim imamima i džematlijama organizovali su ramazansko
sijelo koje je trajalo do kasno u
noć.
Sjutradan, 24-og ramazana, u
Plavu, džumu namaz u ’’Sultanija’’ džamiji predvodio je profesor
Enis ef. Burdžović, a sa njime u
društvu i hafiz šejh Abdelaziz.
Enis ef. je održao prigodan vaz
posvećen Božijim blagodatima
koje Allah nudi vjernicima u zadnjih 10 dana ramazana. Nakon
džume namaza, šejh hafiz je napajao srca prisutnim učenjem
Kur’ana.
Džumu namaz u Redžepagića
džamiji, ispunjenoj do posljednjeg
mjesta, klanjao je Bajro Agović.
On se sa hutbe obratio prisutnima, da ne zaborave na postojanje
Medrese, na obaveze prema njoj,
njenom održavanju i pomoći.
U noći, istoga dana Mešihat je
organizovao iftar u ovom Odboru, na kome su bili reis Rifat ef.
sa svojim saradnicima, Omerom
ef. Kajoševićem i profesorom iz
Egipta, Samihom Širbinijem. Na
Petnjica
islamske novine
gazetë islame
iftaru je bilo prisutno preko 80
osoba sa područja Plava i Gusinja.
Šabovića džamija je bila mala da
primi sve koji su željeli klanjati
teravih namaz koju je predvodio
Reis Rifat efendija koji je održao i
prigodni vaz .
Petnjica
U Petnjici, džamiji jedinstvenoj po svojoj arhitekturi, sa tri etaže, (sprata) okupio se veliki broj
džematlija na teraviji iz susjednih
džemata: Vrbice, Vrševa, Kalice,
S. Bora i ostalih sela i zaseoka.
Imam Husein ef. Ramčilović izrazio je zadovoljstvo i zahvalnost na
posjeti članovaima Mešihata, profesoru Enisu Burdžoviću, sekretaru medrese Ameru Šukurici i
Bajru Agoviću na vazi nasihatima, s posebnim osvrtom na važnost postojanja Medrese. Posebnu
zahvalnost uputio je hafizu iz
Egipta, šejhu Abdelazizu, koji je
predvodio klanjanje teravih namaza i učenje Kur’ana. Sijelo je nastavljeno uz kahvu i kolače u slastičarnici Alisa Adrovića u blizini
džamije.
Berane
U subotu veče, 25-te noći ramazana, imam Rahim ef. Muratović, priredio je iftar u svome domu u Beranama na kome su, pored musafira, bili i uži članovi rodbine. U džamiji, jaciju namaz predvodio je Bajro Agović, teravih
namaz hafiz Abdelaziz a fitr namaz, profesor Enis Burdžović. Prigodan vaz održao je profesor Burdžović, nakon čega je hafiz učio
Kur’an i dovu. Interesovanje je
bilo veliko što pokazuje prisustvo
džematlija i njihovo zadovoljstvo
ovom posjetom. Poseban utisak
na prisutne ostavio je hafiz Abdelaziz.
Tivat
Ramazanski zijaret ovom Odboru učinili su službenik Meših-
ELIF
ata, Fuad Čekić, profesor u Medresi Sadmir Hadžijić sa hafizom
iz Egipta šejhom Abdelazizom.
Interesovanje džematlija bilo je
veliko što je pokazalo njihovo prisustvo na teravih namazu. Teravije se klanjaju u zakupljenoj privatnoj kući, koja ne može da udovolji svim potrebama vjernika Bokokotorskog zaliva.
Završetkom teravih namaza
prisutnima su se obratili Sadmir
Hadžijić i Fuad Čekić, nakon čega je šejh Abdelaziz učio Kur’ani
kerim.
Ovim aktivnostima se, shodno okolnostima i mogućnostima,
pridruživao i reis Rifat ef. Fejzić.
Intenzitet posjeta nije jenjavao u
toku čitavog mjeseca ramazana.
Prisustvo predstavnika Islamske
zajednice u džematima je pokazatelj da je Islamskoj zajednici stalo
do svojih pripadnika u svim džematima i opštinama.
U toku ramazana reis Rifat ef.
Fejzić je bio gost na iftaru
džemata Sulejmandžija u Istanbulu. Iftaru su prisustvovali predstavnici skoro svih Islamskih zajednica sa Balkana i šire a na poziv
prvog čovjeka ovog džemata, Ahmeta Arifa Denizlogun-a, unuka
velikog alima i osnivača džemata
Sulejman efendije.
U podgoričkom restoranu
’’Pod Volat’’, direktor turske nacionalne avio-kompanije Turkish
Airlines za Crnu Goru, gospodin
Oguz Turkler, organizovao je zajednički iftar, 22. avgusta, kome
su prisustvovali muslimani iz
javnog, kulturnog i političkog
života Crne Gore. Iftaru su prisustvovali i turski predstavnici
medija, novinari i publicisti. Na
iftaru je posebno mjesto imao reis
Rifat ef. Fejzić sa svojim saradnicima.
Otpravnik poslova Američke
ambasade u Crnoj Gori, Bennett
Y. Lowenthal, organizovao je 25.
avgusta 2010. godine u svojoj rezidenciji u Podgorici iftar na kojem
su gosti bili reis Fejzić i glavni
imam iz Podgorice, Džemo ef.
Redžematović.
U toku ramazana, Mešihat je
organizovao i omladinski iftar u
Bijelom Polju na kome je prisustvovao reis Fejzić, kao i Omer
Kajošaj, hafiz Samih el- Džubbeh,
profesor Enis Burdžović i Amer
Šukurica, sekretar Medrese.
Iiftari su u toku ramazana
organizovani i u Odborima Islamskih zajednica Ulcinja, Bijelog
Polja, Plava i Rožaja.
U organizaciji Mešihata organizovan je iftar u Medresi za sve
glavne imame i predsjednike odbora.
Bajro Agović
Enis Burdžović
ELIF
OKO NAS
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
22
Gradonačelnica na iftaru u IKC Frankfurt
Gradonačelnica Frankfurta, gospođa Petra Roth, prisustvovala je iftaru priređenom
u Islamskom kulturnom centru, u Frankfurtu, 24. avgusta,
ove godine.
Pored nje, među gostima su
bili i Gradski dekan Johannes
zu Eltz (novi katolički predstavnik), njegov kolega Winfried
Becker, direktorica za integracije Dr. Nagres Eskandari-Grünberg, naša stara poznanica,
svećenica gospođa Maria
Schmedt, Dr. Brigitta Sassin,
Vera Klinger, Eva Triantafillidou, Nulf Schade-James, Yusuf
Colak, Farida el Qabs, Bjorn
Bischoff, Malek Bougibar i drugi brojni gosti. Dva sata prije
iftara, obavljen je redovni sastanak tih organizacija, ovoga
puta u našim prostorijama. Inače sastanci se obavljaju svaka
2 mjeseca i uvijek na različitim
Obraćanje
gradonačelnice
prisutnima
mjestima.
Akšam-namaz je predvodio
imam našeg Centra Ahmed ef.
Kajošević. Namazu su prisustvovali gosti islamske vjeroispovijesti, dok su ostali gosti stajali iza nas i skrušeno posmatrali naš način molitve Jedinome Bogu, Allahu dž. š.
Poslije obavljenog namaza
gradonačelnica je bacila pogled
na dugu, za muškarce postavljenu i serviranu sofru te se interesovala kako se zovu raličita
jela.
Iako su u sali za iftar svi gosti čekali na gradonačelnicu radi zajedničkog iftara, ona je
Ganić: Krajnje je
vrijeme da BiH tuži
Srbiju za agresiju!
Ganić
Akademik prof. dr. Ejup Ganić, bivši
član Predsjedništva RBiH, u razgovoru
za "Dnevni avaz", 11. oktobra, rekao je da
beogradski sud, ako je "htio da ostane
sud", nije mogao donijeti drugu pravnu
odluku osim da pusti Iliju Jurišića na slobodu.
Prof. Ganić podsjetio je da su tokom
sudskog progona koji je Srbija vodila protiv njega u Londonu, on i njegova odbrana osigurali dva dokumenta. Jedan je dokaz da je Srbija ratovala u BiH i da je
JNA bila njena vojska, a drugi je da ne
postoji sporazum o mirnom povlačenju
JNA, kako je to tvrdila optužba protiv
Jurišića.
- Nije se moglo preći preko ova dva argumenta, pogotovo zato što su oni postali
javni. Dakle, oni u Beogradu nisu imali
na osnovu čega da sude Jurišiću i ova sudska odluka bila je neminovnost - izjavio
je prof. Ganić.
Naglasio je i da su odluke suda u Lon-
donu stvorile pravnu bazu za sve buduće
slučajeve u kojima Srbija bude htjela
tužiti branioce Bosne i Hercegovine.
- Srbija je obavezana da poštuje odluku suda iz Londona, jer to je odluka članice Evropske unije, a kada jedna članica donese neku pravnu odluku, to važi za
sve ostale članice EU, ali i kandidate za
članstvo u EU - istakao je naš sagovornik.
Prof. Ganić pozvao je državu BiH da
se konačno probudi i iskoristi sve ove
činjenice.
- Naša država treba se prestrojiti iz te
pasivne u aktivnu poziciju da bi odigrala
istorijsku ulogu i osvijetlila svoju istoriju
na osnovu ovih dokumenata, jer to je
veoma bitno. Njoj je neko, dakle, uzeo
njenog čovjeka i više od tri godine ga je
mučio u zatvoru, država ne smije šutjeti
na to - smatra prof. Ganić.
Precizirao je da je krajnje vrijeme da
BiH tuži Srbiju za agresiju.
- Ona jeste bila tužena za genocid i mi
sada moramo čekati deset godina da
obnovimo tu tužbu. Ali, ne moramo čekati s tužbom za agresiju, jer u Londonu je
potvrđeno da je Srbija ratovala u BiH
protiv BiH i za to je naša država treba
tužiti, a genocid ostaviti za kasnije - dodao je prof. Ganić.
On je podsjetio i da je odmah po povratku iz Londona sve dokumente predao
Predsjedništvu BiH, ali je razočaran što
ne vidi nikakvu reakciju.
(Avaz)
prvo navratila kod naših žena
koje se nijesu nadale njenoj posjeti te su već otpočele sa jelom. Srdačno se pozdravila sa
njima, pitala ih kako se koja hrana zove, od čega se sprema
itd. Nije joj promaklo ni da
proba nešto od hrane.
Vidjevši gospođu Hajru Godinjak, obučenu u „kat“ (dimije i bluza) te šarenu šamiju,
prišla joj je i pitala može li se sa
njom fotografisati. Njima je
prišla i gospođa Nagres Eskandari-Grünberg te su ih slikali
svi koji su htjeli ali i fotoreporteri Bild Zeitunga, Neue Presse i Frankfurter Allgemeine
Zeitunga (FAZ) koji su došli,
jer su čuli da se kod nas održava zajednički iftar.
Nakon dolaska gradonačelnice u salu za iftar, njoj kao i
ostalim prisutnim gostima
dobrodošlicu i ugodan boravak
je poželio naš član Ramo Mustafi. „Gospođo gradonačelnice,
dragi gosti, draga braćo i sestre. Drago mi je da vas mogu
sve srdačno pozdraviti i poselamiti i poželjeti dobrodošlicu.
Naš džemat osnovan je 1979
godine i trenutno brojimo oko
300 članova i najstariji smo
džemat iz nekadašnje Jugoslavije u Njemačkoj. Naše su prostorije male i nisu adekvatne za
ovake događaje ali su nam
srca velika i otvorena, još jednom dobrodošli“
Nakon toga, gradonačelnica je pohvalila naš vid saradnje
sa multikulturnim, multinacionalnim i multireligijskim
zajednicama, te saradnju sa gradskim organima a posebno u
toku proteklog rata u BiH.
Ovaj događaj prenijeli su i
njemački štampani mediji.
Meho Dogić
Kanadski parlament
usvojio rezoluciju o
genocidu u Srebrenici
Kanadski parlament je, 19. oktobra, jednoglasno usvojio rezoluciju
o genocidu u Srebrenici, nakon pet
godina lobiranja bošnjačko-kanadske zajednice.
U tekstu rezolucije (M-416)
navodi se "da se, po mišljenju
Predstavničkog doma kanadskog
parlamenta, 11. juli treba proglasiti
danom sjećanja na Srebrenicu, u
znak sjećanju na masakr jula 1995.,
u kojem je više od 7.000 bošnjačkih muškaraca i dječaka bilo pobijeno, što je okarakterisano kao čin
genocida u odluci Međunarodnog
krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju i Međunarodnog suda pravde, i kada su 25.000 drugih lica
snage bosanskih Srba silom prognale iz njihovih domova ".
Kongres Bošnjaka Sjeverne Amerike u saopštenju dostavljenom
medijima navodi da je proces lobiranja kanadskih Bošnjaka za usvajanje rezolucije o genocidu u Bosni
i Hercegovini u kanadskom parlamentu počeo prije pet godina, tačno
na desetu godišnjicu genocida u Srebrenici.
Tadašnja članica kanadskog parlamenta Jean Augustine, prva žena
afro-kanadskog porijekla izabrana u
kanadski parlament, članica Liberalne stranke Kanade i velika pri-
jateljica Bošnjaka i BiH, pročitala je
izjavu u parlamentu.
U izjavi je, između ostalog, stajalo: "Masakr u Srebrenici bio je najgori genocidni zločin u Evropi od
Drugog svjetskog rata. Rezolucija
Kongresa Bošnjaka Sjeverne Amerike u povodu desete godišnjice genocida u Srebrenici navodi da politika agresije i genocida što su je
provele srpske snage u BiH ispunjavaju uslove definisanje zločina
genocida iz člana 2. Konvencije o
sprječavanju i kažnjavanju zločina
genocida. Pamćenje tih zlodjela su
još uvijek vrlo živa u svijesti i srcima
svih prijatelja istine i pravde u
Kanadi."
Te iste godine tadašnji ministar
vanjskih poslova Kanade Pierre
Pettigrew, iz Liberalne stranke Kanade, obratio se kanadskoj javnosti posebnom izjavom u ime
kanadske vlade u kojoj se uz ostalo kaže: "Ubistva u Srebrenici
predstavljaju najgori zločin počinjen u Evropi od Drugog svjetskog
rata. Najprimjereniji način za odavanje počasti onima koji su ubijeni
u Srebrenici jeste da svi arhitekti
genocida u BiH budu privedeni
sudu pravde", navodi se u saopštenju.
(24 sata.info)
23
jul - oktobar, 2010.
OD MAŠRIKA DO MAGRIBA
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Islamofobija se širi Evropom kao virus
U Njemačkoj su izjave Tila
Saracina o muslimanima koji
ne žele da se integrišu ustalasale javnost. U Holandiji se Gertu
Vildersu sudi zbog govora mržnje. Širenje straha u Evropi od
muslimanskih useljenika ne
prestaje.
Predsjednik Njemačke, Kristijan Vulf je u govoru povodom
Dana ujedinjenja, istakao da se
ujedinjenje ne odnosi samo na
Njemce iz istočnog i zapadnog
dijela zemlje, već na sve ljude
koji žive u Njemačkoj, nezavisno od porijekla i religije: “Nema
sumnje da hrišćanstvo pripada
Njemačkoj, nema sumnje da jevrejstvo takođe pripada Njemačkoj. Ali, moje dame i gospodo,
sada i islam pripada Njemačkoj”.
Stvarnost je ipak drugačija.
U Njemačkoj i drugim evropskim zemljama raste talas antiislamskog desničarskog populizma čiji predstavnici imaju uticaja na formiranje vlada, i međusobno se povezuju. Tako je samo nekoliko sati prije govora
njemačkog predsjednika, holandski islamofob Gert Vilders
došao u Berlin kako bi upozorio
istomišljenike: “Njemački nacionalni identitet, njegova demokratija i privredni progres ugroženi su političkom ideologijom
islama”.
Nisu se samo slušaoci u sali
složili sa Vildersom. Prema jednoj anketi, 55 odsto Njemaca
smatra da je useljavanje muslimana "socijalno i finansijski zn-
atno više koštalo Njemačku nego što je doprinijelo privredi".
Tu tezu su najviše zastupali Njemci iz istočnih saveznih pokrajina - čak 70 odsto.
Etnolog Verner Šifauer sa
Evropskog univerziteta u Frankfurtu na Odri, ne vidi logičan
razlog za takvo mišljenje. Ali,
on smatra da u društvu sve više
dominira neka vrsta neoliberalnog shvatanja prema kome je
"svako kovač svoje sreće" i time
odgovoran za sopstvene probleme. Takav način posmatranja
dovodi do jednog implicitnog
rasizma: "Formiraju se grupe
koje se međusobno upoređuju,
prema sposobnosti i doprinosu,
i potom druge u cjelosti obezvrjeđuju."
Takav način razmišljanja
Šifauer vidi kod liberala, ali i
socijaldemokrata i demohrišćanskih političara. Na primjer: ukazuje se na visoku nezaposlenost među muslimanima koji, kako se pretpostavlja, nijesu motivisani da rade, iako je još odavno dokumentovano da se kvalifikovana radna snaga sa turskim ili arapskim imenom koja
traži posao, zapošljava rjeđe od
drugih.
Političarima
nedostaje hrabrost
I pored svih pohvala za govor njemačkog predsednika, političarima se prebacuje da ne uzimaju u obzir ono što je odavno
poznato. Generalni sekretar Centralnog savjeta muslimana u
Njemačkoj, Ajman Mazjek, kaže: "Mi nemamo problem da uvidimo stvari, već da ih sprovedemo. Na primjer, već odavno
postoji saznanje o potrebi uvođenja nastave islama u njemačkim školama. Ali, što se tiče
politike realizacije toga, još uvijek smo na početku..."
Političarima često nedostaje
hrabrost da donesu neophodne
odluke i zato je sve veći raskorak između namjere i stvarnosti. To je problem koji pogađa i
druge evropske države, a ne
samo Njemačku. Taj razvoj započeo je sa 11. septembrom, smatra profesor Šifauer, ali se pojačava činjenicom da je Evrop-
Italija zabranjuje nošenje
nikaba u javnosti
Italija će uskoro postati još
jedna evropska zemlja koja će
zabraniti nošenje burke
nakon što je vlada glasala u
korist predloženog zakona,
piše "Daily Mail".
Poslanici iz antiimigracijske partije Sjeverna liga,
koja je članica vladajuće desničarske koalicije italijanskog
premijera Silvija Berlusconija, prezentovali su ovaj prijedlog.
Prije nekoliko sedmica u
Francuskoj je zabranjeno nošenje burki. Takođe je zabranjeno nositi bilo kakav drugi
veo.
U izvještaju Ministarstva
unutrašnjih poslova kojeg razmatra Komisija za ustavna
pitanja navodi se da se nošenje burke i drugih pokrivača
lica zabranjuje ne zbog religijskih, nego zbog sigurnosnih
razloga.
Nekoliko vodećih muslimana koji su učestvovali u istrazi, rekli su da se nošenje burke ne spominje nigdje u
Kur`anu.
Drugi ljudi iz Islamskog
komiteta tvrde da je burka ipak dio kulture muslimana.
"Vlada rizikuje širenje islamofobije uvodeći ovaj zakon.
Oni misle da će od ovoga oprati ruke tvrdnjama da ova
odluka ide u korist sigurnosti
građana", rekao je Ahmad
Gianpiero Vincenzo.
U Italiji živi više od milion
muslimana, ali je rijetko
moguće vidjeti ženu koja je
potpuno pokrivena.
U Milanu i Veroni je bilo
slučajeva kada je od žena koje
su pokrivene bilo zatraženo
da barem otkriju lice.
U Italiji je inače zabranjeno u javnosti nositi neki dio
odjeće koji onemogućava identifikaciju, pa je tako u proteklih par mjeseci bilo neko-
liko slučajeva u kojim su novčano kažnjene žene koje nose
burku.
Početkom godine Amel
Marmouri (36) je kažnjena sa
490 eura jer je nosila burku
u lokalnoj pošti u Navari, a
njen muž Ben Salah Braim je
rekao da će je radije držati
zatvorenu u kući nego joj
dopustiti da ne bude pokrivena.
Komisija za ustavna pitanja će se oglasiti krajem jeseni,
a zakon će se naći pred parlamentom početkom sljedeće
godine.
(Sarajevo-x.com)
ska unija u dubokoj krizi identiteta. EU se u kratkom periodu
udvostručila, ali je sukob oko
ustava pokazao da je sve manje
jasno za šta se Evropa zalaže: "U
ovom trenutku je vrlo primamljivo definisati drugu stranu,
onu od koje se ograđujemo –
riječ je o klasičnom stvaranju
slike neprijatelja. Tako musliman postaje sve ono što protivriječi našim vrijednostima:
homofob, ženomrzac, antisemit, nedemokrata i privredno
nekoristan".
Njemačka je "takvo razgraničavanje od drugih" dva puta
praktikovala, prema Francuskoj
i prema Jevrejima. Neki određeni krugovi i sada su pokušali
da se odvoje od drugih ljudi i
grupa, kaže etnolog Šifauer: "U
tome zapravo vidim razlog za panevropski anti-islamizam, koji
se trenutno razvija kao virus."
Ne postoji razložno objašnjenje za odbijanje islama, smatra Verner Šifauer. To se može
vidjeti na primjeru istočne
Njemačke u kojoj je neprihvatanje islama posebno izraženo. A baš tamo skoro da nema
muslimana, a time ni ličnih iskustava: "Isti fenomen imali smo
sa zabranom minareta u Švajcarskoj. Protiv zabrane pro-testovali su građani u mjestima u
kojima su zaista i živjeli muslimani. Sa druge strane, zabranu
su podržali građani koji time
uopšte nijesu bili pogođeni u
svakodnevnom životu."
(DW)
Ubijao iz
zabave
Američka vojska je objavila da će pred vojnim sudom
suditi jednom vojniku optuženom za ubistvo troje civila u
Avganistanu. Jeremy Morlock, 22-godišnjak, optužen je
za tri ubistva s predumišljajem, te mu prijeti smrtna kazna ako bude osuđen, prenijela
je VoA, 16. oktobra.
On je jedan od pet američkih vojnika optuženih za
razne zločine među kojima i
ubistva avganistanskih civila
iz zabave i uzimanje djelova
njihovih tijela kao trofeja.
Svih pet vojnika bilo je stacionirano u pokrajini Kandahar.
(Fena)
ELIF
OD MAŠRIKA DO MAGRIBA
islamske novine
gazetë islame
Nagrada za odustajanje
od spaljivanja Kur'ana
Prodavac automobila iz
Nju Džersija, Bred Benson,
namjerava da održi obećanje
koje je dao lideru male hrišćanske zajednice iz Floride,
pastoru Teriju Džonsu, da će
dobiti novi auto ako odustane od javnog spaljivanja Kur'ana.
Benson je tu ponudu uputio u jednoj od radio reklama za svoju firmu, ali se iznenadio kada je od predstavnika pastora Džonsa dobio telefonski poziv sa pitanjem gdje
i kada on može da preuzme
svoj "Hjundai aksent 2011",
čija je cijena u maloprodaji je
14.200 dolara.
"Rekli su mi da, osim ako
ne objavljujem lažne reklame, oni bi željeli da organizuju dolazak po kola", dodao je
Benson.
On je u početku mislio da
se radi o prevari, pa je tražio
da mu se pošalje fotokopija
Džonsove vozačke dozvole,
što je i učinjeno. Datum uručivanja ključeva još nije određen.
Pastor Džons, lider male
evangelističke novozavetne
zajednice, koja se zove Crkva
"Dove World Outreach Center", našao se u žiži javnosti
početkom prošlog mjeseca
kada je "proglasio" 11. sep-
jul - oktobar, 2010.
24
Holandija:
Muslimani traže da
se Wilders osudi
Vilders
Pastor Džons
tembar "Međunarodnim danom spaljivanja Kur'ana" i najavio da će tog dana organizovati javno spaljivanje islamske svete knjige u svom mestu Gejzvilu, na Floridi.
Poslije više apela, uključujući i najviše predstavnike
administaciije u Vašingtonu,
on je odustao od tog plana.
Džons je američkim medijima rekao da nije odustao zato što mu je obećan automobil, za šta je inače čuo tek posle 11. septembra.
Benson je podsjetio da je
njegova originalna ponuda
bila da Džons koristi kola besplatno tokom godinu dana,
ali da mu ih sada poklanja
jer ne želi da ga povezuju sa
bilo čime u šta je pastor uključen.
Reklama je bila u vidu takozvanih "idiotskih nagrada"
koje Benson objavljuje na
radiju, a namijenjene su poznatim ličnostima, pod uslovom da promijene ponašanje,
kao što su Mel Gibson ili Lindzi Lohan.
On je 2003. godine ponudio takođe automobil iračkom lideru Sadamu Huseinu, ako napusti Irak.
Benson je, dijelom zahvaljujući i takvim reklamama,
postao jedan od najuspješnijih auto-dilera u Nju Džersiju
i mjesečno proda izmedu 500
i 600 automobila.
(Tanjug)
Muslimani koji svjedoče na
suđenju Geertu Wildersu zbog
govora mržnje, tvrde da su antiislamski govori holandskog poslanika doveli do napada na holandske muslimane i apelovali su
na sudije da ga osude i kazne.
Mohammed Enait izjavio je
da se, kao rezultat Wildersovih
kritika islama, muslimanska
djeca vrijeđaju na ulicama,
žene koje nose marame preko
glave se pljuju, a napadi na
džamije postali su uobičajeni,
prenosi AP.
Wilders se suočava s optužbama za podsticanje na mržnju,
uključujući poređenje islama s
nacizmom i pozivanje na zabranu Kur'ana. Njegovo suđenje
simbolični je test balansa između “slobode govora i slobode vjeroispovjesti”.
Tužioci su priznali ranije da
nisu uspjeli dokazati njegovu
krivicu i tražili su njegovo oslobađanje. Presuda se očekuje 5.
novembra.
(FENA)
Carter: Palestinci
žive u kavezu
Carter
Imami po njemačkim
standardima
Imami u njemačkim džamijama do sada su
bili školovani u islamskim zemljama i nakon
toga su dolazili u Njemačku. Pri tome nijesu
poznavali ni zemlju i ljude. Vlada u Berlinu to
želi promijeniti.
- Želimo omogućiti školovanje što je moguće
većeg broja imama u Njemačkoj jer smo ubijeđeni u sljedeće: Imami su graditelji mostova
između njihovih džemata i društva u kojem oni
egzistiraju. Uloga graditelja mostova će biti značajna i stoga je važno da oni budu socijalizovani u zemlji u kojoj će obavljati svoju dužnost
- smatra njemačka ministrica obrazovanja,
Annete Schavan.
Formiranje odsjeka islamske teologije na
njemačkim univerzitetima predstavlja važnu
nadopunu u proučavanju islama, smatraju u
Berlinu. Ministrica Schavan vjeruje da su
njemački univerziteti zbog iskustava na polju
teologije posebno pogodni za rad na ovom
polju, a samim tim, i za preuzimanje centralne
uloge u razvoju proučavanja islamske teologije.
Nastava na njemačkim univerzitetima trebala bi se odvijati u saradnji sa turskim visokoškolskim ustanovama.
- Vjerujem da odgovorni u Turskoj veoma
dobro znaju da želimo stvoriti prostor za razvoj
islamske teologije, želimo stvoriti ono što se
kod nas u slučaju kršćanske teologije podrazumijeva - kaže Schavan.
Međutim, predstavnici turskih udruženja u
Njemačkoj ipak su kritikovali ovu odluku. Oni
ne žele prepustiti državi školovanje imama koje
i dalje planiraju dovoditi iz Turske. U Njemačkoj trenutno radi oko 2.000 imama koji imaju
veliki uticaj na poglede muslimana koji žive u
ovoj zemlji.
(DW)
Bivši američki predsjednik, Jimmy Carter, izjavio je, 19 oktobra, da Palestinci u Gazi "žive u kavezu" i da Hamas mora biti
uključen u svaki veći napor za postizanjem mira.
Carter je doputovao u Siriju na skup grupe državničkih veterana poznate kao "starješine", koja uključuje bivšu irsku predsjednicu, Mary Robinson.
„Vjerujemo da bi Hamas trebao biti uključen u sve veće napore
na postizanju mira. On je dio palestinskog naroda“, izjavio je
Carter, a prenosi AP.
On je dodao da "1,5 miliona Palestinaca se drže u kavezu ili u
zatvoru dok im se krše ljudska prava".
Izrael je nametnuo blokadu Gaze, gusto naseljenog priobalnog
pojasa duž izraelske jugozapadne granice, nakon Hamasovog
preuzimanja te teritorije u junu 2007. godine. Suparnička palestinska grupa Fatah, koju predvodi prozapadni palestinski predsjednik, Mahmoud Abbas, kontroliše Zapadnu obalu.
(FENA)
25
SA MINBERE
jul - oktobar, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
dr Jusuf el-Karadavi
Refleksije između momaka
i djevojaka (II)
Slabost ranog
porodičnog
vaspitanja
Ovakvo ponašanje nam ukazuje na nevaspitanost i pogrješno usmjerenje kao i na slabost odgoja kod nas.
Kada bi postojao otac koji
bi osjećao odgovornost spram
svojeg sina i koji bi ga pravilno
upućivao, dakle ako bi postojao otac koji bi sina vaspitavao
od malehna, podučavao ga pobožnosti i pridržavanju vjerskih kodeksa i koji bi u njemu
usadio ljubav prema dobru i
mržnju spram zla i koji bi svoje dijete podučio simpatiji prema dobru, a antipatiju prema
lošim osobinama, ne bi ova
pojava danas postojala.
Ako bi postojao otac koji
svojem sinu kazuje šta je halal, a šta haram, koji bi ga podučio namazu od sedme godine ili mu zaprijetio udarcem
ako ostavi namaz u desetoj
godini, dakle ako bi bilo porodice koja bi pazila za njega
brinula o njegovom vaspitanju
i odgoju, ovo se danas ne bi
dešavalo.
Ova pojava je žetva loše
sjetve. Ova je rezultat ranijih
postupaka. Svi moraju dati svoje rezultate. Onaj koji posije
zlo sažnjet će samo zlo.
Nedostatak vaspitanja djeteta u njegovom ranom djetinjstvu i nedostatak nadzora u
mladalaštvu su glavni krivci za
pravac negativnog trenda koji
je u porastu i ekspanziji.
"Svi ste pastiri i bićete odgovorni za svoje stado. Imam je
pastir i odgovoran je za svoje
stado. Čovjek je pastir u svojoj
porodici i odgovoran je za
svoje stado. Žena je pastirica u
kući svojeg muža i odgovorna
je za svoje stado."
Nažalost ne postoji interesiranje, već nedostatak porodičnom nadgledavanju. Dijete
ne spava do pola noći. Gdje
ono provodi to vrijeme?
Njegov otac ne poznaje
nikog od njegovih drugova,
niti čak zna nešto o njemu.
Puno puta loše društvo biva
uzrokom nesreće, a takvo društvo su šejtani u liku insana, a
oni nekada bivaju opasniji od
šejtana džinna. Oni mu uljepšavaju propast, laž, nesreću i
razvrat.
"Loš drug, ili sugovornik,
sličan je mijehu kovača, ako
te ne sagori svojom vatrom naudit će ti svojim dimom."
Porodica je nemarna. Ne
pazi na svoju djecu, niti kćeri.
Telefon se mora staviti na mjesto u kući gdje će ga svi vidjeti, da se niko sa njim ne krije
ili koristi bez znanja ostalih.
Neophodno je postojanje
budnog nadgledanja i odgovornosti.
Marljivost roditelja se ne
ogleda u rađanju djece, a
potom u njihovom bezobzirnom ostavljanju. Ne! Allah,
dž.š., veli: "O vi koji vjerujete,
sebe i porodice svoje čuvajte
od vatre čije će gorivo ljudi i
kamenje biti, i o kojoj će se
meleki strogi i snažni brinuti,
koji se onome što im Allah zapovjedi neće opirati, i koji će
ono što im se naredi izvršiti.
(Tahrim: 6)
Kao što si dužan da svojoj
djeci obezbijediš hranu, jelo i
piće, odjeću, također si dužan
da im priuštiš lijep odgoj i
vaspitanje.
U hadisu se veli: "Najbolje
što roditelj svojem djetetu pruža jeste lijep odgoj."
Najljepši dar i poklon kojeg pružaš svojem djetetu jeste
lijep odgoj koji će biti uspomena na tebe na dunjaluku i
Ahiretu a loš odgoj će ti donijeti prokletstvo na dunjaluku
i Ahiretu. Govorit će ljudi: Allah ga prokleo, i onog ko ga
rodio što mu nije pružio lijepo
vaspitanje.
Loše dijete donosi porodici prokletstvo na dunjaluku i
Ahiretu.
Slabost školske
pedagogije i
vaspitanja
Nije samo odgovorno porodično vaspitanje. Nema sumnje da postoji nedostatak i neispravnost u školskom odgoju.
Škola ne ispunjava svoje zadatak u upućivanju djece ka dobru i njihovom odgajanju u
vrlinama. Škola je izgleda postala mjesto u kome se djeca
susreću da bi im se glave napunile određenim informacijama koje će izraziti na ispitnom papiru, bez utjecaja tih
informacija na obrazovanje
njihovog intelekta, vaspitanje
njihove duše i podizanja nivoa
njihovog vladanja. U većini slučaja djeca su izgubila uzornog učitelja koji svoje đake vaspitava ponašanjem više nego
riječima, koji lijepim i senzibilnim ophođenjem sa njima
više doprinosi nego sa ovim ili
onim govorom.
Slabost socijalnog i
društvenog
nadzora
Pored nedostatka porodičnog nadzora postoji također i
nedostatak u društvenom nadzoru. Dakle, javno mnijenje u
islamu je odgovorno. Islam je
naredio naređivanje dobra i
odvraćanje od zla i učinio zajednicu odgovornom za ostale
sugrađane:
"A vjernici i vjernice su prijatelji jedni drugima: traže da
se čine dobra djela, a od nevaljalih odvraćaju, i molitvu obavljaju i zekat daju, i Allahu i
Poslaniku Njegovu se pokoravaju. To su oni kojima će se
Allah sigurno smilovati. – Allah je doista silan i mudar."
(Tevba: 71)
Uz individualnu savjest
mora postojati i kolektivna budna savjest koja će afirmirati
dobro, a negirati zlo, a kada se
pojavi zlo u društvu mora doći
do izražaja javno mnijenje.
Onaj koji govori šta me se tiče,
i zatvara oči pred nemoralom
i šutke preko toga prelazi, on
je šutljivi šejtan, jer onaj koji
ne govori istinu isti je kao onaj koji govori laž.
Kako možeš šutjeti naspram zla koje se dešava?!
Zašto ljudi ne utječu na
one koji se ne ulicama nedolično ponašaju?
Zašto ih ljudi uporno ne
podržavaju na istini?
Ako bi postojalo ljudi koji
bi podržavali dobro, a odbacivali zlo, to bi spomenuta omladina primijetila i prestala bi
sa ustaljenom praksom, ali
ljudi su negativni i egoistični.
Ne! To nije dopušteno da se
događa u muslimanskoj zajednici koja uzajamno preporučuje istinu i strpljenje. Muslimanska zajednica je odgovorna
za dešavanja u njoj. Ne postoji
samo individualna odgovornost, već pored nje postoji i
kolektivna: "I izbjegavajte ono
što će dovesti do smutnje koja
neće pogoditi samo one među
vama koji su krivi, i znajte da
Allah strašno kažnjava. (AlAnfal: 25)
Kada nesreća dolazi zahvatit će one koji su radili zlo i
one koji su preko zla prelazili
šutke.
Socijalni nadzor se mora
ojačati.
Odgovornost
djevojaka u njihovom
dotjerivanju i
ponašanju
Postoji još jedna činjenica
na koju moramo ovdje ukazati. Ta činjenica jeste da mnogo
djevojaka i žena koje izlaze na
ulice i javna mjesta svojim izg-
ELIF
SA MINBERE
islamske novine
gazetë islame
ledom izazivaju refleksiju i
zavođenje.
Za ženom koja je stidljiva i
djevojkom koja se pridržava
islamskog odgoja u odjeći,
hodu, pokretu, govoru, pogledu ne može zažudjeti gramzivac. Kur'an zato kaže: O žene
Vjerovjesnikove, vi niste kao
druge žene! Ako se Allah bojite, na sebe pažnju govorom ne
skrećite, pa da u napast dođe
onaj čije je srce bolesno, i neusiljeno govorite! (Al-Ahzab:
32)
Blago govoriti ovdje označava prelamanje u otezanje govora u namjeri zavođenja čovjeka. Isti slučaj je i sa zanosnim
hodom, kao i sa oblačenjem
prozirne odjeće preko koje se
ocrtavaju oni dijelovi tijela
koji moraju biti pokriveni.
Sve kategorije zavođenja
su za pokvarenjaka, a Allah,
dž.š., je u Kur'anu rekao: "A
reci vjernicama neka obore
poglede svoje i neka vode
brigu o stidnim mjestima svojim; i neka ne dozvole da se od
ukrasa njihovih vidi išta osim
onoga što je ionako spoljašnje,
i neka vela svoja spuste na
grudi svoje; neka ukrase svoje
ne pokazuju drugima, to mogu samo muževima svojim, ili
očevima svojim, ili očevima
muževa svojih, ili sinovima
svojim, ili sinovima muževa
svojih, ili braći svojoj ili sinovima braće svoje, ili sinovima
sestara svojih, ili prijateljicama svojim, ili robinjama svojim, ili muškarcima kojima nisu potrebne žene, ili djeci koja
još ne znaju koja su stidna
mjesta žena; i neka ne udaraju nogama svojim da bi se čuo
zveket nakita njihova koji
pokrivaju. I svi se Allahu pokajte, o vjernici, da biste postigli ono što želite. (Nur:31)
To je pokret nogu koji izaziva poglede i obraća pažnju
ljudi. To nije dopušteno da
uradi žena muslimanka. Allah
dž.š., je u Kur'anu rekao: "O
Vjerovjesniče, reci ženama svojim, i kćerima svojim, i ženama vjernika neka spuste haljine
svoje niza se. Tako će se najlakše prepoznati pa neće napastovane biti. A Allah prašta i
samilostan je." (Ahzab: 59)
Kada se žena zastidi i
obuče šerijatsku odjeću ona
drugima daje do znanja da je
ozbiljna žena ili djevojka koja
drži do islamskih propisa,
tako da je niko ne uznemiruje.
Mnogo djevojaka primamljuje
one u čijim srcima je bolest;
jul - oktobar, 2010.
nadražuje ih tako da se to mora odraziti u bilo kakvom ponašanju.
Kooperacija svih
institucija
bolest strasti i seksualnog nagona. Svojim ponašanjem one
ih vuku za sobom bilo riječima ili pokretima.
Odgovornost medija
Mediji su također odgovorni, jer prikazuju filmove, serije, pjesme i scene koje pobuđuju strasti i osjećanja. Neki
psiholozi su mišljenja da je seksualni nagon najdrskiji nagon kod čovjeka. Stoga nema
potrebe za pobuđivanjem i
poticanjem strasti.
Šta će se tek desiti kad se
te strasti pobuđuju slikama, riječima, akordima, muzikom,
romantikom, pričama, dramama i serijama?!
Sve ovo stimulira mladiće i
Dakle, svako je odgovoran
i svi se moraju potpomagati u
otporu ovom negativnom trendu: porodica, društvo, država,
sredstva informiranja, sredstva očuvanja omladine, škole,
univerziteti i džamije. Sve ove
institucije moraju biti suglasne i spojene u ovom nadgledanju. Ne može neko graditi, a neko rušiti, jer se trako
ništa ne postiže, niti se na taj
način ne može stići do cilja.
Situacija bi tada bila identična riječima pjesnika koji
veli:
"Kada će građevina doživjeti dan svog završetka kada ti
gradiš, a drugi je ruši."
A posebno je to što je rušenje lakše od gradnje.
Pjesnik je davno ispjevao:
"Jedan rušitelj je dovoljan
da poruši ono što su hiljadu
majstora sagradili."
To je karakteristično za naše vrijeme, jer se ne ruši sjekirom već dinamitom. Jedna
mina ruši ogromnu zgradu za
trenutak. Ovo važi za materiju, a također i za duhovnost,
jer moćni mediji mogu srušiti
i smrviti. Zato se moraju svi
pomagati u suzbijanju ovog
stranog i uvezenog trenda koji
se ne slaže sa našom vjerom,
moralom, kulturnim nasljeđem i običajima. Mora se kazniti svaki onaj za koga se ustvrdi
neozbiljnost i destrukcija.
26
Onaj koji utaji kaznu narušava odgoj.
Neophodnost
nadgledanja i
kažnjavanja
Nužno je postojanje policije koja bi hapsila one koji su
skloni takvim radnjama, a zatim propisno bi ih morala kazniti bez obzira kakav ugled i
reputaciju, odnosno status
uživali u zajednici.
Ako je učenik u školi treba
ga škola isključiti iz nastave,
ako je student na univerzitetu
treba mu univerzitet dati isključenje i ostaviti ga na ulici,
jer on i njemu slični, ne zaslužuju biti akademski građani.
Ako je negdje upošljen treba
mu uručiti otkaz.
Mora postojati kazna, jer
ju je Allah, dž.š., odredio. To
je Allahov sunnet i zakon na
dunjaluku i Ahiretu. Dobri se
moraju nagraditi, a loši kazniti. Tako da je kazna neophodna, a onaj koji zataji kaznu odštetit će obrazovanje i vaspitanje.
Draga braćo, mi smo nasljednici najbolje zajednice, za-jednice Poslanika, a.s., ashaba,
tabi'ina i zajednice najboljeg
stoljeća. Zajednice koja je
osvojila svijet pravdom i dobročinstvom, naukom i vjerovanjem, vrlinama i etikom. Takvoj zajednici nije dopušteno
neozbiljnim ljudima da se sa
njom poigravaju i uništavaju
njene potencijale. Već omladinu trebamo paziti lijepim
odgojem i nadzorom, pozitivnim trendom i u slučaju potrebe kaznom. Ako tako postupimo sačuvat ćemo naše sinove, kćeri, omladinu, društvo
i ovo istinsko blago. Ako ne
postupimo tako izgubit ćemo
naše blago i tako postupit
slično idiotima koji uništavaju
svoj imetak.
Molim Allaha, dž.š., da
nam podari razumijevanje
vjere i da nas poduči onome
što je korisno i da nas okoristi
onim čime nas je podučio. On
je Silan i On sve čuje.
Ovo kažem moleći Allaha
da meni i vama oprosti.
Molite Ga za oprost. On je
Milostiv i prašta.
Molite Ga odazvat će vam se.
Iz knjige
„Džumanski biseri“
Preveo:
Džemo Redžematović
27
MOZAIK
jul - oktobar, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Donatorske akcije u Njujorku i Čikagu:
Za Islamski centar u Baru
prikupljeno 170.000 dolara
Njujork-Podgorica - Donatorskim akcijama dijaspore Islamske zajednice iz Crne Gore,
u Njujorku i Čikagu, obezbjeđeno je 170 hiljada dolara za
nastavak radova na Islamskom
centru u Baru. Delegacija Mešihata Islamske zajednice u
Crnoj Gori i Odbora za igradnju Islamskog centra u Baru,
tokom donatorskih susreta u
Njujorku i Čikagu, krajem oktobra ove godine, predstavila je
projekat džamije i njenih pratećih sadržaja, koji će činiti jedan od najvećih Islamskih centara na Balkanu.
Reis Rifat Fejzić, Mujdin
Milaimi, predsjednik Sabora
IZ-e, Suljo Mustafić, član Mešihata i poslanik u Skupštini
Crne Gore i Jakup Đeljošević,
predsjednik Odbora donatora,
bili su gosti Albansko-američkog Islamskog centra Kvins,
Islamskog centra u Steten Ajlendu i Bošnjačkog plavsko-gusinjskog centra u Astoriji.
Kod domaćina u Kvinsu
U razgovoru sa vjernicima
predstavljen je budući barski
Islamski centar i razgovarano
je o drugim značajnim projketima Islmaske zajednice, kao i
o jačem povezivanju Islamske
zajednice Crne Gore sa njenom brojnom dijasporom. Potenciran je značaj stvaranja mreže iseljeničkih asocijacija i
potreba intezivnije saradnje
na projektima kojima se
promoviše vrijednost očuvanja
i njegovanja duhovnog identiteta.
Razgovarano je i o aktuelnim društveno-političkim zbivanjima, posebno o sprovodjenju manjinskih prava i sloboda i potrebi veće zastupljenosti
manjinskih naroda, ulaganjima u sredine gdje oni žive,
procesu restitucije, te o ukupnoj demokratizaciji i regional-
Oskrnavljen objekat
Islamske zajednice u Tivtu
Podgorica, 29. oktobra (MINA) - Mešihat Islamske zajednice u Crnoj Gori osudio je danas demoliranje i skrnavljenje islamskog vjerskog objekta u
Tivtu.
U noći između četvrtka i petka, nepoznate osobe pokušale su da obiju objekat Islamske zajednice, javljeno je iz Mešihata.
Reis Rifat Fejzić je u saopštenju naveo da su te
osobe polomile prozorska stakla i ubacile svinjski
izmet u molitveni dio objekta.
- Na taj način spriječeno je da se danas održi centralna nedjeljna molitva - džuma namaz. Ogorčeni
smo da se na ovakav način skrnavi objekat Islamske zajednice, koji je jedini molitveni prostor u
čitavoj Boki Kotorskoj, inače kupljen sredstvima
islamskih vjernika i Islamske zajednice - naveo je
on.
Fejzić je podsjetio da se Islamska zajednica više
puta obraćala lokalnoj upravi za obezbjedjivanje ili
pomoć pri kupovini lokacije i prostora za vjerski
objekat, kao i parcele za groblje, ali da nijesu naišli
na bilo kakvo razumijevanje.
- Kada smo smogli snage da, vlastitim sredstvima, obezbijedimo molitveni prostor, spriječeni
smo da obavljamo svoje vjerske dužnosti, i to na
najgrublji način, kazao je on.
On je od nadležne upitao da li je Crna Gora građanska i pravna država, je li zakonom zagarantovano ispovijedanje vjerskih prava i sloboda, kao i
da li su svi građani jednaki pred zakonom.
- Na prethodno postavljena pitanja, potvrdan
odgovor ćemo prihvatiti, ako se otkriju, uhapse i
osude počinioci ovog nedjela i islamskim vjernicima u Boki Kotorskoj omogući da bez smetnji obavljaju svoje vjerske dužnosti, kazao je Fejzić.
U suprotnom, kako je dodao, u Islamskoj zajednici smatraće da Crna Gora još nije ni građanska,
demokratska, niti pravna država.
- Tražićemo i od međunarodnih instanci da zaštite naša prava u ovoj državi - kazao je reis.
nom razvoju u Crnoj Gori.
Domaćin i organizator susreta
u Njujorku bio je Ćazim
Džaferović, ugledni iseljenik iz
Bara koji više od trideset godina živi u Njujorku.
Tokom boravka u Čikagu
održano je donatorsko veče u
Kulturnom centru „Rumija“
sa barskim iseljenicina koji su
od samog početka podržali
projekat izgradnje Islamskog
centra u Baru i prednjačili u
donatorkskim aktivnostima.
Delegacija Mešihata Islamske zajednice razgovarala je
sa imamima bošnjačko-albanskih džemata, porijeklom iz
Crne Gore, o potrebi jačanja i
intenziviranja medjusobnih
kontakta i proširivanju saradnje džemata bošnjačko-albanske islamske dijaspore sa
Islamskom zajednicom u Crnoj Gori.
- Želimo da imao čvršće
veze sa našim džematima u dijaspori, jer je naša brojna dijas-
pora neraskidivo vezana za svoj zavičaj. Ona je to pokazala i
mnogo puta dosada, svojom
privrženošću i kroz pomaganje
brojnih projekata. Potrebni su
nam češći kontakti i institucionalna saradnja, koja će biti
od obostrane koristi – kazao je
reis Fejzić.
Reis Fejzić sa saradnicima
bio je i gost Fetulaha Gulena, u
Pensilvaniji, lidera organizacije Hizmet, jedne od najuticajnijih turskih humanitarnih,
prosvjetnih i vjerskih organizacija. Dogovorena je saradnja
na različitim poljima, a njen
prvi projekat biće stvaranje uslova za otvaranje jedne visokoškolske ustanove u Crnoj
Gori, kakve već postoje u čitavom regionu.
Tokom boravka u Njujorku
delegacija Islamske zajednice
posjetila je i konzulat Crne Gore i razgovarala sa konzulom
Brankom Milićem i njegovima
saradnicima.
Prvi minaret
na Arktiku
Kanadski muslimani izgradili su prvi minaret na Arktiku, u
mjestu Inuvik, na samom sjeveru te države.
"Ovo je prvi minaret na Arktiku. Neki će reći da je to nova
granica Islama. Ipak, za mene je to značajno jer su se muslimani ovdje petkom molili u katoličkoj crkvi i u prikolici, a sada
imaju pravo mjesto za molitvu, sa pravim minaretom", kazao je
jedan od članova džamijskog komiteta Amier Suliman za AFP.
Muslimani iz Inuvika uglavnom su sudanskog, libanskog i
egipatskog porijekla.
ELIF
ZADNJA STRANA
islamske novine
gazetë islame
jul - oktobar, 2010.
28
KULTURNA BAŠTINA
Sahat kule (III)
Sahat- kula u
Ulcinju
Sahat-kula u Ulcinju
nalazi se iznad tzv. Nove
mahale. Izgrađena je sredstvima sakupljenim u dobrovoljnoj akciji organizovanoj
1754. godine, odmah nakon
izgradnje sahat-kule u Baru.
Podignuta je na zaravnjenom
platou, na dominantnom
položaju, tako da je vidljiva sa
gotovo svih mjesta ovog dijela
grada. Nije poznato ko ju je
zidao, odakle su sat i zvono
nabavljeni. Oblikom, veličinom, načinom gradnje,
materijalom i drugim karakteristikama, ne razlikuje od
ostalih sahat-kula podignutih
u ovom periodu na prostoru
Crne Gore, (Podgorica, Stari
Bar). U osnovi je kvadratna, 4
x 30 sa 4 x 30 m. Zidana je od
lomljenog kamena uz upotrebu krečnog maltera. Iznad sata je formirana lođa sa po jednim velikim, lučnim otvorom
na svakoj strani. Kula se završava osmostranom kupolom
koja se uzdiže iz četvorov-odnog krova. U prizemlju, sa istočne strane, nalaze se manja
lučna vrata, dimenzija 86 x
140 cm., iznad kojih je postavljena ploča, sa tarihom na
arapskom jeziku. Zbog oštećenja slova, tekst tariha je nečitak. Na nivou prizemlja, lijevo
od vrata nalaze se dva otvora,
jedan manji, kvadratni i jedan
veći, lučni.
Dvadeset sedmog maja
2006. godine obišao sam sahat-kulu u Ulcinju. Snimio sam
i premjerio važne detalje.
Prilaz je bio obrastao u korov
i teško pristupačan; vrata otvorena, što mi je olakšalo pristup u nutrašnjost kule. Tarih
iznad vrata, kao da je namjerno izbrisan.
Unutrašnjost je drvenim
platformama izdijeljena na pet
etaža, ''katova'', odnosno odmorišta, međusobno povezanih
drvenim stepenicama sa rukohvatom koji omogućava prilaz
satu. Dužina podesta-stepenica jednog ''kata'' je 2,50 m. iza
kojeg slijedi podest - drvena
platforma po dužini, koja se
oslanja na po dva kamena izbačena u unutrašnjost kule, i
tako se nastavlja, do zvonika.
Drvena gazišta su po širini 27
cm, a visina stope 30. Na istima je rukohvat, čija je visina
od gazišta 90 cm. Na svakom
''katu'' je, u zidu kule, probijen
po jedan uzani otvor oblika
puškarnice koji osvjetljava unutrašnjost. Debljina zida je 1
metar.
Viševjekovno postojanje,
starost, prirodnih nepogoda i
sl. Uticali su na ruiniranje sahat-kule. Najviše je oštećena
u zemljotresu 1979. godine,
kada se gornji dio kule
srušio.
Sanirana je 1982, sa nešto
izmijenjenim krovom. Satni
mehanizam je postavljen na
sve četiri strane kule, čije kazaljke pokazuju, u svako doba
dana i noći isto vrijeme,
12,05. sati. Sat nije u funkciji.
Kao i druge na našem prostoru, i sahat-kula u Ulcinju je
pod zaštitom države.1
Sahat-kula u Podgorici
Sahat-kula u
Podgorici
Orijentani ambijent Stare
Varoši sa mahalama: Osmanagića, Ašik, Podgrad, Džuer,
Ljubovića i Alivodića, dopinjavale su svojom ljepotom,
izgledom i arhitekturom Osmanagića džamija, Sahat-kula,
Glavatovića džamija, a uz nju
sjedište muftijstva i medresa.
Sahat kula u Podgorici podignuta je kao zadužbina Hadži Mehmed-paše Osmanagića
u drugoj polovini XVIII vijeka,
kada nastaju i ostali njegovi
hajrati, među kojima je najznačajnija džamija.2 Sahat na
kuli Hafiz-paša Osmanagić naručio je iz Italije, dok su zvono
i teg za satni mehanizam, naknadno ugrađeni.3 Visina je
dvanaest metara, građena je
na kvadratnoj osnovi od tesanih kamenih blokova, vezanih
krečnim malterom, sa lučno
zasvedenim otvorima zvonika
na sve šetiri strane i šestougaonim krovom. Dimenzije su
joj 4,80 x 4,80 metara. Smještena je na na raskršću ulica Stare varoši, koja je po vertikali
pratila susjedne minarete Osmanagića, Glavatovića i Starodoganjske džamije. Dominirala je okolinom kao lako
uočljiv i prepoznatljiv simbol
Stare Varoši. Na jugozapadnoj
strane kule, prema Staroj Varoši, postavljen je sat. Ulaz u
sahat-kulu je sa istočne strane,
sa drvenim jednokrilnim vratima izrađenim u orijentalnom
stilu. U prizemlju je smještena
galerija umjetničkih slika i
ikona.
U toku Drugog svjetskog
rata, varoš je doživjela velika
razaranja. Tom prilikom stradali su i vjerski objekti. Obnavljanjem i razvojem Varoši, neuvažavanjem istorijskog nasljeđa i estetskih zahtjeve očuvanja ove arhitektonske cjeline, uništen je autentični
ambijent i izbrisano obilježje
epohe u kojoj su pojedini
spomenici kulture nastali, pa
tako sada, i sahat-kula, mada
konzervirana i statički ojačana
stoji kao ''zalutala'' na popločanom trgu, koji je prije nekoliko godina dobio ime ''Trg
vojvode Bećir-bega Osmanagića''.
Kao i na drugim kulama,
tokom vjekova, i na sahat-kuli
u Podgorici nastajale su odr-
eđene promjene, bilo prilikom sanacija, opravki ili
dogradnji. Ako je uslov
opstanka podgoričke sahatkule bila promjena vjerskog
simbola na njenom vrhu, to
nije skupa cijena, ali se posmatraču tako šalje lažna informacija o njenom pripadanju
drugoj kulturi. U ovom slučaju, ona je vulgarno svedena
na postament vjerskog simbola, što je, inače, mogao biti
svaki vertikalni građevinski
elemenat.4
Prilikom rekonstrukcije
trga, preuređenja unutrašnjeg
dijela kule i sat je stavljen u
funkciju. Sahat-kulu održava
opštinska uprava u Podgorici.
Pod zaštitom je države.
(nastavlja se)
Bajro Agović
1 Spomenici kulture Crne Gore, 1997. str. 366.
2 Ilija Zlatičanin, Hronike, Podgorica 1999. str. 31.
3 Istorijski leksikon Crne Gore, Podgorica , 2006. str. 1095.
4 Rifat Alihodžić, ''Forum'', Glasilo o duhovnom, kulturološkom, nacionalnom identitetu i položaju Muslimana-Bošnjaka u Crnoj Gori, br. 2. 2006.
Političar CDU-a želi šerijatske propise za finansije
- Njemačka bi se trebala više orijentisati ka islamskim finansijskim
propisima. Smrtni grijeh pohlepe je
nevjerovatno naštetio našem finansijskom tržištu - kaže Reinhard Loffler,
ekonomski stručnjak iz njemačke
stranke CDU.
-Njemačka treba učiti od islamskih finansijskih propisa – kaže on.
Nasuprot zapadnom,ekonomskom
svijetu, "šerijatsko usklađeni sistem,
uključujući zabranu kamate i stroga
etička pravila, kod derivata i poslova
s robom, u velikoj mjeri je prevazišao
krizu," rekao je Loffler za internet
portal "evangelisch.de"
Loffler daje prednost vrijednostima islamskih banaka: "Jedna islams-
ka banka ne kupuje ništa što u
stvarnosti ne postoji. Špekulacije
nekretnina u SAD-u, koje su važile za
uzrok krize, uopšte nijesu trebale
postojati po pravilima islamskih
finansija. I rad sa vrijednosnim hartijama bez stvarne protivrijednosti je
zabranjen - kao bilo koje igre na
sreću".

5 - FLOWEY

ELIF

Preuzmite časopis u PDF formatu

preuzmite casopis u pdf formatu

ELIF - MonteIslam.com

BM-900 - ПАКОМ Компани > Насловна страна

ELIF - Prvi Islamski Web Portal u Crnoj Gori

V-100 V-200 V-300

Untitled - Montenegro Travel

Preuzmite časopis u PDF formatu

Ukusi jezera Shijet e Liqenit Tastes of the Lake

ACP-18CH50GEI

SJEĆANJE NA PROFESORA NIJAZA ŠUKRIĆA Nijaz Šukrić, četvrto

peć na pelete za etažno grijanje “commo” печка на пелети за

povezavi - Islamska skupnost v Republiki Sloveniji

Bilten br. 7 - Islamska zajednica Bošnjaka u Švedskoj

dalje - Svjetski Savez Dijaspore Bosne i Hercegovine

Bilten br. 6 - Islamska zajednica Bošnjaka u Švedskoj

SIMULATOR PROTOKOLA TOR

PREPORODOV