Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας. Θα ήθελα να συγχαρώ την Περιφέρεια Αττικής και την ΕΔΣΝΑ για τα διοργάνωση του συνεδρίου και να ευχαριστήσω για την τιμή να παρευρίσκομαι και να παρουσιάσω το… ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΠΑΛΛΗΝΗΣ Για πολλά χρόνια, τα στερεά απόβλητα θεωρούνταν και αντιμετωπίζονταν μόνο ως απόβλητασκουπίδια. Αυτό είχε ως συνέπεια, οι αποφάσεις της κεντρικής διοίκησης στη χώρα μας για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων να είναι η υγειονομική τους ταφή. Ο στρατηγικός σχεδιασμός διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων για το Δήμο Παλλήνης κινείται εντελώς αντίθετα απ αυτή την αντίληψη και θεωρεί αναγκαία την στροφή προς την επεξεργασία των αποβλήτων ως πόρων, αναγνωρίζοντας ότι η πλειοψηφία των αποβλήτων μπορεί να γίνει ένας πολύτιμος πόρος. Το κλειδί για την χάραξη της στρατηγικής είναι η ιεράρχηση στη διαχείριση των αποβλήτων με έμφαση στην περαιτέρω μείωση των στερεών αποβλήτων, από την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση που οδηγεί τελικά σε μειωμένο ανθρακικό αποτύπωμα και ένα πιο βιώσιμο σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων για τα επόμενα χρόνια. Ήδη στον δήμο μας λειτουργούν προγράμματα ανακύκλωσης συσκευασιών, ανακύκλωσης γυαλιού σε περιοχές με μεγάλη εμπορική δραστηριότητα, σημεία ανακύκλωσης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ανακύκλωση υποδημάτων και ενδυμάτων και πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης όπου ήδη έχουν μοιραστεί δωρεάν 1500 κάδοι σε αντίστοιχα νοικοκυριά, με εκπαίδευση στη χρήση και έλεγχο στην εφαρμογή. 1 Παρότι δεν υπήρχε εγκεκριμένος εθνικός σχεδιασμός αλλά ούτε και αναθεωρημένος περιφερειακός, αφού ο υφιστάμενος είχε ήδη ξεπεραστεί, προγραμματίσαμε έγκαιρα και με την 226/14 Οκτωβρίου 2014 απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου, εγκρίναμε το Στρατηγικό Σχέδιο Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων Δήμου Παλλήνης για τα επόμενα 5 χρόνια, σκοπεύοντας να αλλάξουμε δραστικά τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα αστικά στερεά απόβλητα. Αυτός ο σχεδιασμός επηρέασε σημαντικά και τον καθορισμό των Δημοτικών τελών για το 2015 και θα τον καθορίσει και στη συνέχεια επ’ ωφελεία των δημοτών. Έχουμε θέσει τους παρακάτω στόχους, πολλούς από τους οποίους ήδη έχουμε ξεκινήσει να εφαρμόζουμε δηλαδή: 1.Βελτιώνουμε τον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων, με την αύξηση της πρόληψης και της ανακύκλωσης και ταυτόχρονης μείωσης της τελικής διάθεσης. 2. Μειώνουμε την ποσότητα των αποβλήτων που παράγουμε αυξάνοντας την ποσότητα που επαναχρησιμοποιείται με την εφαρμογή και την ανάπτυξη των συστημάτων και των διαδικασιών για το σκοπό αυτό. 3. Αυξάνουμε την ποσότητα των αποβλήτων που ανακυκλώνουμε και κομποστοποιούμε χωρίς να αυξάνεται το ρεύμα των αποβλήτων διασφαλίζοντας προσβάσιμες και βιώσιμες υπηρεσίες και ότι οι εγκαταστάσεις είναι διαθέσιμες για τους κατοίκους και εφαρμόζοντας τη συλλογή δύο ρευμάτων ανακυκλώσιμων υλικών σε όλα τα νοικοκυριά, από το 2015. 4. Διαχειριζόμαστε και όλα τα υπόλοιπα απορρίμματα μας με τον κατάλληλο τρόπο, με σκοπό πάντα τη μείωση των ποσοτήτων που οδηγούνται στην υγειονομική ταφή. 5. Βεβαιωνόμαστε ότι η στρατηγική μας έχει διαδοθεί αποτελεσματικά μέσω της διατήρησης ενός διαλόγου με όλους τους συμμετόχους μας, ακούγοντας τα σχόλια και 2 τις απόψεις τους. Ο σχεδιασμός μας βασίστηκε α) στην καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης, Στην περιοχή ευθύνης του Δήμου, παράγεται μέσο ημερήσιο βάρος απορριμμάτων περίπου 90 τόνων. Η ποσότητα αυτή συνίσταται κυρίως από οικιακά απορρίμματα αλλά και από απόβλητα επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας πενταετίας παρατηρείται μια μείωση του όγκου των απορριμμάτων, ως εξης: Έτος 2010 2011 2012 2013 Ποσότητα 32.365 29.161 27.525 26.942 Απορριμμάτων (tn) Πίνακας 1. Ετήσια παραγωγή ΑΣΑ στο Δήμο Παλλήνης Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν την τάση μείωσης των αστικών στερεών αποβλήτων η οποία όμως είναι ακόμα μεγαλύτερη αν συνυπολογιστεί το γεγονός της συνεχιζόμενης αύξησης του πληθυσμού λόγω του ότι είμαστε ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος Δήμος. (Η Δ.Ε. Γέρακα από 13.900 κατοίκους το 2001, έφτασε στην απογραφή του 2011 στις 30.000 κατοίκους και η ΔΕ Παλλήνης από 16.700 στις 22.000 κατοίκους). β) στην ανάλυση της ποιοτικής και ποσοτικής σύστασης των αστικών στερεών αποβλήτων μας Από πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών που πραγματοποιήθηκε πιλοτικά βρέθηκε ότι σε σειρά πράσινων κάδων σύμμεικτων απορριμμάτων η σύσταση υλικών έχει την παρακάτω αναλογία, όπως φαίνεται στο διαγράμμα. 3 Αυτό μας δείχνει ότι έχουμε πολλά περιθώρια μείωσης κάτι που υποχρεωτικά πρέπει να ακολουθήσουμε. Ο σχεδιασμός μας βασίστηκε ακόμη…. γ) στις σύγχρονες μεθοδολογίες διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων και δ) την οδηγία 98/2008 της ΕΕ Ήδη, όπως προανέφερα, στον δήμο μας λειτουργούν προγράμματα:  ανακύκλωσης συσκευασιών,  ανακύκλωσης γυαλιού σε περιοχές με μεγάλη εμπορική δραστηριότητα, όπου μόνο τον πρώτο μήνα λειτουργίας του προγράμματος ανακύκλωσης γυαλιού περισυνελέχθησαν 1,8 τόννοι υλικού,  σημεία ανακύκλωσης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού,  ανακύκλωση υποδημάτων και ενδυμάτων και  πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης όπου ήδη έχουν μοιραστεί 1500 κάδοι σε αντίστοιχα νοικοκυριά.  Τοποθέτηση είκοσι ενός(21) υπογειοποιημένων κάδων, σε κεντρικά σημεία της πόλης. Συνολικά η στρατηγική μας περιλαμβάνει μια σειρά από μέτρα και δράσεις που μπορούν να συνοψισθούν σε 5 προτάσεις. 4 Πρώτον: τον εξορθολογισμό της χρέωσης και τη σύνδεσή της με τον όγκο των παραγόμενων αποβλήτων προκειμένου να υπάρξει κίνητρο για τη σταδιακή μείωση της παραγωγής των αποβλήτων. Δεύτερον: στην υιοθέτηση συστημάτων διαλογής στην πηγή η οποία θα οδηγήσει σε καθαρά υλικά που θα μπορούν εύκολα να αξιοποιηθούν. Τρίτον: στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων ευαισθητοποίησης για την πρόληψη, για την μείωση, αλλά και την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αποβλήτων. Τέταρτον: τη διαρκή και μόνιμη καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης και τη σταδιακή μετάβαση από τη συλλογική ευθύνη και στην ατομική ευθύνη. Πέμπτον: στη θέσπιση μέτρων και όρων για τη δημιουργία οικονομικών κινήτρων που θα οδηγήσουν στην αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων. Σύμφωνα με τα παραπάνω έχουμε σχεδιάσει και εντατικοποιούμε τα εφαρμοζόμενα προγράμματα και ξεκινάμε την υλοποίηση των εξής δράσεων: Μείωση – Πρόληψη Η κατηγοριοποίηση των δραστηριοτήτων στην κατεύθυνση της πρόληψης μπορεί να πραγματοποιηθεί με βάση τα ρεύματα των απορριμμάτων, δηλαδή τον τύπο του απορρίμματος του οποίου πρόκειται να μειωθεί η παραγωγή. Προώθηση της μείωσης παραγωγής αποβλήτων τροφίμων Ο μακροπρόθεσμος στόχος όλων των μέτρων είναι η μείωση της συσσώρευσης των απορριπτόμενων τροφίμων. Μέτρο 1: Ενίσχυση της πρόληψης παραγωγής αποβλήτων κατά την αγορά προϊόντων και εκστρατείες ευαισθητοποίησης σε θέματα πρόληψης. Μέτρο 2: Εισαγωγή και δράσεις εφαρμογής της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων στην εκπαίδευση Μέτρο 3: Προώθηση δωρεών τροφίμων 5 Προώθηση της μείωσης κατανάλωσης χαρτιού Μέτρο 1: Ενίσχυση της πρόληψης παραγωγής αποβλήτων κατά την αγορά προϊόντων και εκστρατείες ευαισθητοποίησης σε θέματα πρόληψης Μέτρο 2: Εισαγωγή και δράσεις εφαρμογής της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων στην εκπαίδευση Μέτρο 3: Προαγωγή της επαναχρησιμοποίησης Προώθηση της μείωσης αποβλήτων συσκευασίας Μέτρο 1: Προώθηση εθελοντικών συμφωνιών για πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων Μέτρο 2: Προαγωγή της επαναχρησιμοποίησης Ως δράση προτείνεται η περαιτέρω προώθηση χρήσης συσκευασιών και τσαντών πολλαπλών χρήσεων, (π.χ. προώθηση οικολογικών τσαντών) Επαναχρησιμοποίηση Ως επαναχρησιμοποίηση ορίζεται η ανάκτηση προϊόντων που προορίζονται για την ίδια ή παραπλήσια χρήση. Η έννοια της επαναχρησιμοποίησης περιλαμβάνει την ανάκτηση χρήσιμων προϊόντων, όπως έπιπλα, βιβλία, συσκευές που ο προηγούμενος ιδιοκτήτης τους δεν τις ήθελε ή δε τις χρειαζόταν πλέον, οπότε περνούν σε νέα ιδιοκτησία. Προαγωγή της επαναχρησιμοποίησης βιβλίων, αποβλήτων ηλεκτρικού ηλεκτρονικού εξοπλισμού μέσω της Δημιουργίας δικτύου επαναχρησιμοποίησης και επιδιόρθωσης. Ανακύκλωση  Επέκταση του προγράμματος οικιακής κομποστοποίησης,  χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων, όπου έχει ήδη κατατεθεί πρόταση για χρηματοδότηση για την ανάπτυξη συστήματος διαλογής στην πηγή βιοαποβλήτων (καφέ κάδοι)  χωριστή συλλογή ανακύκλωσης χαρτιού. Ο Δήμος μας έχει ήδη παραλάβει και τοποθετούμε 75 κάδους ανακύκλωσης χαρτιού (κίτρινοι κάδοι). Οι κάδοι αυτοί σε πρώτη φάση διανέμονται σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες και σε κεντρικά σημεία του Δήμου μας καθώς είναι τα σημεία από τα οποία μπορούμε να πετύχουμε άμεσα αποτελέσματα και 6 στοχεύουμε αυτό να αποτελέσει την βάση για την περαιτέρω επέκταση του προγράμματος διαλογής στην πηγή. Το πρόγραμμα θα καλύπτει το έντυπο χαρτί.  πιλοτική εφαρμογή προγράμματος δημιουργίας εδαφοβελτιωτικού κόμποστ από τα φυτικά υπολλείμματα των δημοτικών εκτάσεων και στη συνέχεια τα προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και  πιλοτική εφαρμογή προγράμματος διαλογής ανακυκλώσιμων, στην πηγή, με την μέθοδο πόρτα- πόρτα.  Ενημέρωση του κοινού για το πρόγραμμα ανακύκλωσης υλικών συσκευασίας καθώς και οφέλη από τη συμμετοχή σε αυτό.  Ένας τομέας ο οποίος απορροφά σημαντικούς πόρους της δραστηριότητάς μας είναι τα υλικά εκσκαφών και κατεδαφίσεων, γι αυτό το λόγο έχουμε ήδη προβεί σε σύναψη συμφωνίας με το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων εκσκαφών και κατεδαφίσεων για την ορθολογικότερη διαχείριση των αποβλήτων αυτού του είδους.  Ενημέρωση του κοινού για τα σημεία στα οποία μπορεί να διοχετεύσει τους συσσωρευτές Βελτίωση της διαδικασίας συλλογής  Δημίουργία Τοπικού Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων  Δημιουργία Πράσινου Σημείου όπου μπορούν να συλλέγονται διάφορα είδη υλικών προς ανακύκλωση ή επαναχρησιμιποίηση Αυτές είναι δράσεις κοστολογημένες και χρονικά προδιαγεγραμμένες, ώστε να προωθήσουμε λύσεις βιώσιμες και που θα οδηγήσουν στην βελτίωση των συνθηκών ζωής. Επειδή το πρόβλημα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων πέρα από τοπικό είναι τεράστιο σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο κλείνοντας, κάνω έκκληση σε όλους όσους με οποιονδήποτε τρόπο έχουν επιρροή ή αρμοδιότητα στο τεράστιο αυτό πρόβλημα, 7 δηλαδή την κυβέρνηση, τα κόμματα, την αυτοδιοίκηση, τους εργαζόμενους στους δήμους, τους φορείς των πολιτών, την επιστημονική κοινότητα, να συμβάλλουν άμεσα στην αντιμετώπισή του, χωρίς μονομέρειες, χωρίς εγωισμούς, χωρίς υπονόμευση και αγκυλώσεις, αλλά με αίσθημα ευθύνης στις γενιές που έρχονται στην Αττική, με ανοιχτό μυαλό και πλήρη συναίσθηση της ασφυκτικής σημερινής κατάστασης. Στο πλαίσιο αυτό δηλώνουμε ότι είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο την προσπάθεια της Περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ για ένα καινούργιο και σύγχρονο Περιφερειακό Σχεδιασμό της διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στην Αττική και συγχαίρουμε την Περιφέρεια για το ξεκίνημα αυτής της προσπάθειας. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 8