«Οι νέοι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν»

«Οι νέοι και τα
προβλήματα που
αντιμετωπίζουν»
Φιλία
Ερευνητική ομάδα «Κεραυνός»:
o Διγγελόπουλος Στέλιος
o Καμπάσης Δημήτρης
o Κουνιάκη Νίκη
o Φαρμάκη Σοφία
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Δημοπούλου Λ.
Πάτρα, Ιανουάριος 2013
9Ο ΓΕ.Λ. Πατρών Σχολικό Έτος: 2012-2013
Τάξη: Α’ Λυκείου
Α’ Τετράμηνο
ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΕΜΑ:
Περιεχόμενα
Σελίδα
1.
Περίληψη
3
2.
Πρόλογος
4
3.
Εισαγωγή
5
4.
Ερευνητική δραστηριότητα
9
5.
Έρευνα
12
6.
Συμπεράσματα
13
7.
Επίλογος
14
8.
Βιβλιογραφία
15
9.
Παραρτήματα
16
Ι. Ερωτηματολόγιο
16
ΙΙ. Τέχνημα
18
[2]
Περίληψη
Σ
την παρούσα έρευνα εξετάζονται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι
νέοι και συγκεκριμένα τα προβλήματά τους σε ότι αφορά την φιλία.
Διερευνήθηκαν οι όψεις της έννοιας «φιλία» και ερωτήματα που την
αφορούν όπως αν υπάρχει αληθινή φιλία κατά την εφηβική ηλικία, σε ποια
«συστατικά» θα βασιστεί μια αληθινή φιλία, καθώς και κατά πόσο μπορεί να
επηρεάσει τον έφηβο ένας φίλος του σε αποφάσεις και συμπεριφορές. Αρχικά,
πραγματοποιήθηκε μια βιβλιογραφική έρευνα, η οποία περιλαμβάνει σε βάθος
ανάλυση της έννοιας φιλία, τη σημασία της κατά την εφηβεία, σε ποια κριτήρια
στηρίζεται και ποια είναι τα βασικά κίνητρα ώστε να αναπτυχθεί. Ωστόσο η κυρίως
έρευνα διευκολύνθηκε από την έρευνα που διεξήχθη στους μαθητές και τις
μαθήτριες του 9ου Γενικού Λυκείου Πάτρας, μέσω της διανομής ερωτηματολογίων
για την εφηβική φιλία του σήμερα. Η καταμέτρηση και αποκωδικοποίηση των
αποτελεσμάτων οδήγησε στην καταγραφή των συμπερασμάτων σχετικά με αυτό
το θέμα που αποτελεί προτεραιότητα κατά την εφηβική ζωή. Από την έρευνα,
προέκυψε ότι είναι αναγκαίο κάθε έφηβος να έχει φίλους καθώς αποτελούν το
σημαντικότερο κομμάτι σε αυτή τη φάση της ζωής του. Επιπλέον, όταν οι φίλοι
τους τούς ζητούν να κάνουν κάτι με το οποίο διαφωνούν, απαντούν όχι
αποφασιστικά, ενώ από την άλλη δηλώνουν πως τους επηρεάζουν σε αποφάσεις και
συμπεριφορές. Καταλήγοντας, η εργασία προσεγγίστηκε διαθεματικά μέσω του
τεχνήματος που δημιουργήθηκε.
[3]
Πρόλογος
[4]
Ο
άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον και η φιλία αποτελεί ένα από τα πιο
σημαντικά κομμάτια της ζωής του. Συγκεκριμένα, στην εφηβική ηλικία
η φιλία αποκτά άλλη διάσταση και η επιλογή των φίλων κρίνεται
ιδιαίτερα σημαντική καθώς αν δημιουργηθεί μια αληθινή φιλία θα
συντροφεύει τους νέους σε όλη τους την ζωή.
Το θέμα επιλέχθηκε με κριτήριο την σύγχρονη πραγματικότητα που βιώνουν οι
σημερινοί νέοι και την κοινωνική τους προσαρμογή σε αυτή, σε συνδυασμό με μια
έννοια που αποτελεί διαχρονική αξία και ανεκτίμητο αγαθό για τις ανθρώπινες
σχέσεις, τη φιλία. Η φιλία είναι ένα φλέγον θέμα για τους εφήβους και τους
προβληματίζει, διότι για να χτιστεί και να αποδειχτεί πραγματική απαιτείται κόπος
και θυσία.
Διερευνήσαμε τις όψεις της έννοιας της φιλίας και ερωτήματα που την αφορούν
όπως αν υπάρχει φιλία κατά την εφηβική ηλικία, ποια είναι τα «συστατικά» στα οποία
θα βασιστεί μια αληθινή φιλία, καθώς και το πόσο μπορεί να επηρεάσει έναν νέο ο
φίλος του σε αποφάσεις και συμπεριφορές. Το έργο μας διευκολύνθηκε από την
έρευνα που έγινε στους μαθητές του σχολικού μας συγκροτήματος, του 9ου
Γενικού Λυκείου Πάτρας, μέσω της διανομής ερωτηματολογίων για την εφηβική
φιλία και κατά πόσο μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα στους νέους του σήμερα.
Το υλικό που συγκεντρώθηκε από την βιβλιογραφία, το διαδίκτυο και τα
ερωτηματολόγια επεξεργάστηκε στο σχολείο από τα μέλη της ομάδας μας. Σε αυτό
συνέβαλλε το ζεστό και φιλικό εργασιακό περιβάλλον που δημιουργήθηκε από την
καθηγήτρια και τους υπόλοιπους συμμαθητές μας. Έγινε επιμερισμός του υλικού
στα άτομα της τετραμελούς μας ομάδας και συστηματική καταγραφή των πιο
σημαντικών σημείων για την έρευνα. Ο συντονιστής της ομάδας έδινε
συγκεκριμένες οδηγίες και κατευθύνσεις στα υπόλοιπα μέλη με την παράλληλη
βοήθεια της καθηγήτριάς μας. Αν και υπήρξαν διαφωνίες σχετικά με τις
υποχρεώσεις του καθενός στην ερευνητική έκθεση, το έργο μας ήταν δημιουργικό
και ευχάριστο και μέσω της υπογραφής του συμβολαίου μας απαιτήθηκε
συνεργασία και ομαδικότητα, πράγμα που τηρήθηκε χωρίς ιδιαίτερες παρεμβολές.
Όλα τα μέλη ενδιαφέρθηκαν για την έρευνα μας και αυτό που τους κίνησε την
περιέργεια ήταν η καταγραφή των συμπερασμάτων του ερωτηματολογίου καθώς
μέσα σε αυτό αντικατοπτρίστηκαν οι γνώμες των συνομηλίκων μας. Η
κωδικοποίηση των συμπερασμάτων δόθηκε μέσω διαγραμμάτων του
υπολογιστικού προγράμματος excel, που παραχωρήθηκε από την αίθουσα
υπολογιστών του σχολείου μας. Μέσω των ερωτηματολογίων διαπιστώθηκε ότι η
συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών πιστεύει στην αληθινή εφηβική φιλία και η
επιλογή των φίλων έγινε με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα που τους διακατέχουν.
[5]
Εισαγωγή
Η
φιλία κατέχει μια ξεχωριστή θέση στη ζωή του εφήβου, καθώς κατά την
εφηβική ηλικία οι σχέσεις του εφήβου με τους συνομηλίκους του είναι
πολύ σημαντικές και επηρεάζουν σημαντικά την κοινωνική και
συναισθηματική του ανάπτυξη.
Ορισμός
Με τον όρο φιλία, ο έφηβος εννοεί τη στενή σχέση που δημιουργεί με άτομα της
ηλικίας του ή λίγο μεγαλύτερα από εκείνον, η οποία βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη,
υποστήριξη, εμπιστοσύνη, αφοσίωση, κατανόηση, βοήθεια καθώς και στο
μοίρασμα εμπειριών και στιγμών. Τα στοιχεία που βοηθούν τον έφηβο να
αποκτήσει φιλικές σχέσεις είναι η ομοιότητα με τους φίλους του, αφού επιθυμεί να
έχει κοινά ενδιαφέροντα και γούστα με εκείνους και παράλληλα να βρίσκεται
συνέχεια μαζί τους. Οι φιλίες που αναπτύσσονται ανάμεσα σε εφήβους του ίδιου
φύλου χαρακτηρίζονται από διάρκεια, σταθερότητα και εμφανίζονται ιδιαίτερα
ισχυρές.1
Ίσως, τα παλαιότερα χρόνια η φιλία να ήταν κάπως διαφορετική από όπως έχει
διαμορφωθεί σήμερα. Σήμερα, η φιλία έχει εξελιχθεί βασιζόμενη σε άλλα κριτήρια
απ’ ότι παλιά. Όμως η φιλία υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει, καθώς ο άνθρωπος
έχει ανάγκη να δημιουργεί στενούς και ισχυρούς δεσμούς με τα άτομα που
αγαπάει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ανιδιοτελούς φιλίας στην αρχαία ελληνική
μυθολογία, αποτελεί η φιλία του Δάμωνα με τον Φιντία καθώς και του Αχιλλέα με
τον Πάτροκλο. Η φιλία τους έμεινε αιώνιο παράδειγμα και μέτρο συγκρίσεως των
συναισθημάτων που πρέπει να διέπουν μια φιλία. Η φιλία του Δάμωνα και του
Φιντία ήταν χτισμένη σε συναισθήματα αγάπης αφού ο Δάμωνας πήρε τη θέση του
φίλου του όταν η τελευταία του επιθυμία πριν την εκτέλεση του από τον τύραννο
Διονύσιο ήταν να επισκεφτεί την οικογένειά του. Επομένως μέχρι να γυρίσει ο
Φιντίας, ο Δάμωνας παραλίγο να εκτελεστεί ο ίδιος καθώς ο φίλος του αργοπόρησε
αλλά στο τέλος ο τύραννος βλέποντας την δυνατή φιλία των δυο φίλων δεν
εκτέλεσε κανέναν αλλά ζήτησε και ο ίδιος να γίνει φίλος τους. Ωστόσο, ονομαστή
ήταν και η φιλία του Αχιλλέα με τον Πάτροκλο αφού όταν ο Πάτροκλος σκοτώθηκε
σε μάχη εναντίον των Τρώων, ο Αχιλλέας έβαλε την φιλία πάνω από την ζωή του
και σκότωσε στη συνέχεια τον φονιά του Πάτροκλου, Έκτορα.
Στις μέρες μας, κάποιοι υποστηρίζουν πως οι φιλικές σχέσεις διέρχονται κρίση όμως
αυτό ίσως οφείλεται στην απογοήτευση κάποιων από τους φίλους τους. Σε αυτό
συμβάλλει ο εγωισμός καθώς πολλοί είναι οι άνθρωποι που περιμένουν από τους
φίλους τους να τους βοηθούν στις δύσκολες στιγμές, να τους στηρίζουν, να
χαίρονται και να λυπούνται μαζί τους, χωρίς όμως να σκέφτονται ότι και αυτοί
περιμένουν τα ίδια από αυτούς. Πολλοί νομίζουν πως είναι οι τέλειοι και αλάνθαστοι
φίλοι και ότι ο φίλος τους φταίει για τον τερματισμό μιας φιλίας χωρίς να
αναρωτηθούν σε ποιο σημείο έφταιξαν οι ίδιοι και κατά πόσο έκαναν τα πάντα ώστε
να διατηρηθεί ζωντανός αυτός ο πολύτιμος δεσμός. Μάλιστα, υπάρχουν και
άνθρωποι που δεν πιστεύουν στην φιλία διότι ίσως δεν επέτρεψαν στον εαυτό τους
[6]
να γνωρίσει την αληθινή φιλία με κύρια αίτια ότι σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους
ή ότι είναι «κλεισμένοι» στον εαυτό τους και δεν νοιάζονται για τους
συνανθρώπους τους. Επίσης, υπάρχει και η περίπτωση κάποιοι άνθρωποι απλά να
μην γνώρισαν το κατάλληλο άτομο χωρίς να ευθύνονται αυτοί. Οι λόγοι είναι πολύ
ώστε να υποστηριχθεί ότι δεν υπάρχει πραγματική φιλία στις μέρες μας. Ο
σύγχρονος τρόπος ζωής, η εργασιακή πίεση, η καθημερινή ρουτίνα είναι απλά οι
αφορμές. Οι άνθρωποι όμως πρέπει να παραμερίσουν αυτές τις αφορμές και να
αφοσιώνονται στους φίλους τους, έστω και αν δεν έχουν καθημερινή επαφή, οι
σκέψεις για τους φίλους αρκούν. Ο πραγματικός, ο αληθινός φίλος, είναι ό,τι πιο
σπουδαίο και πιο σημαντικό μπορεί να αποκτήσει κανείς. Είναι το στήριγμα σου
όταν χρειάζεσαι βοήθεια. Είναι η ευτυχία μέσα στην στεναχώρια. Είναι η
οικογένεια που εσύ διαλέγεις. Ό,τι υλικό αγαθό και να έχεις, τίποτα δεν συγκρίνεται
με έναν αληθινό φίλο. Χρειάζεται βέβαια αρκετός χρόνος για να χτιστεί μια υγιής
και γερή φιλία. Πρέπει η φιλία αυτή να δοκιμαστεί σε διάφορες δύσκολες
καταστάσεις και αν αντέξει, τότε μόνο αξίζει να πεις ότι έχεις έναν πραγματικά
αληθινό φίλο, τον οποίο με τη σειρά σου πρέπει να τον προσέχεις και οφείλεις να τον
προσέχεις, «σαν κόρη οφθαλμού». Άρα, αξίζει να προσπαθούμε να κάνουμε
αληθινούς φίλους ή να διατηρούμε τις φιλίες μας, γιατί αυτός είναι ο πραγματικός
πλούτος του ανθρώπου, ένας πλούτος που δεν μπορεί να αγοραστεί με χρήματα.2
Οι στόχοι της ομάδας ήταν να μελετηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι νέοι
αντιλαμβάνονται την έννοια «φιλία», καθώς και κατά πόσο μπορεί να αποτελέσει
πρόβλημα για αυτούς. Επίσης στόχος μας ήταν να ερευνήσουμε τα κριτήρια με τα
οποία οι νέοι διαλέγουν τους φίλους τους και πως αντιμετωπίζουν τα προβλήματα
που ίσως δημιουργηθούν μέσα σε μια φιλία. Μέσα από την συνεργασία των μελών
της ομάδας μας, ένας επιπλέον στόχος ήταν να υπάρξει ομαδικότητα και
συμμετοχή στις δραστηριότητες της ομάδας. Ωστόσο, ο τελικός μας στόχος ήταν
να εντοπίσουμε το ενδιαφέρον μιας εναλλακτικής μεθόδου διδασκαλίας, η οποία
συνδυάζει αρκετά μαθήματα όπως τα μαθηματικά, οι υπολογιστές (λόγω της
καταγραφής των ερωτηματολογίων και της εξαγωγής αποτελεσμάτων, τα οποία
αποδόθηκαν μέσω της στατιστικής μεθόδου) αλλά και η έκθεση (λόγω της τελικής
παρουσίασης της εργασίας σε γραπτή μορφή με προσεγμένο λεξιλόγιο).
Η ομάδα μας μέσω των στόχων που έθεσε οδηγήθηκε στην διατύπωση και
καταγραφή των παρακάτω ερευνητικών ερωτημάτων:
 Τι σημαίνει φιλία;
Η Φιλία είναι η πνευματική και ψυχική ταύτιση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους και
πηγάζει από την πανάρχαια ανάγκη και τάση του ανθρώπου για κοινωνικότητα και
μίμηση συμπεριφοράς. Σε ατομικό επίπεδο ο φίλος είναι το σημαντικότερο αγαθό
και ο μεγαλύτερος θησαυρός. Είναι η εκπλήρωση των βιολογικών, ψυχικών και
συναισθηματικών αναγκών. Τα χαρακτηριστικά ενός αληθινού φίλου είναι η
ανιδιοτέλεια, η ειλικρίνεια και η έλλειψη συμφέροντος. Είναι αυτός που συμβάλλει
στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και στην ανάπτυξη των αρετών: αυτοθυσία,
δικαιοσύνη, αγάπη. Για τα παιδιά αποτελεί βασικό στάδιο για τη ψυχική-πνευματική
και συναισθηματική ανάπτυξή τους και για τους ηλικιωμένους πηγή νεότητας.
[7]
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η φιλία θεραπεύει το στρες και την κατάθλιψη
ενώ μειώνει τα εμφράγματα και ευνοεί την ανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών.3
 Ποια είναι τα «συστατικά» μιας πραγματικής φιλίας; Μπορεί να
υπάρξει αληθινή φιλία στις μέρες μας;
Πολλοί έφηβοι δηλώνουν πως οι φίλοι είναι το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή
τους. Η αλήθεια είναι πως φίλους έχουμε πολλούς, οι αληθινοί φίλοι όμως είναι
ελάχιστοι, είναι σπάνιοι και ίσως να μην μπορέσουμε ποτέ να τους βρούμε. Οι νέοι
αισθάνονται ότι έχουν έναν αληθινό φίλο όταν τον αποδέχονται όπως είναι παρόλο
που έχουν διαφορές μεταξύ τους και όμως τον αγαπούν, δεν σκέφτονται το
συμφέρον τους αλλά το καλό του φίλου τους. Μέσα από τη φιλία οι έφηβοι
νιώθουν δυνατοί γιατί έχουν έναν άνθρωπο που τον εμπιστεύονται απόλυτα,
μπορούν να του εκμυστηρευτούν τα πάντα ξέροντας πως ότι και να γίνει είτε
συμφωνούν είτε όχι, θα το αποδεχτούν. Η εμπιστοσύνη είναι ίσως το πιο σημαντικό
«συστατικό» μιας φιλίας καθώς προάγει τον σεβασμό, την ασφάλεια και το
στήριγμα που αναζητούν οι έφηβοι στις δύσκολες και στις εύκολες στιγμές της
ζωής τους. Επομένως όταν η εμπιστοσύνη προδοθεί είναι πολύ λυπηρό και οι νέοι
πληγώνονται βαθιά, οι πορείες των δυο φίλων διαχωρίζονται και το μόνο που μένει
είναι οι αναμνήσεις των όμορφων αλλά και των άσχημων στιγμών. Άλλο ένα
βασικό συστατικό είναι η πίστη και η αφοσίωση στον άλλο χωρίς αυτό να σημαίνει
ότι πρέπει να θυσιάσουμε και τον ίδιο μας τον εαυτό ώστε να μην στεναχωρηθεί ο
φίλος μας αλλά και να καταπολεμήσουμε το κριτικό πνεύμα που μας διέπει απέναντι
σε πράξεις του φίλου μας με τις οποίες διαφωνούμε. Οι έφηβοι δεν πρέπει να
παρασύρονται, μα να σκέφτονται πρώτα το καλό του ίδιου τους του εαυτού, χωρίς
αυτό να τους μετατρέπει σε ιδιοτελείς ανθρώπους.
Τέτοια παραδείγματα είναι δύσκολο να υπάρξουν στις μέρες μας καθώς δεν γίνεται
σωστός διαχωρισμός μεταξύ μιας ουσιαστικής φιλίας και μιας παρέας που σήμερα
ισχύει και αύριο όχι. Η ψεύτικη φιλία είναι σύνηθες και καθημερινό φαινόμενο, ενώ
η αληθινή φιλία είναι είδος προς εξαφάνιση. Οι άνθρωποι κοιτάζουν μόνο το κέρδος
και όχι την ουσιώδη επικοινωνία. Σε αυτό το φαινόμενο, έχει συμβάλλει ο έντονος
ανταγωνισμός και το καθημερινό κουραστικό πρόγραμμα της σημερινής
κοινωνίας που αλλοτριώνει τους ανθρώπους και τους απομακρύνει κάθε μέρα όλο
και περισσότερο. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως ακόμα και σήμερα, σε μια κοινωνία
που μαστίζεται από την αισχροκέρδεια και τη διαφθορά, δεν υπάρχουν άνθρωποι
που γνωρίζουν καλά την έννοια της λέξης «Φιλία», την αμοιβαία εμπιστοσύνη και
την αληθινή αγάπη με αλτρουιστικά στοιχεία. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να
πραγματοποιήσουμε μια αυτοεξέταση για να κατανοήσουμε τι επιδιώκουμε από μια
φιλία ώστε αποβεί επιτυχημένη και αληθινή.4
 Ποιοι είναι οι «γνωστοί» και ποιοι οι «φίλοι»;
Μέσα σε όλη την αναταραχή της νεανικής ηλικίας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η
προσαρμογή σε ένα νέο τρόπο ζωής, δεν είναι κάτι που συμβαίνει από τη μία στιγμή
στην άλλη. Σχεδόν πάντα, στα νεανικά μας χρόνια περνάμε μία περίοδο, ένα
μεταβατικό στάδιο, που δεν ξέρουμε τι ακριβώς συμβαίνει στην κοινωνική μας
ζωή. Στη διαδικασία αυτή, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αισθάνονται απόλυτη μοναξιά.
Ορισμένοι γαντζώνονται σε παλιές φιλίες, ενώ άλλοι κάνουν τα πάντα να
διευρύνουν τον κοινωνικό τους περίγυρο. Ακούμε πολύ συχνά νέους ανθρώπους
[8]
να λένε: «Έχω πολλούς γνωστούς και λίγους φίλους». Και είναι αλήθεια ότι σε ένα
τέτοιο μεταβατικό στάδιο δεν θα μπορούσε να είναι και διαφορετικά. Ενδεικτικό
είναι το γεγονός ότι πολλές έρευνες της ψυχολογίας για τη νεανική φιλία δεν
μπορούν να διακρίνουν μία συγκεκριμένη τάση που να υπερισχύει και να είναι το
αποτέλεσμα της αντιφατικής εμπειρίας που βιώνουν οι νέοι μπαίνοντας στη
λεγόμενη «ωριμότητα». Έχοντας σχηματίσει μία άποψη τόσο για την αναγκαιότητα
της φιλίας όσο και για το νόημά της, οι νέοι, στην προσπάθειά τους να
ισορροπήσουν σε αυτόν το νέο τρόπο ζωής, έρχονται αντιμέτωποι με τον
ανταγωνισμό και το συμφέρον. Αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι, όσο καλή διάθεση
και αν έχει κάποιος απέναντί τους, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα και εμπιστοσύνη,
εκτίμηση, δηλαδή ειλικρινή φιλία. Έτσι, γίνονται καχύποπτοι και πολύ δύσκολα
αφήνουν τον εαυτό τους ελεύθερο να δημιουργήσει νέες ουσιαστικές φιλίες.
Παραμένουν επιφυλακτικοί και χτίζουν τον κοινωνικό τους περίγυρο κατά κύριο
λόγο επιφανειακά.5
 Ποια είναι τα βασικά κίνητρα ώστε να αναπτυχθεί μια υγιής
φιλία;
Το βασικό κίνητρο για μια φιλία είναι η ανάγκη για επικοινωνία. Ο άνθρωπος
δημιουργήθηκε σαν ένα κοινωνικό "ον" και γι' αυτό χρειάζεται επικοινωνία με
άλλους ανθρώπους, επομένως η ανάπτυξη φιλίας ικανοποιεί αυτή την έμφυτη
ανάγκη του. Όλοι μας θέλουμε να νιώθουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που μας
αγαπούν και όλοι μας χαιρόμαστε όταν μας δίνεται η ευκαιρία να προσφέρουμε
αγάπη και συμπάθεια. Ο καθένας από μας έχει την αξία του, την οποία από τη μικρή
ακόμη ηλικία προσπαθούμε να δείξουμε στους άλλους. Έχουμε ανάγκη από την
εκτίμησή τους, την αναγνώριση της αξίας μας και την κατανόησή τους για τη
συμπεριφορά και τις ενέργειές μας. Γι' αυτό και αναπτύσσουμε ευκολότερα φιλία
με άτομα που μας εκτιμούν και μας αναγνωρίζουν. Επίσης η φιλία καλύπτει άλλη μια
βασική ανάγκη του ανθρώπου: την ψυχαγωγία. Είμαστε φτιαγμένοι για να ζούμε
μια ευχάριστη ζωή και οι φίλοι αποτελούν πηγή χαράς και ευτυχίας. Οι
συναναστροφές μας, όταν πηγαίνουμε μια εκδρομή, γίνονται πολύ πιο ευχάριστες
όταν συμμετέχουν οι φίλοι μας. Σαν άτομα είμαστε δημιουργημένοι για μια ζωή
ειρήνης και ασφάλειας. Η παρουσία φίλων γύρω μας, ενισχύει το συναίσθημα της
ασφάλειας, ενώ η απουσία τους, δημιουργεί σε αρκετά άτομα συναίσθημα
ανασφάλειας, ιδιαίτερα, σε άτομα με μειωμένη αυτοεκτίμηση.6
[9]
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Σ
το πλαίσιο της έρευνας και της ερευνητικής δραστηριότητας,
δημιουργήθηκαν από τα μέλη της ομάδας μας κάποια ερωτηματολόγια
που είχαν σκοπό την διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης άποψης για το
θέμα της φιλίας από τους έφηβους. Επίσης στην συνέχεια σχεδιάστηκαν
κάποια γραφήματα από συγκεκριμένες ερωτήσεις του ερωτηματολογίου που
θεωρήθηκαν οι πιο σημαντικές.
[10]
Από τις ερωτήσεις αυτές, συγκεντρώθηκαν κάποια αποτελέσματα, που θα
παρουσιαστούν με λόγια κάποια από αυτά. Έχουν επιλεχθεί λοιπόν 6 ερωτήσεις που
παρουσιάζουν τα πιο σημαντικά πράγματα που χρειάζεται να ξέρετε για την φιλία.
1) Η πρώτη ερώτηση λοιπόν, ζητάει από τον αναγνώστη να απαντήσει αν είναι
σημαντικό γι' αυτόν να έχει φίλους. Τα αποτελέσματα γι' αυτή την ερώτηση είναι:
(Ναι:20, Όχι:1) από τα αγόρια και: (Ναι:46, Όχι:0) από τα κορίτσια. Με αυτήν την
ερώτηση η ομάδα ήθελε μάθει κατά πόσο ο σύγχρονος νέος θεώρει μια φιλία
σημαντική
ώστε
να
στηριχθεί
σε
αυτήν.
50
45
40
35
30
Αγόρια
Κορίτσια
25
20
15
10
5
0
Ναι
Όχι
2) Επόμενη ερώτηση που επιλέχθηκε, αναφέρει το πόσο σε επηρεάζουν οι γονείς
σου στην επιλογή των φίλων και απάντησαν από τα αγόρια: (Πολύ: 1, Ελάχιστα:10,
Καθόλου:7), ενώ τα κορίτσια απάντησαν: (Πολύ: 3, Ελάχιστα:16, Καθόλου:27) .Σε μια
οικογένεια στην οποία μεγαλώνει ένας έφηβος ,σε αρκετές περιπτώσεις οι γονείς
εμπλέκονται στην προσωπική ζωή του παιδιού τους φοβούμενοι στο να επηρεαστεί
από τους φίλους του/της. Έτσι η ομάδα έκανε αυτήν ερώτηση προκειμένου να
μάθει εάν αυτό ισχύει ακόμα.
[11]
30
25
20
Αγόρια
15
Κορίτσια
10
5
0
Πολύ
Ελάχιστα
Καθόλου
3) Μετά η ομάδα επέλεξε να ρωτήσει, αν οι έφηβοι πιστεύουν πως μπορεί να υπάρξει
αληθινή φιλία ανάμεσα σε ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι
τα αγόρια πιστεύουν: (Ναι:15, Όχι:6), ενώ τα κορίτσια: (Ναι:38, Όχι:8).
40
35
30
25
Αγόρια
Κορίτσια
20
15
10
5
0
Ναι
Όχι
4) Επόμενη ερώτηση που δόθηκε αναφέρει πιο είναι το σημαντικότερο
<<συστατικό>> για να πετύχει μια φιλία. Στην ερώτηση αυτή υπήρχαν 5 απαντήσεις οι
οποίες ήταν: [(Α) αμοιβαία ειλικρίνεια και ευθύτητα, (Β) αμοιβαία εμπιστοσύνη και
αφοσίωση, (Γ) αλληλοκατανόηση και αλληλοσυμπαράσταση, (Δ) εκτίμηση και
αγάπη και (Ε) άλλο] και οι απαντήσεις ήταν: αγόρια (Α:7, Β:5, Γ6:, Δ4:, Ε:1) και για τα
[12]
κορίτσια
(Α:9,
Β:11,
Γ:19,
Δ:14,
Ε:2).
20
18
16
14
12
10
8
6
4
Αγόρια
2
Κορίτσια
0
5)Επίσης επόμενη ερώτηση ρώταγε τον αναγνώστη τι κάνει όταν αντιμετωπίζει
κάποιο πρόβλημα με το φίλο του. Οι επιλογές του ήταν: [(Α) το συζητάς μαζί του
ώστε να βρεθεί κάποια λύση, (Β) το κρατάς μέσα σου και κάνεις σαν να μην
συμβαίνει τίποτα, (Γ) τον αποφεύγεις αισθητά, (Δ) άλλο] και οι απαντήσεις των
αγοριών ήταν: (Α: 14, Β:2, Γ:1, Δ:4), ενώ των κοριτσιών: (Α:33, Β:5, Γ:4, Δ:4). Ο σκοπός
αυτής της ερώτησης είναι καταλάβουν τι κάνουν οι έφηβοι όταν έρχονται σε
αντιπαράθεση με τους φίλους τους και πως το αντιμετωπίζουν
30
25
20
15
10
Αγόρια
Κορίτσια
5
0
Το συζητάς μαζί
του ώστε να βρεθεί
κάποια λύση
Το κρατάς μέσα
σου και
συμπεριφέρεσαι
σαν να είναι όλα
καλά
Τον αποφεύγεις
αισθητά
Άλλο
6)Για το τέλος η ομάδα άφησε την ερώτηση για το αν οι έφηβοι νιώθουν
προδομένοι από τους φίλους τους .Η ερώτηση αυτή επιλέχθηκε για να μάθει ο
[13]
κόσμος αν οι έφηβοι τιμούν και σέβονται τις φιλίες τους ,διότι τα παιδιά σήμερα
είναι λίγο ατίθασα
ΕΡΕΥΝΑ
Η
ομάδα ξεκίνησε με συλλογή δεδομένων από βιβλιοθήκες (δημοτική
βιβλιοθήκη Πατρών) και από το διαδίκτυο σε διάφορες ιστοσελίδες που
αναφέρονται στην φιλία μεταξύ των εφήβων. Έτσι έγινε προσπάθεια για
διεκπεραίωση της βιβλιογραφικής έρευνας.
Στη συνέχεια η ομάδα μας διαμόρφωσε ερωτηματολόγια γιατί θεωρήθηκε ένας
καλός και εύκολος τρόπος για την διερεύνηση της γνώμης των νέων για την φιλία.
Αναζητήθηκαν στο διαδίκτυο πληροφορίες για σχετικά ερωτηματολόγια που
αναφέρονται στην φιλία. (τα ερωτηματολόγια δόθηκαν στο σχολειό μας σε 67
μαθητές του 9ου Λυκείου Πατρών, ηλικίας 15 έως 18 χρόνων. Το ερωτηματολόγιο
[14]
ήταν κλειστού τύπου, και επιλέχθηκε αυτός ο τύπος γιατί θεωρήθηκε πιο εύκολο να
εξεταστούν και να γίνει διαχείριση των αποτελεσμάτων. Επίσης υπήρξε
παρακολούθηση της διαλέξεως μιας ψυχολόγου γύρω από το θέμα της φιλίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Μ
ετά από την έρευνα που κάναμε για τη φιλία μεταξύ των εφήβων και τα
προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει μία φιλία πολλά είναι τα
συμπεράσματα που βγάλαμε.
Είναι σημαντικό κάθε έφηβος να έχει φίλους, είναι το σημαντικότερο κομμάτι στη
ζωή τους σε αυτή την ηλικία. Τον κάνει να είναι δημιουργικός, ανταγωνιστικός στις
εργασίες του σχολείου και κοινωνικό προς τις παρέες μέσα και έξω από αυτό. Η
επιλογή των φίλων είναι πολύ σημαντική. Σύμφωνα με τα ερωτηματολόγια είναι
καλύτερο να έχεις λίγους και καλούς φίλους παρά να έχεις πολλούς και η σχέση σας
να είναι απλά παρέα. Οι περισσότεροι έφηβοι διαλέγουν τους φίλους τους με βάση
τα κοινά ενδιαφέροντα και γούστα. Τα κοινά ενδιαφέροντα βοηθάνε τον έφηβο να
βγει στην κοινωνία πιο ελεύθερος, πιο κοινωνικός και κυρίως χαρούμενο και
ευτυχισμένο. Όταν έχεις κάποιο φίλο με διαφορετικά γούστα από εσένα διχάζεσαι
όταν έρθει η ώρα να κάνετε από κοινού ορισμένες δραστηριότητες. Έτσι έρχεται η
ρήξη μεταξύ σας και τέλος ο χαμός της φιλίας αυτής.
Αληθινή φιλία ανάμεσα στους έφηβους σίγουρα υπάρχει, κυρίως όταν αυτή η φιλία
υπάρχει από τα νηπιακά χρόνια και προχωράει μέχρι την εφηβεία. Βέβαια σε αυτές
τις περιπτώσεις έχουν γίνει πολλές θυσίες και από τις δύο πλευρές. Για να μην χάσεις
τον καλύτερο σου φίλο κάνεις πολλές υποχωρήσεις και πολλές φορές ίσως και να
χρειαστεί να κάνεις κάτι που δεν σου αρέσει, αλλά το κάνεις προκειμένου να μην
στεναχωρήσεις τον φίλο σου. Βέβαια σύμφωνα με το ερωτηματολόγιό μας τα
παιδιά απάντησαν πως όταν οι φίλοι τους τους ζητάνε να κάνουν κάτι που
διαφωνούν λένε όχι με αποφασιστικότητα.
Φιλία επίσης ανάμεσα σε ένα αγόρι και ένα κορίτσι δεν είναι απίθανο να συμβεί
σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου. Για να υπάρξει όμως μία
[15]
τέτοια φιλία και να κρατήσει θέλει κόπο καθώς και αποφασιστικότητα ώστε να
συνυπάρξουν τα ενδιαφέροντα των δύο φύλων. Ωστόσο όταν υπάρχει κατανόηση
μεταξύ σε δύο φίλους, ανεξαρτήτως φύλου, και συμπαραστέκεται ο ένας στον
άλλον στις δύσκολες στιγμές του όλα τα εμπόδια πέφτουν και έχουν γερές βάσεις
στην φιλία τους.
Πολλές φορές όμως φιλίες έχουν διακοπεί γιατί ο ένας έχει προδώσει τον άλλο.
Μερικές φορές πιστεύουμε πως είμαστε αλάθητοι και ότι εμείς δεν έχουμε κάνει
κάτι κακό ώστε να διαλυθεί η φιλία μας με κάποιον. Αν όμως κοιτάξουμε μέσα μας
θα διαπιστώσουμε ότι και εμείς έχουμε προδώσει κάποια στιγμή την εμπιστοσύνη
κάποιου και έτσι ήρθε η ρήξη ανάμεσά μας. Πολλοί πιστεύουν ότι έχουν προδοθεί
αλλά υποστηρίζουν ότι δεν έχουν προδώσει ή δεν έχουν καταλάβει ότι έχουν
προδώσει.
Πολλοί έφηβοι επηρεάζονται από το χαρακτήρα του φίλου τους και παίρνουν
λάθος αποφάσεις για τον εαυτό τους. Κάνουν επιλογές που δεν είναι σωστές και η
συμπεριφορά τους αλλάζει προς το χειρότερο με αποτέλεσμα να γίνονται κακοί
προς τους άλλους αλλά και στους ίδιους τους τους εαυτούς.
Τελικό συμπέρασμα ύστερα από την έρευνα βγαίνει ότι η φιλία σαν έννοια υπάρχει
από τα πανάρχαια χρόνια και θα υπάρξει για πολλούς αιώνες ακόμα αρκεί να μην την
εξευτελίζουμε και να της φερόμαστε με τον τρόπο που της αξίζει.
Επίλογος
Η
προσέγγιση μιας ερευνητικής εργασίας (project) είναι απαραίτητο
στοιχείο αναφοράς. Όσον αφορά το project με θέμα ''οι νέοι και τα
προβλήματά τους, φίλοι'' έγινε διεξοδική έρευνα στις διάφορες
εκφάνσεις του θέματος αυτού.
Αρχικά έγινε μια σύντομη βιβλιογραφική έρευνα γύρω από το θέμα καθώς και
αναφορά στο λόγο που μας οδήγησε στην επιλογή του συγκεκριμένου θέματος.
Στη συνέχεια συντάχθηκαν ο πρόλογος με τις απαιτούμενες επεξηγήσεις ώστε η
έρευνα να γίνει σαφής και κατανοητή. Έγινε αναφορά στο θέμα της έρευνας, το
τρόπο διεξαγωγής και την οργάνωσή της. Έπειτα έγινε μία σύντομη εισαγωγή στην
οποία αναπτύχθηκε το θέμα ιστορικά στη διάρκεια των χρόνων και επισημάνθηκαν
οι στόχοι της ομάδας. Επιπροσθέτως ακολουθήθηκε αυστηρή μεθοδολογία και
έγινε λεπτομερής συλλογή δεδομένων. Η ισχυρή κυρίως θεωρητική έρευνα του
θέματος διασφάλισε την όσο το δυνατόν επιθυμητή αξιοπιστία της.
Ωστόσο η επέκταση της υπάρχουσας έρευνας θα ήταν πολύ χρήσιμη. Περεταίρω
διεύρυνση μπορεί να γίνει στους τρόπους πρόβλεψης των προβλημάτων των
εφήβων με τους φίλους που αναφέρθηκαν, τους παράγοντες που καθορίζουν την
εξέλιξη των προβλημάτων αυτών καθώς και να αναζητηθούν τρόποι και μέθοδοι
που θα οδηγήσουν στην αποτελεσματική λύση των προβλημάτων αυτών.
[16]
[17]
Βιβλιογραφία
[18]
1.
Η φιλία στους εφήβους. Ανασύρθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2012 από:
http://www.my-family.gr/.
2.
Ο δεκάλογος μιας πραγματικής φιλίας. Ανασύρθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2012
από: http://www.flowmagazine.gr.
3.
Η έννοια της φιλίας. Ανασύρθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2012 από: http://www.vita.gr.
4.
Τα «συστατικά» μιας φιλίας. Ανασύρθηκε στις 11 Νοεμβρίου από:
http://www.psychology.gr
5.
Ο διαχωρισμός γνωστών-φίλων. Ανασύρθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012 από:
http://www.psychology.gr.
6.
Κίνητρα και προϋποθέσεις για μια φιλία. Ανασύρθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2012
από: http://www.kepeo.com/.
7.
Quino, (1978) Μαφάλντα: Νικηθήκαμε! Αθήνα, Μέδουσα (1991)

Η σημασία της φιλίας στη ζωή μας. Ανασύρθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2012 από:
http://www.help-net.gr/Themes/filia.htm.

Η φιλία. Ανασύρθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2012 από:
http://www.medlook.net.cy/article.asp?item_id=1104.

Η φιλία στην εφηβεία. Ανασύρθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2012 από:
http://www.alithia.gr.

Πως αλλάζουν οι νεανικές φιλίες. Ανασύρθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2012 από:
http://www.vita.gr.

Σκέψεις για την φιλία. Ανασύρθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2012 από: http://www.ezine.gr.
Παραρτήματα
[19]
Ι. Ερωτηματολόγιο
Ερευνητική εργασία: «Οι νέοι και τα προβλήματα που
αντιμετωπίζουν»
Φιλία
Ερωτηματολόγιο
ΦΥΛΟ: αγόρι
κορίτσι
Ηλικία…………..
1.
Ημερομηνία:
-11-12
Είναι σημαντικό για σένα να έχεις φίλους;
Ναι Β)
Όχι
2. Πιστεύεις πως μπορεί κανείς να έχει:
Α) Πολλούς φίλους
Β) Λίγους και καλούς
Γ) Έναν αληθινό φίλο
3. Πιστεύεις πως μπορεί να υπάρξει αληθινή φιλία κατά την εφηβεία;
Ναι Β)
Όχι
4. Κατά τη γνώμη σου, μπορεί να υπάρξει στις μέρες μας αληθινή φιλία;
Ναι Β)
Όχι
5. Έχει σημασία για σένα στην πρώτη επιλογή ενός φίλου:
Α) Η καταγωγή, Β) Η θρησκεία, Γ) Ο οικογενειακός περίγυρος, Δ) Η εμφάνιση
Ε) Κοινά ενδιαφέροντα και γούστα, Στ)Τίποτα από τα παραπάνω
6. Πόσο σημαντικό κριτήριο είναι για σένα η ηλικία στην επιλογή ενός
φίλου:
Α) Πολύ
[20]
Β) Ελάχιστο
Γ) Καθόλου
7. Πόσο σε επηρεάζουν οι γονείς σου στην επιλογή φίλων:
Α) Πολύ
Β) Ελάχιστα
Γ) Καθόλου
8. Μπορεί μια φιλία να γίνει αιτία προστριβών ανάμεσα στα μέλη μιας
οικογένειας;
Ναι Β)
Όχι
9. Πιστεύεις πως μπορεί να υπάρξει φιλία ανάμεσα σε ένα αγόρι και ένα
κορίτσι;
Ναι Β)
Όχι
10. Ποιο είναι το πιο σημαντικό «συστατικό» για πετύχει μια φιλία, κατά τη
γνώμη σου:
Α) Αμοιβαία ειλικρίνεια και ευθύτητα
Β) Αμοιβαία εμπιστοσύνη και αφοσίωση
Γ) Αλληλοκατανόηση και αλληλοσυμπαράσταση
Δ) Εκτίμηση και αγάπη
Ε) Άλλο
11. Νιώθεις προδομένος από φίλους;
Ναι Β)
Όχι
12. Έχεις προδώσει ποτέ κάποιο φίλο σου;
Ναι Β)
Όχι
[21]
13. Κατά τη γνώμη σου ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να
σου κάνει ένας φίλος σου:
Α) Να προδώσει την εμπιστοσύνη σου
Β) Να κοιτάζει μόνο τον εαυτό του
Γ) Να μην σου συμπαραστέκεται
Δ) Άλλο
14. Όταν αντιμετωπίζεις κάποιο πρόβλημα με τον φίλο σου:
Α) Το συζητάς μαζί του ώστε να βρεθεί κάποια λύση
Β) Το κρατάς μέσα σου και συμπεριφέρεσαι σαν να είναι όλα καλά
Γ) Τον αποφεύγεις αισθητά
Δ) Άλλο
15. Οι φίλοι σου σε επηρεάζουν:
Α) Σε αποφάσεις και επιλογές
Β) Σε στάσεις και συμπεριφορές
Γ) Σε όλα τα παραπάνω
Δ) Σε τίποτα
16. Όταν οι φίλοι σου σου λένε να κάνεις κάτι με το οποίο διαφωνείς:
Α) Λες «όχι» με αποφασιστικότητα
Β) Λες «ναι» μόνο και μόνο για να μην σε κάνουν «πέρα»
Γ) Κάνεις ό,τι σου λένε χωρίς να αναρωτιέσαι αν το θες πραγματικά ή όχι
17. Μπορεί κάποιο άτομο απ’ τον οικογενειακό σου περίγυρο να
λειτουργήσει ως φίλος/η σου;
Ναι Β)
Όχι
[22]
18. Πιστεύεις η έννοια της λέξης «φιλία» παραμένει η ίδια όσα χρόνια και
αν περάσουν;
Ναι Β)
Όχι
Σας ευχαριστούμε πολύ για την πολύτιμη βοήθειά σας!
Ομάδα Κεραυνός
(Διγγελόπουλος Στέλιος, Καμπάσης Δημήτρης, Κουνιάκη Νίκη, Φαρμάκη
Σοφία)
ΙΙ. Τέχνημα 7
Το μήνυμα που θέλει να περάσει ο σκιτσογράφος στο κόμικ Μαφάλντα είναι η
εφηβική φιλία ως μια σχέση αγάπης και σεβασμού. Σε αυτή τη σύντομη ιστορία
φαίνεται με χιουμοριστικό και πολύ επιτυχημένο τρόπο η ανάγκη του έφηβου να
έχει έναν έμπιστο φίλο και να αισθάνεται καλά μέσα σ’ αυτή τη σχέση. Φιλία δεν
σημαίνει απαραίτητα ταύτιση απόψεων μεταξύ των φίλων σε όλα. Ο κάθε έφηβος
έχει τη δική του προσωπικότητα που καλλιεργείται μέσα στη φιλία και προάγει τη
διαφορετικότητα με τον άλλον. Επομένως στην φιλία ο έφηβος δεν χρειάζεται να
καταπιέζει την προσωπικότητα του μόνο και μόνο για να είναι αποδεκτός αλλά να
την ξεδιπλώνει αναδεικνύοντας και προάγοντας τα θετικά της στοιχεία. Δεν
προσπαθούμε να αλλάξουμε για να αρέσουμε στους άλλους, είμαστε αυτοί που
είμαστε, διαφορετικοί ο καθένας μέσα στην αληθινή φιλία της αγάπης και του
σεβασμού στον εαυτό μας και στους φίλους μας.
[23]

Download Report