9.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 11.Ünite Lavmanlar LAVMANLAR

9.Sınıf
Meslek Esasları ve Tekniği
11.Ünite Lavmanlar
LAVMANLAR
29.Hafta ( 14-18 / 04 / 2014 ) -7-
LAVMANLAR
2
○ 1. LAVMAN VE YAPILIŞ AMACI
○
○ Rektum ve sigmoid kolona solüsyon
verilmesi işlemine, LAVMAN denir. Lavmanın
ana
○ işlevi, feçesi ve gazı çıkarmaktır. Bağırsağın
peristaltik hareketlerini uyararak bu işlevi
○ yerine getirir.
○
3
Lavman uygulamasının yapılış amaçları
o.) Konstipasyon ve feçes tıkanıklığında
defekasyonu sağlamak
o.) Cerrahi girişimden önce kolonun temizliğini
sağlamak
o.) Doğum sırasında istemsiz feçes kaçmasını
önlemek
o.) Rektoskopiden (Rektumun özel bir aletle
incelenmesi) önce bağırsakları boşaltmak
4
o.) İrrite olmuş bağırsak mukozasını tedavi etmek
o.) Kolona ilaç vermek
o.)Radyo opak madde verilerek çekilen mide
bağırsak filmlerinden sonra
bağırsakları boşaltmak
o.) Laboratuvar muayeneleri için gerektiğinde
feçes örneği almak
o.) Bağırsağın peristaltik hareketlerini uyarmak
5
LAVMAN ÇEŞİTLERİ
○ 1.) Boşaltıcı Lavmanlar
○ 2.) Tedavi Edici Lavmanlar
6
1.) Boşaltıcı ( temizleyici ) Lavmanlar :
Kolonu boşaltmak için yapılır.
..konstipasyonu gidermek,
..gaz şikayetlerini gidermek,
..bazı tanı yöntemlerinden önce barsakları
boşaltmak,
..barsak operasyonlarından önce
boşaltıcı lavman uygulanır.
7
8
Boşaltıcı Lavmanda
Kullanılan Solusyonlar
1.) İzotonik Solusyon :
% 09 NaCl kullanılır.
..Sıvı-elektrolit dengesini bozmaz
..Sık kullanılır.
9
2.) Hipotonik Solusyon :
Musluk suyu kullanılır.
..barsak dokusu sağlıklı,
..normal kilolu kişilerde kullanılır.
o) bebeklerde,
o) yaşlılarda,
o) kalp,akciğer,böbrek hastalarında,
SU TOKSİSİTESİ ve VOLÜM ARTIŞI olabilir.
KULLANILMAZ !
10
3.)Hipertonik Solusyon :
Barsak duvarı yarı geçirgendir.
İnterstisiyel sıvıyı barsak içine çeker.
yüksek tansiyonu
ödemi olanlarda kullanılır.
..bebeklerde,
..kaşektik olanlarda kullanılmaz.
11
4.) Yağlı Solusyonlar :
Barsak çeperini ve dışkıyı yağlar.
1000 cc su + 200 cc yağ (
zeytinyağ,vazelin,vb) eklenir.
5.) Sabun Solusyonu :
Barsak peristaltizmini hızlandırır.
.Sabunun irritan özelliği nedeniyle sık
kullanılmaz.
1000 cc su + 30 g.sabun
12
Solusyonların yanında ;
…enema,
…lavman seti,
…irrigatör seti
Birlikte hazırlanmış lavman setleri vardır.
Kullanımı kolaydır.
13
14
Lavmanda Kullanılan Solusyon
Miktarı ve Isısı :
Solusyon miktarı hastanın ;
..yaşı
ve
..kilosu
bilinerek hazırlanır.
15
a.) bebeklerde : 15-50- 100 cc
b.)okul öncesi çocuklarda : 200-300 cc
c.)okul çağı çocuklarında : 500-1000 cc
d.)yetişkinlerde : 1000-1500 cc
solusyon kullanılır.
Lavmanda solusyon ısısı :
a.) bebek-çocuklarda : 38 santigrad derece
b.)yetişkinlerde :
41 -43 santigrad derece
16
2.) Tedavi Edici Lavman
Tedavi amacıyla yapılır.
Kullanılan Solusyonlar :
1.)Hipnotik ( sakinleştirici) ilaçlar :
Klorhidratlı lavman uygulanır.
2.)Antihelmintler( barsak parazitleri için)
3.)Baryumsülfatlı solusyonlar( tanı için)
4.)Elektrolit dengesini sağlamak için
5.)Neomisinli sol.(bar.op.önce)
17
LAVMAN UYGULAMASI
Kullanılan Malzemeler :
..lavman solusyonu
..lavman seti
..termometre
..kayganlaştırıcı( gliserin,vazelin)
..tedavi bezi
..tüp klempi
18
..eldiven
..örnek toplama kabı ( istendi ise )
..böbrek küvet
..kapaklı sürgü
..tuvalet kağıdı, kağıt havlu vb.
19
Uygulama
1.) Hasta bilgilendirilir
2.)Eldiven giyilir
3.)Malzemeler uygun yere konur
4.)Lavman seti kullanılacaksa,setin klempi
kapatılır
5.)Torba içine hazırlanmış solusyon konur
6.)Klemp açılır, setin havası çıkarılır
7.)Lavman torbası,serum askısına takılır
20
8.)Lavman torbası
..yetişkinlerde : 45 – 60 cm
..çocuklarda : 20 -40 cm
..bebeklerde : 10 -15 cm
Yüksekte olmalıdır.
9.)Karyola başı indirilir
10.)Paravan kullanılır
11.)Hastanın altına tedavi bezi yerleştirilir
21
12.)Hastaya SOL LATERAL veya SİMS
pozisyonu verilir
13.)Anal bölge açıkta bırakılır
14.)Setin ucu gliserin veya vazelinle yağlanır
15.)Hastaya derin nefes aldırılır
16.)Bir el ile anal bölge açılıp,diğer el ile rektal
tüp rektuma yavaşça itilir.
Yet: 7,5-10cm
Bebek:2,5-4cm itilir.
22
17.)Fleet lavman kullanılıyorsa, içindeki sıvı
rektuma verilir.
18.)Lavman seti kullanılıyorsa, serum askısında
bulunan lavman setinin klempi açılır.
19.)Solusyon hızı, 75-100 ml / dk. Olacak
şekilde ayarlanır.
20.)Uygulama sırasında hastaya ağızdan nefes
alması söylenir
21.)Ağrı,ani defekasyon,kramp olursa,işlem
kesilir.
23
22.)Set yada tüp içindeki ilaç tam bitmeden
,klemp kapatılır( barsaklara hava gitmesin diye)
23.)Uygulamadan sonra 5-10 dakika beklenir
24.)Kullanılan malzeme, tıbbi atık kovasına
atılır.
25.)Hastaya tuvalete gitme yada sürgü
kullanımında yardımcı olunur
26.)Kullanılan malzeme toplanır,eldiven çıkarılır
27.)İşlem kaydedilir
24
Lavman Uygulamasında Dikkat Edilecek
Noktalar
..Isı,
..tüp kalınlığı,
..yükseklik,
..Sabun köpüğü
..kalma süresi
..yapılma sklığı
25
Lavman Uygulamasında Gelişebilecek
Komplikasyonlar
..barsak mukozasında tahriş
..sıvı-elektrolit dengesinde bozulma
..barsak hareketleri artabilir
..diyare
..lavman bağımlılığı
..yırtılma( rüptür )
26
LAVMAN SONU DIŞKININ KONTROLÜ
VE DEĞERLENDİRİLMESİ
Lavman uygulamasından sonra hastanın
defekasyona çıkıp çıkmadığı ve rahatlayıp
rahatlamadığına bakılır. Hemşire dışkının;
rengine, kokusuna, miktarına, kıvamına bakar.
Dışkının içerisinde kan, irin, mukus veya
parazit varsa hasta dosyasına kayıt eder.
27
Gerekirse
laboratuvar incelemesi için örnek alınır.
Uygulanan lavmanın şekli, solüsyonun miktarı,
cinsi, hastanın defekasyona çıkıp
çıkmadığı ve dışkı kontrolünde elde edilen veriler
hemşire gözlem formuna kayıt edilir.
Uygulamadan sonra istenmeyen durumlar gelişirse
hemen doktora bildirilir.
28
. LAVMANDAN SONRA ÇIKARAMAYAN
HASTADA ALINACAK ÖNLEMLER
Uzun süre hareketsizlik (yatağa bağımlı olma, felç
vb.) durumunda bağırsak
hareketlerinin yavaşlaması defakasyonu güçleştirir.
Bazı durumlarda boşaltıcı lavman etki
etmeyebilir. Boşaltıcı lavman ile defakasyon
gerçekleşmeyen hastada fekal tıkaç oluşur.
29
. Fekal Tıkaç ve Uygulanacak Girişimler
Fekal tıkaç, dışkının anal kanaldan geçemeyecek
kadar büyük ve sert bir kütle haline
gelmesidir. Dışkı miktarının azalması, abdominal
distansiyon ve bağırsak haraketlerinin
birkaç günden daha fazla olması fekal tıkaç
varlığını düşündürmelidir
30
31
32
Fekal tıkaç batının elle muayenesi ve rektumdaki
sert dışkının elle hissedilmesi ile
tespit edilir. Hastanın son dışkılama tarihi
sorgulanır. Dışkılama durmuş olmasına rağmen
anüsten sıvı şekilde dışkı sızması fekal tıkacın tipik
belirtisidir. İleri durumlarda abdominal
doluluk hissi, bulantı, kusma, solunum güçlüğü ve
hipertansiyon gelişebilir.
33
Fekal Tıkacın Nedenleri
a.) Uzun süre yatağa bağımlılık ve hareketsizlik,
b.) Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması,
c.) Kabızlığa neden olan ilaçların kullanımı,
d.) Dehidratasyon ve yetersiz sıvı alımı,
e.) Baryumlu film çekiminden sonra baryumun
katılaşmasıdır.
34
Fekal tıkaç oluştuğunda, ağızdan ilaç verilmesi
kütlenin atılmasını sağlamaz. Fekal
kütle önce elle müdahale edilerek kısmen veya
tamamen parçalanmalıdır. Parçalanan kütle
kısmen çıkarılmalı daha sonra lavman ya da
supazituvar uygulanmalıdır.
Fekal tıkacın elle çıkarılmasına, hekim istemine
göre karar verilir.
35
. Kütlenin elle
çıkarılması ağrılı bir işlemdir. Parmakla
ulaşılamayacak kadar yukarıda yerleşmiş kütlenin
çıkarılması, bazen cerrahi girişim gerektirebilir.
36
Uygulamada kullanılacak malzemeler
.. Kayganlaştırıcı (likit vazelin, gliserin vb.)
..Gazlı bez ya da kâğıt havlu
.. İki çift eldiven
.. Tedavi bezi ve muşambası
..Hastanın üzerine örtmek için örtü
.. Tuvalet kâğıdı
.. Sürgü
..Kirli torbası
37
Fekal Tıkacın Elle Çıkarılması Uygulaması
..İşlem hastaya anlatılır,izin alınır
..Eller yıkanır
..Malzeme uygun bir yere konur
..Paravan kullanılır
..eldiven giyilir
..SOL LATERAL veya SİMS pozisyonu verilir
..Anal bölge açılır
38
..Tedavi bezi serilir
..İşaret parmağının ucuna bol miktarda
kayganlaştırıcı sürülür
..Aktif olmayan elle hastanın kalçası yukarı
kaldırılır
..Hastaya burundan nefes alıp, ağızdan vermesi
söylenir
..Kayganlaştırıcı sürülen işaret parmağı ile
friksiyon ( ovma) yaparak rektum içine girilir
39
..Parmak ucunda sert dışkı hissedilir
..Parmak ucu dışkının etrafında gezdirilir
..Dışkı yavaşça hareket ettirilip hafifçe ileri
doğru itilir
..Dışkıdan küçük parçalar kopması sağlanır
..Rektum duvarına asla basınç uygulanmaz
..Anal sfinkter parmakla friksiyon yapılarak
uyarılır ve geri çekilir
40
..Eldivenler çıkarılır
..Yeni eldiven giyilir
..Hastaya sürgü verilir yada tuvalete gitmesine
yardım edilir
..Kirli malzemeler kaldırılır
..Eldivenler çıkarılır,eller yıkanır
..Hastanın defekasyona çıkıp çıkmadığı kontrol
edilir
..Bilgiler kaydedilir
41
Gaz Çıkaramayan Hastada Alınacak
Önlemler
Bağırsaklarda fermantasyon sonucu ve yutma ile
150 ml kadar hava bulunması
normaldir. Bağırsaklarda aşırı miktarda gaz
birikmesine flatulans, bunun dışarıya
atılamamasına distansiyon denir. Temel amaç, gaz
oluşumuna sebep olan etkenlerin ortadan
kaldırılmasıdır.
42
Hastaya egzersiz önerilmeli ve hekim istemine
göre gaz gidericiler verilmeli,
buna rağmen gaz çıkarılamıyorsa rektal tüp
uygulanmalıdır.
Flutulans Belirtileri
..şişkinlik hissi
..abdominal distansiyon, kramplar
..göğüs ağrısı
..solunum sıkıntısı
43
Rektal Tüp Uygulamasında Kullanılacak
Malzemeler
..Rektal tüp
..kayganlaştırıcı
..gazlı bez veya kağıt havlu
..eldiven
..tedavi bezi
..böbrek küvet
..hasta için örtü
44
Rektal Tüp Uygulanması
..Hastaya işle anlatılır,izin alınır
..Eller yıkanır
..Malzeme kolay ulaşılacak bir yere konur
..Paravan kullanılır
..Eldiven giyilir
..Anal bölge açıkta bırakılır
..Hastaya sol lateral veya sims pozisyonu
verilir
45
..Tedavi bezi konur
..Rektal tüp,steril paketinden çıkarılır
..Rektal tüpün 5-10 cm lik ucuna kayganlaştırıcı
sürülür
..Kayganlaştırıcı, tüp deliklerini kapatmamalı
..Aktif olmayan elle hastanın kalçası yukarı
kaldırılır,anüs görünür hale gelmeli
..Gevşemesi için,hastaya nefes alması söylenir
46
..Tüp, rektuma yerleştirilir
Yet.: 7,5-10 cm
Beb.:2.5-4 cm
..Tüpün dışarıda kalan ucu su dolu böbrek
küvetin içine sokularak hava kabarcıklarının
çıkışı gözlenir
..Gaz çıkışı yoksa, tüp 20 dakika rektumda
bırakılır.
..Tüp yavaşça geri çekilir
47
..Rektal tüp tıbbi atık kovasına atılır
..Hastaya sürgü verilir veya tuvalete gitmesine
yardımcı olunur
..Eldivenler çıkarılır
..Kirli malzemeler kaldırılır
..İşleme ilişkin bilgiler kaydedilir
..Gaz çıkışı olmadıysa ve rektal tüp tekrar
takılacaksa,2-3 saat geçmelidir.
48
Rektal Tüp
49
50
51
52
53
Kullanılan Malzemelerin Temizliği
..Hastaya kullanılan malzemeler, tıbbi atık
kovasına atılır.
..Uygulamada kullanılan sürgü disposable
değilse,içi boşaltıldıktan sonra temizlenir,
fırçalanır, dezenfekte edilir.
54
HAZIRLAYAN
HARİKA
ATA
SU İÇMEYİ
UNUTMAYIN
55

Download Report