12_Subat_Calisma_Grubu_Toplantı_Raporu

SİVİL TOPLUM AFET PLATFORMU: ÇALIŞMA GRUPLARI
TOPLANTISI RAPORU
Yer: Cezayir Toplantı Salonu, İstanbul
Tarih: 12 Şubat 2014
Hayata Destek Derneği, Mahalle Afet Gönüllüleri (MAG) Vakfı ve Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Derneği tarafından organize edilen “Sivil Toplum Afet Platformu: Çalışma Grupları
Toplantısı”, 27 kurumdan toplam 42 kişi katılımıyla 12 Şubat 2014 tarihinde İstanbul’da gerçekleşti.
Açılış konuşmaları MAG Vakfı Genel Müdürü Elvan Cantekin, Hayata Destek Derneği Direktörü
Sema Genel Karaosmanoğlu ve SİTAP sekretaryası adına Gonca Girit McDaniel tarafından yapıldı.
SİTAP Kurucu Yürütme Kurulu Üyesi ve MAG Vakfı Genel Müdürü Mustafa Elvan Cantekin, Suriye
krizi konusunda yaşanan gelişmelere değinerek Suriyeli mülteciler sorununun artık Türkiye’de
yaşayan herkesin sorunu olduğu ve artık her boyutuyla görünür hale geldiğini belirtti. Platformun
sürdürülebilirliği açısından önemli bir gelişme olarak Merkezi Finans ve İhale Birimi bünyesinde
yürütülen AB Sivil Düşün Programı’ndan SİTAP’ın 2 yıl süresince fon almaya hak kazandığı haberini
iletti.
Hayata Destek Derneği Direktörü Sema Genel Karaosmanoğlu konuşmasında, SİTAP’ın kuruluş
sürecini anlatarak bir önceki toplantıyı özetledi. Karaosmanoğlu, afet alanındaki paydaşların afet
yönetiminde çok önemli yeri olduğunu, SİTAP’ın da bu alanda kolaylaştırıcı rolünü sağlama
konusunda katkı sunacağının bir kez daha altını çizdi. Bu bağlamda, SİTAP’ın İç İşleri Bakanlığı
bünyesindeki Göç İdaresi ile işbirliği geliştirebileceğini dile getirdi. Aynı zamanda, AFAD’ın “Afete
Hazır Türkiye” programı çerçevesinde milyonlarca kişiye ulaştırmayı hedeflediği eğitimleri
hedeflendiği ölçüde ve içerikte verilmesi için paydaşların da dahil olacağı bir ortaklığın önemli
olduğunu söyledi.
SİTAP sekretaryası adına konuşma yapan Gonca Girit McDaniel ise öncelikle SİTAP’ın kuruluşundan
bıu yana yapmış oldukları çalışmaları özetledi. Kısaca bu çalışmalar aşağıdaki başlıklar halinde
sıralanabilir:

Afet alanında çalışan veya çalışma potansiyeli olan sivil kuruluşların veri tabanının
oluşturulması

Online durum saptama araştırması

SİTAP İletişim Planı ve Savunuculuk Stratejisi belgelerinin geliştirilmesi

Web tabanlı afet iletişim sistemi üzerine çalışmalar (Bir önceki toplantıda detayları verilen
SAHANA Programı) ve web-portal

24-27 Ekim tarihinde Kadir Has Üniversitesi’nde gerçekleşen “İnsani Yardım Dünya
Konferansı” kapsamında “Türkiye İnsani Yardım Alanında Yeni Aktörler Üzerine Bilgi
Paylaşımı” isimli panele ev sahipliliği

Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) ziyareti

SİTAP: Tanıtım ve Ağ Oluşturma Toplantısı organizasyonu

“SİTAP Pozisyon ve Strateji Belgeleri”, “SİTAP Çalışma Usulleri, Üyelik Başvuru formu ve
Niyet Mektubu” taslaklarının hazırlanması
Gonca Girit McDaniel, toplantı öncesinde katılımcılardan geri bildirim almak amacıyla gönderilen
“SİTAP Pozisyon ve Strateji Belgeleri”, “SİTAP Çalışma Usulleri, Üyelik Başvuru formu ve Niyet
Mektubu” taslaklarıyla ilgili bir sunum yaptı. Sunumda, toplantı öncesinde gelen sorular ve yorumlar
çerçevesince ilgili kısımları detaylandırdı. Bu belgelerin nihai belgeler olmadığı ve geri bildirimlere
açık taslak metinler olduğu vurguladı. Sunum sonrasında katılımcılar sorularını ve geri bildirimlerini
yönelttiler. Yapılan tartışmaları aşağıda gruplayarak özetlemeye çalışacağız:

Pozisyon belgesi içeriği özetlendikten sonra SİTAP çalışma konularının doğal ve insan
kaynaklı afetler olduğu, pozisyon belgesinde belirtildiği gibi mülteci akınları, iç göç ve
yerinden edilmişlik gibi konuların da platformun çalışma alanı kapsamında olduğu belirtildi.
Pozisyon belgesi ile ilgili olarak yerel yönetimlerin platformun hedef kitlesi içinde olması
gerektiği önerisi geldi. SİTAP’ ın çalışmalarının yerel yönetimlerin faaliyet alanlarına hitap
etmesinin yanı sıra, karar vericilere ulaşılması adına önemli yapılar olduğunun altı çizildi.

Çalışma Usulleri Belgesi sunumu kapsamında Kurucu Yürütme Kurulu, Sekretarya, Üyeler
ve Çalışma Grupları şeklinde kurgulanan platformun çalışma yapısına değinildi. Kurucu
Yürütme Kurulu’nun üç yıl boyunca SİTAP’ın sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasının bir görevi
olduğunu ve üç yılın sonunda çalışma gruplarında aktif olarak yer almış üye kuruluş
temsilcileri ile birlikte SİTAP Yönetim Yapısını belirlemek üzere çalışacağının altına çizildi. Bu
konuda SİTAP’ın çalışma yapısını belirlemek üzere şimdiden bir çalışma grubu kurulabileceği
önerileri geldi. Kurucu Yürütme Üyeleri, süreç içerisinde katılımcıların platformu ne kadar
sahiplenileceğini görmek istediklerini, birlikte çalışma deneyimi biriktirmenin ve karşılıklı
güven ilişkisinin kurulabilmesinin zaman alabileceğini söylediler. Soru üzerine, Kurucu
Yürütme Kurulu ve Sekreterya’nın kolaylaştırıcı bir rolü olduğu, başlayacak veya devam eden
herhangi bir projeyi finansal olarak destekleyemeyeceği ancak çalışma gruplarının ihtiyacı
olduğu takdirde gerekli uzman kişilerin bulunması ve proje geliştirilmesine katkıda
bulunması gibi konularda teknik destekler sağlayabileceği söylendi. Çalışma Usulleri Belgesi
kapsamında ayrıca platforma üyelik ile çalışma grubu üyesi olmak arasındaki temel farka
değinildi:
o SİTAP üyeliğinin hiçbir zorunluluk ve yükümlülük getirmediğini, afet alanında
çalışan veya çalışma potansiyeli ve isteği olan kişi ve kurumların bir form doldurarak
platform üyesi olabileceği söylendi. Platform üyeliğinin tamamıyla gönüllülüğe
dayalı olduğu, üyelerin platformun sunduğu kapasite geliştirme eğitimleri, etkinlik
ve seminerlerine katılabilecekleri, güncel bilgilerden haberdar olma, bülten alma ve
diğer üyelerle bir araya gelerek ortaklık geliştirme gibi olanaklardan faydalanma
imkanına sahip olabileceği belirtildi. Bir katılımcı tarafından hem platforma olan
aidiyeti sağlamlaştırmak hem de maddi katkıda bulunmak adına bir üyelik aidat
sistemi geliştirilmesi önerisi geldi.
o SİTAP Çalışma Gruplarına üyeliği için ise; Çalışma Gruplarının afet risklerinin
azaltılması, afetlere etkili ve verimli müdahale için somut, uygulanabilir politika
önerileri ve eylem planları hazırlamak başta olmak üzere çeşitli faaliyetlerde
bulunacağı söylendi. Bu grupların SİTAP’ın önemli bir organı olduğu, işlevli ve etkin
çalışabilmesi için mümkünse toplantılara aynı kişilerin katılımlarının ve bu kişilerin
belirli bir zaman ayırmalarının ve gerekli olduğu belirtildi. Bazı kurumlar sürekli aynı
kişilerin bu tür toplantılara katılabilmesinin zor olacağını fakat en azından her
kurumdan aynı iki ya da üç kişinin bu toplantılara devamlı olarak katılmasının
çalışma gruplarından sonuç alınabilmesi adına önemli olduğunu düşündüklerini
söylediler. Ayrıca çalışma gruplarına bir uzman davet edildiği durumlarda üyelik şartı
konmaması gerektiği önerisi katılımcılar tarafından dile getirildi. Yöntem olarak, her
bir çalışma grubunun nasıl çalışacağını ve ne sıklıkla bir araya geleceğini kendi içinde
belirleyeceği üzerinde ortaklaşıldı.
o Çalışma grupları konuları kapsamında gerek yeni çalışma grupları kurulabileceği
gerekse çalışma gruplarının alt çalışma grupları oluşturulabileceği konuşuldu.
Hapishaneler ve ruh ve sinir hastalıkları gibi kamuya açık olmayan mekanlara girilip
bu mekanların afete hazırlık durumlarının tespit edilmesi için SİTAP’ın desteği
sorulduğunda, bu konunun “Zarar Görebilir Gruplar” çalışma grubu altında
işlenebileceği ve grup üyeleri ile birlikte bu konuda bir politika önerisi ya da eylem
planı geliştirilebileceği dile getirildi. Katılımcılardan bu anlamda gelen başka bir soru
ise, temel afet bilinci eğitimleri üzerineydi. Temel afet bilinci eğitimleri konusunda
ayrı bir çalışma grubu kurulabileceği veya STK’lar arası ilişkiler çalışma grubu altında
alt grup kurulabileceği konuşuldu.

SİTAP’ın faaliyetleri ve etki alanı konusunda ise platformun kolaylaştırıcı rolünde olduğu ve
bu alanda operasyonel bir güç olmayı hedeflediği vurgulandı. Yaşanan Suriye krizi ile ilgili bir
soru üzerine dinamiklerin sürekli değiştiği göz önünde bulundurarak SİTAP altında bir
“Suriye Krizi Bilgilendirme Grubu” kurulabileceği ve Suriyelilerle ilgili çalışan kurumlar
arasında koordinasyonu kolaylaştırabileceği söylendi. Türkiye’de etkin bir şekilde faaliyet
gösteren platform ve ağların az sayıda olmasının sebebinin konu ile ilgili tüm beklentilerin
platform üzerinden gerçekleştirmeye çalışılması olduğu yorumu dile getirildi. Bu yoruma
göre, SİTAP’ ın bulunduğu aşama göz önünde alınarak, bir çalışma usulleri belgesine sahip
olmak ve uluslararası standartlara uyma taahhüdünü yerine getirmek öncelikli konular
olmalıdır. Öte yandan, platformun katılımcılardan bağımsız bir ağ olmadığı, bu sebepten
üyelerin proaktif davranarak kendilerinin öneriler sunup girişimlerde bulunması gerektiği ve
platformun işleyişinin de bunu destekler yapıda olduğu belirtildi. Bunlara ek olarak,
katılımcıların dile getirdiği üzere, SİTAP’ın etki alanını daha somut ifade etmesi adına
sektörel haritalama yapmanın faydalı olacağı dile getirildi. Bu sektörel haritalamanın aynı
zamanda AFAD ile işbirliği geliştirme konusunda da önemli katkı sunacağına değinildi.
Toplantının ikinci yarısında ise katılımcılar, bir önceki toplantıda belirlenen dört ayrı çalışma grubu
dahilinde bir araya gelerek kendilerine verilen yönerge çerçevesince fikir paylaşımında bulunup
çalışma sonunda sunumlarını yaptılar. Çalışma ve yönerge aşağıdaki başlıklardan oluştu:
Çalışma grupları;

Zarar Görebilir Gruplar

Yasal Çerçeve

AFAD İle İlişkiler

Sivil Aktörler Arası İletişim ve Bilgi Paylaşımı
Yönerge;

Bu grubun ile çalışma konusu, amacı- hedefleri sizce neler olabilir?

Bu grubun etkili ve verimli şekilde çalışabilmesi için nasıl bir yol izlenmesini uygun
görürsünüz? (yöntem, zamanlama, grup sorumlusu, destek mekanizmaları vb.)
Çalışma grupları sunumları sırasında tüm katılımcılar iki noktada ortaklaştılar:

Çalışma grupları konularının çok geniş olduğu, içeriğini daraltmak, sınırlı hedefler koymanın
somut başarılar elde edilmesi konusunda faydalı olacağı;

Her grubun katılımcı sayısını hem de profilini arttırmak gerekliliği.
Amaç, hedefler, çalışma alanları ve çalışma usulleri konularının belirlendiği grup çalışmalarının
sunumlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Sivil Toplum Afet Platformu Çalışma Grupları Toplantısı
Grup Çalışma Notları
1. “Zarargörebilir Gruplar” Grup Çalışma Notları
KATILIMCILAR: Akın Ilıca (Afete Hazırlık Derneği), Ayşegül Güney (Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma
ve Dayanışma Derneği), Burcu Kuğu (Hayata Destek Derneği), Hüseyin Karadayı (İstanbul MAGDer), Oya Karadeniz (İnsan Kaynağı geliştirme Vakfı), Özgül Kaptan (Kadınlarla Dayanışma Vakfı),
Zeynep Bengü (İstanbul Teknik Üniversitesi)
AMAÇ: Afet öncesi ve sonrasındaki süreçlerde çocuk, kadın, engelli, LGBT, yaşlılar, mahpuslar, hasta
ve göçmen bireylerin özel ihtiyaçları göz önünde bulundurularak farklı stratejilerin ve sosyal
politikaların belirlenmesine katkıda bulunmak.
HEDEFLER:
1. Kamuoyu nezdinde farklılık çalışmaları
2. Kamu, yerel yönetim ve sivil toplum aktörlerinin konu ile ilgili birlikte çalışmalarını
desteklemek
ÇALIŞMA ALANLARI:
1. Mevcut Durumun Tespiti
 Mevzuatın gözden geçirilmesi (yönetmelik-kanun)
 Paydaşların tespiti
 Politika ve strateji belgelerinin gözden geçirilmesi
 Raporlama yapma
2. İyi örneklerin tespit edilmesi
3. AFAD’ın Kasım 2014 tarihide ülke genelinde gerçekleştirilecek tatbikat için senaryo önerileri
sunmak
 Mayıs ayına kadar senaryo örneklerini gözden geçirmek
4. Her bir zarargörebilir grup için politika belgelerinin oluşturulması
ÇALIŞMA USULLERİ:
1. Ayda bir kez buluşmak (fiziksel). (İlk toplantının, 12 Mart Çarşamba günü Hayata Destek
Derneği ofisinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır),
2. Mail ve iletişim ağının oluşturulması,
3. Konuyla ilgili kişi ve kurumlara çalışma gruplarına üye olmadan da katılma imkanının
tanınması,
4. Paydaş listesi oluşturmak
5. Yasal mevzuat ile birlikte çalışmak
6. Mevcut dokümanların paylaşılması
2. “Yasal Çerçeve” Grup Çalışma Notları
KATILIMCILAR: Hrant Topakian (Uluslararası Göç Örgütü), Özcan Önem (Türk Kızılayı Marmara
Bölge Afet Yönetim Müdürlüğü), Semih Söğüt (Sadakataşı Derneği ), Sevil Yüksel Yıldızbaş (Türk
Kızılayı Marmara Bölge Afet Yönetim Müdürlüğü), Şükrü Köseoğlu (Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar
Derneği)
B AŞLIKLAR:
1.Düzenleyici
2.Kolaylaştırıcı
3.Teşvik Edici
4.Denetleyici
5.Savunucu
PROBLEM:
Mevcut mevzuattaki yetersizlikler ve engellemeler sivil toplumun afet yönetimi içerisinde etkin
olmasını zorlaştırmaktadır.
AMAÇ:
Sivil toplumun afet yönetimi içerisindeki katılımını ve etkinliğini arttıracak düzenlemelerin yasalarda
ve diğer mevzuatta gerçekleştirilmesi için ilgili mercilere sunmak üzere bir öneri paketi oluşturmak.
HEDEFLER:
 Mevcut yapının yurtdışı örneklerle birlikte çalışılması
 Engelleyici ve zorlaştırıcı mevzuat ve eksikliklerin tespiti
 İlgili diğer kurumları da devreye sokarak önerileri hazırlamak
 Önerileri ilgili mercilere iletmek ve takibini yapmak
ÇALIŞMA TASLAĞI:
1. Nitelikli katılımı arttırmak
2. İş Bölümü(mevzuat incelemeleri: yurtiçi-yurtdışı(Anglosakson, EU))
3. Ara rapor
4. Değerlendirme Toplantısı
5. Barolar Birliği, Mühendislik Odaları vb. katılımının sağlanması
6. İlgili kamu kurumları ile görüşmek(AFAD, TBMM)
7. Takip
ZAMAN PLANLAMASI:
T=0 Katılımın arttırılması ile ilk toplantı. Çıktı: İş Bölümü
T=3 ay Ara raporun üretilmesi ve paylaşılması/Önerilerin bireysel olarak oluşturulması
T=4 ay Değerlendirme Toplantısı. Çıktı: Üzerinde çalışılacak kanunların, işbirliği aranacak kurumların
belirlenmesi.
T=4-6 ay Bu kurumlarla temas ve taslakların hazırlanması
T=7 ay AFAD, TBMM, Barolar Birliği gibi kurumlarla temas
T=9 ay Önerilerin ilgili mercilere sunulması ve kamuoyuyla paylaşılması.
3.
“AFAD ile İlişkiler” Grup Çalışması Notları
KATILIMCILAR: Dilşah Şaylan (Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği), Erkan Altınsoy
(Afette Rehber Çevirmenlik), Hüseyin Karadayı (İstanbul MAG-DER), Nasip Tonyukuk (Afette Rehber
Çevirmenlik), Sema Genel Karaosmanoğlu (Hayata Destek Derneği)
Grubun başlıca üzerinde durduğu nokta, afet çalışmalarını yalnızca arama-kurtarma endeksli ele
almak yerine; insani yardım, koruma ve iyileştirme çalışmalarını da dahil ederek bütüncül bir
yaklaşım izlenmesi gerektiği olmuştur. Bu bütüncül yaklaşım çerçevesinde faaliyet göstermeyi
amaçlayan AFAD ile ilişkiler çalışma grubu, çalışmalarını temel olarak 3 başlık altında yürütmeyi
hedeflemektedir:
1. Akreditasyon
Belirli kriterleri ve denklikleri sağlayan kuruluşlara akreditasyon verilmesi sürecine etkide
bulunmak ile ilgili öneriler getirildi.
2. Standartların Geliştirilmesi
AFAD’ın afete hazırlık, arama-kurtarma ve insani yardım ile ilgili belirli standartları oturtması
ve standartların güçlendirilmesi konusunda sivil toplum kuruluşlarının sahadaki
deneyimlerinden yola çıkarak katkı sunmasının önemi vurgulandı.
3. Bilgiye Erişimin Kolaylaştırılması
Sivil toplumun çalışmalarını daha etkin yürütüp ihtiyaca yönelik çalışmalar yapabilmesi için
güncel bilgiye erişim büyük önem arz ettiği belirtildi. Buna göre; özellikle afet sonrası hasarın
ölçeğini öğrenmek sivil toplumun alanda yapacağı çalışmaların etkisini artıracaktır. Bunun
yanısıra, ihtiyaç analizi için mülteci kamplarına erişim sağlanması gerektiğinin altı çizildi.
Bunların dışında iki konu daha dile getirilmiştir. Bunlardan ilki; AFAD’ ın acil durumlarda hızlı
organize olan sivil aktörlerle işbirliği geliştirmesinin önemidir. İkinci olarak ise; doğal afetlerin yanı
sıra Suriye krizi ile ilgili çalışmalarda da AFAD ile birlikte çalışma sağlanmasının gerekliliğidir.
4. “Sivil Aktörler Arası İletişim ve Bilgi Paylaşımı” Grup Çalışması Notları
KATILIMCILAR: Beril Karaoğlan Katz (UNOCHA), Gonca Girit McDaniel (Hayata Destek Derneği),
Hisar Uyar (Sosyal İnovasyon Merkezi), İsmet Macit (Hayata Destek Derneği), Mahmut Güngör
(Zencifil), Reyhan Özcan (Felakette Acil Yardım Derneği), Suat Özçağdaş (Sosyal İnovasyon
Merkezi),
AMAÇ: Afet alanında çalışan ve çalışma potansiyeli olan sivil aktörler arası iletişim ve bilgi
paylaşımına katkı yapmak ve kapasitelerini güçlendirmek.
HEDEFLER:
1. İletişim araçlarını ve yöntemlerini oluşturmak. (Web portal, periyodik bülten vb.)
2. Afet alanında oluşturulan bilgi ve deneyimlerin etkin bir biçimde paylaşıldığı bilgi merkezi
oluşturmak (çalışma alanları, projeler, eğitimler, iş birlikleri vb.)
3. Sivil aktörlerin kurumsal kapasitelerini (iletişim, eğitim) ve ihtiyaçlarını belirlemek, eşgüdüm
sağlamak ve güçlendirmek.
ÇALIŞMA ALANLARI:
1. İletişim araç ve yöntemleri
2. Terminoloji
3. Kapasite ve ihtiyaç belirleme
4. Davranış kuralları ve etik
5. Afet standartları (Sphere vs.)
6. Yayınlar
7. Eğitim
8. Katılım
ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ:
1. Düzenli katılım
2. Aynı kişilerle katılım
3. Çalışmalara olumlu ve yapıcı katılım
4. İnisiyatif ve sorumluluk
5. Aylık olarak en fazla yarım gün süren toplantılar (önceden belirlenen ortak takvime göre)
6. Katılımcı üyeler kendi kurumları içindeki iletişimlerinden sorumludur.
7. Grup sorumlusunun raporlama yapması ve bunu paylaşması
8. Fiziki katılımlı toplantılar (sekretarya desteği ile organizasyon)

Download Report