TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU
MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ
ÇEVRE VE TEMİZ ÜRETİM ENSTİTÜSÜ
YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN
BELİRLENMESİ REHBER KILAVUZU
İnlice Plajı (Muğla/Fethiye)
EKİM 2014
GEBZE, KOCAELİ
YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN
BELİRLENMESİ REHBER KILAVUZU
Kuleli Koyu Plajı
(Muğla/Fethiye)
Boncuklu Plajı
(Muğla/Fethiye)
Hazırlayanlar:
Dr.Vildan TÜFEKÇİ
Yük.Şehir.Plan. Aslı Süha GÜNAY
Yük.Müh. İbrahim TAN
Dr.Hüseyin TÜFEKÇİ
Dr.Arzu OLGUN
Yük.Müh. Başak SÖZER
Kapak Fotoğrafları:
Onur AKYOL
Destekleyen Kuruluş: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Basım Yeri: TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebze/KOCAELİ
Basım Yılı: EKİM 2014
Adres:
P.K. 21 41470 Gebze KOCAELİ
T 0 262 677 20 00 F 0 262 641 23 09
http://www.mam.gov.tr
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 1 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
ÖNSÖZ
Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemiz kıyılarla iç içe geçmiş bir coğrafi konumdadır. Turizm
ve balıkçılık açısından önemli bir doğal kaynak olan kıyı ve deniz sularının korunması,
estetik ve ekolojik faktörlerin ötesinde yaşamsal önem taşıyan bir ekonomik unsur olarak
da gereklidir. Çevre bilincinin artmasıyla çevreci yaklaşımlar, kurum ve kuruluşları
harekete geçirmiştir. Günümüzde ilgili kurumlar kıyı ve deniz kirliliğinin önlenmesi ve su
kirliliğinin korunması amacıyla yaptıkları çalışma ve düzenlemelerle gerekli tedbirleri
almaktadırlar.
Turizm potansiyelinin yüksek olduğu ülkemizde, doğal güzelliklerin ve sosyo-ekonomik
kaynakların büyük bir kısmını barındıran ve bu özelliliği ile de ülke ekonomisine önemli
ölçüde katkıda bulunan kıyısal alanların bir bölümü kirlenme tehdidiyle karşı karşıyadır.
Bu kaynaklardan doğan mikrobiyolojik kirlilik, arıtma tesislerinin denize deşarjları ve
derelerle denize döküldüğü çevrede halk sağlığını tehdit eder hale gelmektedir. Ayrıca,
gemi kaynaklı atık sular ve sintine balast-tank yıkama suları da yüzeysel akıntılarla
kıyılara kadar ulaşıp mikrobiyal kirliliğe katkıda bulunmaktadır. Kanalizasyon deşarjları,
septik sistemlerden meydana gelen sızma, hayvan besi alanları ve tarım arazilerinden
gelen yüzey sular toplam ve fekal koliform açısından önemli kirletici kaynaklardır (Lipp ve
ark. 2001, 2002).
Türkiye’de halk sağlığının korunması amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından yüzme suyu
izleme çalışmaları yapılmaktadır. Bu doğrultuda İlk düzenli izleme ağı 1990 yılında
oluşturulmuştur. Bu kapsamda Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale,
İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ ve İçel illerinde belirlenen noktalarda
mikrobiyolojik kirlilik indikatörü olan E. coli sürekli izlenmiştir. Ayrıca 1994 yılından
itibaren Mavi Bayrak Projesi kapsamında da yeni iller ve numune noktaları belirlenerek
ölçüm ağı genişletilmiştir. Mavi Bayrak Projesi kapsamına alınan illerde izlenen
mikrobiyolojik parametreler Avrupa Çevre Eğitim Vakfı tarafından Toplam koliform, Fekal
koliform ile Fekal streptekok olarak belirlenmiştir.
Avrupa Birliği (AB) uyumlaştırma çalışmalarına ön hazırlık amacıyla 2002 yılı itibarı ile
tüm kıyı ölçüm ağında bu üç parametrenin izlenmesine başlanmıştır. 2001 yılında Avrupa
Çevre Eğitim Vakfı tarafından 99 plaj ve 12 marina, 2002 yılında 125 plaj ve 12 marina
zorunlu diğer kriterlerle birlikte mikrobiyolojik olarak da uygun bulunarak Mavi Bayrak
ödülü almıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gerek su kaynaklarının korunması ve gerekse yüzme
alanlarındaki risklerinin tespitine yönelik çalışmaları başlatmak üzere 2011 yılında
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 2 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
çalışmalara başlamış ve Devlet Planlama Teşkilatı’na önerilen “Türkiye Kıyılarında
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi” projesini 2012 yılı yatırım programına almıştır. Söz
konusu iş, doğrudan hizmet alımı yolu ile daha önce de havza ve kıyı alanlarında benzer
projeleri yürütmüş olan TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü tarafından 18
Ekim 2012 itibarı ile yürütülmeye başlanmıştır.
Avrupa Birliği üyelik sürecinde yüzme suyu ile ilgili olarak; Türkiye Ulusal Programı
kapsamında Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği, Yüzme Suyu kalitesine ilişkin 8 Aralık 1975
tarih ve 76/160/EC sayılı Konsey Direktifi doğrultusunda Çevre ve Orman Bakanlığı
tarafından uyumlaştırılmıştır. 09.01.2006 tarih ve 26048 sayılı Resmi gazete’de “Yüzme
Suyu Kalitesi Yönetmeliği” yayımlanarak Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nden ayrı bir
yönetmelik olarak yürürlüğe girmiştir. “Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği” için esas alınan
“Yüzme Suyu Kalitesine Dair 76/160/EC Sayılı Konsey Direktifi” yüzme suyunun genel
kalitesine yönelik kriterleri içermektedir.
Ancak Avrupa parlementosu ve Avrupa Birliği Konseyi, Direktif’in 1970’li yılların bilgi ve
deneyimini yansıttığını, yüzme sularının kullanım şekillerinin bilimsel ve teknik bilginin
değiştiğini belirterek direktifi yürürlükten kaldırmış ve 15 Şubat 2006’da 2006/7/EC sayılı
“Yüzme Suyu Kalitesinin Yönetimine Dair Konsey Direktifi”ni yayımlamışlardır. 2006/7/EC
yönetmeliğine uygun olarak mevcut yönetmeliğin uyumlaştırılması kapsamında yüzme
suyu, yüzme alanı ve yüzme sezonu tanımlarının yanında yüzme alanlarımızın yapısının
belirlenmesi, kıyı dinamiklerinin ve su kalitesinin tespit edilerek sınıflandırılması ve bunun
sonucunda iyi yüzme suyu kalitesine ulaşılması için gerekli tedbirlerin alınması önem arz
etmektedir. AB uyum süreci içerisinde kıyılarımızın yüzme suyu profili bakımından diğer
üye ülkeler gibi sınıflandırılması ve ülkemiz için ihtiyaç duyulan planlama açısından
oluşan önemli bir boşluk bu proje ile giderilmiş olacaktır.
Bu kılavuzun amacı, yüzme suyu profillerinin hazırlanmasından sorumlu kurum ve
kuruluşlara yüzme suyu profillerinde bulunması gereken temel unsurları açıklamak ve
yüzme suyu profillerine ilişkin en iyi bilgi ve uygulamaları sunmaktır.
Dr. A. Vildan TÜFEKÇİ
Proje Yöneticisi
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 3 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖNSÖZ .................................................................................................................... 1
TABLO LİSTESİ ...................................................................................................... 4
ŞEKİL LİSTESİ........................................................................................................ 5
1. GİRİŞ ................................................................................................................... 7
2. YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN İÇERİK TANIMLARI VE GEREKÇELERİ ... 11
2.1. Yüzme suyunun Fiziksel ve Coğrafik Özellikleri .......................................... 13
2.2. Yüzme Suyunun Etki Alanı ve Belirleyici Parametreleri .............................. 20
2.3. Yüzme Suyunu Etkileyen Kirlilik Durumlarının Değerlendirilmesi ............... 23
2.4. Bitişik Yüzme Alanlarında Yüzme Suyu Etki Alanlarının Değerlendirilmesi 24
2.4.1. Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinin (YYB) Belirlenmesi ............................... 25
2.4.2. Yüzme Suyu Yönetim Birimleri .................................................................... 35
2.4.5. Kısa Dönemli Kirlilikler ................................................................................. 47
2.4.6. Olağan dışı (Anormal) durumlar .................................................................. 53
2.4.7. İstisnai Durumlar .......................................................................................... 54
2.4.8. Riskli Yüzme Alanları için İzleme Stratejisinin Belirlenmesi ........................ 55
2.4.8.1. Aşırı Alg/fitoplankton veya Siyanobakteri Artışlarında İzlenecek Yöntem
..................................................................................................................... 58
2.4.8.2. Yüzme Alanlarında Ötrofikasyonun Değerlendirilmesi ................... 60
2.5. Uygunsuzluk Durumlarında Yüzme Alanlarının Yönetimi ........................... 62
2.6. Halkın Bilgilendirilmesi ................................................................................ 66
2.7. AB 2006/7/EC yüzme suyu yönetmeliğine göre yüzme sularının
sınıflandırılması .................................................................................................. 69
3. YARARLANILAN KAYNAKLAR ...................................................................... 84
4. EK: PLAJ PROFİL ÖRNEĞİ ............................................................................. 86
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 4 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
TABLO LİSTESİ
Tablo 1. 2006/7/EC Direktifine Göre Yüzme Alanı Profilinin Güncellenme Sıklığı. ..... 10
Tablo 2. Kısa Dönem Kirlilik Tespiti Ve Sonrasında Yüzücü Maruziyetinin Korunması
Amacı İle İzlenecek Prosedur Ve Ulusal Mevzuata Uygun Olarak Sorumlu
Olabilecek Kurumlar. ............................................................................................. 48
Tablo 3. "Kısa Dönem Kirlilik" Ve "Olağan Dışı Durum" Olayları Arasındaki Farklar. . 54
Tablo 4. Risk Eylem Anahtar Tablosu. ........................................................................ 56
Tablo 5. Yıllara Göre Geçiş Dönemi. ........................................................................... 72
Tablo 6. Geçiş Döneminde Yüzme Suyu Kalitesinin Değerlendirilmesi İçin Parametre
Dönüşümü Ve Direktif 76/160/EEC Uyarınca İlgili Sınıflandırma Standartları ...... 75
Tablo 7. 2006/7/EC Yönetmeliğine Göre İç Sular, Kıyı Ve Geçiş Suları İçin Yüzme
Suyu Sınıflandırma Kriterleri. ................................................................................ 79
Tablo 8. IE ve EC Parametreleri İçin 2006/7/EC Yüzme Suyu Yönetmeliği Standart
Değerlerine Göre Kalite Değerlendirme Tablosu. ................................................. 80
Tablo 9. IE ve EC Parametrelerine Göre Yüzme Suyu Sınıflaması Değerlendirme
Matriks Tablosu. .................................................................................................... 80
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 5 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
ŞEKİL LİSTESİ
Şekil 1. Yüzme Suyu Profil Çalışması Aşamaları. ....................................................... 12
Şekil 2. Yüzme Suyu Alanı Ve İzleme Noktasının Konumu (Bgp, 2009). .................... 14
Şekil 3. Derinlik Uyarı Levha Örnekleri. ....................................................................... 16
Şekil 4. Evcil Hayvan Girişi Yasak Tabelası. ............................................................... 17
Şekil 5. Korunan Alan Bilgi Tabelası. .......................................................................... 18
Şekil 6. Şiddetli Yağış Sonrasında Yüzme Alanında Uygulanması Gereken Yönetim
Şekli. ..................................................................................................................... 19
Şekil 7. Erozyon Durumu Ve Yağış Durumu. .............................................................. 28
Şekil 8. Nehir Akarsu Ve Kıyı Havzaları Bilgileri (Havza Projesi). ............................... 29
Şekil 9. Kıyılarda Belirlenen Jeomorfolojik Sınıflar (Amm Projesi), Ha/Aha Kıyı
Bölgeleri (SINHA Projesi), Su Kütlelerinin Belirlenmesi Kapsamında Kullanılan
LUSI Indeksi Sınıfları (DEKOS Projesi), Batimetri Ve Eğim Bilgileri..................... 30
Şekil 10. Yerleşim Birimleri Ve İdari Sınırlar. ............................................................... 31
Şekil 11. Arazi Kullanımı Ve Kıyı Tesisleri Bilgileri. ..................................................... 32
Şekil 12. Korunan Alanlar. ........................................................................................... 33
Şekil 13. Yüzme Alanları Siyanobakteri İzleme Karar Şeması. ................................... 59
Şekil 14. SÇD’de Belirtilen 3 Biyolojk Kalite Elemanına Göre Kıyı Sularının Sınıf
Dereceleri.............................................................................................................. 61
Şekil 15. Yüzme Suyu Yönetim Modelini Belirleyecek Olan Ulusal Mevzuat İlişkisi. .. 62
Şekil 16. Yüzme Suyu Kalite Yönetimi Ve İzleme Akım Şeması. ................................ 66
Şekil 17. Yüzme Suyu Direktifinde Geçiş Periyodunda Raporlama Ve Değerlendirme
Yükümlülükleri ....................................................................................................... 72
Şekil 18. Geçiş Döneminde Raporlama Ve Değerlendirme Şeması. .......................... 73
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 6 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 7 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
1. GİRİŞ
Eğlence amaçlı kullanılan kıyı, deniz ve içsularda yapılan faaliyetler sırasında
kamu sağlığının korunması için yüzme suyu alanları, ulusal düzeyde 2006
yılında resmi gazetede yayınlanan “Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği”
uluslararası seviyede ise 76/160/EEC direktifi,
ardından 2006/7/EC revize
direktif ile tanımlanmış ve takip altına alınmıştır. Ülkemizde 2006 yılından
itibaren yürürlükte olan “Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği” ile yüzme suyu
kalitesini izleme çalışmaları düzenli olarak yapılmaktadır.
Bu yönetmelik
76/160/EEC’nin uyumlaştırılmasıyla oluşturulmuş olmakla birlikte, AB’nin revize
direktifine (2006/7/EC) uyum çalışmaları devam etmektedir.
Avrupa Birliği üye ülkeleri yüzme suyu alanlarında yaptıkları analizlerin
sonuçlarını hem kendi ulusal web sitelerinde, hem de AB’nin web sitesinde
yayımlanmaktadırlarR(http://www.eea.europa.eu/themes/water/status-andmonitoring/state-of-bathing- water/bathing-water-data-viewer).
Böylece halk
kendine en yakın yüzme alanı hakkında en güncel veriye ulaşarak yüzme suyu
kalitesi, plajın fiziksel koşulları vb. konularda bilgi sahibi olmaktadır. 30 ülke
tarafından AB veri tabanına veri girişi yapılmıştır. Toplam 24656 adet yüzme
suyu alanı (Kıyı ve iç sular dahil) tanımlanmıştır. En fazla Fransa’da (5944
adet) en az Lüksemburg’ta (20 adet) yüzme suyu alanı belirlenmiştir.
2006/7/EC direktifi daha fazla zorunlulukları olan yüzme alanlarının etkili
yönetimini, halkın bilgilendirilmesini ve katılımını da içeren daha kapsamlı bir
direktif olarak yürürlüğe alınmıştır. Üye ülkelerin 2012 yılında yüzme suyu
alanlarını yeni direktife göre izleme yapmaları zorunlu hale getirilmiştir. Üye
ülkeler, 2012 yılında mikrobiyal parametre olarak Intestinal enterococci ve
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 8 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Escherichia coli’yi tüm yüzme suyu alanlarında izlemeye başlamışlardır. Yeni
direktif su kalitesi için mikrobiyal paremetrelerin yanında baskı ve etkilerinde
değerlendirilmesini içermektedir. Buna göre yüzme suyu profili; plaj ve
etrafındaki alanı, nehirler, dereler yoluyla gelen kirliliğin tanımlanmasını ve
yönetimini içermektedir. Yüzme suyu profili, yüzme suyu kalitesini etkileyecek
muhtemel kirlilik kaynaklarının bir envanteridir. Bir yüzme alanının profili her
yüzme suyu alanının potansiyel kirlilik riskine ve hassasiyetine göre belirlenir.
Alanın hassasiyetinin belirlenmesi, yöneticilerinin çözüm üretmesinde önemli rol
oynar. Uzun vadede yüzme alanına hiçbir kirleticinin deşarj edilmemesi
amaçlanmaktadır. Halkın bilinçlendirilmesi 2006 direktifinin (2006/7/EC) en
önemli çıktısıdır. Yüzme suyu profilleri ve listeler belirlendiğinde halkın katılımı,
önerileri ve şikayetlerini yapması için fırsat verilmesi zorunlu hale gelecektir.
76/160/EEC ve 2006/7/EC Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmelikleri insan sağlığını
ve çevreyi korumak üzere yüzme ve rekreasyon amaçlı kullanılan suların
kalitesini belirlemek ve bu suların başta mikrobiyolojik kirlilik olmak üzere her
türlü kirletici ile kontaminasyonunun engellenmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği ile yüzme alanlarının izlenmesi, denetlenmesi,
bu sulara yapılacak deşarj izinlerinin düzenlenmesine ve bu alanlarda kirliliğin
önlenmesine ilişkin yetkili otoriteleri tanımlanmıştır. Yüzme suyu yönetimini
konu alan ve 76/160/EEC Direktifinin yerine geçen 2006/7/EC Direktifinin temel
amacı, mide-bağırsak iltihaplarını ve suyla taşınan diğer kirletici risklerini
azaltmaktır. Bu doğrultuda Direktif, yüzme suyu kalitesinin izlenmesinin yanı
sıra, yüzme suyu profillerinin taslağının oluşturulmasını hatta 24 Mart 2011
yılına kadar detaylandırmalarını gerektirmiştir. Avrupa Birliği Komisyonu profil
dökümanlarının hazırlanmasında ülkelere yardımcı olacak
yüzme suyu
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 9 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
profillerine ilişkin en iyi bilgi ve uygulamaları yansıtan bir belge hazırlamaya
yönelik çalışmayı 2009 yılında başlatmıştır (BPG, 2009).
Yüzme suyu kalite yönetimine ilişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Direktifi’ne göre (2006/7/EC) üye devletler yüzme suyu profillerini, direktifinin
madde 6 ve EK III’üne uygun olarak oluşturmalıdır. Yüzme suyu profili
belirlenmesi için EK III‘te verilen parametreler aşağıda sunulmuştur.
1- Madde 6’da belirtilen yüzme suyu profili aşağıdakilerden oluşmalıdır:
a) Yüzme suyunun ve ilgili olacağı diğer yüzme sularının fiziksel, coğrafik ve
hidrolojik özelliklerinin tanımı,
b) Yüzme sularını etkileyebilecek ve yüzücülerin sağlığını bozabilecek kirliliğin
nedenlerinin tanımı ve değerlendirilmesi,
c) Siyanobakterilerin çoğalma olasılığının değerlendirilmesi,
d) Makro alg ve/veya fitoplankton çoğalma olasılığının değerlendirilmesi,
e) Madde b’de belirlenen değerlendirme kısa süreli kirlilik riskini gösteriyorsa:
—
beklenen kısa süreli kirliliğin niteliği, sıklığı ve süresi,
—
kirlilik nedenlerinin ayrıntıları, alınan yönetim tedbirleri ve giderilmesine
yönelik iş planı,
—
kısa süreli kirlilik sırasında alınan tedbirlerin alınmasından sorumlu
kurumların iletişim bilgileri,
f) İzleme noktası lokasyonu.
2- ‘İyi’, ‘yeterli’ veya ‘yetersiz’ olarak sınıflandırılan yüzme suları için, yüzme
suyu profili düzenli olarak incelenmeli ve 1.madde de belirtilen hususlarda
değişiklik olup olmadığı değerlendirilmelidir. Gerekirse, yüzme suyu profili
güncellenmelidir. İncelemelerin sıklığı ve kapsamı, kirliliğin niteliğine ve
derecesine göre belirlenmelidir. Bununla birlikte, incelemeler en azından
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 10 / 86
hükümlere uygun olmalı ve asgari olarak aşağıdaki tabloda belirtilen sıklıkta
gerçekleştirilmelidir (Tablo 1).
Tablo 1. 2006/7/EC direktifine göre yüzme alanı profilinin güncellenme sıklığı.
Yüzme suyu
sınıflandırması
Asgari inceleme
sıklığı
İncelenecek hususlar
(1. paragrafın maddeleri)
‘İyi’
‘Yeterli’
‘Yetersiz’
dört yılda bir üç yılda bir
iki yılda bir
(a) ila (f)
(a) ila (f)
(a) ila (f)
Daha önce ‘mükemmel’ olarak sınıflandırılmış olan yüzme suları için, yüzme
suyu profilleri incelenmeli ve sınıflandırma ‘iyi’, ‘yeterli’ veya ‘yetersiz’ olarak
değiştiği takdirde profiller güncellenmelidir. İncelemeler 1. Maddede belirtilen
tüm hususları kapsamalıdır.
3- Yüzme suyunun veya yüzme suyunun yakınındaki bölgelerin altyapısında
kayda değer inşaat çalışmaları veya kayda değer değişiklikler yapılması
durumunda, yüzme suyu profili gelecek yüzme sezonu başlamadan önce
güncellenmelidir.
4- Madde 1 (a) ve (b)’de belirtilen bilgiler uygun olan hallerde ayrıntılı bir harita
üzerinde gösterilmelidir.
5- İlgili diğer bilgiler ise yetkili makam uygun gördüğü takdirde ilgili belge
dahilinde veya ek olarak sağlanabilir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 11 / 86
Her yüzme suyu profilinin içeriği tek bir yüzme suyunu kapsayabileceği gibi,
birbirine yakın konumlu birden fazla yüzme suyunu da kapsayabilir. Yüzme
suyunun profili öncelikle yüzme suyunun konumuma özgü nitelikleri içermelidir.
Profil içeriği, bölgenin kirlilik baskılarına ve arazi kullanımlarına göre sade veya
detaylı olarak hazırlanmalıdır. Yüzme suyu kalitesinin etkilenme yönü ve
etkilenme sınırları ile ilgili bilgiler profillerde paylaşılmalıdır. Kısaca profil
raporları ile yüzme suyunun kimlik kartları oluşturulmalıdır.
Yüzme suyu profili aynı zamanda yüzme suyunun yönetim biçimlerini ve alınan
yönetim tedbirlerini görmek adına kullanılabilir ve nihayetinde istenilen
sonuçların elde edilmesini sağlayabilir. Yüzme suyu profili aynı zamanda bölge
halkının/vatandaşların yüzme suyu kalitesi ve alınan yönetim tedbirleri hakkında
bilgilendirilmesi için de kullanılmaktadır.
Yüzme suyu profillerinin oluşturulması, incelenmesi ve güncellenmesinde,
2000/60/EC
(SÇD)
Direktifi
kapsamında
gerçekleştirilen
izleme
ve
değerlendirme faaliyetleri de tamamlayıcı bir unsur olarak yüzme suyu profil
çalışmalarına eklenmelidir.
2.
YÜZME
SUYU
PROFİLLERİNİN
İÇERİK
TANIMLARI
VE
GEREKÇELERİ
Yüzme suyu profili yüzme suyunun bir yönetim şeklidir.
Yüzme suyunun
yönetim biçimlerini ve alınan yönetim tedbirlerini uygulamak için gereklidir.
Yüzme suyu profili aynı zamanda bölge halkının/vatandaşların yüzme suyu
kalitesi ve alınan yönetim tedbirleri hakkında bilgilendirilmesi için de
kullanılmaktadır. Yüzme sularının kalitesi üzerinde bir etki oluşturabilecek ve
yüzücülerin sağlıklarını etkileyebilecek kirlilik kaynaklarının belirlenmesini ve bir
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 12 / 86
kirlilik riski saptandığında halkın sağlığının korunmasının sağlanması için
alınacak yönetim önlemlerini ve bu kirlilik kaynaklarını ortadan kaldırmayı
hedefleyen eylemlerin tanımlanmasını içerir. 2006/7/EC direktifine göre
profillerin genel amacı yüzme sularının tamamının veya çoğunun kalitesinin en
az “yeterli kalitede” sınıflandırılmasının sağlanmasıdır. Profil oluştururken
izlenecek temel yöntem aşağıdaki gibidir (Şekil 1);
Yüzme alanının
tanımı
Durum
Değerlendirmesi
Fiziksel, coğrafik,
morfolojik ve
hidrolojik
özelliklerin
belirlenmesi
Ekolojik durum ve
kalitesinin
değerlendirmesi
Kirlilik
kaynaklarının
tespiti
Baskıların
sınıflandırılması ve
grublandırılması
Veri Analizi
Risk Analizi
Yüzme alanı Yönetim
Birimlerinin Oluşturulması
(YYB)
Alınacak
tedbirlerin
belirlenmesi
*Kısa süreli Kirliliklerin yönetilmesi
*Siyanobakteri ve alg
patlamalarının yönetilmesi
*İzleme programının oluşturulması
Şekil 1. Yüzme Suyu Profil Çalışması Aşamaları.
 Alan ve Konum tanımı
 Yüzme suyunun bulunduğu bölgenin coğrafik, fiziksel, ekolojik ve su
kalitesi yönünden tanımını içerir. Bu mevcut veriler veya saha çalışması
ile elde edilir.
 Kirlilik kaynaklarının ve Risklerinin Belirlenmesi
 Noktasal, yayılı, tarımsal ve diğer kirlilik kaynaklarının tespiti
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 13 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
 Söz konusu kirliliğin yüzme alanına ulaşmasını değerlendirmek.
 Yönetim
 Kirliliğe karşı eylem planları oluşturmak,
 Kirliliğe karşı mücadelede yapılacakları öncelik sırasına sokmaktır.
2.1. Yüzme suyunun Fiziksel ve Coğrafik Özellikleri
Yüzme suyu genel olarak, yetkili makamlarca yüzmeye açıkca izin verilen
veya yüzmenin yasaklanmadığı ve geleneksel olarak çok sayıda insanın
yüzdüğü akarsu, göl, baraj gölü ve deniz suyudur. Yüzme suyu alanı ise
yüzme amaçlı kullanılan su kütlesi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca yüzme
alanı yüzme sezonu boyunca çok sayıda yüzücünün sürekli olarak ziyaret
ettiği yerdir.
Yüzme suyunun öncelikle adının ve ülkesel bir kimlik kodunun tanımlanması
gerekmektedir. Bu nedenle yüzme suları öncelikle Avrupa Birliği’nin
standartlarına uygun TR ile başlayan kod sistemi ile tanımlanmıştır. Yüzme
suyunun tanımı, yüzme suyunun yayılım ve fiziksel ortamını, yüzme suyu
sınırlarını ve temsili izleme noktasının konumu ve idari alt birimleri hakkında
temel bilgileri içermelidir (Şekil 2). Yüzme suyu tanımı SÇD’ye uygun olarak
içinde bulunduğu su kütlesinin genel tanımı ve komşu suların, kentsel veya
kırsal faaliyetlerden gelen ve bu yüzme sularının kalitesini etkileyebilecek olan
alım noktalarının veya deşarjlarının genel bir tanımını içermelidir. Yüzme
suyunun genel tanımlanabilmesi ve bir kimlik bilgisinin oluşabilmesi için gerekli
optimum parametreler aşağıda sıralanmıştır:
Yüzme suyunun adı
Yüzme suyunun TR ile başlayan bir kodu
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 14 / 86
Bağlı bulunduğu İl/İlçe
Yüzme suyu alanı lokasyonu (başlangıç ve bitiş koordinatları)
Yüzme suyu belirlenme yılı
Tipi (deniz, göl, nehir vs) ve dahil olduğu su kütlesi (SÇD’ye göre)
Yüzme sezonu
Sorumlu otorite
Şekil 2. Yüzme suyu alanı ve izleme noktasının konumu (BGP, 2009).
Yüzme
suyu
genel
tanımları
içerisinde
olması
gereken
diğer
parametreler
Yüzme alanını kullanan kullanıcılar tarafından sadece yüzme suyu değil
suyun gerisindeki sahil veya kumsal da kullanılmaktadır. Bu nedenle sahil
tanımı profil içeriğinde mutlaka olmalıdır.
Profil kapsamında sahil ile ilgili
olarak açıklanması gereken bilgiler aşağıda belirtilmiştir;
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 15 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sahilin yapısı: Sahilin fiziksel özelliği belirtilir. Örneğin çamurlu, bataklık,
kumlu ve kayalı vb.özelikleri açıklanır. Nehir kenarı, göl kıyısı veya sahilde
bitki bulunup bulunmadığı bilgisini ve varsa bitkilerle ilgili açıklamaları
(örneğin bitki türü, yoğunluğu, koruma altında türün bulunması vb.) alt
başlıklar halinde verilebilir.
Kıyı bölgesinin yapısı (tipi): Kıyı bölgesi sahilin kıyı sınırı bölgesidir. En
azından doğal, yarı doğal, dönüştürülmüş ve aşırı dönüştürülmüş olmak
üzere dört sınıf katagorisi oluşturulabilir.
Sahil su hattı (kıyı) uzunluğu: Sahil uzunluğu yüzücüler için yüzme
suyunun büyüklüğü ile ilgili bilgi amaçlıdır. Sahil su hattı uzunluğunun
açıklanması yüzmeden kaynaklanan yük miktarına ilişkin bir bilgi
sağlayabileceğinden, bu parametre yüzme suyu kalitesinin yönetimi için de
bir ölçüm parametresi olabilir.
Yüzme suyunun azami ve ortalama derinliği: Yüzme derinliği ortamın
zemin yapısına bağlı olarak değişmesi nedeniyle yüzücülerin güvenliği
bakımından önemli olduğundan belirtilmesi yararlı olacaktır. Sığ yüzme
suları tortulardaki maddelerin yeniden asıltı oluşturmasına yol açarak yüzme
suyunda kalite sorunlarına neden olabileceğinden, bu bilgi sorumlu otoriteler
açısından da faydalı olabilir. Karadeniz gibi çok hızlı derinleşen suların da
yüzücülerin güvenliği bakımından belirtilmesi önemlidir (Şekil 3).
Yüzme suyunun bulunduğu su kütlesi: 2006/7/EC Direktifi Madde 6,
paragraf 3'e göre, yüzme suyu profillerinin oluşturulması, incelenmesi ve
güncellenmesi için, 2000/60/EC (SÇD) Direktifi uyarınca gerçekleştirilen
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 16 / 86
izleme
ve
değerlendirmelerden
edinilen
verilerden
yeterli
düzeyde
yararlanılmalıdır.
Şekil 3. Derinlik uyarı levha örnekleri.
Su kullanım aktiviteleri: Yüzme dışındaki diğer su kullanımı tiplerini
(örneğin
diğer
su
sporları,
gezinti-yelkencilik,
dalış,
balıkçılık
vs.)
açıklamalıdır.
Evcil hayvan girişi izni: Bazı özel yerler dışında yüzme sularına köpek ve
at sokulmasına izin verilmez. Bununla birlikte bazı yerlerde turistik faaliyet
bakımından bu hayvanların sahilde bulundurulmasına izin verilebilmektedir.
Bu nedenle bu noktada evcil hayvanlarla ilgili yasaklar ve izinlere ilişkin kısa
bir açıklamaya yer verilebilir (Şekil 4).
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 17 / 86
Şekil 4. Evcil hayvan girişi yasak tabelası.
Yüzücü sayısı (ortalama): Özellikle turizm sezonundaki yüzücü sayısı
insan kaynaklı kirlilik riskinin değerlendirilmesi açısından ilgi çekici olabilir.
Bu sayı genellikle sahil işletmecisinden satılan bilet sayısı üzerinden
değerlendirme
yapılabilir
ve
bu
sayı izleme
noktasının
konumunu
doğrulayıcı nitelikte olabilir.
Yüzme suyunun fotoğrafı: Yüzme suyunun ve sahilin kısımlarının
gösterildiği
panoramik
görünümü
bir
fotoğraf
profilin
vazgeçilmez
parametresidir. Yüzme alanlarının fotoğraflanması panoramik fotoğraf çekim
tekniği ile yapılmalıdır. Çekimlerde üst seviye digital fotoğraf makinesi ve
objektifler kullanılmalıdır. Aynı zamanda su ortamından kaynaklanan gereksiz
yansımaların engellenmesi için objektif üzerinde polarize filtre kullanılmalıdır.
Resimler birbirini en az %60 oranında örtecek şekilde fotoğraf makinesinin
üçayak üzerinde resim çekim merkezi etrafında döndürülerek seri fotoğraflar
halinde çekilmelidir. Daha sonra bu fotoğraflar görüntü işleme yazılımında bir
araya getirilerek panoramik görüntü oluşturulmalıdır. Çekimlerde üstten ve
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 18 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
alttan daha geniş görüş alanı sağlamak için dik kadraj kullanılmalı ve
çekimler 360 veya 180 derece olacak şekilde yapılmalıdır.
Sosyal araçlar: Sahil üzerinde bulunan şezlong sayısı, lokanta, kafeterya
gibi sosyal tesisler, engelli girişi, çöp kutuları, tuvaletler, duşlar, plaj sporları,
otopark, yeşil alan, ağaçlık alanlar, cankurtaran gibi güvenlik önlemleri,
iskele, duba vb. gibi yapıların ve çeşitli uyarı levhalarının olup olmadığına yer
verilmesi.
Yüzme suyunun ekolojik özelliği olarak su altı ve su üstü bitkileriyle ilgili
açıklamaları (örneğin ana türler, yoğunluk, su altı veya su üstü bitkisi vb.)
içerebilir. Ayrıca sahilde kumsal içerisinde bulunan özel bitki toplulukları,
koruma altındaki endemik türler belirtilir. Yüzme alanında veya sahilde
korunan alan bilgisi (kaplumbağa yumurtlama alanları vb) açıklanmalıdır
(Şekil 5).
Şekil 5. Korunan alan bilgi tabelası.
Yüzme Suyunun Hidrolojik Özellikleri: Yüzme suyunun etki alanındaki
belirli hidrolojik koşullar hakkında bilgi verilmelidir. Bunlar; deşarjlar, yağış
miktarı ve yüzme suyunun rakımı ile ilgili bilgilerdir. Havzanın yıllık ortalama
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 19 / 86
yağış miktarı, en çok ve en az yağışlı ay belirtilir. Yüzme suyu hidrolojik
özelliklerinin bilinmesi yüzme suyunun kalitesi/kirlilik yükü bakımından bir
değerlendirme imkanı sağlamaktadır.
 Yağış: Yağış miktarı bölgedeki en yakın meteoroloji istasyonlarından
alınabilir. Şiddetli yağmur kanalizasyon taşkını veya mikrobiyal kirliliğe
neden olmaktadır. Şiddetli yağmurlardan hemen sonra yapılan örnekleme
sonuçları ile kurak dönem örneklemeleri karşılaştırılarak, 3-4 yıla ait
sonuçların incelenmesi ile bir değerlendirme yapılarak risk analizinde risk
faktörü olarak kullanılabilir. Yüzme alanından sorumlu otorite şiddetli
yağış sonrasında yüzme alanının kapatılmasını sağlamalıdır (Şekil 6).
Yoğun
yağış
Yüzme alanının
kapatılması
Hızlı analiz
Analiz sonuçları
uygun değil
Analiz sonuçları
uygun
Kapatmanın
devam etmesi
Yüzme alanının
yüzmeye
açılması
Tedbirlerin
alınması
İyileştirme
çalışmalarının
başlaması
Şekil 6. Şiddetli yağış sonrasında yüzme alanında uygulanması gereken
yönetim şekli.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 20 / 86
 Rüzgar: Yüzme sezonunda veya sezon dışında rüzgar yönünün etkisi ve
uzun süreli değişimi etki alanına bağlı olarak kirlilik yönünün tahmin
edilmesine yardımcı olur. Rüzgar su yüzeyinde akıntıya (1 veya 2 km/saat
hıza kadar) neden olarak, kirliliğin taşınmasında önemli rol oynar. Bu
nedenle kapalı kıyı suları, koylar, körfezler için son 5-10 yılın verilerine
göre su kalitesi ile rüzgar koşulları arasındaki istatistiksel ilişkiler
belirlenebilir.
Ayrıca azami sıcaklık ve güneşli saat süresi de eğlence faaliyetlerini ve
kirlenme hakkında değerlendirmede etkilidir.
2.2. Yüzme Suyunun Etki Alanı ve Belirleyici Parametreleri
Baskı ve etki analizi, insani faaliyetlerinin tüm yüzeysel sular ve yeraltı suları
üzerindeki etkilerini inceler. Bu analiz insani faaliyetler nedeniyle, çevresel
hedeflere ulaşamama riski altında bulunan tüm yüzeysel ve yeraltı suyu
kitlelerini tanımlamak için pek çok disiplin yaklaşımını ve farklı kaynaklardan
alınan verileri bir araya getiren bütüncül bir değerlendirmedir. Sanayi, tarım,
turizm ve kentleşme gibi faaliyetler “baskı” olarak, bu faaliyetlerin çevre
üzerindeki sonuçları ise “etki” olarak adlandırılmaktadır.
Yüzme suyunu etkileyebilen ve
yüzücülerin sağlığını bozabilen kirlilik
nedenlerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Etkiler noktasal veya yayılı
kaynaklardan olabilir. Yüzme suyunun geçmiş ve güncel kalite verilerine
bakılabilir. Yüzme suları etki alanındaki tüm potansiyel kirlilik kaynaklarının
incelenmesi ve kirlilik kaynaklarının ayrıntılı bir harita üzerinde tespiti ve
değerlendirmesini gerektirir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 21 / 86
2006/7/EC Direktifi’ne uygun olarak yüzme sularının etki alanı dahilindeki farklı
kullanım tiplerinin dağılımı hakkında genel bir bilgi sağlanmalıdır. Etki alanı
içerisindeki arazi kullanımı, yüzme suyu kalitesini etkilemesi muhtemel unsurlar
(örneğin yoğun zirai kullanım alanları, eğimler, insan ve hayvan yoğunluğu,
dışkı yayılımı, ürün tipleri, yüzücü yoğunlukları, su havzaları vb.) belirtilmelidir
ve önemli olanları için harita hazırlanmalıdır. Yüzme alanının içinde bulunduğu
havzadaki kentsel alanlardan ve endüstriyel tesislerden ve katı atık depolama
sahalarından
kaynaklanan
noktasal
kirlilik
yüklerinin
değerlendirilmesi
gerekmektedir. Bunun için yüzme alanının içinde bulunduğu havzanın HKEP’ı
(Havza Koruma Eylem Planları) incelenmelidir.
Yüzme suyu alanı belirlenirken veya belirlenmiş yüzme suyu alanının güncel
değerlendirilmesi
yapılırken
yüzme
alanı kirlilik
kaynakları kapsamında
değerlendirilecek parametreler aşağıda sıralanmıştır;
Atık su arıtımları kanalizasyon altyapısı, arıtılmayan deşarjlar (burada
yüzme alanının dahil olduğu il ve ilin dahil olduğu havzadaki atıksu arıtma
tesisleri,
bölgede
yeterli
sayıda
atıksu
arıtma
tesisinin
bulunup
bulunmadığı ve mevcut kanalizasyon alt yapısı incelenmelidir),
İkincil konutların/yazlık ve turizm tesisi deşarjları (paket arıtmalarının) olup
olmadığı,
Yağmur suyu deşarjı,
Karayolu yüzey akışları,
Kesim tesisleri (mezbahane) gübre fabrikaları mandıralar vb.,
Meralardaki büyükbaş hayvanların sayısı ve atıklarından kaynaklanan
yükler (hayvan atıklarından kaynaklanan yayılı N ve P yükleri havzaya
gelen önemli kirletici kaynaklardandır).
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 22 / 86
Bölgedeki tarımsal alanlar,
Nehirler, suyolları, kanallar (diğer boşaltma havzalarından ve ayrıca
pompa istasyonları veya savaklar/kilitler aracılığıyla bağlanan suların
etkisi) vd.,
Kanalizasyon çamurları,
Gezinti ve ticari amaçlı tekne ve gemi hareketleri ve bunların yarattığı
kirlilik kaynakları (sintine, WC, mutfak suları ve diğer katı atıkları),
Kişisel yatlar,
Yüzücüler
(yaz
aylarında
veya
en
kalabalık
dönemlerde
turistik
etkinliklerin neden olduğu su kalitesinde düşüşler gözlenebilir),
Sahildeki evcil hayvanlar,
Kuş kolonileri,
Fauna ve flora,
Yeraltı sularının girişleri,
Soğutma suyu deşarjı,
Endüstriyel deşarjları,
Liman faaliyetleri,
Balık çiftlikleri.
Bu parametrelerin birbiri arasındaki ilişkiler ve bu parametrelerin yüzme alanını
etkileyip etkilemeyeceği değerlendirilir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 23 / 86
2.3.
Yüzme
Suyunu
Etkileyen
Kirlilik
Durumlarının
Değerlendirilmesi
2006/7/EC Direktifi, madde 6 EK III, 1(b)’de belirtilen yüzme suyu profili
oluşturulmasında yüzme sularını etkileyebilecek ve yüzücülerin sağlığını
bozabilecek kirliliğin nedenlerinin tanımı ve değerlendirmesinin yapılması
belirtilmiştir. Böylece yüzme suyu konumunun, çevresindeki bölgenin ve olası
kirlilik kaynaklarının genel bir izlenimi ve bu kaynakların ilgili yüzme alanındaki
su kalitesine hangi ölçüde katkıda bulunduğu hakkında bilgi sağlanır. Yüzme
suyunu etkileyen kirlilik durumlarının değerlendirilmesinde kullanılan unsurlar
aşağıda verilmiştir;
Sıhhi denetimler
Deniz kıyısındaki artan şehirleşme yoğunluğunun ve turistik faaliyetlerin
yüzme suyu kalitesi üzerindeki olumsuz etkisi ve yönetimlerin atık sulara
yönelik aldıkları önleyici çalışmaların olumlu etkileri, kanalizasyon ıslahı, atık
su arıtma tesisi kapasitesinin artırılması veya depolama tankları, tampon
bölgeler ve kirli yağmur sularının (veya birleşik kanalizasyonların taşma
sularının) deşarj yönetimi konularında toplanan veriler değerlendirilir.
Yüzme suyunun Ötrofikasyon Durumu
Bölgede daha önce gerçekleştirilmiş su kalitesi verilerine dayanılarak bölgenin
ötrofikasyon durumları belirtilir. Ötrofikasyonun görülme sıklığı/potansiyeli
değerlendirilir. Besin elementlerinin ötrofikasyona neden olabildiği körfezlerde
açıklanması gereken bir bilgidir. Bu nedenle bölgede ötrofikasyona neden olan
faktörler belirtilmelidir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 24 / 86
Siyanobakteri,
makroalg
ve/veya
fitoplanktonların
çoğalma
potansiyeli
Siyanobakteri, fitoplankton çoğalması ihtimali/riski olan alanlarda, sağlık riskleri
de düşünülerek uygun izleme faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. Siyanobakteri,
makroalg ve fitoplankton çoğalması bakımından yüzme suyu değerlendirilirken
muhtemel besi maddesi kaynakları (Azot, fosfat ve silis), klorofil-a, fiziksel
koşulların tanımı (tabakalaşma, sıcaklık, derinlik), tür tanımlama ve miktar
belirleme ile ilgili eski bulgular değerlendirilmelidir.
Katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıkların bulunma
durumu
Yüzme suyu kalitesini ve yüzücülerin sağlığını tehlikeye atabilecek diğer atıklar
olarak katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıklardan kaynaklanan
kirliliğe yönelik görsel inceleme yapılmalıdır. Bu inceleme rutin mikrobiyolojik
örnekleme sırasında yapılmalı ve raporlanmalıdır.
2.4. Bitişik Yüzme Alanlarında Yüzme Suyu Etki Alanlarının
Değerlendirilmesi
Yüzme suyunun mikrobiyolojik kalitesi üzerinde etkisi olabilecek tüm kirlilik
kaynaklarının tespit edilmesi gereklidir. 2006/7/EC direktifinin 4. Maddesi 5.
bendinde, yüzme suyu kalite değerlendirmelerinde, mevcut yüzme sularını alt
grublara ayırabilir veya tek bir grub olarak değerlendirebileceği belirtilmektedir.
Yüzme alanlarının birbirine yakın mesafede devamlılık olması halinde yüzme
suları bitişik yüzme suları olarak değerlendirilir. Önceki 4 yüzme sezonuna
yönelik değerlendirmeleri birbirine benzerse ve ortak risk faktörleri belirten
yüzme suyu profillerine sahipse o yüzme suları tak bir grup olarak alınabilir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 25 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Baskı- Etki Metodolojisi üç aşamadan oluşmaktadır:
1. Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinin (YYB) Belirlenmesi
2. YYB’lerdeki Baskıların Belirlenmesi
3. Etki Analizinin Yapılması (P95 Sınıflandırmasına dikkate alınmaktadır)
2.4.1. Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinin (YYB) Belirlenmesi
Yüzme suyu alanlarının yönetim birimi olarak değerlendirilmesinde her bir
yüzme alanı için risklerin tekil olarak tespiti yerine belli kriterlere göre
gruplandırılmış olan yüzme alanı yönetim birimlerinin belirlenmesine karar
verilmiştir. Özellikle kıyı althavzalarının tanımladığı coğrafik sınırlar içinde
bulunan alanları etkileyecek olası antropojenik kirlilik kaynaklarının tespitlerin
yapılması ve önlemlerin belirlenmesi için, kıyı jeomorfolojisine ve deniz tabanı
sınıflaması gibi farklı kriterlere dayalı olarak gruplamanın yapılması sistematik
çalışmaların yapılması açısından önemlidir. Bu kapsamda öncelikli olarak,
ülkemiz kıyılarındaki yüzme suyu plajları aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak
gruplandırılmıştır (Şekil 7, Şekil 8, Şekil 9, Şekil 10, Şekil 11 ve Şekil 12);
Yüzme Suyu Alanlarının bulunduğu Kıyı Alt havza sınırı,
Kentsel Atıksu arıtma tesislerin durumu ve konumu,
Endüstriyel tesislerin yoğunluğu ve altyapı durumları,
Nüfus bilgisi ve idari sınırı,
Koruma Alanları,
Türkiye Denizleri Tipoloji Sınıfları,
Ötrofikasyon riski açısından hassas veya az hassas olma durumu,
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 26 / 86
Kıyı Tiplerinin Sınıflandırılması
(tane büyüklüğü, eğim derecesi, insan
yapımı veya toprak yığın olması gibi farklı özelliklere göre),
Arazi
Kullanımı
(özellikle
tarımsal
ve
hayvancılık
faaliyetlerinin
değerlendirilmesi açısından),
vd.
Yüzme suyu alanlarının gruplandırılmasında kullanılan önemli kriterlerden biri
olan kıyıların ötrofikasyon riski açısından hassas veya az hassas olma
durumununa göre sınıflandırılması çalışması SINHA projesi kapsamında (Avaz
vd., 2011) yapılan çalışmaların sonuçlarına göre belirlenmiştir. SINHA projesi
kapsamında ülkemiz kıyıları KAAY’a göre ötrofikasyon riski açısından
değerlendirilerek hassas ve az hassas olarak sınıflandırılmıştır. Ancak yeterli
ötrofikasyon tehdidi verisi olmayan alanlar için gri alan tanımlaması yapılmıştır.
Bu alanların tanımları aşağıda açıklanmıştır;
Hassas Su Alanı: Ötrofik olduğu belirlenen veya gerekli önlemler alınmazsa
yakın gelecekte ötrofık hale gelebilecek doğal tatlı su gölleri, diğer tatlı su
kaynakları, haliçler ve kıyı suları önlem alınmaması halinde yüksek azot
konsantrasyonları içerebilecek içme suyu temini amaçlanan yüzeysel tatlı sular
ve diğer sebeplerle daha ileri arıtma gerektiren alanlarını,
Gri Alan (I): Yapılan izleme çalışmaları sonucunda veya morfolojik durum ve
deşarj girdileri dikkate alındığında, potansiyel olarak ötrofikasyon riski taşıdığı
belirlenen ancak daha detaylı izleme çalışmalarına ihtiyaç duyulan koy, körfez
veya kıyısal alanlardır. Bunlar bir sonraki güncelleme çalışmasında hassas alan
adayı olan ve ötrofikasyon açısından tekrar değerlendirilmesi gereken
alanlardır.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 27 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Gri Alan (II): Yeterli ölçüm sonucu olmayan; ancak morfolojik ve su kalitesi
özelliklerine göre kentsel atıksu girdilerinin ötrofikasyon riski oluşturabileceğinin
düşünüldüğü, bu nedenle izlenmesi gereken koy/körfez ve kıyısal alanlardır.
Az Hassas Su Alanı: Morfoloji, hidroloji ya da özel hidrolik şartlara göre atıksu
deşarjının çevreyi olumsuz yönde etkilemediği deniz, haliç ve lagün gibi kıyı su
ortamları ile hassas su alanları haricindeki kıyı sularını (TÜBİTAK MAM - ÇE,
SINHA Projesi, 2011) (Avaz vd., 2011).
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 28 / 86
Şekil 7. Erozyon durumu ve yağış durumu.
Güncelleştirme Sayısı: 00
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 29 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Şekil 8. Nehir Akarsu ve Kıyı Havzaları Bilgileri (Havza Projesi).
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 30 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Şekil 9. Kıyılarda belirlenen jeomorfolojik sınıflar (AMM Projesi), HA/AHA Kıyı
Bölgeleri (SINHA Projesi), Su Kütlelerinin belirlenmesi kapsamında kullanılan
LUSI Indeksi sınıfları (DEKOS Projesi), Batimetri ve Eğim Bilgileri.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 31 / 86
Şekil 10. Yerleşim Birimleri ve İdari Sınırlar.
Güncelleştirme Sayısı: 00
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 32 / 86
Şekil 11. Arazi Kullanımı ve Kıyı tesisleri bilgileri.
Güncelleştirme Sayısı: 00
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 33 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Şekil 12. Korunan Alanlar.
Yüzme sularının özellikleri bulunduğu havzanın ve dahil olduğu su kütlesinin
tipolojik özelliklerine de bağlıdır. Türkiye kıyı suları su kütleleri ve tipolojilerinin
belirlenmesi DEKOS projesi kapsamında yapılmıştır (Beken ve diğ., 2013). Bu
kapsamda yapılan çalışmalarda tüm kıyılar için kullanılan parametreler derinlik
sınıfları ile dip yapısı sınıflarıdır. Derinlik sınıfı olarak her deniz için farklı derinlik
tipleri belirlenmiştir. Dip yapıları tüm kıyılar için yumuşak (sedimenter) ve sert
olarak sınıflandırılmıştır. DeKos projesi kapsamında belirlenmiş olan deniz
tipoloji sınıfları da yüzme suyu alanlarının değerlendirilmesinde girdi olarak
kullanılmıştır.
Türkiye kıyıları için belirlenmiş olan ve temelinde kıyının petrole karşı
hassasiyetine, bıraktığı ize ve kirliliğin temizlenmesine, kalıcı etkisine göre
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 34 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
derecelendirilmenin yapılabilmesi için kıyı şeridi sınıflandırılmasına ihtiyaç
duyulmuştur. Bu kriter de “Acil Müdahale Merkezi–AMM” (TÜBİTAK MAM-ÇE
Projesi, Telli-Karakoç vd., 2007-2010) projesi kapsamında belirlenmiş olup
yüzme alanları değerlendirmelerinde kullanılmıştır. Bu nedenle falezlerin
gerisinden itibaren karanın içerisine doğru uzanan ve genişliği belli olmayan bir
zona karşılık gelen kıyı bölgesi için Kıyı Tiplerinin Sınıflandırılması kapsamında
“Çevresel Duyarlılık Endeksi”ne göre belirlenen kriterler kullanılmıştır. Bu
çalışma 1/25.000 ölçekli HGK topoğrafya verileri, güncel hava fotoğrafları, kıyı
jeomorfolojisine verileri kullanılarak üretilmiştir. Sınıflandırma aşağıdaki kıyı
özellikleri dikkate alınarak yapılmıştır:
Litolojik özellikleri;
Ana kayaçlar, çatlak ve kırık yapıları ile geçirimlik ve gözeneklilik bakımından
değerlendirilmiştir. Sediment ise onların tane boyu ölçüleri bakımından
sınıflandırılmıştır. Silt, kil, kum gibi unsurların karışımından oluşan litoloji balçık,
çamur olarak sınıflandırılmıştır.
Unsuru boyutu 0,06–1 mm arasında olanlar inceden orta taneye kadar kum
Unsuru boyutu 1–2 mm arasında olanlar kaba taneli kum
Unsuru boyutu 2–4 mm arasında olanlar Çok kaba taneli kum
Unsuru boyutu 4–64 mm arasında olanlar çakıl
Unsuru boyutu 64–256 mm arasında olanlar taş
Unsuru boyutu > 256 mm ise blok ve kaba kayaç
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 35 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
İnsan yapısı unsurların belirlenmesi
Plajların gruplandırması ile elde edilen yüzme alanı bölgeleri içerisinden, detaylı
verilerine proje kapsamında gerçekleştirilen saha çalışmaları ve yukarıda
bahsedilen projeler kapsamında üretilen veriler aracılığıyla ulaşılmıştır.
2.4.2. Yüzme Suyu Yönetim Birimleri
Yüzme Suyu Yönetim Birimi/Bölgesi (YYB) idari veya uygulamaya yönelik
birimler değildir, amacı baskı-etki analizleri kapsamında süreci ve takibini
kolaylaştırmak amacı ile belirlenmelidir.
Direktif kapsamında belirtilen "kirlenme riskini azaltıcı önlemler alınması"
kapsamında riskli çıkan alanlarda kaynağa yönelik tedbirlerin alınması
açısından gruplamanın yapılması önemlidir. 2006/7/EC Direktifi ayrıca yüzme
sularının fiziksel, coğrafik ve hidrolojik özellikleri ile beraber, kirlilik nedenlerinin
ayrıntılı bir harita üzerinde tespiti ve değerlendirmesini de gerektirir. Bu
kapsamda ülkede daha önce yapılmış çalışmalar altlık çalışmalar olarak
kullanılarak, kalite sorunları olan yüzme suları için; etki alanı ve etki noktaları ve
bölgenin tanımlanması; etki alanı olarak tanımlanacak kıyı havzası ve nehir
ağızlarına olan uzaklığı, arazi kullanımı ve kentleşme yapısı, altyapı bilgileri, kıyı
bölgesi etkileşim alanının morfolojik ve hidrolojik özellikleri, kıyı tesisleri ve
kullanıcı yoğunluğu, yüzme suyu alanının bulunduğu su kütlesi, yüzey su
kütlesinin mevcut ekolojik ve kimyasal durum değerlendirmesi ile ilgili bilgiler,
yağış miktarının etkisi (ilgili meteoroloji istasyonları bilgileri, şiddetli yağmur,
kanalizasyon ve taşkını durumları) vd. verilerin özellikle kirletici kaynakların ve
baskıların belirlenmesi, riskli bölgelerin tanımlanması belirlenebilir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 36 / 86
“Türkiye Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Projesi” kapsamında özellikle
çeşitli kurumlar tarafından desteklenmiş ve TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından
tamamlanan
veya
devam
eden
projeler
kaynak
olarak
kullanılarak
yararlanılmıştır. Arazi çalışmaları ve anket çalışması sonucunda oluşturulan veri
tabanında toplanan veriler ile bu çalışmalar güncellenmiştir.
TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından yürütülen projelerin listesi;
AMM, (Telli-Karakoç vd. 2007-2010) Acil Müdahale Merkezlerinin
Oluşturulması Projesi (Mülga TC. Denizcilik Müsteşarlığı)
SINHA, (2011), Türkiye Kıyılarında Kentsel Atıksu Yönetimi: Sıcak Nokta
ve
Hassas
Kapasitelerinin
Alanların
İzleme
Yeniden
Modelleme
Tanımlanması:
Yöntemleriyle
Atık
Özümseme
Belirlenmesi
ve
Sürdürülebilir Kentsel Atıksu Yatırım Planlarının Geliştirilmesi Projesi
(Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı)
HAVZA (Ayaz vd., 2014) Türkiye havzaları için Havza Yönetim
Planlarının Hazırlanması Projesi (Orman ve Su işleri Bakanlığı)
HASSAS, (Ayaz vd., 2014) Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların
ve Kalite Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi (Orman ve Su işleri Bakanlığı)
DEKOS, (Beken vd., 2014), Deniz ve Kıyı Suları Kalite Durumlarının
Belirlenmesi ve Sınıflandırılması Projesi (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı)
YYB'lerin tanımlanmasın kapsamında 7 set veri grubu belirlenmiş olup,
dolayısıyla baskıların tanımlanmasında kullanılacak olan altlık veri setleride
belirlenmiştir. Direktife göre Üye Devletler yüzme suyu kalite değerlendirmeleri
ışığında mevcut yüzme sularını alt gruplara ayırabilir veya tek bir grubta
toplayabilirler. Bu gruplamada birbirine yakınlığa, önceki dört yüzme sezonuna
yönelik değerlendirmeleri birbirine olan benzerliğine veya tamamı ortak risk
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 37 / 86
faktörleri belirten yüzme suyu profillerine sahip olma durumuna göre
yapılabileceği belirtilmiştir. Baskıların belirlenmesi ve dolayısı ile riskli bölgelerin
tespit edilmesinde aşağıda belirtilen veri grupları açısından benzerlik gösteren
yüzme suyu alanlarımızın gruplamaları yapılmıştır.
Yüzme
Suyu
Yönetim
Bölgelerinde
Baskıların
Belirlenmesi
ve
değerlendirilmesinde, yüzme alanlarına etki eden kirlilik kaynaklarının tespitinde
baskıların sınıflandırılması ve grublandırılması son derece önemlidir. Baskı-etki
analizleri için oluşturulan YYB’ler (yüzme suyu yönetim birimleri) bu kapsamda
oluşturulmuştur.
Yüzme sularında mikrobiyal kirlenmenin en önemli kaynakları kanalizasyon,
nehir girdileri ve yüzücülerdir. Kanalizasyon deşarjı kanalizasyon taşması,
yağmur suyu deşarjları, yüzme sezonunda nehir girdisi, nüfus büyüklüğü,
yüzme sezonundaki yüzücülerin yoğunluğu, suyun dilüsyonu karışımı ve diğer
yağmur, rüzgar, kıyı yapısı, akıntı gibi unsurlar yüzme alanındaki baskı çeşidini
oluşturmakta ve baskıların etkisini açıklamaktadır.
Türkiye plajları plaj proflleri için öncelikle plaj kıyı bölgesinden ve bulunduğu
havza alanından yüzme suyu kalitesi üzerine baskı oluşturabilecek unsurlar
belirlenmiştir. İl bazında yüzme alanlarına etkileyebilecek baskıların gösterildiği
il baskı haritaları hazırlanmıştır. Baskı grublarına göre söz konusu risk kriterleri
aşağıda verilmiştir:
1. Atıksu Arıtma Tesisleri Bilgisi (AAT Bilgisi) (I_KAAT): Yüzme alanı olarak
belirlenen sınırlar içerisinde kalan kentsel atıksu arıtma tesisi ve otellerin atıksu
arıtma tesislerinin olup/olmaması durumu, arıtma seviyeleri ve deşarj şekilleri
parametrelerinin dikkate alındığı bir kriterdir. Ayrıca arıtma tesislerinin
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 38 / 86
oluşturabileceği kirlilik yükünün belirlenmesinde ilçenin yazlık nüfusu dikkate
alınmıştır.
KAAT Bilgisi
KAAT
Puan
K Durumu
Arıtma Yok
Fiziksel
Arıtma
İkincil Arıtma
Üçüncül
Arıtma
D Deşarj Tipi
Direk Deşarj
Kısa Deşarj
Uzun Deşarj
NÜFUS
N
Puan
5
<2000
0
4
0
2000-10000
10000-150000
1
2
0
>150000
3
Puan
3
2
1
I_KAAT
Aralık
Risk Durumu
Puan
<30
Risk Yok
1
30-50
Az Riskli
2
50-100
Riskli
3
>100
Çok Riskli
4
I_KAAT =Σ (Ki*Di*Ni)
I_KAAT: KAAT Indeksi
Ki : YYB KAAT Durumu
Di: YYB Deşarj Tipi Durumu
Ni: YYB Yaz Nüfusu Toplamı
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 39 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Atıksu (kanalizasyon) deşarjları yüzme suyu alanına üç şekilde deşarj edilebilir:
Deşarjın doğrudan plaja yapıldığı (direk deşarj),
Deşarjın “kısa” boru hatları yoluyla yapılması kısa deşarj tipi; yani deşarj
yapılıyor ve kanalizasyonla kirletilmiş suyun yüzme suyu alanını kirletme
ihtimali var,
Deşarjın “uzun” derin deniz deşarjları yoluyla yapıldığı uzun deşarj tipi; yani
kanalizasyonla kirletilmiş su seyreltilip dağıtılıyor ve döküntünün yüzme suyu
alanını kirletme ihtimali düşüktür.
Kaba, arıtılmamış kanalizasyon sularının yüzme alanlarına deşarjı ciddi bir risk
oluşturmaktadır. Kısa döküntülerin riski, nüfusun boyutuna bağlı olarak
artmaktadır. Uzun deşarj, yeterli uzunluk ve difüzör deşarj derinliğiyle
kanalizasyonun yüzme alanına ulaşma ihtimalini düşürmektedir. Kanalizasyon
deşarjlarının alıcı suya oranla daha sıcak ve düşük tuzlulukta olması
durumunda karışım seviyesi düşük olacaktır. Bu durumda kanalizasyon su
yüzeyinde yüzen bir katman oluşturacaktır. Düzgün tasarlanmış ve işleyen
difüzörlerin deşarj yerinde bulunduğu durumlarda, bu türden yüzen katmanların
oluşması beklenmemektedir. Sözkonusu katmanlar oluştuğu zaman, rüzgardan
kolayca etkilenip daha uzakta olan yüzme alanlarını dahi şiddetli bir şekilde
kirletme riskleri bulunmaktadır.
Yüzme suyu alanının kirlilik riski bakımından değerlendirilmesi yapılırken, o
yerin arıtma tipi de göz önüne alınmalıdır. Uygulanan çeşitli kanalizasyon arıtma
tipleri ise aşağıda sıralanmıştır:
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 40 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
arıtma yok (ham, arıtılmamış atıksu deşarjı)
“ön” arıtma (büyük katı maddeleri ayrıştırmak için milli veya mikro eleklerle
elekleme)
birincil arıtma (fiziksel sedimentasyon veya çökeltme)
ikincil artıma (birincil sedimentasyon ilave olarak, kırma taşlı filtre/aktif slaç
gibi, yüksek-seviye biyolojik işlemler)
ikincil artıma ilaveten dezenfeksiyon (klorlama, perasetik asit, UV veya
ozon)
üçüncül arıtma (birincil sedimentasyon ve ikincil arıtım, örneğin,
pıhtılaştırma-kumla filtreleme, UV, mikro filtreleme içeren gelişmiş atık su
arıtımı)
üçüncül arıtma ilaveten dezenfeksiyon
lagün sistemlerinin kurulması (düşük seviyede biyolojik arıtma)
Kombine kanalizasyon taşmalarından gelen kentsel yağmur-sel suyu akışları ve
çıktıları, doğrudan plaj döküntüleri kategorisi altında yer almaktadır. Foseptik
sistemlerinin ve yağmur suyu/kombine kanalizasyonlarının birincil arıtmaya
denk gelebilir.
2. Nehrin Etki Havzası Riski (I_Nehir): Yüzme alanı olarak belirlenen bölgenin
dahil olduğu nehir alt havzaları bazında değerlendirmeler yapılmıştır. Bu kriter
kapsamında, söz konusu alt havza içerisindeki atıksu arıtma tesislerinin varlığı,
arıtma seviyeleri ve deşarj tipleri göz önüne alınmıştır. Alt havza içersinde
yüzme alanı olarak belirlenen bölgelerin, Strahler ölçeğine göre 2’den büyük
olan nehir ağızlarına olan uzaklıkları da nehir etki riski hesaplarında
değerlendirilmiştir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 41 / 86
Yüzme suyu alanlarına etki eden nehirler, kentsel atıksular (arıtılmış veya
arıtılmamış) ve hayvancılık dahil olmak üzere, çeşitli kaynaklardan gelen yüklü
miktarda mikroorganizmaları yüzme alanına taşıyabilirler. Yağmur sonrası
mikrobiyal yükler, yüzey akışı, taşkınlar (yalnızca yağmur suyunu boşaltan
doğal su yolları-seller-dahil olmak üzere) ve sedimanların tekrardan askıya
geçmesi (resuspension) belirgin şekilde artabilir. Böylece kıyısal kirlenme
seviyeleri yağmur ve yüksek risk dönemleri sonrasında artış gösterebilir ve
bunların bazı kıyısal bölgelerde iklimsel verilerle örtüştüğü görülebilir.
Oluşabilecek etki tanınıp sınıflandırıldığında, bu tür risklere bu dönemlerde
yüzme amaçlı kullanımı engellemek için basit yönetim tedbirleri alınabilir.
Yüzme alanına giren nehir dere girişleri varsa ve yüzme alanına giren derenin
akış özellikleri ve yüzme alanındaki nüfus yoğunluğu da göz önüne alınmalıdır.
İnsan kaynaklı fekal atıkların olmadığı, ancak (örneğin hayvancılık tesisleri
vasıtasıyla) hayvan atıklarının (mera etkisi) olduğu durumlarda bunlar da nehir
etkisi içinde hesaplanmalıdır. Nehir deşarjları ve denize girenlerin yoğunluğu,
yerel hidrolojik şartlara dayalı olarak ölçeklendirilmelidir.
Nehrin Etki Havzası Riski
Aralık
NeU_alt
Me_alt
Nehire
Uzaklık
< 1 km
> 1 km
Mera Alansal
Oranı
Puan
2
1
Puan
0
1
0
1
>2
I_Nehir
Risk
Durumu
Risk Yok
Orta Riskli
Riskli
Puan
0
1
2
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 42 / 86
3. Yüzücü Yoğunluğu (I_Yüzücü): Yüzme alanların kullanım yoğunluğu da
yüzme suyu kalitesini doğrudan etkileyen bir kriter olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu alanların yüzücülerden kaynaklı etkileri; ortalama yüzücü sayısının plaj alanı
uzunluğuna oranı dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Yüzücü Yoğunluğu
Yüzücü Sayısı
Uzunluk
YS
U
Aralık
<5
5--10
>10
I_Nehir
Risk Durumu
Az Yoğun
Yoğun
Çok Yoğun
Veri
Veri
Puan
1
2
3
Yüzücü sayısı ile ilgili olan iki önemli faktör denize giren yoğunluğu ve suyun
yenilenme süresidir. Suyun yenilenme süresinin düşük olduğu durumda su
hareketi olmadığı farzedilir (örneğin göller, lagünler, kıyısal körfezleşmeler).
Denize girenlerin suya dışkı ve idrar bırakma ihtimalleri, umumi tuvaletlerin
hazırda bulunmamasıyla önemli ölçüde artmaktadır. Denize girenlerin yoğun
olduğu durumlarda, plajda sıhhi tesisler yoksa sınıflandırma buna bağlı olarak
bir alt sınıfa indirilmelidir.
Korunan kıyısal alanlar ve sığ yerler, yoğun yüzücü sayısının ve/veya yağmur
suyu
deşarjlarının
olmasıyla
sudaki
yüksek
mikrobiyal
yüklerle
ilişkilendirilebilecek sediman birikimine maruz kalabilirler. Tekrar askıya geçen
sedimanlarla ilişkili olan riskler halen tam anlaşılamamış durumdadır, ancak
bunlar risk analizlerinde potansiyel risk olarak dikkate alınmalıdır. Yüksek
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 43 / 86
seyrelme yani suyun yenilenme süresi yüksekse risk kategorisi düşük, düşük
seyrelme yani hiçbir su hareketi yoksa risk yüksek olmaktadır.
4. Taşkın Riski (I_T) : Yüzme suyunun coğrafik ve meteorolojik özellikleri
yüzme suyu kalitesi açısından önem arz etmektedir. Özellikle erozyon ve yağış
miktarı yüzme suyuna kentsel atıksu arıtma tesislerinin taşkın ihtimaline bağlı
olarak oluşan kirlilik riski değerlendirmesinde göz önünde tutulmuş olup, bu
nedenle söz konusu parametre AAT bilgisi ve nehrin etki havzası riski hesabı
içine dahil edilmiştir.
E
Taşkın Riski
Erozyon
Puan
Taşkın Matrisi
Erozyon
Yok
Az
Orta
0
1
2
Çok Riskli , 4
Riskli, 3
Orta ,2
Riskli
Çok Riskli
3
4
Yok, Az 0,1
Taşkın Riski
Yağış
Çok
Riskli, 3 Riskli
3
Orta , 2
2
1
Orta
Az
Riskli
1
I_T
Y
Yağış (MayısEkim)
Risk
Durumu Puan
Risk
Yok
1
Orta
Riskli
2
Riskli
3
Puan
Düşük
1
Orta
Çok
2
3
5. Kıyı Tesisi Değerlendirmesi (I_KT): Kıyısal alanlarda bulunan liman, balıkçı
barınakları ve yat limanları da yüzme suyu kalitesini etkilemektedir. Bu nedenle
yüzme suyu alanları içerisinde bulunan kıyı tesislerinin sayılarına göre bir risk
değerlendirmesi
yapılmıştır.
Balık
çiftlikleri
son
yıllarda
yapılan
yeni
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 44 / 86
düzenlemeyle açığa taşındıklarından (off-shore) dolayı yüzme alanlarına
yapacağı etki düşük sayılmıştır.
KT
L
BB
Y
I_KTT
Kıyı Tesisleri Değerlendirmesi
Kıyı Tesisi
Liman
Balıkçı Barınağı
Yat
Veri
2
1
1
KT Toplam Sayısı (L+BB+Y)
Düşük (<2)
Orta (2-3)
Yüksek (4)
Puan
1
2
3
6. Sanayi Durumu (I_Sanayi) : Plajın bulunduğu yüzme suyu yönetim
birimindeki sanayi durumu göz önünde bulundurularak yoğun, orta yoğun ve
çok yoğun olarak değerlendirilmiştir.
I_Sanayi
Az Yoğun / Yok
0
Orta Yoğun
1
Çok Yoğun
2
7. Su Değişim Kapasitesi (SDK): Kıyısal alanların eğimi, kıyı yapısı (iç bükey,
dış bükey ve düz) ve akıntı özelliği parametreleri değerlendirilerek yüzme suyu
bölgesinin su değişim kapasitesi (SDK) belirlenmiştir. Su değişim kapasitesi,
yüzme suyu alanlarının risk değerlendirmesi için proje kapsamında geliştirilen
metodolojide kullanılan kriterlerin etkisini doğrudan etkileyen önemli bir
parametredir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 45 / 86
Su Değişim Kapasitesi
E
KY
A
EGIM
1%<
1% >
Puan
0
1
Kıyı Yapısı
Dış Bükey
Düz
İç Bükey
Akıntı
Düşük
Orta
Kuvvetli
Puan
2
1
0
0
1
2
SDK
Sığ 0
İç Bükey 0
Düşük, Orta 0,1
Sığ
Düz, İç Bükey 1,2
Orta 1
Derin 1
İç Bükey, Düz 0,1
Orta 2
Derin 1
Dış Bükey, Düz
Orta, Kuvvetli 1,2
Zayıf
3
Orta
2
Orta
2
Kuvvetli
1
Kirlilik Riski için kullanılan ağırlık faktörü, hesaplama yöntemi ve risk
değerlendirme sınıflandırması bilgileri aşağıda verilmektedir:
Kirlilik Ağırlık Faktörleri;
Kriter
Atıksu Arıtma Tesisleri Bilgisi (AAT
Bilgisi):
Taşkın Durumu
Yüzücü Yoğunluğu
Kıyı Tesisi Değerlendirmesi
Ağırlık Faktörü
1
0,7
0,6
0,5
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 46 / 86
Kirlilik Riski Hesaplama Yöntemi;
Risk = [((I_KAAT)*1)+ ((I_T)*0,7)+(I_YY*0,6)+(I_KT*0,5))+I_Nehir+I_Sanayi]*I_SDK
I_KAAT : Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Durumu Indeksi
I_T : Taşkın Riski Indeksi
I_YY: Yüzücü Yoğunluğu Indeksi
I_KT: Kıyı Tesis Değerlendirmesi Indeksi
I_Nehir: Nehir Kaynaklı Risk Indeksi
I_SDK: Su Değişim Kapasitesi Indeksi
Kirlilik Riskleri Hesaplanan YYB’lerin Hesaplanan Risk Puanına göre
Kategori Bilgisi:
Risk
Puanı
Risk Kategorisi
<4,5
Risk Yok
4,5-8
Az Riskli
8 --10
Orta Riskli
10—12
Riskli
>12
Çok Riskli
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 47 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
2.4.5. Kısa Dönemli Kirlilikler
Yayılı kirlilik kaynakları veya yağmur kökenli kısa süreli kirlilik olaylarından
kaynaklanan taşmalar su kalitesi için tehdit oluşturmaktadır. Kısa Süreli Kirlilik
Yüzme suyu direktifine göre; nedenleri açık bir şekilde tespit edilebilen, yüzme
suyu kalitesi ilk kez etkilendikten sonraki yaklaşık 72 saat boyunca yüzme suyu
kalitesini etkilemesi normal şartlarda beklenmeyen ve yetkili makamın Direktifin
Ek II’de belirtilen şekilde ilgili öngörücü ve giderici usulleri belirlediği
mikrobiyolojik kirlenme anlamındadır. Profili hazırlanan veya güncellenen
yüzme suyu alanındaki kısa süreli kirlilik olaylarının nedenleri (fırtına, yoğun
yağışlar ve herhangi bir nedenle meydana gelen ani deşarjlar) açıkça
belirlenmeli ve yetkililer tarafından gerekli acil durum planları profilde
açıklanmalıdır.
Plaj profil raporlarında kısa dönemli kirlilik kayıtları ile ilgili
aşağıdaki bilgiler varsa doldurulmalıdır;
Kısa süreli kirlilik tarihleri
Kısa süreli kirliliğin sayısı
Kısa süreli kirliliğin süresi
Kısa süreli kirliliğin meydana geliş nedeni
Kısa süreli kirlilikte alınan düzenleyici faaliyetler
Önleyici veya düzenleyici faaliyetten sorumlu kurum/kuruluş
Yüzme yasağı bilgisi
Ayrıca kısa süreli kirlilik tespiti ve sonrasında halk sağlığının korunmasında
atılacak adımlar ve sorumlular tablosu hazırlanmalıdır (Tablo 2).
Kısa dönem kirlilik sırasında ve sonrasında halk sağlığının korunması için
atılacak adımlar:
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 48 / 86
Kısa dönem kirlilik tespiti
İlgili kurumların bilgilendirilmesi
Yüzme alanının kapatılma kararı
Yüzme alanının kapatılması
Kapatma kararının yüzme alanında işaret ve duyurularla ilan edilmesi
Toplumun bilgilendirilmesi
Sorumlu ve ihmalin belirlenmesi (kanalizasyon borusu patlaması gibi)
Önleyici çözümler
Kirliliğin takibi
Oluşacak kirliliğin nedenlerini ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerin yönetimi
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının sorumluluk ve yetkisi kapsamındadır (2872
sayılı Çevre Kanunu).
Tablo 2. Kısa dönem kirlilik tespiti ve sonrasında yüzücü maruziyetinin
korunması amacı ile izlenecek prosedur ve ulusal mevzuata uygun olarak
sorumlu olabilecek kurumlar.
Olay adımları
İlgili / Sorumlu Kurum/ Kurumlar
Kısa dönem kirlilik tespiti
Belediyeler/Halk Sağlığı İl Müdürlükleri/ Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü
Yüzme alanının kapatılma kararı
Halk Sağlığı İl Müdürlükleri/ Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü/Belediyeler
Yüzme alanının kapatılması
Büyükşehir Belediyeleri/ Belediyeler
Toplumun bilgilendirilmesi
Büyükşehir Belediyeleri/ Belediyeler
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 49 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Kısa Süreli Kirliliklerde Uygulamalar
 Kirlilik durumlarında, sorumlu Belediye, İl Çevre ve Şehircilik, İl Sağlık
Birimleri ve Sahil güvenlik bilgilendirilir.
 Kirlilik türüne göre, bu birimlerin sorumlu personeli tarafından saha tetkik
ve numune alma işlemleri yapılır.
 Kirliliğin türü ve öngörülen temizlenme süresi ile ilgili açıklamalar plaj bilgi
levhalarında ve uyarı levhalarında duyurulur.
 Kirliliğin ortadan kalktığına dair analiz sonuçları görülene dek sahil
kullanıma kapatılır.
 Birbirini izleyen üç numunenin analiz sonuçları ulusal düzenlemelerle
belirlenen kalite standartlarını karşıladığı takdirde, sahil yeniden yüzmeye
açılır.
 Kirliliğin önlenmesi ve analiz işlemleri sonrasında deniz suyunun kalite
standartlarını karşılamaması durumunda söz konusu kirlilik uzun-süreli
kirlilik olarak kabul edilir.
 Bu durumlarda sahil uzun süreli olarak kapatılır ve sahile uyarı işaretleri
yerleştirilir.
Halkın bilgilendirilmesi
Direktifin “Halkın Bilgilendirilmesi” ile ilgili 12. maddesinde kısa süreli kirliliğe
tabi olan yüzme suları için;
 Yüzme suyunun kısa süreli kirliliğe tabi olduğuna dair bildirim,
 Söz konusu kirlilik nedeniyle önceki sezonda yüzmenin yasaklandığı veya
yüzmeye karşı uyarı yayınladığı gün sayısının gösterimi,
 Söz konusu kirlilik öngörüldüğünde veya mevcut olduğunda yayınlanmak
üzere bir uyarı, sağlanmalıdır.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 50 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Yüzme suyu profilinde kısa dönemli kirlilik bildirimi
Yüzme Suyu Direktifi Madde 6’da tanımlanmış olan yüzme suyu profili “yüzme
sularını etkileyebilecek ve yüzücülerin sağlığını bozabilecek” kısa süreli bir
kirlilik riski olduğunu gösteriyorsa, bu alanda;
 beklenen kısa süreli kirliliğin niteliği, sıklığı ve süresi,
 kirliliğin diğer nedenlerinin ayrıntıları, alınan yönetim tedbirleri ve
nedenlerin giderilmesine yönelik iş planı,
 kısa süreli kirlilik sırasında alınan yönetim tedbirleri ve söz konusu
tedbirlerin alınmasından sorumlu kuruluşların kimlik ve iletişim bilgileri
tanımlanmış olmalıdır.
Kısa süreli kirlilik olayı meydana geldiğinde direktife göre izlenmesi gereken
faaliyetler 2 farklı başlık altında değerlendirilebilir;
 yüzücü maruziyetinin önlenmesi amacı ile olay sırasında alınacak tedbirler
 kirlilik nedenlerini önleme, azaltma veya ortadan kaldırmaya yönelik
yönetim faaliyetleri.
Kısa dönemli kirlilik sırasında analizler
Direktif madde 3 (6)’da;
 Kısa süreli kirlilik olayları sırasında alınan numunelerin göz ardı edilebilir
olduğu belirtilmiştir. Bu durumda bu örneklerin yerine geçecek yeni
örnekler kısa dönem kirliliğin sonunda alınmalıdır ve kirliliğin sona erdiğini
kesinleştirmek için kullanılmalıdır. Bu örnekler değerlendirme data setinin
parçası olmamalıdır.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 51 / 86
Direktif madde 5 (4)’de ve EK II ve IV’de;
 Değerlendirme döneminde göz ardı edilen numune sayısı, o dönem için
belirlenen izleme takvimi için sağlanan numune sayısının % 15'inden fazla
olamaz veya yüzme sezonu başına 1 örnekten fazla (hangisi daha
büyükse) olamaz.
 Kısa dönem kirlilik sırasında yapılan analizlerin sonuçları eğer kısa dönem
kirlilikler izleme takvimi tarihi içindeyse sınıflandırma için kullanılmaz.
 Bu göz ardı etme en fazla yılda 1 olay veya 4 yıl/analizlerin %15’i ile
sınırlıdır.
 Kısa dönemli kirlilik sırasında yeni numune ile yer değiştiren numune kısa
dönem kirliliğin bitmesinden 7 gün sonrasında alınır.
 Kısa dönemli kirlilik sırasında alınmayan örneklerden sonraki gelecek
dönemdeki numune takvimini değiştirmez.
28 Eylül 2012 tarihinde Avrupa Çevre Ajansı- Avrupa İçsular Kıyı ve Deniz Suyu
Tema Merkezi (European Environment Agency- European Topic Centre on
Inland, coastal, marine water) (EEA/NSV/10/002-ETC/ICM) üye ülkelerin 2012
yılı değerlendirmeleri için bir yüzme suyu komite toplantısı gerçekleştirmiş ve bu
toplantı
sonrasında
değerlendirmedeki
2006/7/EC
sorunlar üzerine
Yüzme
suyu
belirtilen
Direktifi
görüşleri
izleme
döküman
ve
haline
getirmiştir (ETC/ICM BWC meeting, 2012). 28 Eylül 2012 “Yüzme Suyu Komite
Toplantısında” kısa süreli kirlilik sonrasında ülkelerin değerlendirmeleri için 2
örnek önerilmiştir:
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 52 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
 4 yıllık data setinde izleme takvimine göre toplam 16 örnek; “%15 koşulu”
 3 yıllık bir data setinde; 2 ay sezon; haftalık örnekleme; İzleme takvimine
göre toplamda 36 örnek
4 yıllık data setinde izleme takvimine göre toplam 16 örnek; “%15 koşulu”
değerlendirme için kullanılan tüm veri seti için geçerlidir. Örnek sayısı ilgili yılda
planlanan izleme takvimindeki toplam örnek miktarı üzerinden hesaplanmalıdır.
Bu durumda dört yıl için 16 örnek olduğunda çıkan sonuç 2.4 gibi bir sayı ise
değerlendirmeye alınacak örnek sayısı 2 olarak alınır (toplam 16 örneğin %15’i
2.4’dür).
Alternatif olarak her bir yüzme sezonu için “yıl başına 1 kuralı” da uygulanır; Bu
durumda 4 sezon olduğu için yıl başına kısa dönem kirlilik yerine geçecek örnek
sayısı 4 olabilir.
3 yıllık bir data setinde; 2 ay sezon; haftalık örnekleme; İzleme takvimine
göre toplamda 36 örnek; Örneğin 1 yüzme suyunda 2 yılda 3 defa kısa dönem
kirlilik olayı meydana geldi. 7 örnek göz ardı edildi. “%15 kuralı”na göre toplam
36 örnek üzerinden %15’i 5.4 örnek olduğunda kısa dönem sonrasında alınmış
5 örnek ancak göz ardı edilen örneklerin yerine kullanılabilir. “yıl başına 1 kuralı”
uygulanırsa bu durumda 3 örnek göz ardı edilen örneklerin yerine kabul
edilebilir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 53 / 86
2.4.6. Olağan dışı (Anormal) durumlar
Anormal durumların öngörülemeyen yapısı bu olayları kısa dönem kirlilik
olaylarından
(öngörülebilen
nedenleri
zamanında
belirtilen
ve
profilde
listelenmiş olan kısa dönem kirlilik olaylarından) ayırt eder. Anormal durum
(2006/7 direktifi, Madde 2- Paragraf 9) “ilgili yerdeki yüzme suyu kalitesini
etkileyen ve dört yılda en fazla bir kez gerçekleşmesi beklenen bir olay veya
olaylar bütünü olarak tanımlanmıştır”.
 Çeşitli hava olayları (yağmurlar, seller, kasırgalar vb.)
 öngörülemeyen durumlar; genellikle izleme üzerinde engelleyici veya
izlemeye zarar verici etkiye sahip olan durumlardır (örn., kuraklık, taşkın,
deprem, volkanik patlamalar).
Olağan dışı (anormal) durumlarda atılacak adımlar;
 Alarm durumuna sağlık yetkilisi veya güvenlikten sorumlu yetkili (Vali)
tarafından karar verilir
 İzleme
takvimi
ertelenir
ve
kontrol
örnekleme
öngörülen
tarihte
gerçekleştirilmez.
 Bu dönem içerisinde yüzme alanı yasaklanır.
 Durum düzeldiğinde yeni kontroller yapılarak yüzme alanı tekrar ele alınır.
 Eğer
mümkünse,
yapılamamış
analizlerin
yerini
doldurmak
için
tamamlayıcı analizler yapılmalıdır.
 Olağan dışı durumların özelliği ve beklenen süresi ile ilgili bilgiler
sağlanmalıdır. Bu bilgilendirmenin yüzme sezonu başlamadan yapılması
gerekmektedir.
 Ülkeler her yıl verdikleri değerlendirme raporlarında kısa süreli kirlilikleri ile
birlikte ve olağan dışı olaylarını da raporlarlar.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 54 / 86
“Kısa dönem kirlilik” ve “olağan dışı durum” olayları arasındaki farklar Tablo 3
de özetlenmiştir.
Tablo 3. "Kısa dönem kirlilik" ve "Olağan dışı durum" olayları arasındaki farklar.
Kısa Süreli Kirlilik
Tahmin edilebilir
Olağan Dışı Durum
Hayır
Evet
Meydana gelme sıklığı
Sınır yok
Dört yılda en fazla bir olay
Süre
72 saati geçmesi beklenmez.
Sınır yok
Nedenleri
Atıksu sızıntısı
Birleşik kanalizasyon
taşkınları (CSO) deşarj
Kuraklık
Sel
Deprem
Volkanik aktivite
İzleme takvimi
Askıya alınır, 7 gün içinde
ikame numuneleri alınır
Göz ardı edilebilecek
numunelerde sınırlandırma:
•Sınıflandırma döneminde
azami %15
•Veya yüzme sezonunda 1
örnek
Askıya alınır, mümkün olan
en kısa sürede ikame
numuneleri alınır
2.4.7. İstisnai Durumlar
İstisnai durumlar (Madde 7) “yüzme suyu kalitesi ve yüzücülerin sağlığı
üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olan veya olması muhtemel olan
beklenmeyen olaylar” olarak tanımlanır. Örneğin; atıksuların kazara boşalması
gibi
İstisnai Durumlarda alınacak yönetim Önlemleri ve izleme aşağıdaki adımlarda
yapılır.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 55 / 86
 İzleme takvimi askıya alınamaz,
 Yönetim önlemleri zamanında ve uygun olarak alınmalıdır,
 Sağlık risklerinin izlenmesi ve yönetim önlemlerinin uygulanması için ek
numuneler alınır,
 Yönetim önlemlerine halkın bilgilendirilmesi de dahildir,
 Gerektiğinde yüzme alanı geçici olarak yasaklanır.
2.4.8. Riskli Yüzme Alanları için İzleme Stratejisinin Belirlenmesi
Risk değerlendirmesi sırasında yüzme alanına etki edebilecek baskı türleri
belirlendikten
sonra
risk
metedolojisinde
açıklanan
paramerelerin
kullanılmasıyla risk derecesi hazırlanmalıdır. Türkiye kıyıları yüzme alanları için
risk değerlendirilmesi yapılırken, WHO’nun yayınladığı “Safe Recreational
Water Environment (Eğlence
İçin
Güvenilir Su Çevresi)”
adlı rehber
dokumanında yüzme suyunda insan sağlığını etkileyebilecek risklere göre su
kalitesi kategorileri aşağıdaki anahtar tabloya göre tanımlanmıştır.
Yüzme
alanlarının risk durumuna ve su kalitesi durumuna göre uygulanacak eylem
planları aşağıdaki “Risk eylem anahtar tablosunda gösterilmiştir (Tablo 4). Bu
tablonun oluşturulmasında yönetmeliğin EK-III’de verilen profillerin su kalitesi
durumuna
göre
oluşturulmuştur.
güncellenme
periyodları
göz
önünde
bulundurularak
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 56 / 86
Tablo 4. Risk Eylem Anahtar tablosu.
RİSK EYLEM ANAHTAR TABLOSU
SU KALİTESİ DURUMU
RİSK DURUMU
Mükemmel
İyi
Yeterli
Yetersiz
Baskılar gözden
geçirilmeli
Baskılar
Baskılar gözden
(Tanımlanmamış baskı
Kalite değişirse gözden
geçirilmeli /Eylem
veya yeni baskı
Risk
profil
geçirilmeli/4 planı oluşturulmalı/ türünün tespiti)
Yok
güncellenmeli yılda bir profil 3 yılda bir profil
/İzleme noktası
güncelleme) güncellenmeli/
gözden geçirilmeli/
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden
geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı
Baskılar
Baskılar
Baskılar gözden
veya yeni baskı
gözden
gözden
geçirilmeli /Eylem
türünün tespiti)
Az
geçirilmeli /3
geçirilmeli /3 planı oluşturulmalı/ /İzleme noktası
Riskli
yılda bir profil yılda bir profil 2 yılda bir profil
gözden geçirilmeli/
güncellenmeli güncellenmeli güncellenmeli/
Kısa vadede Önlem
alınmalı
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden
Baskılar gözden
geçirilmeli
Baskılar
geçirilmeli
(Tanımlanmamış
Baskılar
gözden
(Tanımlanmamış baskı
baskı veya yeni
gözden
geçirilmeli
veya yeni baskı
baskı türünün
geçirilmeli
/Eylem planı
türünün tespiti)
Orta
tespiti)
/Eylem planı
oluşturulmalı/
/İzleme noktası
Riskli
/İzleme noktası
oluşturulmalı/ 2 yılda bir
gözden geçirilmeli/
gözden geçirilmeli/
2 yılda bir profil profil
Kısa vadede Önlem
Kısa vadede Önlem
güncellenmeli/ güncellenmeli
alınmalı
alınmalı
/
2 yılda bir profil
2 yılda bir profil
güncellenmeli
güncellenmeli
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 57 / 86
SU KALİTESİ DURUMU
RİSK DURUMU
Mükemmel
İyi
Baskılar
Baskılar
gözden
gözden
geçirilmeli
geçirilmeli
/Eylem planı
Riskli /Eylem planı
oluşturulmalı/
oluşturulmalı/ 2 yılda bir
2 yılda bir profil profil
güncellenmeli/ güncellenmeli
/
Baskılar
Baskılar
gözden
gözden
geçirilmeli
geçirilmeli
/Eylem planı
Çok
/Eylem planı
oluşturulmalı/
Riskli
oluşturulmalı/ 2 yılda bir
2 yılda bir profil profil
güncellenmeli/ güncellenmeli
/
Yeterli
Baskılar gözden
geçirilmeli
(Tanımlanmamış
baskı veya yeni
baskı türünün
tespiti)
/İzleme noktası
gözden geçirilmeli/
Kısa vadede Önlem
alınmalı
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden
geçirilmeli
(Tanımlanmamış
baskı veya yeni
baskı türünün
tespiti)
/İzleme noktası
gözden geçirilmeli/
Kısa vadede Önlem
alınmalı
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Yetersiz
Baskılar gözden
geçirilmeli /Acil önlem
alınmalı/İzlenmeli
Baskılar gözden
geçirilmeli /Acil önlem
alınmalı/İzlenmeli
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 58 / 86
2.4.8.1. Aşırı Alg/fitoplankton veya Siyanobakteri Artışlarında
İzlenecek Yöntem
Alg/siyanobakteri patlama riski yüksek olan alanlarda öncelikle köpük vs.
incelemesi
yapılmalıdır.
Suyun
görünürlüğü
1m’nin
altında
ise
siyanobakteri/fitoplankton örneklemesi ile mikroskop incelemesi yapılmalı aynı
zamanda su örneğinde klorofil-a (Kl-a) ölçülmelidir. Kl-a miktarı 10 µg/L
üstündeki örneklerde toksin analizi yapılmalıdır (Şekil 13).
Bazı durumlarda uydu görüntüleri izlemenin bir parçası olarak kullanılabilir.
Mikroskop
incelemesinde
siyanobakterinin
tespit
edilmesiyle
halkın
bilgilendirilmesi gereklidir.
Siyanobakteri patlamasının olduğu yerlerde toksin analizi yapılması gerekli
olduğunda plajın kullanıma kapatılması ve gerekli uyarı levhalarının asılması
zorunludur.
Ayrıca potansiyel olarak etkilenen alanlar için uyarı levhalarında aşağıdaki
uyarılar yer almalıdır:
Hem denizde hem de plajda, görünür yoğunlukta alg veya köpük oluşumunun
fark edildiği alanlardan uzak durun.
Doğrudan temas ve ciddi miktarda yutma yüksek sağlık riski içermektedir.
Sahilde, herhangi bir alg birikiminin görüldüğü alanlarda oturmayın.
Yelkenli ya da dalma gibi aktivitelerde bu tip bir durumla karşılaşırsanız sudan
çıkıp derhal üstünüzdekileri çıkarın.
Kıyıya çıkar çıkmaz yıkanın ve tüm giysi ve ekipmanlarınızı yıkayın.
Herhangi bir rahatsızlık hissetiğiniz anda en yakın sağlık kuruluşuluna
başvurun.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 59 / 86
Köpük oluşumu veya alg patlamasının görüldüğü alanlarda derhal aşağıdaki
iletişim bilgilerine ulaşın.
Aylık görsel izleme
Evet
Görünür Derinlik
Renk
Şeffaf
>1 m
Hayır
Siyanobakteri kontrolü için fitoplankton
örneği alımı (2 haftada bir)
Işık mikroskobunda
siyanobakteri tespit edilmedi
Işık mikroskobunda
siyanobakteri tespit edildi
Işık mikroskobunda
siyanobakteri sayımı
< 20.000 hücre¯¹
>20.000 hücre¯¹
Halkın
bilgilendirilmesi
Kl-a ölçümü
>10µg/L
<10µg/L
Alınan örnekte mikrokistin
tespiti ve plajın kullanıma
kapatılması
Şekil 13. Yüzme alanları siyanobakteri izleme karar şeması.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 60 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
2.4.8.2. Yüzme Alanlarında Ötrofikasyonun Değerlendirilmesi
Yüzme suyu profillerinin oluşturulması, incelenmesi ve güncellenmesi sırasında,
yönetmelikte (2006/7/EC) Su Çerçeve Direktifi uyarınca gerçekleştirilen ve bu
direktifle ilgili olan izleme ve değerlendirme faaliyetleri sonucunda edinilen
verilerden yeteri düzeyde yararlanılması gerektiği önerilmektedir. Su Çerçeve
Direktifi (2000/60/EC Ortak Uygulama Strateji, Kılavuz Belge7) nehirler, göller,
kıyı suları ve yeraltı suları olmak üzere tüm su kategorilerine yönelik olarak; Su
Çerçeve Direktifinin gereklerini karşılamak ve hedeflerine ulaşmak için gerekli
izleme ağları programlarının tasarımı ve uygulanmasında uzman ve paydaşlara
kılavuzluk etmeyi amaçlamaktadır.
Bir yüzme alanına ait profil çalışması yapılırken ötrofikasyon verilerinin ve
gözlemlerin geriye dönük olarak da değerlendirilmesi yüzme alanının kalitesi ve
alınacak önlemler için fayda sağlayacaktır. Bu kapsamda yerinde uygulanan
düzenli ölçümler yapılarak veya yüzme alanını temsil edecek ulusal izleme
sonuçlarından faydalanılarak besin maddelerinin (N, P, Si) yükü, sahilin makrofit
örtüsü ve fitoplankton ve siyanobakteri aşırı çoğalmaları (bloom) ve hatta
uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak (örneğin, “Seawifs” uydusu ile çekilen
klorofil-a görüntüleri) kıyı su kütlelerinde (denizler veya büyük göller)
ötrofikasyon sorunu görülme sıklığı/potansiyeli değerlendirilebilir ve oluşturulan
haritalar üzerinde bu bilgiler özetlenebilir. Bu yöntem ayrıca SÇD uyarınca ilgili
“su kütlelerinin” ekolojik kalite durumunun açıklanmasında da kullanılmaktadır.
Ötrofikasyona ait izleme çalışmaları besin tuzları girdilerinin miktarlarının ve bu
girdilerin deniz canlı yaşamı üzerine etkilerinin anlaşılmasına yönelik olup,
temelde besin tuzu konsantrasyonlarının ve biyolojik bileşenlerin bunlara
verdikleri tepkilerin izlenmesi olarak planlanır. Bu kapsamda ötrofikasyon
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 61 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
durumunun değerlendirilmesi, uzun dönemli yönelim çalışmalarını, besin
tuzlarına yönelik kütle balansı hesaplamalarını, biyolojik yaşam (plankton,
bentik fora ve fauna vb.) üzerindeki etki çalışmalarını, ani olayların (alg
patlamaları, balık ölümleri vb.) takibini ve referans alan çalışmalarını içerir.
Yüzme alanlarının ötrofikasyon durum değerlendirilmesinde kıyı suları için
belirlenen su kütlelerinde, SÇD (2000/60/EC)’de belirtildiği gibi “Ulusal
Bütünleşik İzleme” sonuçları kullanılarak kıyı suları için belirlenen 3 biyolojik
eleman olan fitoplankton/klorofil-a, makroalg ve bentik omurgasızlara yönelik
ekolojik durum değerlendirme sonuçları kullanılır (Şekil 14).
Şekil 14. SÇD’de belirtilen 3 Biyolojk Kalite Elemanına göre kıyı sularının sınıf
dereceleri.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 62 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
2.5. Uygunsuzluk Durumlarında Yüzme Alanlarının Yönetimi
Yüzme suyu alanlarının yönetiminde ulusal ve yerel otoritelerin görev ve
sorumlulukları son derece önemlidir. Aynı zamanda yüzme suyu yönetimi ile
ilişkili mevzuat ve yönetmeliklerin de birbiri ile olan bağlantısı yüzme suyu
yönetiminde önemlidir (Şekil 15). Farklı nedenlerden dolayı genel olarak iyi
kaliteli bir yüzme alanında aniden zorunlu değerlerde olağan dışı sonuçlar
görülmesi sonucunda uygunsuzluk durumunda tespit edilir.
Şekil 15. Yüzme suyu yönetim modelini belirleyecek olan ulusal mevzuat ilişkisi.
Uygunsuzluk durumunun tespiti kısaca aşağıdaki maddelere göre belirlenir;
 Zorunlu değerleri aşması
 Kısa süreli ve/veya sürekli kirlenmiş olması durumunda
 Uygun olmayan görsel parametre tespiti durumunda
 Kirlilik durumunda (Açıkça veya tahmini)
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 63 / 86
Uygunsuzluk durumunda başlıca aktörler
 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İl Müdürlükleri
 Sağlık Bakanlığı (THSK)
 Türk Halk Sağlığı Kurumu İl Müdürlükleri ve Laboratuvarları
 Toplum Sağlığı Merkezleri
 Belediyeler
 Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
 Tarım Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
 TÜRÇEV
 vd.
Yüzme alanında herhangi bir kirlilik durumu meydana geldiğinde bu noktayı
etkileyen
kirletici
kaynakları
belirlenerek
kirliliğin
giderilmesine
yönelik
tedbirleriin alınması/aldırılması gerekmektedir.
Uygunsuzluk durumlarının raporlanması kapsamında risk değerlendirmesi
açısından aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir;
Sıhhi denetimler: Deniz kıyısındaki artan şehirleşme yoğunluğunun ve
turistik faaliyetlerin yüzme suyu kalitesi üzerindeki olumsuz etkisi ve
yönetimlerin atık sulara yönelik aldıkları önleyici çalışmaların olumlu etkileri,
kanalizasyon ıslahı, atık su arıtma tesisi kapasitesinin arttırılması veya
depolama tankları, tampon bölgeler, kirli yağmur sularının (veya birleşik
kanalizasyonların taşma sularının) deşarj yönetimi konularında bilgiler varsa
verilmelidir.
Yüzme suyunun Ötrofikasyon Durumu: Bölgede daha önce gerçekleştirilmiş
su kalitesi verilerine dayanılarak bölgenin ötrofikasyon durumları belirtilir.
Ötrofikasyonun
görülme
sıklığı/potansiyeli
değerlendirilmelidir.
Besin
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 64 / 86
elementlerinin ötrofikasyona neden olabildiği körfezlerde açıklanması gereken
bir bilgidir. Bölgede ötrofikasyona neden olan faktörler belirtilmelidir.
Siyanobakteri, makroalg ve/veya fitoplanktonların çoğalma potansiyeli:
Siyanobakteri, fitoplankton çoğalması ihtimali/riski olan alanlarda, sağlık
riskleride
düşünülerek
uygun
izleme
faaliyetleri
gerçekleştirilmelidir.
Siyanobakteri, makroalg ve fitoplankton çoğalması bakımından yüzme suyu
değerlendirilirken muhtemel besi maddesi kaynakları (Nitrat, fosfat ve silis),
klorofil-a, fiziksel koşulların tanımı (tabakalaşma, sıcaklık, derinlik), tür
tanımlama ve miktar belirleme ile ilgili eski bulgular değerlendirilmelidir.
Katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıkların bulunma durumu:
Yüzme suyu kalitesini ve yüzücülerin sağlığını tehlikeye atabilecek diğer atıklar
olarak katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıklardan kaynaklanan
kirliliğe yönelik görsel inceleme yapılmalıdır.
Bu incelemeler rutin mikrobiyolojik
örnekleme sırasında
yapılmalı ve
raporlanmalıdır.
Uygunsuzluk Durumları
Zorunlu sınır değerlerin aşılması sonucu uygun olmayan su durumu (sezon
sonunda sınıflandırmaya dahil edilecek olan rehber değer aşımı dışında
büyük değer artışının görülmesi durumunda)
Sezon sonunda C ve D olarak sınıflandırılan yüzme alanları
Görsel parametrelerde olumsuzlukların saptanması ve riskli olarak tespit
edildiği
durum
(görsel
olmasından
değerlendirmeyi gerektiren bir süre yoktur)
dolayı
analiz
sürecine
bağlı
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 65 / 86
Kaynağı bilinen kirlilik durumu (deniz kazası sonucu veya AAT arızası
sonucu oluşan kirlilik durumu)
Özellikle meteorolojik koşulların sonuçlarına göre tahmin edilir kirlilik durumu
Hızlı siyonobakteriyel çoğalma durumu
Uygunsuzluk durumlarının yönetiminde kısaca; Sağlık Bakanlığı ve ilgili
birimleri; yönetmelikte belirtilen parametreleri izlemek suretiyle toplum sağlığını
korumaktan, toplumu ve ilgili kurumları bilgilendirmekten ve yüzücülerin
kirlenmiş su ile olacak temaslarını engellemek için gerekli tedbirleri almaktan,
ÇŞB ve ilgili birimleri; izleme ve denetlemekten, deşarj izinlerinin takibinden ve
çevre kirliliğini önlemek için gerekli tedbirleri almak sureti ile çevrenin
korunmasını
sağlamaktan,
Yerel
İdareler,
yerel
hijyen
kurallarının
uygulanmasından ve kentesel atık sularının arıtımının sağlanmasından
sorumludur (Şekil 16).
Etkin bir yüzme suyu alanı yönetiminin yapılabilmesi için bu kurum ve
kuruluşların merkezi ve yerel ölçekte koordinasyonu ve işbirliği çok önemlidir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 66 / 86
Şekil 16. Yüzme Suyu Kalite Yönetimi ve izleme akım şeması.
2.6. Halkın Bilgilendirilmesi
AB Yüzme Suyu Direktifi (2006/7/EC) Madde 12’de yüzme suyu ile ilgili bilgilerin
halka duyurulması için gereklilikler ve halka hangi bilgilerin verilmesi gerektiği
göz önünde bulundurularak yüzme suyu profilleri ve web aracılığıyla yüzme
sezonu boyunca etkin bir şekilde yayılmasının ve bu bilgilerin yüzme suyunun
yakınında
kolayca
ulaşılabilir
bir
yerde
bulunmasının
sağlanmasını
belirtmektedir.
Halka sunulan bilgilerin ayrıntılı olmaması, fakat önemli mesajlar ve zorunlu
bilgilerin ulaştırılmasını sağlayacak kadar erişilebilir, doğru, uygun, basit ve
kolay anlaşılır olması gerekmektedir. Gerekli durumlarda, ek veya daha
karmaşık bilgiler için, insanların daha ayrıntılı bilgileri bulabileceği bağlantılara
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 67 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
referans verilebilir. Yüzme suyu bölgelerinde çok çeşitli bilgilendirme
yöntemleri kullanılabilir. Örneğin afişler, duyurular ve web siteleri vb. Bu
yöntemler çoğu durumda yeterlidir veya en küçük değişikliklerle (örneğin, yeni
profille uyumlu haritalar) ve güncellenmeleriyle yeterli olacaktır. Bununla
birlikte, halka bilgi yayma yöntemleri daima geliştirmeye uygun olmalı ve çeşitli
modern medya olanaklarından da yararlanılmalıdır. Yetkili makamlar medya ve
bilgi teknolojisindeki trend ve gelişmeleri daima yakından takip etmeli ve
gerekirse belirli zamanlarda anketler aracılığıyla sahil kullanıcılarından geri
bildirim almalıdır. Sorumlu makamlar ayrıca altyapıyı korumak ve işaretler, afiş
panoları ve duyuruların tatmin edici durumda kalmasını sağlamalıdır.
Yüzme suyu direktifi Madde 12, bilgilerin halka iki ana dağıtım yöntemi ile
sağlanmasını belirtmektedir.
Bunlar; Sahil profilleri - yüzme suyu alanında
gösterilmesi gereken bilgiler ve İnternet profilleri – İnternet üzerinden metin
veya indirilebilir pdf dosyaları olarak sağlanan bilgilerdir. Sahil profilleri - yüzme
sezonu boyunca ilgili yüzme suyunun yakınında, kolayca erişilebilen yer(ler)de
gösterilmelidir. Bu bildirimin, halkın sahillere veya yüzme suyu alanlarına
erişimi, duyuru, işaret, afiş panosu, haritalara işlenen metinler veya
bilgilendirme merkezleri aracılığıyla ilan edilmesi ile sağlanabilir. Profiller,
yüzme sularının yakınında gösterilmesi gereken temel açıklayıcı bilgilerin
bazılarının bir kaynağı olacaktır. Madde 12 (1)’in tüm gereklerinin yerine
getirilmiş olması için, sorumlu makamlarca ek bilgiler sağlanmalıdır.
İnternet profilleri (ve diğer medya teknolojileri) ile profil bilgilerini aktif bir şekilde
ve vaktinde yaymak için İnternet dahil olmak üzere uygun medya ve
teknolojilerden de yararlanılmalıdır. Bunun için örneğin, Google haritalar veya
benzer uygulamaları kullanan GIS tabanlı web siteleri kullanılarak özellikle belli
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 68 / 86
işaret ve simgelerden yararlanarak bilgileri açık ve tutarlı bir şekilde sunması
gerektiği belirtilmiştir.
İnternet web uygulamasında halkın bilgilendirilmesi
bakımından, genel açıklamaların ve temel profil özeti bilgilerinin halka ilanı
halkın bilgilendirilmesi bakımından en etkili yoldur.
Yetkili makamların elinde bulundurduğu her bir yüzme suyu kalitesi profili,
büyük miktarda veri ve başka bilgilere bağlantılar içerebilir (örneğin, SÇD
kapsamında nehir havzası planları veya etki modelleri). Halka ne kadar profil
bilgisi sağlanması gerektiğini belirlemek için aşağıdaki hususlar göz önüne
alınmalıdır:
Sahil kullanıcıları ne kadar bilgi edinmek istiyor?
Sahil kullanıcıları bilgiyi nasıl yorumlayacak ve bilgiyi ne amaçla istiyor?
Kirlilik
kaynağı
vurgulanırken
ve
özellikle
belirli
tesisler,
ticari
organizasyonlar veya çiftliklerin adları belirtilirken son derece dikkatli
olunmalıdır.
Kirlilik kaynağının tipi (noktasal veya yayılı) ve herhangi bir kirlilik olayının
yüzme suyunu ne zaman etkilemesi (kısa dönem kirlilikler) beklendiği,
önemli bilgilerde vurgulanmalıdır.
Çoğu saha için iyi bir uygulama olarak, bu bilgilerin uygun haritalarla
desteklenmesi veya haritalarda gösterilmesi tavsiye edilir.
Yüzme suyu profilleri, ayrıca internet web uygulaması üzerinden gerekirse
halkın detaylı olarak yüzme suyu bilgisini içeren 6 – 10 sayfalık profiller şeklinde
sunulabilir ve etkileşimli GIS tabanlı haritalar kullanılarak internet üzerinden
yayın yapılabilir. Hem yüzme alanına yerleştirilen bilgi levhaları hem de İnternet
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 69 / 86
üzerinden yayımlanan web uygulaması dışında halkın bilgilendirilmesi aşağıda
verilen farklı yöntemlerden de yaralanma fırsatları olabilir. Bunlar;
Elektronik mesaj panolar,
Telefon hatları – dijital mesaj sistemleri,
Metin mesajı hizmetleri,
Tatil organizasyon firmaları,
Sahil kullanıcılarına/sosyal gruplara danışma/sosyal medya
Broşürler
Yerel gazeteler
Diğer medya organları - radyo/TV Turizm ofislerinin kullanımı
2.7. AB 2006/7/EC yüzme suyu yönetmeliğine göre yüzme
sularının sınıflandırılması
Avrupa Birliği’nin yüzme sularıyla ilgili 76/160/EEC sayılı Yönergeyi ilga eden 15
Şubat 2006 tarihli ve 2006/7/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Yönergesi’nin amacı, denetleme ve sınıflandırma yoluyla deniz suyu kalitesinin
yönetimini sağlamak, gerekli kuralları koymak, kamu sağlığı ve çevrenin
korunmasını sağlamaktır. 2006/7/EC yeni yüzme suyu yönetmeliği. Madde 5’de
yüzme sularının sınıflandırılması ve kalite durumunun belirlenmesi ifade
edilmiştir. Direktif denize girme sezonu boyunca, su kalitesini iki mikrobiyolojik
sınıflandırma parametresi (bağırsak enterococci’si ve esherishia coli) ışığında
belirlemektedir.
Yönetmeliğin
EK
II
“Yüzme
suları
değerlendirme
ve
sınıflandırma”daki kriterlere uygun olarak sınıflandırılmaları ön görülmüştür.
2006/7/EC yeni yüzme suyu yönetmeliğine göre üye devletlerin çeşitli analizler
yaparak yüzme sularını kalitelerine göre sınıflandırmaları gerekmektedir. Buna
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 70 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
göre, yüzme suları “yetersiz (düşük kalite)”, “yeterli”, “iyi kalite” veya
“mükemmel” olarak sınıflandırılmaktadır (EC, 2006). 2015 yılına kadar AB
ülkelerindeki tüm yüzme sularının en az “yeterli” aşamasına getirilmesi,
“yetersiz” olarak tanımlanan sularda yüzülmemesi için gerekli önlemlerin
alınması zorunludur. Direktife göre ‘Yetersiz’ olarak sınıflandırılan her yüzme
suyu ile ilgili olarak, söz konusu yüzme suyunun sınıflandırılmasını takip eden
yüzme sezonundan itibaren aşağıdaki tedbirler uygulamaya konulmalıdır:
 yüzme yasağı veya yüzmeye karşı uyarı dahil olmak üzere, yüzücülerin
kirliliğe maruz kalmasını önlemeye yönelik yeterli yönetim tedbirlerinin
alınması;
 ‘yeterli’ kalite durumunun elde edilememesine neden olan sebeplerin tespit
edilmesi;
 kirlilik nedenlerini önleme, azaltma veya ortadan kaldırmaya yönelik yeterli
tedbirlerin alınması
 Direktifin Madde 12 uyarınca, halkın açık ve basit bir uyarı işareti ile ikaz
edilmesi ve kirlilik nedenleriyle ve yüzme suyu profiline dayalı olarak alınan
tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca Direktifin Madde 5 4b bendinde art arda beş yıl boyunca 'yetersiz'
olarak sınıflandırılan yüzme suları için kalıcı bir yüzme yasağı getirilmesi veya
yüzmeye karşı kalıcı bir uyarı yayınlanması gerektiği ifade edilmektedir.
Bununla birlikte, bir Üye Devlet 'yeterli' kalitesini elde etmenin imkansız veya
orantısız şekilde masraflı olduğuna kanaat getirdiği takdirde, bu beş yıllık süre
dolmadan da ilgili yüzme suyu için kalıcı bir yüzme yasağı getirebilir veya
yüzmeye karşı kalıcı bir uyarı yayınlayabilir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 71 / 86
Suyun durumuna ilişkin değerlendirme, dört sınıflandırma başlığı altında
(yetersiz, yeterli, iyi, mükemmel) bir araya getirilen veriler temelinde
gerçekleştirilir. Su kalitesinin kötü durumda olması, o sulara girilmesine dair
kalıcı bir yasakla sonuçlanabilir. Kirliliğin gözlemlenmesi durumunda, düzenli
bir gözden geçirme talep edilebilir ve bu kirlilik konusunda toplum
bilgilendirilir. Gerektiğinde, denize girme yasağı da konabilir. Su kalitesinin
sürekli olarak “iyi” veya “mükemmel” düzeyde olması durumunda, Üye
Devletlere ait gözlemleme yükümlülüklerinde bir azaltıma gidilebilir. Direktifte
izlenmesi öngörülen parametrelerin sınır değerlerinin daha sıkı olması ve
sınıflandırmanın iyi (good) durumunda 4 yıllık, yeterli (sufficient) durumunda
ise 3 yıllık sonuçlara göre yapılması, uyumluluk seviyesinin istatistiksel
hesaplama kullanılarak belirlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
2006/7/EC direktifine göre yüzme sularının sınıflandırılması ve kalite
durumunun belirlenmesinde üye ülkeler eski direktiften yeni direktife geçişte ve
eski direktifdeki ölçülen mikrobiyolojik parametre dönüşümlerinin yapıldığı
dönemler olarak belirlemişlerdir. “Geçiş Periyodu” olarak adlandırılan bu
periyot
2006/7/EC
değerlendirme
için
direktifine
kullanılacak
göre
yeterli
periyottur.
veri
Bu
bulunmadığında
periyotta,
ülkeler
bu
yeni
yönetmeliğe göre ilk zorunlu su kalitesi raporunda ne zaman ve nereden
başlayacağını göstermektedir. Ülkeler ilk zorunlu su kalitesi raporunu 2012
yüzme sezonunda sunmuşlardır. Bu periyodta ilk değerlendirme 2015'te
yapılabilir (Şekil 17).
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 72 / 86
Şekil 17. Yüzme suyu Direktifinde geçiş periyodunda Raporlama ve
değerlendirme yükümlülükleri
Geçiş periyodu boyunca, Intestinal enterocci (bağırsak enterekoku) ve
Escherichia coli rapor edilir fakat değerlendirme 76/160/EEC yönetmeliğine
göre yapılır (Şekil 18 ve Tablo 5).
Tablo 5. Yıllara göre geçiş dönemi.
2012
2013
İzleme
Parametreleri
EC, IE
EC, IE
2014
2015
EC, IE
EC, IE
Değerlendirme Metodu
SONUÇ
Direktif 76/160/EEC
Direktif 76/160/EEC
Raporlama 2006/7/EC
Geçiş Dönemi
Direktif 76/160/EEC
Direktif
2006/7/EC
Değerlendirme
2006/7/EC
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 73 / 86
Şekil 18. Geçiş döneminde raporlama ve değerlendirme şeması.
Şekil 18 ’e göre geçiş periyodu boyunca, 2012-2014 yılı sonuna kadar veriler
2006/7/EC yönetmeliğine göre raporlanır, fakat 76/160/EC yönetmeliğine göre
değerlendirilir. Değerlendirmede beş parametrenin (toplam koliform, fekal
koliform, mineral yağları, yüzey aktif maddeler ve fenoller) uygun/uygun değil
değerlendirmesi temel alınır. 2006/7/EC için ise, Instestinal enterococci ve
Escherichia coli parametreleri raporlanır ve izleme değerleri cfu/100 ml olarak
alınır.
Bu
durumda
parametre
ve
değer
tiplerinin
dönüştürülmesi
gerekmektedir.
Yönetmeliğe uygun parametre dönüşümleri için 2006/7/EC yönetmeliğinin 13.3
maddesinde, Escherichia coli ile fekal koliformların denk kabul edilmesini
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 74 / 86
öngörülmektedir. Aynı şekilde Intestinal enterekok ile fekal streptekok denk
kabul edilmektedir.
2006/7/EC direktifinin 13.3 maddesinde yüzme suyu izleme faaliyeti
başladığında, 76/160/EEC Direktifi uyarınca 1. paragrafa uygun olarak
Komisyona
yıllık
rapor
sunma
uygulaması,
Direktif
kapsamında
ilk
değerlendirme gerçekleştirilinceye kadar devam etmesi belirtilmektedir. Söz
konusu süre boyunca, 76/160/EEC Direktifinin ekinde yer alan 1 no’lu
parametre yıllık raporda dikkate alınmaz ve 76/160/EEC Direktifinin ekinde
yer alan 2 ve 3 no’lu parametreler Direktifin Ek I’inin A sütunundaki 2 ve 1
No'lu parametrelere denk kabul edilmesi açıklanmıştır. Yani Intestinal
enterococci (bağırsak enterekoku) ve Escherichia coli, 76/160/EEC direktifinin
ekinde belirtilen fekal streptekok ve fekal koliform için tanımlanan kılavuz ve
standartlara göre değerlendirilecektir (Tablo 6). Tablo 6’da görüldüğü gibi
76/160/EEC yönetmeliğine göre fekal streptekok için zorunlu standart
değerler belirtilmemiştir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 75 / 86
Tablo 6. Geçiş döneminde yüzme suyu kalitesinin değerlendirilmesi için
parametre dönüşümü ve Direktif 76/160/EEC uyarınca ilgili sınıflandırma
standartları
Direktif 2006/7/EC
Direktif 76/160/EC
Denk
Parametre
Kılavuz
Değerler
Zorunlu
Değerler
Minimum
örnekleme
sıklığı
3. Fekal
Streptekok/100
ml
100
-
2
100
2000
1
Parametre
1. Instestinal
enterococci
(Bağırsak
Enterekoku )
(cfu/100 ml)
2. Escherichia coli
2. Fekal
Koliform /100
ml
Geçiş periyodunda yüzme sularının sınıflaması ve kullanılacak data setiyle
alakalı olarak ülkeler 2006/7/EC’ye göre yüzme sularını değerlendirmek için
önce gerekli data setini geçiş dönemi kurallarına uygun olarak derlemişlerdir.
Böylece ülkeler yüzme sularının sınıflamasını 2006/7/EC direktifinde E.coli ve
intestinal
enterokok
için
tanımlanmış
konsantrasyonlarına
dayanılarak
raporlamışlardır. Geçiş döneminde ülkeler 2009 sezonu dahil raporlamalarında
sonuçları aşağıdaki kategorilerde sınıflamışlardır
(http://ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/report2011/);
Sınıf CI: E.coli için 76/160/EEC direktifinin zorunlu değeri ile uyumlu ancak
E.coli ve intestinal enterekok (bağırsak enterekoku) için direktifin kılavuz değeri
ile uyumlu değil,
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 76 / 86
Sınıf CG: E.coli için 76/160/EEC direktifinin zorunlu değeri ile ve E.coli ve
intestinal enterekok (bağırsak enterekoku) için direktifin daha katı kılavuz
değeri ile uyumlu,
Sınıf NC: E.coli için 76/160/EEC direktifinin zorunlu değeri ile uyumlu değil,
Sınıf B: Sezon boyunca veya geçici olarak kapalı veya yasaklanmış
Sınıf NF: Yetersiz örnekleme,
Sınıf NS: Örneklenmemiş
2006/7/EC Direktifinin Madde 4.3’e göre değerlendirme periyodu için yüzme
suyu kalitesi değerlendirmesinin en az 16 örnek üzerinden yapılması gerektiği
belirtilmiştir. EK IV’de belirtilen özel durumlardan birine sahipse 12 örnek
üzerinden de değerlendirme yapılabilmektedir. Bu özel durumlar;
yüzme sezonu 8 haftayı aşmıyorsa veya
bölge özel coğrafi bir duruma sahipse
Yüzme sezonu 8 haftayı aşmıyorsa minimum örnek sayısı 8 olabilir.
2006/7/EC direktifi EK IV’e göre her yüzme sezonu başına en az dört örnek ve
her yüzme sezonu başlangıcının hemen öncesinde bir örnek alınmasını
önermektedir. Ayrıca örnek alma tarihleri yüzme sezonuna yayılmalı ve örnek
alma aralıkları 1 ayı kesinlikle geçmemelidir. Yeni yüzme suyu direktifi üye
ülkelerin yüzme sezonu başlamasından kısa bir süre önce örneklemeye
başlamalarını gerektirir. Raporlamalarda eski direktife göre değişiklik gereken
bazı
durumlarda
örnekleme
sıklığı
yetersiz
ve/veya
bazı
bölgelerde
örneklemenin geç bir başlangıç tarihinde olması gibi durumlarda bu
uygulanmamıştır.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 77 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
2006/7/EC Direktifine göre Değerlendirme
Avrupa Birliği komisyonu ülkelerin 2006/7/EC’ye göre raporlama sisteminde
aşağıdaki bilgilerin olmasını istemiştir;
- Yüzme suyu alanının tanımlanması,
- Yüzme alanı ile ilgili gerekli bilgiler,
- Yüzme sezonunun bildirilmesi,
- Örnekleme sonuç tabloları.
Komisyon üye ülkelerden 2006/7/EC Direktifine göre aşağıdaki parametreleri
raporlamalarını istemiştir:
Intestinal enterococci
Escerichia coli
Son değerlendirme dönemi ise son dört yüzme sezonunu göstermelidir.
Durum değerlendirme için hesaplama yüzdelik değerlendirmeye dayalıdır.
Yüzdelik, İlgili sınırın altında belirli bir miktardaki gözlem hatasının olduğu
değişken değerdir. Yönetmelikte sınır değerler iç sular ile kıyı ve geçiş suları
için ayrıdır. Yeterli kalite standartları için 90 yüzdelik değerlendirmeye,
mükemmel ve iyi kalite için standartlar 95 yüzdelik değerlendirmeye
dayanmaktadır. 95. yüzdelik dilim ortalama kirlilik miktarını bulmak için
uygulanan bir metottur. Yüzme Suyu numune sonuçları açısından bu değer,
sonuçların %95’inin limit değere eşit veya limit değerden az olduğunu gösterir.
Standartlar %5’ten daha az bir oranın bu değerleri aşabileceğini gösterir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 78 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Yüzdelik hesabı ile değerlendirme;
Yüzme suyundan elde edinilen mikrobiyolojik verilerin log10 normal olasılık
yoğunluk fonksiyonunun yüzde değerlendirmesine dayalı olarak aşağıdaki gibi
hesaplanır;
Değerlendirilecek veri dizinindeki tüm bakteriyel sayım sonuçlarının log10
değerini alınır. Sıfır değeri kullanılamaz bunun yerine kullanılan analitik
yöntemin asgari tespit sınırının log10 değeri alınır. Bu genellikle 1 değeri (veya
mümkün olan minimum değer) ile değiştirilmelidir.
log10 değerlerinin aritmetik ortalaması hesaplanır (μ)
log10 değerlerinin standart sapması hesaplanır (σ)
Üst 95. ve üst 90 yüzdelik dilim şu işlemlerle bulunur:
 Verilerin olasılık yoğunluk fonksiyonunun yüzde 90’lık dilimin üst noktası (üst
90-yüzdelik noktası) aşağıdaki eşitlikten elde edilir:
üst 90 yüzdelik = antilog (μ + 1,282 σ)
 Verilerin olasılık yoğunluk fonksiyonunun yüzde 95’lik dilimin üst noktası (üst
95-yüzdelik noktası) aşağıdaki eşitlikten elde edilir:
üst 95 yüzdelik = antilog (μ + 1,65 σ)
Sonuç değer verilen limit değerler içinde olmalıdır
‘Daha kötü’, daha yüksek konsantrasyonda cfu/100 ml olarak ifade
edilen değerleri belirtir.
‘Daha iyi’, daha düşük konsantrasyonda cfu/100 ml olarak ifade edilen
değerleri belirtir.
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 79 / 86
Yüzme sularının hesaplanan %95 ve %90 değerlerinin Tablo 7’deki standart
değerlere göre değerlendirilebilmesi için Tablo 8 ve Tablo 9 kullanılır.
Tablo 7. 2006/7/EC yönetmeliğine göre iç sular, kıyı ve geçiş suları için yüzme
suyu sınıflandırma kriterleri.
İÇ SULAR
A
B
Mükemmel kalite
Parametre
Bağırsak enterokokları (cfu/100
C
İyi kalite
D&
Yeterli
200 (*)
400 (*)
330 (**)
500 (*)
1 000 (*)
900 (**)
C
D&
ml)
Escherichia coli
(cfu/100 ml)
(*) 95-yüzdelik değerlendirmeye göre
(**)90-yüzdelik değerlendirmeye göre.
KIYI VE GEÇİŞ SULARI
A
Parametre
B
Mükemmel kalite
Bağırsak enterokokları (cfu/100 100 (*)
İyi kalite
Yeterli
200 (*)
185 (**)
500 (*)
500 (**)
ml)
Escherichia coli
250 (*)
(cfu/100 ml)
&
Son değerlendirme dönemine ait yüzme suyu kalite verileri grubundaki mikrobiyolojik
sayıma yönelik yüzde değerleri, Yönetmelik Ek I’deki tabloda verilen ‘yeterli’ olarak
belirtilen değerlerden daha kötü olan yüzme suları için ‘yetersiz’ sınıflandırılması yapılır
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 80 / 86
Tablo 8. IE ve EC parametreleri için 2006/7/EC yüzme suyu yönetmeliği
standart değerlerine göre kalite değerlendirme tablosu.
üst 95 yüzdelik IE
antilog(µ+1,65σ)
üst 90 yüzdelik IE
antilog(µ+1,282σ)
IE 95%≤100
IE 95%>100 and IE 95% ≤ 200
IE 95% >200 and IE 90% ≤185
IE 90% >185
Mükemmel kalite
İyi kalite
Yeterli kalite
Düşük kalite
üst 95 yüzdelik EC
antilog(µ+1,65σ)
EC 95%≤250
EC 95%>200 and EC 95% ≤500
EC 95% >500 and EC 90% ≤500
üst 90 yüzdelik EC
antilog(µ+1,282σ)
Mükemmel kalite
İyi kalite
Yeterli kalite
Düşük kalite
EC 90% >500
Tablo 9. IE ve EC parametrelerine göre yüzme suyu sınıflaması değerlendirme
matriks tablosu.
KALİTE SINIFI
PARAMETRE
IE
EC
Mükemmel
İyi
Yeterli
Yetersiz
Mükemmel
Mükemmel
İyi
yeterli
Yetersiz
İyi
İyi
İyi
Yeterli
Yetersiz
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Yetersiz
Yetersiz
Yetersiz
Yetersiz
Yetersiz
*Sezon
boyunca
kapatılmalı
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 81 / 86
Örnek hesaplama;
İL
İLÇE
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
YÜZME
ALANI
ADI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
ÖRNEKLEME
TARİHİ
Instestinal
enterococci
(IE)
Escherichia
coli (EC)
17.05.2010
0
50
01.06.2010
0
7
15.06.2010
20
6
29.06.2010
90
110
13.07.2010
0
4
27.07.2010
20
3
10.08.2010
0
6
24.08.2010
200
3
14.09.2010
0
0
21.09.2010
0
16
05.10.2010
0
0
19.10.2010
0
3
05.05.2011
0
50
18.05.2011
0
2
02.06.2011
0
0
16.06.2011
0
5
30.06.2011
0
0
14.07.2011
0
4
28.07.2011
20
5
10.08.2011
0
6
07.09.2011
20
0
14.09.2011
100
0
(IE)
(EC)
log 10
(cfu+1)
log 10
(cfu+1)
0,00
1,71
0,00
0,90
1,32
0,85
1,96
2,05
0,00
0,70
1,32
0,60
0,00
0,85
2,30
0,60
0,00
0,00
0,00
1,23
0,00
0,00
0,00
0,60
0,00
1,71
0,00
0,48
0,00
0,00
0,00
0,78
0,00
0,00
0,00
0,70
1,32
0,78
0,00
0,85
1,32
0,00
2,00
0,00
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 82 / 86
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
ADANA CEYHAN
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
INCIRLI
PLAJI
28.09.2011
30
6
12.10.2011
90
11
14.05.2012
20
4
04.06.2012
18
0
04.06.2012
18
0
11.06.2012
80
0
11.06.2012
80
0
25.06.2012
100
5
09.07.2012
160
0
23.07.2012
0
0
30.07.2012
600
85
09.08.2012
115
31
27.08.2012
28
0
11.09.2012
20
0
24.09.2012
500
29
15.10.2012
280
17
18.10.2012
30
0
18/04/2013
2
10
06/05/2013
31
360
16/05/2013
0
0
17/06/2013
110
40
15/07/2013
96
400
19/09/2013
13
140
02/10/2013
3
40
30/10/2013
19
20
1,49
0,85
1,96
1,08
1,32
0,70
1,28
0,00
1,28
0,00
1,91
0,00
1,91
0,00
2,00
0,78
2,21
0,00
0,00
0,00
2,78
1,93
2,06
1,51
1,46
0,00
1,32
0,00
2,70
1,48
2,45
1,26
1,49
0,00
0,48
1,04
1,51
2,56
0,00
0,00
2,05
1,61
1,99
2,60
1,15
2,15
0,60
1,61
1,30
1,32
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Güncelleştirme Sayısı: 00
Sayfa/Toplam Sayfa: 83 / 86
arithmetic
mean (µ) IE
1,08
standard
deviation (σ)
IE
arithmetic
mean (µ) EC
0,92
standard
deviation (σ)
EC
0,81
0,75
upper 90
percentile IE
upper 95 percentile
IE
antilog(µ+1,282σ) antilog(µ+1,65σ)
182
396
upper 90
percentile EC
antilog(µ+1,282σ)
60
upper 95 percentile
EC
antilog(µ+1,65σ)
112
2006/7/EC’ye
göre IE sınıfı
Yeterli
2006/7/EC’ye
göre EC sınıfı
Mükemmel
2006/7/EC’ye göre
IE sınıfı
2006/7/EC’ye göre
EC sınıfı
Matriks tablosuna göre
nihai kalite sınıfı
Yeterli
Mükemmel
Yeterli
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 84 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
3. YARARLANILAN KAYNAKLAR
Avaz, G., Tüfekçi V., Tüfekçi., H., vd. (2011).Türkiye Kıyılarında Kentsel Atıksu
Yönetimi: Sıcak Nokta ve Hassas Alanların Yeniden Tanımlanması: Atık
Özümseme Kapasitelerinin İzleme Modelleme Yöntemleriyle Belirlenmesi ve
Sürdürülebilir Kentsel Atıksu Yatırım Planlarının Geliştirilmesi Projesi (SINHA,
2008-2011)” Proje Ortakları: TÜBİTAK MAM, ODTÜ DBE, DEÜ DBTE,
106G124 No.lu TÜBİTAK KAMAG 1007 Projesi, Müşteri: T.C. Çevre ve Orman
Bakanlığı, Gebze/KOCAELİ.
Ayaz vd., 2014. (HKEP), Havza İçin Havza Koruma Eylem Planları (HKEP)
Hazırlanması (2009-2010), TÜBİTAK MAM, Müşteri: T.C. Çevre ve Orman
Bakanlığı, Gebze.
Beken ve diğ., 2013, Deniz ve Kıyı Suları Kalite Durumlarının Belirlenmesi ve
Sınıflandırılması Projesi,2013 (DeKos)
Best Practice Guidance (BPG), 2009. European Commission Bathing Water
Profiles: Best Practice and Guidance, Regulatory Committee under Directive
2006/7/EC ('Bathing Water Committee') on 9 December 2009.
European Commission (EC) (2006). Directive 2006/7/CE of the European
Parliament and of the Council of 15 February 2006 concerning the management
of bathing water quality and repealing Directive 76/160/EEC. CE, Brussels.
European Economic Commission (EEC) (1976). Council Directive 76/160/EEC
of 8 December 1975 concerning the quality of bathing water. EEC, Brussels.
EC, 2003a. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive
(2000/60/EC). Guidance Document No 3. Analysis of Pressures and Impacts
Produced by Working Group 2.1 – (IMPRESS).
EC, 2003b. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive
(2000/60/EC). Guidance Document No 4 Identification and Designation of
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 85 / 86
Güncelleştirme Sayısı: 00
Heavily Modified and Artificial Water Bodies Produced by Working Group 2.2 –
(HMWB)
EC, 2003c. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive
(2000/60/EC). Guidance Document No 5. Transitional and Coastal Waters –
Typology, Reference Conditions and Classification Systems Produced by
Working Group 2.4 – (COAST)
http://www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathingwater/bathing-water-data-viewer
http://ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/report2011/
Lipp, E.K., Farrah, S.A. and Rose, J.B. 2001. Assessment and impact of
microbial fecal pollution and human enteric pathogens in a coastal community.
Marine Pollution Bulletin 42(4): 286-293.266-276.
Lipp, E.K., Jarell, J.L., Griffin, D.F., Lucasik, J., Jacukiewicz, J. and Rose,
J.B.2002. Preliminary evidence for human fecal contamination in corals of the
Florida Keys, USA Marine Pollution Bulletin 44: 666-670.
Telli - Karakoç F., vd. 2007, 2008, 2009, 2010. Acil Müdahale Merkezlerinin
Oluşturulması ve Muhtelif Denizlerimizde Mevcut Durumun Tespiti için Fizibilite
Çalışması projesinin (AMM) 10 farklı iş paketi raporları, Gebze, KOCAELİ.
“Yüzme Suyu kalitesi Yönetmeliği” (2006) (09.01.2006 tarih ve 26048 sayılı
Resmi gazete).
Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu
Sayfa/Toplam Sayfa: 86 / 86
4. EK: PLAJ PROFİL ÖRNEĞİ
Güncelleştirme Sayısı: 00
Patlıcanlı Plajı Yüzme Suyu Profili
TR4804055 / Muğla
Genel Kimlik Bilgileri
Yüzme Suyunun Tanımı
Yüzme Suyu Adı
Patlıcanlı Plajı
Patlıcanlı Plajı Muğla İli'nin Fethiye İlçesi'ne bağlıdır. 2009
yılında yüzme suyu olarak tanımlanmıştır.
Yüzme Suyu Kimlik Kodu
TR4804055
Kumsal alanı 4322 m2'dir. Plaj su hattı uzunluğu 112 m'dir.
Bağlı Bulunduğu İl / ilçe
Muğla / Fethiye
En geniş kumsal derinliği 1 m'dir.
Yüzme Suyu Belirlenme Yılı
2009
Kıyı bölgesi doğaldır. Çakıllı kıyı tipi mevcuttur.
Tipi / Bölgesi
Akdeniz
Mavi Bayrak
Yok
Ulaşılabilirlik durumu kolay olup, ulaşım karayolu / toplu
taşıma,karayolu / özel araç ile yapılmaktadır.
Yüzme Sezonu
Mayıs-Ekim
Yüzme sezonu mayıs-ekim ayları arasıdır.
Sorumlu Otorite
Fethiye Belediyesi
Plaj İşletmesi Türü
Halk Plajı
Kumsal eğimi hafif eğimli bir yapıdadır.
Suyun rengi genellikle mavidir. Su berraktır.
Yüzme suyunun ortalama derinliği 1,50 m, maksimum derinliği
10 m'dir.
İletişim
Plaj Çevresi Bitki Örtüsü ve Korunan
Alanlar
Kumsal gerisi doğal ormanlık bölgedir.
Plaj Konumu (N 36.640968, E 29.094 - N 36.64045, E 29.094299)
Güncelleme Bilgileri
Güncelleme Sayısı
Güncelleme Tarihi
Bir Sonraki Güncelleme Tarihi
Güncellemeyi Yapan Kurum
00
03/06/2014
-
TÜBİTAK-MAM/ÇTÜE
1/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Meteorolojik Özellikler
Akdeniz iklimi özelliği görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yıllık sıcaklık ortalaması 18°C'dir. Yaz sıcaklığı güneş
ışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 34-45 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir.
Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Yağış rejimi
düzensizdir.
Yıllık ortalama yağış 1196 mm'dir. Yağışlı ay aralığı ekim-nisan ayları arası iken, en yağışlı aylar kasım-aralık-ocak, en az yağışlı aylar temmuzağustos aylarıdır. Güneşli ay aralığı mayıs-eylül arası iken, ortalama güneşli gün sayısı 203 gündür. Yıllık ortalama sıcaklık 15,10 °C,
maksimum sıcaklık 41,40 °C'dir. Hakim rüzgar yönü kuzeydoğu ve rüzgarlı aylar kasım-aralık-ocak aylarıdır. Maksimum rüzgar hızı 107,90
km/s'dir. Bölgede ortalama yaz ayları deniz suyu sıcaklığı 25,18 °C'dir.
Plaj Bilgileri
Aktiviteler
Plaj İşletmesi
Yok
Yapılan Su Sporları
Yok
Plaj İşletmesi Türü
Halk Plajı
Yapılan Plaj Sporları
Yok
İşletmeci
Sosyal Tesis
Tuvalet Sayısı
0
Engelli Tuvalet Sayısı
0
Duş Sayısı
0
Şezlong Sayısı
0
Plaj Temizlik Durumu
Yetersiz
Gezinti Amaçlı Tekne
Yok
Güvenlik Bilgisi
Cankurtaran Sayısı
0
Duba Sayısı
0
Uyarı Levhaları
İçme Suyu Kaynağı
Evcil Hayvan Girişi
Yok
Otopark
Yok
Ulaşılabilirlik
Ziyaretçi Bilgileri
Ortalama Yüzücü Sayısı
10
Maksimum Yüzücü Sayısı
30
En Yoğun Aylar
Temmuz-Ağustos
2/ 9
En Yakın Havaalanı
Dalaman Havalimanı
Ulaşım Durumu
Kolay
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Kirlilik Bilgileri
Katı Atık Durumu
Yüzme Alanı Kıyı Tesisleri / Yapıları
Çöp Kutuları
Yok
Balıkçı Barınakları
Yok
Çöplerin Bertarafından
Sorumlu Kurum
Yok
Yolcu Limanı
Yok
Yük Limanı
Yok
Çöplerin Toplanma Sıklığı
Haftada 2-3 gün
Yat Limanı
Yok
Geri Dönüşüm Ünitesi
Yok
Roro Limanı
Yok
Plaj Temizlik Durumu
Yetersiz
Dolum Tesisi / Rafineri
Yok
Tersane
Yok
Noktasal Kirlilik Kaynakları
Arıtım Durumu
Üçüncül Arıtma
Yayılı Kirlilik Kaynakları
Arıtım Türü
Yağmur Suyu Toplama Durumu Ayrık Sistem
Paket Arıtım Durumu
Kanalizasyon Şebekesinin
Olmadığı Deşarj
Sızdırmalı Foseptik
Gözleme Dayalı Tespitler
Yağ Dökülmesi
Yok
Köpük Oluşumu
Yok
Makroalg
Yok
Fitoplankton / Siyanobakteri
Çoğalması
Akashiwo sanguinea ,
Dinophysis acuta /
Karayolu Yüzey Akışı Toplama
Durumu
Drene ediliyor
Yüzme Alanına Nehir / Dere
Girişi
Yok
Bulunduğu Havza
Havza Haritası
Bulunduğu Havza: Batı Akdeniz Havzası
Batı Akdeniz Havzası'nın toplam alanı; yapay alanlar, tarımsal
alanlar, orman ve yarı doğal alanlar, ıslak alanlar ve su yüzeyleri
dahil olmak üzere 21.223 km2 olup; havza izdüşümü alanının Türkiye
izdüşümü alanına oranı % 2.7 kadardır. Batı Akdeniz Havzası'nda
yer alan kirletici kaynaklar genel olarak şu şekilde listelenebilir:
Arıtılmamış evsel atıksuların alıcı ortamlara deşarj,
Düzensiz depolama alanlarından kaynaklanan sızıntı suları,
Zeytinyağı karasuları, tarım ve hayvancılık faaliyetleri,
Su ürünleri yetiştiriciliği,
Kentleşme ve yaz/kış nüfuslarının farkının fazla olması.
3/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Su Kalitesi Değerlendirilmesi
2006/7/EC yönetmeliğine uygun olarak ilgili yüzme sezonu ve öncesindeki üç yüzme sezonuna yönelik yüzme suyu kalite verileri esas
alınarak Yüzme suları, "mükemmel", "iyi kalite", "yeterli" ve "yetersiz (düşük kalite)" olarak sınıflandırılmıştır. Her yıl Mayıs – Ekim arası
dönemde iki ha a aralıklarla Sağlık Bakanlığı Türk Halk Sağılığı Kurumu tarafından analiz edilen son dört yıla ait sonuçlar kullanılmış olup,
Intestinal enterococci (bağırsak enterekoku) ve Escherichia coli, 76/160/EEC direktifinin ekinde belirtilen ve denk kabul edilen Fekal
streptekok ve Fekal koliform için tanımlanan klavuz ve standartlara göre değerlendirilmiştir.
Patlıcanlı Plajı'nın son dört yıla ait sonuçlarına göre kalite sınıfı değerlendirmeleri aşağıda verilmiştir.
Su Kalitesi Sonuç Tablosu
Ulusal Sınıflama Sonucu
(76/160/EEC)
2010
İyi
2011
İyi
2012
İyi
2013
Mükemmel
2006/7/EC (95
yüzdelik ve 90
yüzdelik
değerlendirmeye
göre)
Sonuç
Son dört yıla ait yüzme suyu kalite verilerine göre Patlıcanlı Plajı su
kalitesi iyi kalitedir.
İyi
* Değerlendirmeler THSK değerlendirmeleridir.
Su kalitesi Değerlendirme Kategorisi ve Oluşabilecek Riskler Anahtar Tablosu (WHO, 2003)
100 ml'de bulunan Interstinal
enterococcii sayısının %95'lik değer
Kategori
Maruz kalındığında olabilecek riskler
≤ 40
A
Gastrointeresit (GI) hastalık riski <%1 altında
<%0,3 AFRI (akut ateşli solunum yolu hastalığı) riski
41 - 200
B
% 1-5 GI hastalık riski
%0,3-1,9 AFRI riski
201 - 500
C
% 5-10 GI hastalık riski
%1,9-3.9 AFRI riski
> 500
D
>%10 GI hastalık riski
>% 3.9 AFRI riski
Su Çerçeve Direktifine (SÇD) (2000/60/EC) Göre Ekolojik Durum Değerlendirmesi
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın desteğiyle TÜBİTAK-MAM tarafından gerçekleştirilen DeKos projesi kapsamında 2011 yılı "Bütünleşik İzleme"
sonuçları kullanılarak kıyı suları için belirlenen 3 biyolojik kalite elemanı olan fitoplankton/klorofil-a, makroalg ve bentik omurgasızlara
yönelik ekolojik değerlendirme sonuçlarına göre Patlıcanlı Plajı, SÇD'ye uygun yeterli verisi olmadığından SÇD kapsamında
sınıflandırılamamıştır.
4/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Risk Oluşturabilecek Faaliyetler
İnsan Sağlığı Riski Değerlendirmesi
(WHO,2003)
Kıyı Tesisi Yat Limanı
Yok
Yok
Mikrobiyal Kirlilik 95 Yüzdelik
Durumu (IE)
66,45412240
Kıyı Tesisi Liman
Kıyı Tesisi Balıkçı Barınağı
Yok
Kategori
B
Yüzme Alanına Nehir / Dere
Girişi
Yok
Su kalitesi Durumu
İyi
Yüzme Suyu Alanı Risk Değerlendirmesi
Kentsel AAT Türü
Genel Risk Değerlendirmesi
Bölge İsmi
75
Plaj Adı
Patlıcanlı Plajı
Plaj Kodu
TR4804055
İl / İlçe / Belediye
Muğla / Fethiye / Fethiye
Belediyesi
KAAT Durumu
Üçüncül Arıtma
Deşarj Tipi
Akarsu
Su Değişim Kapasitesi
Zayıf
Yüzme Suyu Alanı Risk Durumu Orta Riskli
Risk Sonuç Değerlendirmesi
Sıhhı Tetkik sonucunda deniz suyunun potansiyel kirlilik kaynaklarıyla kirlenme risk durumu “orta riskli” durumdadır.
Risk değerlendirmesi sırasında yüzme alanına etki edebilecek baskı türleri aşağıda belirtilmiştir. WHO'nun yayınladığı "Safe Recreational
Water Environment (Eğlence İçin Güvenilir Su Çevresi)" adlı rehber dokumanında yüzme suyunda insan sağlığını etkileyebilecek risklere göre
su kalitesi kategorileri WHO 2003 anahtar tablosuna göre tanımlanmıştır.
5/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
İzleme Stratejisinin Belirlenmesi
Yüzme alanlarının risk durumuna ve su kalitesi durumuna göre uygulanacak eylem planları aşağıdaki Risk eylem anahtar tablosunda
gösterilmiştir.
RİSK EYLEM ANAHTAR TABLOSU
RİSK DURUMU
SU KALİTESİ DURUMU
Mükemmel
İyi
Yeterli
Yetersiz
Risk Yok
Kalite değişirse profil
güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli / Baskılar gözden geçirilmeli /
4 yılda bir profil
Eylem planı oluşturulmalı /
güncelleme)
3 yılda bir profil
güncellenmeli/
Baskılar gözden geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı veya
yeni baskı türünün tespiti) /
İzleme noktası gözden
geçirilmeli / 2 yılda bir profil
güncellenmeli
Az Riskli
Baskılar gözden geçirilmeli / Baskılar gözden geçirilmeli / Baskılar gözden geçirilmeli /
3 yılda bir profil
3 yılda bir profil
Eylem planı oluşturulmalı /
güncellenmeli
güncellenmeli
2 yılda bir profil
güncellenmeli/
Baskılar gözden geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı veya
yeni baskı türünün tespiti) /
İzleme noktası gözden
geçirilmeli / Kısa vadede
Önlem alınmalı 2 yılda bir
profil güncellenmeli
Orta
Riskli
Baskılar gözden geçirilmeli
/ Eylem planı oluşturulmalı
/ 2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli
/ Eylem planı oluşturulmalı
/ 2 yılda bir profil
güncellenmeli/
Baskılar gözden geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı veya
yeni baskı türünün tespiti) /
İzleme noktası gözden
geçirilmeli / Kısa vadede
Önlem alınmalı 2 yılda bir
profil güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı veya
yeni baskı türünün tespiti) /
İzleme noktası gözden
geçirilmeli / Kısa vadede
Önlem alınmalı 2 yılda bir
profil güncellenmeli
Riskli
Baskılar gözden geçirilmeli /
Eylem planı oluşturulmalı /
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli /
Eylem planı oluşturulmalı /
2 yılda bir profil
güncellenmeli/
Baskılar gözden geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı veya
yeni baskı türünün tespiti) /
İzleme noktası gözden
geçirilmeli / Kısa vadede
Önlem alınmalı 2 yılda bir
profil güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli /
Acil önlem alınmalı /
İzlenmeli
Çok
Riskli
Baskılar gözden geçirilmeli /
Eylem planı oluşturulmalı /
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli /
Eylem planı oluşturulmalı /
2 yılda bir profil
güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli
(Tanımlanmamış baskı veya
yeni baskı türünün tespiti) /
İzleme noktası gözden
geçirilmeli / Kısa vadede
Önlem alınmalı 2 yılda bir
profil güncellenmeli
Baskılar gözden geçirilmeli /
Acil önlem alınmalı /
İzlenmeli
Patlıcanlı Plajı, için risk durumu ve su kalitesi değerlendirme sonuçlarına göre baskılar gözden geçirilmeli / eylem planı oluşturulmalı / 2 yılda
bir profil güncellenmeli/dir.
Patlicanli Plaji risk çalışması sonucu "Orta Riskli" bir plaj olarak belirlenmiştir. Plajın bulunduğu bölge itibariyle su değişim kapasitesi zayıf,
plaj kullanım yoğunluğu az olup, bölgede az yoğun sanayi tesisleri ve az yoğun kıyı tesisleri bulunmaktadır. Plajın bulunduğu bölgede
kentsel atıksu arıtma tesisi (KAAT) yeterli ve havzadan gelen kirlilik yükleri azaltılmalıdır.
6/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Siyanobakteri ve alglerde İzleme ve Değerlendirme stratejisi
Riskli ve çok riskli plajlar için su kalitesinin de yetersiz olduğu durumlarda yüzme alanının ötrofikasyon açısından da değerlendirilerek
ortamda herhangi bir siyanobakteri ve alg/fitoplankton aşırı artışının olup olmadığı tespit edilmelidir. Olası bir siyanobakteri aşırı artışında
yapılacak herhangi bir acil müdahale bulunmamakla beraber, plajın derhal kullanıma kapatılması gerekmektedir. Bu esnada önemli olan,
varsa mevcut kirlilik girdilerinin acilen kesilmesi sağlanmalıdır. Siyanobakteriyel aşırı artışlarının bu tip girdilerin kesilmesinin akabinde son
bulması beklenmemelidir. Örneğin, uzun süre fosfor kaynaklı atıklara maruz kalmış, su değişiminin kısıtlı olduğu bölgelerde ortam
sedimanında birikmiş besin tuzunun salınmaya devam etmesi sebebiyle ortamın siyanobakterilerden arınması ancak uzun zaman sürecinde
sağlanabilmektedir. Dolayısıyla siyanobakteri artışlarına karşı alınabilecek en önemli önlem, havza bazındaki ötrofikasyon önlemlerinin her
zaman dikkate alınmasıdır.
Aşırı alg/fitoplankton veya siyanobakteri artışlarında izlenecek yöntem:
Alg/siyanobakteri patlama riski yüksek olan alanlarda öncelikle köpük vs. incelemesi yapılmalıdır. Suyun görünürlüğü 1 m'nin altında
ise siyanobakteri/fitoplankton örneklemesi ile mikroskop incelemesi yapılmalı aynı zamanda su örneğinde klorofil-a (Kl-a)
ölçülmelidir. Kl-a miktarı 10 µg/L üstündeki örneklerde toksin analizi yapılmalıdır.
Bazı durumlarda uydu görüntüleri izlemenin bir parçası olarak kullanılabilir.
Mikroskop incelemesinde siyanobakterinin tespit edilmesiyle halkın bilgilendirilmesi gereklidir.
Siyanobakteri patlamasının olduğu yerlerde toksin analizi yapılması gerekli olduğunda plajın kullanıma kapatılması ve gerekli uyarı
levhalarının asılması zorunludur.
Ayrıca potansiyel olarak etkilenen alanlar için uyarı levhalarında aşağıdaki uyarılar yer
almalıdır:
Hem denizde hem de plajda, görünür yoğunlukta alg veya köpük oluşumunun fark edildiği alanlardan uzak durun.
Doğrudan temas ve ciddi miktarda yutma yüksek sağlık riski içermektedir.
Sahilde, herhangi bir alg birikiminin görüldüğü alanlarda oturmayın.
Yelkenli ya da dalma gibi aktivitelerde bu tip bir durumla karşılaşırsanız sudan çıkıp derhal üstünüzdekileri çıkarın.
Kıyıya çıkar çıkmaz yıkanın ve tüm giysi ve ekipmanlarınızı yıkayın.
Herhangi bir rahatsızlık hissetiğiniz anda en yakın sağlık kuruluşuluna başvurun.
Köpük oluşumu veya alg patlamasının görüldüğü alanlarda derhal aşağıdaki iletişim bilgilerine ulaşın.
Yüzme alanları siyanobakteri izleme karar şeması
7/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Kısa dönem kirlilikler ve sorumlu kurumlar
Yayılı kirlilik kaynakları veya yağmur kökenli kısa süreli kirlilik olaylarından kaynaklanan taşmalar, su kalitesi için tehdit oluşturmaktadır. Kısa
Süreli Kirlilik; Yüzme suyu direktifine göre; nedenleri açık bir şekilde tespit edilebilen, yüzme suyu kalitesi ilk kez etkilendikten sonraki
yaklaşık 72 saat boyunca yüzme suyu kalitesini etkilemesi normal şartlarda beklenmeyen ve yetkili makamın Direktifin Ek II'de belirtilen
şekilde ilgili öngörücü ve giderici usulleri belirlediği mikrobiyolojik kirlenme anlamındadır. Kısa süreli kirlilik olaylarının nedenleri (fırtına,
yoğun yağışlar, ve herhangi bir nedenle meydana gelen ani deşarjlar) açıkça belirlenmeli ve yetkililer tarafından gerekli acil durum planları
yapılmalıdır.
Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği'nde yüzme alanlarının izlenmesi, denetlenmesi ve bu alanların kirliliğinin önlenmesine yönelik olarak yetkili
otoriteler tanımlanmıştır. Yüzme sularının kalite kriterlerinin bozulmasına neden olan faaliyetler için uygulanacak yaptırımlar 2872 sayılı
Çevre Kanununda belirtilmiştir.
Belediyeler, yerel hijyen kurallarının uygulanmasından ve kentsel atıksuların arıtımının sağlanmasından sorumlu kurum olduğundan, yüzme
alanlarıyla ilgili yapılacak faaliyetlerde belediyeler yüzme suyu alanının kapatılması ve açılması kararının uygulanmasından sorumludur.
Patlıcanlı Plajı'nda herhangi bir kirliliğin tespit edilmesi durumunda Fethiye Belediyesi aranmalıdır. Ayrıca Fethiye Belediyesi tarafından kitle
iletişim araçları ile halk bilgilendirilmelidir.
Kirlilik durumlarında, sorumlu Belediye, İl Çevre ve Şehircilik, İl Sağlık Birimleri ve Sahil güvenlik bilgilendirilir. Kirlilik türüne göre, bu
birimlerin sorumlu personeli tarafından saha tetkik ve numune alma işlemleri yapılır. Kirliliğin türü ve öngörülen temizlenme süresi ile ilgili
açıklamalar plaj bilgi levhalarında ve uyarı levhalarında duyurulur. Kirliliğin ortadan kalktığına dair analiz sonuçları görülene dek sahil
kullanıma kapatılır. Birbirini izleyen üç numune analizinin sonuçları ulusal düzenlemelerle belirlenen kalite standartlarını karşıladığı
takdirde, sahil yeniden yüzmeye açılır. Kirliliğin önlenmesi ve analiz işlemleri sonrasında deniz suyunun kalite standartlarını karşılamaması
durumunda söz konusu kirlilik uzun-süreli kirlilik olarak kabul edilir. Bu durumlarda sahil uzun süreli olarak kapatılır ve sahile uyarı
işaretleri yerleştirilir.
Kısa dönem kirlilik tespiti ve sonrasında halk
sağlığının korunmasında atılacak adımlar ve
sorumlular tablosu
Olay adımları
İlgili / Sorumlu Kurum/
Kurumlar
Kısa dönem kirlilik tespiti
Belediyeler / Halk Sağlığı İl
Müdürlükleri / Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü
Yüzme alanının kapatılma
kararı
Halk Sağlığı İl Müdürlükleri /
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
/ Belediyeler
Yüzme alanının kapatılması
Büyükşehir Belediyeleri /
Belediyeler
Toplumun bilgilendirilmesi
Büyükşehir Belediyeleri /
Belediyeler
Kısa dönem kirlilik kaydı
Kısa dönem kirlilik kaydı bulunmamaktadır.
8/ 9
Patlıcanlı Plajı
TR4804055
Fotoğraflar
İletişim Bilgileri
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Muğla Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Fethiye Belediyesi
9/ 9

Havuz Kayıt Formu ve Açıklamalar - İTU Spor Kulübü

Yüksek Lisans Programı

Yrd. Doç. Dr. Neşe YILMAZ - Su Ürünleri Fakültesi

Assist. Prof. Dr. Fatma KOÇBAŞ

ve-DAYANIKLILIÄžI_31-YILLIK-TERAS-ÇATIDAKÄ

Nivus Debimetreler ve Seviye Ölçerler

ANKARA 3 NOLU ŞUBE Nöbet Sorumluluğu Fazla Mesai Olarak

Selçuk Üniversitesi, Mühendislik

CITY LIVE HOTELS İl / İlçe

Atıksu ve Atık Arıtım Teknolojileri

ÖZET (PDF) - Akuademi.Net

ET ÜRÜNLERİ ÜRETİM TESİSLERİ (KESİM TESİSLERİ) Çevresel

Vergi Levhası - AGG Aktif Global Grup

Rhizostoma pulmo türünün mide içeriğinin tespiti ve eldeedilen

Bayan İnfaz ve Koruma Memuru Adaylarının Boy/Kilo Ölçümü

BORA JET HAVAYOLLARI İLE Cuma-Cumartesi

2014-2015 Akademik Yılı Eğitim Programı

ÖZET (PDF) - Akuademi.Net

Seçmen Kütüğüne Kaydolma - Victorian Electoral Commission

İndir - İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri

İslahiye İlçesi Boğaziçi Mahallesi park ve eğitim tesisi alanı nazım

14. Ünite Kelimeleri - Let`s Study English