Tεύχος 9 - Oκτώβριος 2011 υγεία > ψυχολογία > διατροφή ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΠΑΝΤΙΔΕΑΣ Τα μυστικά της μακροζωίας YΓEIA Eμμηνόπαυση σημαίνει οστεoπόρωση; ΜΑΡΘΑ ΦΡΙΤΖΗΛΑ Είμαι εδώ και χρόνια αγανακτισμένη YΠNOΛAΛIA Γιατί μιλάμε στον ύπνο μας; «ΔEN ΠΛHPΩNΩ» Oι Pομπέν των διοδίων ΜΟΝΑΧΟΠΑΙΔΙΑ Κακομαθημένα και παραχαϊδεμένα; ΗΣ ΙΑΚ Ρ Υ ΣΚ ΤΗ .gr e tiv i s Ν ΕΑ po ΩΡ Δ e Ι f Α i ΕΤ .l Μ ΝΕ Α Ι Δ Ν ΤΟ ΜΕ w ww ΠΟ ΤΥ H Bristol-Myers Squibb είναι H Bristol-Myers Squibb είναι µια παγκόσµια βιοφαρµακευτική εταιρεία µια παγκόσµια µε αποστολή της ναβιοφαρµακευτική ανακαλύπτει, να εταιρεία αναπτύσσει µε αποστολή της να ανακαλύπτει, να αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόµα φάρµακα καισυµβάλλουν να παρέχει καινοτόµα φάρµακα που στην αποτελεσµατική που συµβάλλουνσοβαρών στην αποτελεσµατική αντιµετώπιση ασθενειών. αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. Together we can prevail. Together we can prevail. Together we can prevail. www.bms-greece.gr Together we can prevail. Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική ΤΘ 63883 - Bριλήσσια, Τ.Κ. 152 03, Αττική Τηλ.: 210 6074 300 & 210 6074 400, Φαξ: 210 6074 333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148 www.bms-greece.gr υγεία υγεία > ψυχολογία > διατροφή Περιεχόμενα Tεύχος 9 - Oκτώβριος 2011 www.lifepositive.gr 44 28 32 10 16 20 26 28 32 36 40 44 life positive > life positive > life positive > life positive 20 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ > για την υπογονιμότητα ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΠΑΝΤΙΔΕΑΣ > Πρέπει να ακούμε το σώμα μας ΥΓΕΙΑ > Ζώντας με οστεοπόρωση ΠΟΝΟΙ ΣΤΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ > Μην τους αμελείτε! ΑΚΡΑΤΕΙΑ > Σπάστε τα ταμπού! ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ > Στόχος, η πλήρης ανακούφιση ΥΠΝΟΛΑΛΙΑ > Γιατί μιλάει όταν κοιμάται; ΜΑΡΘΑ ΦΡΙΝΤΖΗΛΑ > Είμαι εδώ και πολλά χρόνια αγανακτισμένη ΜΟΝΑΧΟΠΑΙΔΙ > Μύθοι και αλήθειες 50 54 58 62 66 70 72 76 78 80 58 life positive > life positive > life positive > life positive > life υγεία ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ > Mην βάζετε τη ζωή σας στο... hold ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ > Οι Ρομπέν των διοδίων OMOΡΦΙΑ > Κάντε focus στο πρόσωπο ΔΙΑΤΡΟΦΗ > Τι αλλαντικά να διαλέξω; ΠΑΙΔΙ > Μαμά θέλω κι άλλο... μπρόκολο! ΓΕΥΣΗ > Κ. Μελάς: Μαγειρεύω με βάση τις ελληνικές μνήμες ΑΠΟΔΡΑΣΗ > Kυνήγι περιπέτειας στον Νέστο ΘΕΑΜΑΤΑ >Θ εατρικές παραστάσεις και μουσικές αποδράσεις ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ 66 50 του Το επόμενο τεύχος > Life > Positive < την θα κυκλοφορήσει www.lifepositive.gr >Life>Positive< ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: [email protected] www.pitsilidis.gr ΕΚΔΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη ρίου Κυριακή 20 Nοεμβ ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Ραζμίκ Αγαμπατιάν > Νάντια Γιαννούλη > Ζέφη Κληρονόμου > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Ρίτα Προδρόμου > Iωάννα Pάπτη ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, τη δεύτερη Κυριακή κάθε μήνα, με τον «Τύπο της Κυριακής» > editοrial του Mιχάλη Πιτσιλίδη [email protected] Φονική «οικολογία» Βρισκόμαστε στο 1962. στις ηπα έγινε best seller το βιβλίο της rachel carson με 6 τίτλο Silent Spring. Στο βιβλίο αυτό προβλήθηκε, μεταξύ άλλων, ο ισχυρισμός ότι τα εντομοκτόνα και, ειδικότερα, το διάσημο τότε και δαιμονικό έκτοτε DDT, δηλητηριάζουν τόσο την άγρια ζωή, όσο και τον άνθρωπο. Αν και δεν θα το χαρακτήριζε κανείς φανατικό, το βιβλίο αυτό αποτέλεσε το έναυσμα του περιβαλλοντικού κινήματος στις ΗΠΑ. Η επιστήμη επέλεξε για μια ακόμα φορά τότε – όπως αδιάκοπα κάνει μέχρι και σήμερα και θα κάνει πάντα στο μέλλον – τις ασαφείς διατυπώσεις που τείνουν να προτρέπουν στην επιβολή περιορισμών και απαγορεύσεων. Ο λόγος; Πέραν των φασιστικής καταβολής αλαζονικών φαινομένων εκείνων που «ξέρουν» για όσους «δεν ξέρουν», υπάρχουν και λόγοι πολύ ρεαλιστικοί. Όταν απαγορεύεις κάτι θεωρώντας το ως παράγοντα κινδύνου για το Χ κακό, υπάρχουν δυο πιθανότητες. Αν το κακό Χ δεν επέλθει ή μειωθεί αισθητά, το αποτέλεσμα πιστώνεται ως επιτυχία και επιβεβαιώνει την αξία των μέτρων που λήφθηκαν, ασχέτως αν το κακό Χ δεν επρόκειτο να επέλθει ή θα μειωνόταν έτσι κι αλλιώς. Κανείς δεν θα ψάξει αν άλλοι παράγοντες συνέβαλαν στο αποτέλεσμα, πέραν αυτών που η επιστήμη εξετάζει. Αν πάλι το κακό Χ επέλθει, δεν έχεις παρά να λάβεις …αυστηρότερα μέτρα, αφού τα ληφθέντα απλώς … αποδείχτηκαν ανεπαρκή. Με τον τρόπο αυτό η επιστήμη σπάνια διακινδυνεύει το κύρος της ακόμα κι όταν αποτυγχάνει. Το 1967, μια ομάδα δικηγόρων και επιστημόνων δημιούργησαν το EDF (Environmental Defense Fund). Την ίδια εποχή, επιστήμονες έδειξαν ότι τα αυγά γερακιών και άλλων άγριων πουλιών της Καλιφόρνιας, στα οποία ανιχνευόταν DDT σε αυξημένα (;) επίπεδα, είχαν συχνά πιο λεπτό τσόφλι. Κανείς δεν σκέφτηκε να ψάξει τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό. Θεωρήθηκε πάντως κακό. Τα δικαστήρια, μετά από αγωγές του EDF αποφάσισαν το 1972 την απαγόρευση του DDT. Παρά το γεγονός ότι η απαγόρευση δεν ήταν ολική, ακολούθησε ομοβροντία απαγορεύσεων και σταδιακή αποκαθήλωση του DDT, σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Η βιομηχανία στράφηκε στην ανακάλυψη εναλλακτικών (και ακριβότερων βεβαίως) λύσεων. Προφανώς γλίτωσαν τα πουλάκια που τώρα, φαντάζομαι, θα γεννάνε αβγά με φυσιολογικό τσόφλι και σωστό κρόκο. Όλα καλά ως εδώ. Αλλά το DDT υπήρξε και παραμένει το σημαντικότερο όπλο εναντίον της ελονοσίας η οποία, φυσικά, δεν απειλεί τους οικολόγους της Καλιφόρνιας ή της Εκάλης, αλλά κυριολεκτικά θερίζει σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Ο Ιάπων γιατρός και ειδικός στη δημόσια υγεία Arata Kochi, διευθυντής του προγράμματος κατά της ελονοσίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, εκλιπαρεί συγκλονιστικά τους πλούσιους ακτιβιστές της οικολογίας: «Βοηθήστε να σώσουμε τα μωρά της Αφρικής, όπως βοηθάτε να σωθεί το περιβάλλον». Ο Robert Gwadz, του National Institute of Health, στις ΗΠΑ ανέλαβε να κάνει τον επίσημο μακάβριο απολογισμό του οικολογικού ακτιβισμού: «Η απαγόρευση του DDT μπορεί να έχει σκοτώσει 20 εκατομμύρια παιδιά». Το 2008, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. (http:// www.who.int/mediacentre/factsheets/fs094/en/index.html) καταγράφηκαν 247 εκατομμύρια περιστατικά ελονοσίας (άλλοι μιλάνε για τα διπλάσια, αφού το 50% δεν γίνεται αντιληπτό) και περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αυτήν, στη μεγάλη πλειονότητα παιδιά κάτω των 6 ετών, κατά 90% στην τροπική Αφρική, όπου κάθε 45 δευτερόλεπτα ένα παιδί πεθαίνει από ελονοσία!!! Οι τρομακτικοί αριθμοί επανέφεραν στο προσκήνιο τη χρήση DDT, αλλά μόνο για τον ψεκασμό των εσωτερικών τοίχων των σπιτιών (μέθοδος IRS, Indoor Residual Spraying) όπου το DDT πλεονεκτεί, όπως πάντα πλεονεκτούσε, έναντι όλων των εντομοκτόνων και είναι και ήταν πάντα από τα ασφαλέστερα για τον άνθρωπο και τα θηλαστικά, σε αντίθεση με όσα επιλεκτικά αναμεταδίδονται από συνήθως άσχετα αλλά «περιβαλλοντικά ευαίσθητα» ΜΜΕ. Στη Σρι Λάνκα, μετά το πρόγραμμα των ψεκασμών, τα 3.000.000 περιστατικά ετησίως έγιναν 29 (!) το 1964, χρονιά που διακόπηκε το πρόγραμμα για οικονομικούς λόγους, για να φτάσουν τις 600.000 το 1968… < > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΥΝΑΤΑ ΜΑΛΛΙΑ SOLGAR SKIN, NAILS AND HAIR Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΒΡΕΙΤΕ ΞΑΝΑ ΤΟΝ ΠΙΟ ΛΑΜΠΕΡΟ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΣΕ ΜΑΛΛΙΑ, ΝΥΧΙΑ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑ, ΜΕ ΑΠΟΛΥΤΑ ΦΥΣΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ISO-PLUS Á.Å. ðñïôåßíåé...öõóéêÜ! ÁÈÇÍÁ: Τ. 210 95 79 707 • F. 210 95 72 169 • e-mail: [email protected] • www.iso-plus.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Τ. 2310 028 668 • F. 2310 028 668 εσωτ. 2301 To προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο μίας ισορροπημένης διατροφής Αριθ. Πρωτ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ: 2285/13.01.06 > υγεία Μικρά & ενδιαφέροντα > Η σοκολάτα ωφελεί σοβαρά την καρδιά!! Ο Παγκόσμιος Οργανισμός 8 Υγείας προβλέπει ότι μέχρι το 2030, περίπου 23,6 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από καρδιακή νόσο. Ωστόσο, ο τρόπος ζωής και η διατροφή αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στην πρόληψη των καρδιακών παθήσεων. Μια σειρά από πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η κατανάλωση σοκολάτας, έχει θετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία καθώς περιέχει ουσίες, με αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Ως αποτέλεσμα, επιτυγχάνεται μείωση της αρτηριακής πίεσης και βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη (στάδιο στην ανάπτυξη του διαβήτη). Ωστόσο, τα αποδεικτικά στοιχεία για το πώς η κατανάλωση σοκολάτας επηρεάζει την καρδιά παραμένουν ασαφή. Έτσι, ο Δρ Όσκαρ Φράνκο και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο του Cambridge διεξήγαγαν μια μεγάλης κλίμακας ανασκόπηση πολλών ερευνών, σε μια προσπάθεια να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις από την κατανάλωση σοκολάτας στη λειτουργία της καρδιάς και στην πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων (καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο). Οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα επτά μελετών, στις οποίες έλαβαν συνολικά μέρος πάνω από 100.000 άνθρωποι, με και χωρίς υπάρχουσες > Life > Positive < καρδιακές παθήσεις. Πέντε μελέτες κατέληξαν σε θετική διασύνδεση μεταξύ των υψηλών επιπέδων κατανάλωσης σοκολάτας και της μείωσης του κινδύνου καρδιαγγειακών επεισοδίων. Διαπίστωσαν ότι η μεγάλη κατανάλωση σοκολάτας οδήγησε σε μείωση της καρδιαγγειακής νόσου κατά 37% και με μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 29%, συγκριτικά με όσους κατανάλωναν μικρότερες ποσότητες. Οι επιστήμονες διευκρινίζουν πως τα ευρήματα της μελέτης δεν πρέπει να μας ξεγελούν, γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η σοκολάτα που διατίθεται στο εμπόριο είναι πολύ πλούσια σε θερμίδες (περίπου 500 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια), κάτι που σημαίνει ότι καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες, το σωματικό βάρος μπορεί να αυξηθεί, και μαζί με αυτό, ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη και καρδιακής νόσου. Οι ειδικοί επισημαίνουν, τέλος, ότι με δεδομένα τα οφέλη της σοκολάτας στην βελτίωση της υγείας είναι πολλά, θα ήταν καλό να υπάρξουν πρωτοβουλίες για τη μείωση του λίπους και της ζάχαρης στα προϊόντα σοκολάτας. < > Οι κωμωδίες κάνουν καλό... στα αγγεία! Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Maryland School of Medicine στη Βαλτιμόρη, Maryland, οι ταινίες που μας κάνουν να γελάμε έχουν θετική επίδραση στην αγγειακή λειτουργία, σε αντίθεση με τις ταινίες που μας πιέζουν ή μας στενοχωρούν. Στο πλαίσιο της μελέτης, οι εθελοντές παρακολούθησαν κομμάτια της ταινίας «Κάτι Τρέχει με τη Mαίρη» τη μια μέρα και αποσπάσματα της ταινίας «Η διάσωση του Στρατιώτη Ραϊαν» την επόμενη. Όταν οι εθελοντές της έρευνας παρακολούθησαν τη δεύτερη ταινία, το αίμα των αγγείων τους ανέπτυξε μια δυνητικά ανθυγιεινή απόκριση, που ονομάζεται αγγειοσύσπαση και οδηγεί σε μείωση της ροής του αίματος. Το εύρημα αυτό ήλθε να επιβεβαιώσει προηγούμενες μελέτες, οι οποίες μιλούσαν για σχέση μεταξύ της ψυχολογικής πίεσης και της στένωσης των αιμοφόρων αγγείων. Το ενθαρρυντικό στοιχείο της μελέτης, είναι ωστόσο, ότι μετά από την παρακολούθηση της αστείας ταινίας, τα αγγεία αποκαταστάθηκαν. < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία 10 1 + Aπορίες για την υπογονιμότητα Συχνό πρόβλημα αποτελεί στις μέρες μας η υπογονιμότητα, που αφορά 1 στα 6 ζευγάρια στη χώρα μας. Τι σημαίνει όμως υπογονιμότητα και ποιες οι αιτίες της; Πώς μπορεί να βοηθηθεί ένα ζευγάρι που θέλει να αποκτήσει παιδί και ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας των διαφόρων τεχνικών της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής; Ο μαιευτήρας- γυναικολόγος, ειδικός στην εξωσωματική, κ. Θεοδόσης Αρκουλής, λύνει τις απορίες μας, τονίζοντας ότι «σήμερα, κάθε γυναίκα που θέλει να κάνει παιδί, μπορεί να κάνει. Αρκεί να επιμείνει σωστά και να μην απογοητεύεται στην πρώτη αποτυχία». 10 1 Ποτε πρεπει να θεωρησει ενα ζευγαρι οτι εχει προβλημα υπογονιμοτητας; Υπογονιμότητα ορίζεται γενικά όταν ένα ζευγάρι έχει για έναν χρόνο ελεύθερες επαφές και δεν μπορεί να συλλάβει παιδί. Αυτό όμως είναι σχετικό. Διαφορετικά ορίζουμε την υπογονιμότητα σε ένα ζευγάρι 40 ετών, όπου και το τρίμηνο και το τετράμηνο μετράει, και διαφορετικά σε ένα ζευγάρι 25 χρονών. Κάτω από τα 30 είμαστε επιεικείς, μέχρι τα 35 ανεκτι- > Life > Positive < κοί, ενώ μετά 35 βιαζόμαστε να πετύχουμε εγκυμοσύνη, γιατί ο χρόνος περνάει και το αύριο θα είναι πολύ δυσκολότερο από το σήμερα. 2 Ποσο συχνο ειναι το προβλημα; Το πρόβλημα της υπογονιμότητας στην ελληνική κοινωνία, όπως σε όλες τις δυτικές κοινωνίες είναι μεγάλο. Ένα στα έξι ζευγάρια έχει πρόβλημα υπογονιμότητας. Η φύση είναι δημοκρατική: στο 30% των περιπτώσεων το πρόβλημα προέρχεται από τον άνδρα, στο 30% από την γυναίκα και στο υπόλοιπο 40% υπάρχουν προβλήματα και από τους δύο. 3 ποια ειναι τα πιθανα αιτια της υπογονιμοτητας; Στον άνδρα, οι αιτίες έχουν να κάνουν με το σπέρμα. Το 95% των περιπτώσεων υπογονιμότητας σχετίζεται με υπολειπόμενη παραγωγή σπέρματος ή προβλήματα κινητικότητας, σπέρμα με προβλήματα αριθμού ή σπέρμα με προβλήματα μορφολογίας. Στη γυναίκα, τα προβλήματα είναι πολύ πιο σύνθετα. Τα συχνότερα από αυτά είναι οι κλειστές (βουλωμένες) σάλπιγγες, οι πολυκυστικές ωοθήκες, όταν δηλαδή η γυναίκα δεν έχει ικανές και καλής ποιότητας ωορρηξίες, ώστε να πετύχει εγκυμοσύνη και η ενδομητρίωση, μια αυτοάνοση νόσος, που εμφανίζεται στο 30% όσων γυναικών άνω των 30, που δυσκολεύονται να συλλάβουν. Στην ενδομητρίωση, κύτταρα από ενδομήτριο, το εσωτερικό περίβλημα της μήτρας, φυτεύονται εκτός τόπου, στην σάλπιγγα, στην ωοθήκη, στην κοιλιά, στο έντερο και σε άλλα σημεία του σώματος. Η παρουσία του ιστού αυτού στην κοιλιά της γυναίκας, διαταράσσει τη χημεία της περιοχής και την κινητικότητα της σάλπιγγας, δημιουργεί ένα εχθρικό περιβάλλον και δεν αφήνει τα έμβρυα να κατέβουν στην μήτρα. 4 Η ποιοτητα και η ποσοτητα του σπερματος γιατι εχει μειωθει; Στις δυτικές κοινωνίες, παρατηρείται έκπτωση στην ποιότητα, στον αριθμό και στην κινητικότητα του σπέρματος. Παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν σε αυτό το φαινόμενο, θεωρούνται η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή και γενικά ο σύγχρονος τρόπος OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Ferringγια την ζωή H Ferring Pharmaceuticals, µε έδρα την Ελβετία, είναι ένας εξειδικευµένος βιοφαρµακευτικός όµιλος που βασίζεται στην έρευνα. Η Ferring αναπτύσσει και εµπορεύεται καινοτόµα φάρµακα στους τοµείς της υποβοηθούµενης αναπαραγωγής και γυναικολογίας, της ουρολογίας, της γαστρεντερολογίας, της παιδιατρικής και της ενδοκρινολογίας. Θυγατρικές λειτουργούν σε 50 χώρες, ενώ τα προϊόντα κυκλοφορούν σε περισσότερες από 70 χώρες. Για να πληροφορηθείτε περισσότερα για την Ferring και τα προϊόντα της επισκεφθείτε το www.ferring.gr ή το www.ferring.com. ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Ferring Eλλάς Α.Ε. Γκύζη 3, 151 25 Μαρούσι, τηλ.: 210 68 43 449, fax: 210 68 44 721 > υγεία διαβίωσης (στενά παντελόνια, κάπνισμα, αλκοόλ κ.ο.κ.) Στα στάνταρντ του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, παρατηρούμε τις τελευταίες δεκαετίες σημαντική πτώση στο τι θεωρούμε φυσιολογικό αριθμό. Κάποτε θεωρούσαμε φυσιολογικά τα 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια/ κυβικό εκατοστό, ενώ σήμερα τα 15! 5 Το αγχος μπορει να ειναι αιτια υπογονιμοτητας; Αν και αναφέρεται συχνά ως ισχυρή αιτία, το άγχος είναι ασθενής αιτία υπογονιμότητας. Πολύ συχνά ακούμε ζευγάρια να λένε ότι φταίει το άγχος που δεν κάνουν παιδιά, αναβάλλοντας την επίσκεψη στον γιατρό. Αυτό είναι λάθος. Όσο το ζευγάρι καθυστερεί, χάνεται χρόνος και τα όποια προβλήματα στο σπέρμα ή στα ωάρια αυξάνουν. 6 Τι περιλαμβανει ο ελεγχος της γονιμοτητας ενος ζευγαριου; 12 Ο βασικός έλεγχος γονιμότητας περιλαμβάνει τον έλεγχο του σπέρματος με σπερμοδιάγραμμα, το τεστ μετά την επαφή (ελέγχει πώς κινείται το σπέρμα στο τραχηλικό κανάλι 2-10 ώρες μετά την επαφή), την υστεροσαλπιγγογραφία (δείχνει κατά πόσο η μήτρα και οι σάλπιγγες είναι ανοιχτές) και τον ορμονικό έλεγχο της γυναίκας. Αν είναι όλα φυσιολογικά, θα πρέπει κανείς να μπει σε λεπτομερέστερο έλεγχο, που περιλαμβάνει: λαπαροσκόπηση και υστεροσκόπηση. O έλεγχος αυτός διευκρινίζει αν υπάρχει ενδομητρίωση ή περισαλπιγγικές συμφύσεις και έλεγχος της μήτρας, για τυχόν συμφύσεις, μικροπολύποδες ή άλλη εσωτερική παθολογία. Τέλος, η εξωσωματική γονιμοποίηση μάς δείχνει κατά πόσο το > Life > Positive < ωάριο μπορεί να γονιμοποιηθεί ελεύθερα από το σπερματοζωάριο. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου, λόγω μορφολογικής εκτροπής ή λόγω της βραδείας κίνησής του, το σπερματοζωάριο δεν μπορεί να γονιμοποιήσει ελεύθερα το ωάριο. Η εξωσωματική δηλαδή, εκτός από θεραπεία, είναι και διάγνωση, καθώς δείχνει τι γίνεται στον μικρόκοσμο, ανάμεσα στο ωάριο και στο σπερματοζωάριο. 7 Συνδεονται tα φαρμακα της γονιμοτητας με καρκινογενεση; Υπάρχει αυτή η διάχυτη εντύπωση, οι μελέτες όμως που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, σε μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού, δεν έχουν δείξει κάτι τέτοιο. 8 Γινεται εξωσωματικη χωρις φαρμακα; Ναι, μπορεί να γίνει και σε φυσικό κύκλο. Μπορούμε, δηλαδή, να πάρουμε το ωάριο που παράγει η γυναίκα, κάθε μήνα, να το παρακολουθήσουμε, να το γονιμοποιήσουμε και να το μεταφέρουμε στην μήτρα. Επειδή όμως πρόκειται για ένα μόνο ωάριο, τα ποσοστά επιτυχίας είναι μικρότερα, σε σχέση με την κλασική εξωσωματική. Υπάρχουν επίσης οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπου δίνουμε λιγότερα φάρμακα και παράγουμε 2-3 ωάρια. 9 Ποιος ειναι ρολος του γιατρου στην προσεγγιση του ζευγαριου που αποφασιζει να κανει εξωσωματικη; Ο ρόλος του γιατρού είναι κομβικός, γιατί κατευθύνει την όλη προσπάθεια. Εισπράττει το άγχος, το οποίο στα ζευγάρια που κάνουν εξωσωματική είναι μεγάλο. Έχει μεγάλη σημασία, αφενός η εξατομίκευση της θεραπείας (δεν κάνουμε μία θεραπεία για όλους), αφετέρου η προσέγγιση του γιατρού στο ζευγάρι. Είναι σημαντικό η γυναίκα να έχει επικοινωνία με τον γιατρό της, να μιλάει μαζί του, να λύνει τα προβλήματά της. 10 Τι ποσοστα επιτυχιας εχουν σημερα οι διαφορες μεθοδοι υποβοηθουμενης αναπαραγωγης; Τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κυμαίνονται στο 35%/κύκλο και διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας. Αυξάνουν όταν η γυναίκα είναι μικρότερη των 35 ετών και μειώνονται σαφώς μετά τα 37. Σε γυναίκες πάνω από 40 ετών, τα ποσοστά πέφτουν κάτω από το 20%/προσπάθεια. Από τις άλλες τεχνικές, η σπερματέγχυση έχει ποσοστό επιτυχίας 15-17%/κύκλο, ενώ η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο, 7%. 11 Πως εχει αλλαξει η τεχνολογια το τοπιο στην εξωσωματικη; Η σύγχρονη τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα προσομοίωσης του ανθρώπινου οργανισμού στο εργαστήριο, με αποτέλεσμα να βελτιώνονται τα ποσοστά επιτυχίας των τεχνικών μας. Σήμερα, μπορούμε επίσης να κρυοδατηρήσουμε ωάρια ή σπέρμα, ώστε γυναίκες ή άνδρες που θα υποβληθούν σε χημειοθεραπεία ή χειρουργείο για καρκίνο, να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους. Τέλος, η προεμφυτευτική διάγνωση, μας δίνει τη δυνατότητα ελέγχου των εμβρύων πριν μεταφερθούν στη μήτρα, ώστε να είναι απαλλαγμένα από κληρονομικές νόσους. < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 ÖÐ¼ÌÇ¿¼ÐÓÇ¿ ÌºËÍ×ÌÌÓÐÔÎÍÕ Ó¿ØÆÒÍ¾Ñ¿ÉÊÒÑÃÕ Varisan... ÏÐÃÕ¼ÐÓÇ¿ ÌÂÃÌÄÍÐÍ¾Ñ¿ÉÊÒÑÃÕ 9DULVDQÓ¿³ÎÐÃÎÃ Ì¿Ã»Ë¿ÇÅ¿ÊË¿ Ò¿Ä¿ ÐË É¿ÇÑÒ ¿ÉÃ»¿ É¿Ò¿Ñ ¿ ÍÐÓÍÎ ÒºË¿Ò¿ ¿ÇÂÇÉÏ Ì ÊÒÑÃÕÂÇ¿À¿ÓËÇÑË¹ÌÆÕÑ×ËÎ»ÃÑÆÕ9DULVDQ/XL/HL ÃÖÑÒÃÑ×ÑÑÏÐÃ×ÑÆ¿»Ë¿ÒÍÕÉÍ¾Ð¿ÑÆÎÐºÈÇËÍÉ¿Ç¿»ÑÓÆÑÆÀÐÍ×ÕÑÒ¿Î¼ÂÇ¿¢ÇÎÐÔÒÍÎÍÐÇ¿É¹ÕÉÊÒÑÃÕÂÇ¿À¿ÓËÇÑË¹ÌÆÕÑ×ËÎ»ÃÑÆÕ 9DULVDQ/XL/HLÃÈ¿ÑÄ¿Ê»ØÍ×ÌÎÐ¿ÅË¿ÒÇÉº¿Ì¿ÉÍ¾ÄÇÑÆÉ¿ÇÑ¿ÕÎÐÍÑÒ¿ÒÃ¾Í×Ì¿Î¼ÒÆÌÃËÀÍÊºÑÒ¿¿ÃÐÍÎÍÐÇÉÒ¿È»ÂÇ¿Ã9DULVDQ/XL/HL Ò¿É×ÉÊÍÄÍÐÇÉÎÐÍÀÊºË¿Ò¿ÒÔÌÉÒÔÉÐÔÌÎ¿»ÐÌÍ×ÌÎ¼ÂÇ > > της Nεκταρίας Kαρακώστα συνέντευξη ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΠΑΝΤΙΔΕΑΣ Πρέπει να επιστρέψουμε στο «μηδέν άγαν» Καθιστική ζωή, καταχρήσεις και κακή διατροφή είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες φθοράς του οργανισμού, που οδηγούν στη συχνή αναζήτηση ιατρικής βοήθειας και από μικρές ηλικίες, τονίζει ο παθολόγος, διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Αναστάσιος Σπαντιδέας. Α ν, σε όλα τα παραπάνω, προσθέσει κανείς και το –υπερβολικό λόγω της οικονομικής κρίσης- άγχος, το πιο φθοροποιό στοιχείο για την ανθρώπινη υγεία, συνθέτει το παζλ των αιτίων που μας μικραίνουν τη ζωή. Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό για καλοζωία και μακροζωία; 16 Ποιες ιατρικες και μη ιατρικες παρεμβασεις μπορουν να μας κανουν να ζησουμε περισσοτερα χρονια και με ποιοτητα; Εμείς από την ιατρική σκοπιά πιστεύουμε ότι οι μη ιατρικές παρεμβάσεις είναι αυτές που θα πρέπει να κυριαρχούν στη ζωή μας. Ο άνθρωπος γεννήθηκε για να ζει χωρίς την βοήθεια των γιατρών. Η ανάγκη για τη βοήθεια των γιατρών προέκυψε όταν ο άνθρωπος ξέφυγε από τη φύση, όταν άρχισε η βιομηχανοποίηση, το κυνηγητό των στόχων, όλα όσα έκαναν έναν άνθρωπο ανταγωνιστικό, φορτωμένο με υπερβολικό στρες και κυνηγό, όχι των αξιών, αλλά των εφήμερων στόχων. Αυτό, είχε σαν αποτέλεσμα ο άνθρωπος να μετατραπεί σε μια μηχανή, η οποία, όπως όλες οι μηχανές, υφίσταται τη φθορά του χρόνου, αλλά και της πίεσης την οποία δέχεται. > Life > Positive < Ειναι η επιστροφη στη φυση το «κλειδι»; Προκειμένου να εξασφαλίσουμε μια ζωή χωρίς ιατρική παρέμβαση, θα πρέπει πρώτα από όλα, να κυριαρχήσει στη ζωή του κάθε ανθρώπου η σοφή ρήση των αρχαίων προγόνων μας που έλεγε «μηδέν άγαν», δηλαδή τίποτα το υπερβολικό. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι, αν ακολουθήσει κανείς το μέτρο στη ζωή του και την αρμονική συμβίωση με το περιβάλλον του, μπορεί να εξασφαλίσει καλοζωία και μακροζωία. Το μέτρο θα πρέπει να είναι ο πρώτος κανόνας στη ζωή μας, χωρίς υπερβολικό φαγητό, υπερβολικό τρέξιμο, υπερβολικό στρες, υπερβολικές φιλοδοξίες ή κυνήγημα υψηλών στόχων, που εξαντλούν τον οργανισμό μας και μας κάνουν αρρώστους. Μια άλλη σοβαρή επιταγή, που έχει προκύψει από επιστημονική παρατήρηση αιώνων, είναι ο σωστός τρόπος διατροφής, αυτό που ονομάζουμε σήμερα υγιεινή διατροφή και που δεν είναι τίποτα περισσότερο, από το να ακολουθούμε τις οδηγίες της φύσης. Η φύση μάς έχει διδάξει να τρώμε όταν πεινάμε, να αποφεύγουμε κάποιο φαγητό που μας πειράζει. Ο οργανισμός δίνει μηνύματα, που πρέπει να σεβόμαστε. Επιπλέον, αν θέλει κανείς να μείνει πιστός στην OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 17 i Ο κ. Αναστάσιος Σπαντιδέας, είναι Παθολόγος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρός Εργασίας και Κλινικός Φαρμακολόγος. > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > συνέντευξη Αναστάσιος Σπαντιδέας προέλευση του ανθρώπου, θα πρέπει να καταναλώνει κυρίως φυτικές τροφές, λαχανικά και φρούτα, να αποφεύγει τις ζωικές τροφές, να τρώει πραγματικά όταν πεινάει, να σταματάει όταν χορταίνει και να μην βλέπει το φαγητό σαν διασκέδαση. Το φαγητό είναι για τον οργανισμό ό,τι και η βενζίνη για το αυτοκίνητο. Χρειάζεται τροφή για να κινηθεί. Τα περισσότερα εκφυλιστικά νοσήματα σήμερα, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπέρταση, αποτελούν νοσήματα που ταυτίζονται σχεδόν με την κακή διατροφή, δηλαδή με την κατανάλωση ζωικών τροφών, πλούσιων σε λιπαρά και την ανεπαρκή κατανάλωση λαχανικών. Η σωστή διατροφή δε, θα πρέπει να ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Είναι αργά αν αποφασίσει κανείς στα 40 του ή στα 50 του να ακολουθήσει έναν υγιεινό τρόπο διατροφής, διότι τότε οι βλάβες έχουν ήδη εγκατασταθεί στον οργανισμό του. Καλό είναι λοιπόν να μάθουμε στα παιδιά μας να αποφεύγουν το αλάτι και τη ζάχαρη. Οι τροφές μας περιέχουν αλάτι, και μάλιστα όσο ακριβώς χρειάζεται ο οργανισμός μας. Το ίδιο ισχύει και για τη ζάχαρη. καταναλώνουν τεράστια ενέργεια και καταπονούν τον οργανισμό τους, έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Πού εντοπίζονται αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα; Η παρατεταμένη και υπερβολικά έντονη άσκηση, φθείρει την καρδιά, την κουράζει και εξαντλεί το νευρικό και το ορμονικό σύστημα. Είναι πολύ αργά αν αποφασίσει κανείς στα 40 του ή στα 50 του να ακολουθήσει έναν υγιεινό τρόπο διατροφής, διότι οι βλάβες έχουν ήδη δημιουργηθεί στον οργανισμό. Η άσκηση τι ρόλο παίζει στην μακροζωία; 18 Η αποφυγή της καθιστικής ζωής οδηγεί σε μακροζωΐα και καλοζωΐα. Σε αντίθεση με τον πρωτόγονο άνθρωπο, που ήταν διαρκώς στο κυνήγι ανεύρεσης της τροφής του, ο άνθρωπος σήμερα εξασφαλίζει την τροφή του καθισμένος μπροστά σε ένα κομπιούτερ. Όλα τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η κίνηση μας προφυλάσσει από τις εκφυλιστικές παθήσεις που προαναφέρθηκαν και εξασφαλίζει μια καλή ποιότητα ζωής για τα γηρατειά μας. Όσο πιο καλά κινούμε άλλωστε, την ανθρώπινη μηχανή, τόσο περισσότερη ζωή θα έχει. Σωματική δραστηριότητα δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ένα οργανωμένο και συστηματικό πρόγραμμα γυμναστικής. Ακόμη και το περπάτημα, ακόμη και το να αφήσει κανείς το αυτοκίνητο του λίγο πιο μακριά από το γραφείο ή το σπίτι του και να περπατήσει, αποτελεί άσκηση. Αλλά και στην άσκηση ακόμη, είναι σημαντικό το μέτρο. Αυτό που κάνουν οι νέοι στα γυμναστήρια, που > Life > Positive < Το αλκοόλ και το κάπνισμα έχουν θέση σε μια υγιεινή ζωή; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κάπνισμα αποτελεί τον χειρότερο εχθρό για την ανθρώπινη υγεία. Όσο νωρίτερα αρχίζει μάλιστα ένα άτομο να καπνίζει και όσο περισσότερο καπνίζει, τόσο πιο γρήγορα θα αποκτήσει προβλήματα. Προβλήματα κυρίως από το καρδιαγγειακό του σύστημα. Σήμερα, τα περισσότερα καρδιακά επεισόδια, τα περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο καρκίνος, όλα αυτά σχετίζονται ή ταυτίζονται με το κάπνισμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο καρκίνος του πνεύμονα, που έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια και παρουσιάζει πλέον σημαντική αύξηση και στις γυναίκες. Όσον αφορά στο αλκοόλ, δεν είναι τόσο κακό όσο το κάπνισμα, ιδιαίτερα όταν καταναλώνεται με μέτρο. Έρευνες δείχνουν ότι η ήπια κατανάλωση αλκοόλ, π.χ. ένα ποτηράκι κρασί ή μια δόση ποτού την ημέρα, βοηθάει πραγματικά τον οργανισμό, καθώς συντελεί στις καύσεις των λιπών, ενισχύει το καρδιαγγειακό και το νευρικό σύστημα και ασκεί ευεργετική επίδραση στα αγγεία. Η υπέρβαση ωστόσο της δόσης, έστω και κατά ένα ποτηράκι, έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Προκαλεί εκφύλιση της καρδιάς και του ήπατος, βλάβη των νεύρων και της όρασης. Το στρες φθείρει τον οργανισμό μας; Σε τι βαθμό; Το μικρού βαθμού στρες και άγχος μπορεί να είναι επιθυμητό και παραγωγικό, καθώς κρατά τον άνθρωπο σε εγρήγορση. Το υπερβολικό στρες όμως, είναι OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > «ΣYNTOMEΣ AΠOΔPAΣEIΣ: Αντίδοτο στο στρες» «Για τους ανθρώπους των μεγαλουπόλεων, η δυνατότητα που τους δίνεται έστω και τα σαββατοκύριακα να βγουν από την πόλη, να πάνε στο ύπαιθρο, να αναπνεύσουν καθαρό αέρα, να ζήσουν γενικά τη ζωή της υπαίθρου, κλέβοντας μερικές ώρες ή μερικές μέρες, είναι ό,τι καλύτερο μπορούν να κάνουν για τον οργανισμό τους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι ειδικοί συνιστούν, όχι σταθερές και συνεχόμενες διακοπές, αλλά «σπάσιμό τους» σε 2-4 περιόδους. Οι σύντομες αποδράσεις αναζωογονούν και ανανεώνουν τον οργανισμό πολύ καλύτερα από ό,τι οι θερινές συνεχόμενες διακοπές», τονίζει ο κ. Σπαντιδέας. από τα πιο φθοροποιά στοιχεία για την ανθρώπινη υγεία. Το υπερβολικό στρες είναι θανατηφόρο, καταστρέφει τα αγγεία, τον εγκέφαλο, την καρδιά, τα πάντα. Τα άτομα που διακατέχονται από υπερβολικό στρες έχουν πολύ συχνότερα καρδιαγγειακά προβλήματα και άλλες παθήσεις και μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης. Η οικονομική κρίση αυξάνει το στρες και την κατάθλιψη. Βλέπετε συχνά στο ιατρείο σας ανθρώπους με τέτοια προβλήματα; Πάρα πολύ συχνά. Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταλήγουν στον γιατρό, επειδή χάνουν τον ύπνο τους, επειδή γίνονται ευέξαπτοι, νευρικοί, μαλώνουν, γενικά επειδή έχει αποσυντονιστεί ο οργανισμός από αυτό το υπερβολικό στρες. Επίσης, ο αριθμός των ατόμων που είναι ανόρεκτοι, που έχουν προβλήματα σπαστικής κολίτιδας, νοσήματα δηλαδή που σχετίζονται με το στρες και το άγχος, έχει αυξηθεί πολύ τον τελευταίο καιρό. Η αντιμετώπιση σε αυτές τις περιπτώσεις ποια είναι; Ο καλύτερος τρόπος είναι να πειστεί το άτομο, με διάφορες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, που μπορούν να γίνουν είτε από τον ψυχίατρο, είτε και από τον οικογενειακό του γιατρό, να μειώσει το άγχος του. Ένας πολύ καλός τρόπος περιορισμού ή μείωσης του στρες και του άγχους είναι και η άσκηση. > Life > Positive < Αν, παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα δεν ξεπεραστούν, αν η αϋπνία καθίσταται εντονότερη και μιλάμε για σωματοποιημένο άγχος ή στρες που εκδηλώνεται με ταχυπαλμίες, πόνους στο στήθος, φουσκώματα στην κοιλιά, διάρροιες, δυσκοιλιότητες και αυξημένη πίεση, τότε θα πρέπει να χορηγηθούν φάρμακα. Έρευνες αναφέρουν σαν έναν τρόπο επίτευξης μακροζωίας τη μείωση των θερμίδων πουο θερμίδων στη διατροφή. Μιλούν για συνολική ημερήσια πρόσληψη 1.100 θερμίδων/ημέρα η’ μείωση των θερμίδων που καταναλώνει τώρα ένας άνθρωπος κατά 2040%. Ποια είναι η δική σας άποψη επ’ αυτού; Είναι αλήθεια. Αν δει κανείς απεικονίσεις του παρελθόντος, θα διαπιστώσει ότι κανείς από τους προγόνους μας δεν ήταν παχύς. Η παχυσαρκία άρχισε να μπαίνει στη ζωή των ανθρώπων από τότε που απέκτησαν καθιστικό τρόπο ζωής και από τότε που μετέτρεψαν το φαγητό σε διασκέδαση. Έτσι, ενώ οι θερμιδικές ανάγκες ενός ανθρώπου σήμερα, δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 1500 θερμίδες/ημερησίως, ο μέσος όρος πρόσληψης θερμίδων στη χώρα μας ξεπερνά τις 1600-1700 θερμίδες ακόμη και τις 2000 θερμίδες. Ο περιορισμός των θερμίδων συμβάλλει στην μακροβιότητα, επειδή προλαμβάνει την παχυσαρκία ή’ υπάρχει κάποιος άλλος λόγος που συμβαίνει αυτό; Κάθε γραμμάριο λίπους που προστίθεται στον ανθρώπινο οργανισμό, αυξάνει το έργο της καρδιάς, του συκωτιού, των νεφρών, των πνευμόνων, του νευρικού συστήματος. Αύξηση του έργου σημαίνει ευκολότερη κούραση και γρηγορότερη εξάντληση. Είναι σαν μία μηχανή, να δουλεύει εντονότερα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα εξαντληθεί πολύ πιο γρήγορα, από μια μηχανή που δουλεύει στο ρελαντί. 19 Για να προχωρήσει κανείς σε αυτή τη μείωση των θερμίδων θα πρέπει να συμβουλευτεί κάποιο ειδικό ή’ απλώς να ακούσει το σώμα του; Θα έλεγα ότι, αν πραγματικά ακούει τις επιταγές του σώματός του, δεν έχει ανάγκη να συμβουλευτεί κανέναν. Αρκεί να τρώει μόνο όταν πεινάει, να σταματάει το φαγητό όταν χορταίνει και να μην συνοδεύει το φαγητό του από οινοπνευματώδη ποτά και γλυκά. < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία > της Ιωάννας Ράπτη Ζώντας με οστεοπόρωση Κατάγματα, πόνος, απώλεια κίνησης, είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες της οστεοπόρωσης, μιας πάθησης που πλήττει σχεδόν 1 στις 3 γυναίκες άνω των 50 ετών, και 1 στους 5 άνδρες. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης στις 20 Οκτωβρίου, η Μαρία Ραγκούση και η Γιούλη Πετρακάκη μιλούν για τον «αγώνα» τους με τη νόσο προτρέποντάς μας να εξεταστούμε! Η οστεοπόρωση ετυμολογικά σημαίνει «πορώδη οστά». Είναι μια ασθένεια, κατά την οποία η πυκνότητα και η ποιότητα των οστών είναι μειωμένη. Οι ειδικοί την χαρακτηρίζουν ως σιωπηλή νόσο, καθώς είναι ασυμπτωματική και εάν δεν προληφθεί ή αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να εξελιχθεί και να οδηγήσει σε κατάγματα. Το αποτέλεσμα για τους ασθενείς είναι πόνος, απώλεια κίνησης, ανικανότητα στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών. «Η οστεοπόρωση είναι ιδιαίτερα συχνή στην Ελλάδα», αναφέρει στο life>positive ο κ. Γιώργος Λυρίτης, Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης. «Παρά το γεγονός όμως ότι ο αριθμός των οστεοπορωτικών καταγμάτων έχει αυξηθεί, ο ρυθμός της αύξησής τους μειώνεται σταδιακά, πιθανόν λόγω της συστηματικής έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας της οστεοπόρωσης». Διαγνώστηκα με οστεοπόρωση… «Το 1992, κι ενώ εργαζόμουν στην Αμερική ενημερώθηκα για την οστεοπόρωση και ξεκίνησα την ετήσια παρακολούθηση της οστικής μου πυκνότητας», εξομολογείται η Γιούλη Πετρακάκη, η οποία πάσχει από οστεοπόρωση. «Σε ένα ταξίδι μου στο Μεξικό, μετά από απλή πτώση έπαθα κάταγμα στον αστράγαλο. Αιτία ήταν, φυσικά, η οστεοπόρωση. Λόγω της αστάθειας, έγινα επιρρεπής στις πτώσεις με συνέπεια μετά από 6μηνο να υποστώ πάλι κάταγμα και ένα ακόμη μετά από δύο χρόνια». Για τη Μαρία Ραγκούση, η διάγνωση της «οστεοπενίας» ήταν κάτι που τη σόκαρε. «Βρέθηκα σε μια ενημερωτική συνάντηση του Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση και, μέσω των δωρεάν ελέγχων, διαγνώστηκα με οστεοπενία. Δεν το πίστευα πως σε τέτοια ηλικία και με τον καλό τρόπο ζωής μου, θα είχα τέτοιο πρόβλημα». > Life > Positive < Μήπως έχω οστεοπόρωση; Το Εθνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης των Η.Π.Α. συστήνει ετήσια μέτρηση οστικής πυκνότητας σε όλες τις γυναίκες άνω των 65 ετών και όλους τους άνδρες άνω των 70. Παράλληλα, συστήνεται σε γυναίκες 50-65 ετών που, εκτός από την εμμηνόπαυση, έχουν έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση, να πραγματοποιούν την εξέταση ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού τους. Είναι μια πολύ απλή διαδικασία, η οποία καλύπτεται απ’ όλα τα ταμεία. Από την εξέταση προκύπτει το λεγόμενο Τ- σκορ, τον αριθμό που περιγράφει την απόκλιση της οστικής πυκνότητας του ατόμου, σε σχέση με ένα φυσιολογικό άτομο 25 ετών με το ίδιο βάρος και ύψος. Τιμές του Τ-σκορ • 0 έως -1 SD: φυσιολογική οστική πυκνότητα. • -1SD έως -2,5 SD: οστεοπενία, δηλαδή χαμηλή οστική πυκνότητα, αλλά όχι οστεοπόρωση. • >-2,5 SD: οστεοπόρωση Παρεξηγημένη χαρακτηρίζει η κ. Ειρήνη Λαμπρινουδάκη, Ενδοκρινολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρεταίειο Νοσοκομείο, τη μέτρηση οστικής πυκνότητας. «Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι, μετρώντας την οστική μας πυκνότητα, μαθαίνουμε εάν πάσχουμε από οστεοπόρωση. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Η χαμηλή οστική πυκνότητα είναι απλά ένας από τους πολλούς παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν σε οστεοπόρωση, δηλαδή σε κάταγμα μετά από ελάχιστο τραυματισμό. Οι υπόλοιποι αφορούν κληρονομικότητα, εμμηνόπαυση, κάπνισμα κ.ά.». 21 Εμμηνόπαυση = οστεοπόρωση; Σημαίνει η είσοδος στην εμμηνόπαυση την αρχή της OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία ζώντας με οστεοπόρωση οστεοπόρωσης; Σύμφωνα με την κ. Λαμπρινουδάκη, «η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί μια περίοδο αυξημένης οστικής αποδόμησης, επειδή χάνεται η προστατευτική δράση των οιστρογόνων στον σκελετό. Για τον λόγο αυτό, συστήνεται κατά την εγκατάσταση της εμμηνόπαυσης, η πραγματοποίηση της πρώτης μέτρησης οστικής πυκνότητας. Το αποτέλεσμα της μέτρησης λαμβάνεται υπ’ όψιν, σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, στον υπολογισμό του ατομικού κινδύνου κατάγματος». Σημαντικό ρόλο για την εμφάνιση της οστεοπόρωσης παίζει ωστόσο και η χαμηλή οστική πυκνότητα. «Η οστική μάζα αυξάνεται συνεχώς κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και αποκτά την μέγιστη τιμή της κατά τη νεαρή ενήλικη ζωή. Κατόπιν, μένει σταθερή μέχρι την ηλικία των 35-40 και στη συνέχεια μειώνεται σταδιακά», αναφέρει η κ. Λαμπρινουδάκη. «Οι γυναίκες όμως που επιτυγχάνουν χαμηλή κορυφαία οστική πυκνότητα στη νεαρή ηλικία, θα έχουν αυξημένο κίνδυνο οστεοπορωτικών καταγμάτων, πράγμα που επιβάλλει κατά κανόνα έναρξη θεραπείας αμέσως μετά την εμμηνόπαυση», συμπληρώνει ο κ. Λυρίτης. «Κρυμμένα» οστεοπορωτικά κατάγματα Τα συνηθέστερα οστεοπορωτικά κατάγματα είναι τα σπονδυλικά και τα κατάγματα του ισχίου. Όπως αναφέρει και ο κ. Λυρίτης, το έτος 2007 το 19% των γυναικών άνω των 60 ετών υπέστησαν αυτόματα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους άντρες ήταν 8,5%. «Τα σπονδυλικά κατάγματα είναι πολύ πιο συχνά και «ύπουλα», διότι συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, παρά το γεγονός ότι η διάγνωσή τους γίνεται εύκολα με ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης», επισημαίνει η κ. Λαμπρινουδάκη. Παράγοντες κινδύνου < • Κληρονομικότητα • Φύλο και φυλή • Χαμηλό σωματικό βάρος • Διατροφή φτωχή σε ασβέστιο (Ca) • Κάπνισμα • Οινοπνευματώδη • Κατάχρηση καφέ • Αδράνεια, κακό μυϊκό σύστημα • Λήψη φαρμάκων (π.χ. κορτιζόνης) • Ύπαρξη παθολογικών καταστάσεων, όπως υπερθυρεοειδισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός (υψηλό ασβέστιο στο αίμα), σύνδρομα δυσαπορρόφησης εντέρου, διακοπή της περιόδου για μεγάλο χρονικό διάστημα και πρώιμη εμμηνόπαυση. 22 > «Σωτήρια» φαρμακευτική θεραπεία Εκτός από την πρόληψη όμως, η σωστή θεραπεία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την καθημερινή ζωή της μετεμμηνοπαυσιακής γυναίκας. Όπως επισημαίνει και ο κ. Λυρίτης «εκτός από τη συνεχή ενημέρωση για την οστεοπόρωση, τα τελευταία χρόνια είχαμε την τύχη να ανακαλυφθούν και να κυκλοφορήσουν νέα αποτελεσματικά φάρμακα, τα οποία εκτός από τη δυνατότητα αναστολής της οστικής απώλειας, έχουν τη δυνατότητα σημαντικής αύξησης της οστικής μάζας και αποκατάστασης της διαταραγμένης οστικής δομής. Τα φάρμακα αυτά δρουν με διαφορετικούς το καθένα μηχανισμούς, άλλοτε περιορίζοντας την αυξημένη δράση των οστεοκλαστών, δηλαδή των οστικών κυττάρων που αποδομούν τον σκελετό (οστεο - αντικαταβολικά φάρμακα), όπως η βαζεδοξιφαίνη, η καλσιτονίνη, τα διφωσφονικά κ.ά., είτε αυξάνοντας τη δράση των οστεοβλαστών, δηλαδή των κυττάρων που συνθέτουν νέο κόκαλο (οστεο - αναβολικά φάρμακα), όπως η τεριπαρατίδη (1-34 ΡΤΗ) και η 1-84 παραθορμόνη». Όπως έχει τεκμηριωθεί σε έρευνες, όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, έχουν αποδεδειγμένη αντικαταγματική δράση. > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία ζώντας με οστεοπόρωση Μπορούμε όμως να τα αναγνωρίσουμε με κάποιο τρόπο; «Η συνηθέστερη εκδήλωσή τους είναι η μείωση του αναστήματος και η κύφωση», μας λέει η κ. Λαμπρινουδάκη. «Επίσης υπάρχει συχνά έντονος πόνος στη μέση ή και στα πόδια (οσφυοϊσχιαλγία), καθώς ο παραμορφωμένος σπόνδυλος πιέζει τα νεύρα που βγαίνουν από το νωτιαίο μυελό». Εάν προκληθεί ένα σπονδυλικό κάταγμα, τότε ο κίνδυνος για νέα κατάγματα αυξάνεται εκθετικά. «Οι σπόνδυλοι είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στην έλλειψη οιστρογόνων, σε σύγκριση με τον περιφερικό σκελετό, γι’ αυτό τα σπονδυλικά κατάγματα παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση μετά την εγκατάσταση της εμμηνόπαυσης. Επομένως πρωτεύων στόχος για τη γυναίκα που μπαίνει στην εμμηνόπαυση είναι η πρόληψη του πρώτου σπονδυλικού κατάγματος», μας συμβουλεύει. Θεραπεία, η καλύτερη πρόληψη! 24 Η καλύτερη μέθοδος για την αντιμετώπιση όλων των ασθενειών, είναι η ενημέρωση και η πρόληψη. H πρόληψη της οστεοπόρωσης θα πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία και να συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής. «Τα παιδιά δυστυχώς σήμερα έχουν υιοθετήσει τον δυτικό τρόπο ζωής και διατροφής, ο οποίος περιλαμβάνει ελάχιστα ποσά ασβεστίου και βιταμίνης D», αναφέρει η κ. Λαμπρινουδάκη και συμβουλεύει: • Καταναλώνετε 3 μερίδες γαλακτοκομικών ημερησίως π.χ. 1 ποτήρι γάλα, 1 γιαούρτι και 1 κομμάτι (50 γρ.) κίτρινο τυρί. • Αποφύγετε το αλκοόλ και το κάπνισμα. • Ασκηθείτε καθημερινά, τουλάχιστον για 30 λεπτά. • Εκτεθείτε στον ήλιο για τουλάχιστον 20 λεπτά κάθε μέρα, ώστε ο οργανισμός σας να συνθέσει την απαραίτητη για την υγεία των οστών βιταμίνη D. • Διατηρείτε το βάρος σας σταθερό. • Πραγματοποιείτε συχνά ορμονικές εξετάσεις. • Κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης, αυξήστε την πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, ενώ στην περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού λάβετε συμπλήρωμα ασβεστίου και βιταμίνης D. «Απ’ όταν διαγνώστηκα με οστεοπόρωση κάνω μέτρηση οστικής πυκνότητας κάθε χρόνο, επισκέπτομαι τον γιατρό μου σε τακτά χρονικά διαστήματα, φροντίζω να ενημερώνομαι, έχω συμπεριλάβει στην διατροφή μου όλα τα γαλακτοκομικά και ασκούμαι συστηματικά», συμβουλεύει η κ. Πετρακάκη, ενώ η κ. Ραγκούση προτρέπει όλους τους ασθενείς να ενημερωθούν σωστά για να έχουν την απαραίτητη ποιότητα ζωής. < > Life > Positive < Η οστεοπόρωση σε αριθμούς < Το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης πραγματοποίησε παγκόσμια έρευνα, με τη συμμετοχή και 10.000 Ελληνίδων. Σύμφωνα με τα στοιχεία: • Το 35% των Ελληνίδων άνω των 50 ετών έχουν οστεοπόρωση. • Το 20% των Ελληνίδων μπαίνει στην εμμηνόπαυση με προϋπάρχουσα οστεοπόρωση. • Το 51% των Ελληνίδων άνω των 50 ετών που είχαν ήδη μπει στην εμμηνόπαυση δεν είχε κάνει μέτρηση οστικής πυκνότητας. • Σε ηλικία 70 ετών περισσότερες από τις μισές Ελληνίδες έχουν εγκατεστημένη οστεοπόρωση, ενώ 3 στα 4 υπερήλικα άτομα έχουν σοβαρό πρόβλημα οστεοπόρωσης. i Ενημερωθείτε! Ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο επίσημα αναγνωρισμένο από το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης (ΙΟF). Κύριος στόχος του είναι η ενημέρωση του κοινού γύρω από την οστεοπόρωση, τη διατροφή, την άσκηση, τη ψυχολογία, την πρόληψη και τη σκελετική υγεία. «Για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης θα πραγματοποιήσουμε δυο ολοήμερα συνέδρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη», μας ενημερώνει η κ. Μέμη Τσεκούρα, Πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση. «Θα παρέχουμε δωρεάν εξετάσεις, θα μοιράζεται ενημερωτικό υλικό και ο καθένας θα μπορεί να συμμετάσχει σε διαδραστικά παιχνίδια γνώσης. Επιφυλάσσουμε και άλλες εκπλήξεις»! Περισσότερες πληροφορίες στα: τηλ.: 210 8018123, email: [email protected] OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Πόνοι στις αρθρώσεις; Μην τους αμελείτε! > της Βιβέττας Λαϊνιώτη Κάποτε τρέχατε να προλάβετε το λεωφορείο σαν πρωταθλητής στίβου, άλλοτε πεταγόσασταν σαν ...αίλουρος από το κρεβάτι, μόλις χτύπαγε το ξυπνητήρι. Τελευταία όμως, νιώθετε πως οι αρθρώσεις σας αρνιούνται να σας ακολουθήσουν και ο φόβος για τυχόν ύπαρξη αρθρίτιδας, όλο και μεγαλώνει. Οι πόνοι των αρθρώσεων είναι μια από τις πιο κοινές, αλλά και πιο επίπονες παθήσεις που πλήττουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ανεξαρτήτου ηλικίας. Οι παθήσεις των αρθρώσεων προσβάλλουν περισσότερο από το 90% του πληθυσμού και απαντώνται κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα, λόγω της φυσιολογικής φθοράς των ιστών ή σε άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος, λόγω καταπόνησης των οστών και των αρθρώσεων. Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι 1 στους 3 ασθενείς που έρχονται στο ιατρείο του παθολόγου ή του γενικού γιατρού, πάσχουν από κάποια νόσο των αρθρώσεων. Το κακό είναι πως δεν φροντίζουμε τις αρθρώσεις μας, παρά μόνο όταν αρχίσουμε να νιώθουμε ότι πονούν. «Η αρθρίτιδα μπορεί να έχει ως αίτιο μια ρευματολογική πάθηση (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος), ένα οργανικό νόσημα (π.χ. υπερπαραθυρεοειδισμός, αύξηση ουρικού οξέος, μικρόβια) ή την φθορά του χρόνου (εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα)», εξηγεί η Δρ Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος. Μορφές αρθρίτιδας Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια κοινή πάθηση των αρθρώσεων που εμφανίζεται όταν μικροσκοπικοί σχηματισμοί κρυστάλλων ουρικού οξέος συναθροίζονται στις αρθρώσεις, προκαλώντας οξύ πόνο, οίδημα και ερεθισμό. Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει 10 φορές συχνότερα τους άνδρες από τις γυναίκες και το πρόβλημα εντοπίζεται συνήθως σε μία μόνο άρθρωση. Η πιο γνωστή μορφή αρθρίτιδας είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και προκαλείται από μια αυτοάνοση αντίδραση, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται στις αρθρώσεις. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από σοβαρό πόνο και είναι επίσης συχνότερη στους άντρες. Ξεκινά στα χέρια, τα πόδια, τους καρπούς, τους αστραγάλους και τα γόνατα και προοδευτικά προσβάλλει όλο το σώμα, προκαλώντας κόπωση, ήπιο πυρετό, αδυναμία και δυσκαμψία. Η εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα, ευρέως γνωστή ως «αρθριτικά», είναι η πιο συχνή αιτία συμπτωμάτων από τις αρθρώσεις, που εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Πρόσφατη ελληνική επιδημιολογική μελέτη του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογικών Μελετών σε δείγμα 8.500 ατόμων, έδειξε ότι η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει το 7,92% του γενικού πληθυσμού, με τα ποσοστά αυτά να εκτινάσσονται άνω του 30% για τα άτομα άνω των 50 ετών. Πάνω από την ηλικία των 65, η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί τη δεύτερη αιτία νοσηρότητας, μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Οι συνέπειές της δεν περιορίζονται μόνο στον χρόνιο μυοσκελετικόαρθρικό πόνο. Η νόσος συνοδεύεται από έντονη ψυχολογική επιβάρυν- ση, απομόνωση του αρρώστου και αυξημένη συννοσηρότητα. Για το 80% των ασθενών, η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί εμπόδιο στην εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους. Πιο συγκεκριμένα, τους εμποδίζει: • Να κάνουν τα ψώνια τους (67%) • Να στηθούν στην ουρά (63%) • Να βγούν από το σπίτι τους (46%) • Να χρησιμοποιήσουν τα μέσα συγκοινωνίας (80,9%) Αντιμετώπιση Φάρμακα. Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα, που προσφέρουν ανακούφιση στον άρρωστο, από τον πόνο και τη δυσκαμψία, ανατέλλοντας παράλληλα την εξέλιξη των παθήσεων αυτών. Η θειϊκή γλυκοζαμίνη, για παράδειγμα, προλαμβάνει την παραπέρα φθορά και καταστροφή του χόνδρου των αρθρώσεων, περιορίζοντας τις αναπηρίες και την ταλαιπωρία των ασθενών. Η θειϊκή γλυκοζαμίνη υπεισέρχεται στη φυσιολογική σύνθεση του αρθρικού θύλακα και του αρθρικού υγρού, εμποδίζοντας τη δράση των ενζύμων, που καταστρέφουν τον αρθρικό χόνδρο. Φυσικοθεραπεία. Περιλαμβάνει τις κατάλληλες για κάθε περίπτωση ασκήσεις ή και διάφορα άλλα είδη φυσικοθεραπείας, που εφαρμόζονται με μηχανικά ή άλλα μέσα. Χειρουργείο. Χρησιμοποιείται όταν αποτυγχάνει η συντηρητική θεραπευτική αγωγή ή όταν ο ασθενής προσέρχεται στο γιατρό σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. > υγεία > της Ιωάννας Ράπτη Ακράτεια OYPΩN Σπάστε τα ταμπού! Συνεχείς επισκέψεις στην τουαλέτα, πάνες, στρες, αποφυγή κοινωνικών εκδηλώσεων, ακόμα και κατάθλιψη, είναι μερικές μόνο από τις καταστάσεις που βιώνει σιωπηλά περίπου το 11,8% του ενήλικου πληθυσμού, που πάσχει από ακράτεια. Από αυτούς, μόνο το 1% θα αναζητήσει ιατρική βοήθεια, κυρίως λόγω ντροπής… Μήπως ήρθε η ώρα να σπάσουμε τα ταμπού και να μιλήσουμε ανοιχτά για το πρόβλημα; Η ακράτεια προσβάλλει και τα δυο φύλα, αν και είναι συχνότερη στις μεγαλύτερες ηλικίες και στις γυναίκες. Σύμφωνα με την επιδημιολογική μελέτη EPIC, η οποία πραγματοποιήθηκε σε Ευρώπη και Καναδά, με τις οδηγίες της Διεθνούς Εταιρείας Εγκράτειας (2002), το 11,8% των ατόμων ηλικίας άνω των 18 ετών, δηλαδή περίπου 1 στα 8 άτομα, παρουσιάζουν συμπτώματα υπερδραστήριας κύστης. Σε ηλικίες άνω των 40 ετών, το ποσοστό είναι αρκετά μεγαλύτερο (17%). Στις ΗΠΑ περίπου 13 εκατομμύρια γυναίκες πάσχουν από ακράτεια, ενώ στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτες, φαίνεται ότι 3 στις 10 γυναίκες αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ακράτειας ούρων. Όπως επισημαίνει στο life>positive ο κ. Αναστάσιος Αθανασόπουλος, Ουρολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νευροουρολογίας & Ουροδυναμικής του Πανεπιστημίου Πατρών, «παρόλο που το σύνδρομο της υπερδραστήριας κύστης και κατ’ επέκταση η ακράτεια είναι αρκετά συχνή πάθηση, λίγοι από τους πάσχοντες απευθύνονται στο γιατρό για να αναζητήσουν βοήθεια, ενώ πρόκειται για ένα πρόβλημα υγείας που έχει σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή τους. Οι λόγοι της απροθυμίας είναι πολλοί, με σημαντικότερο το γεγονός ότι θεωρούν την ακράτεια φυσιολογικό επακόλουθο της γήρανσης του οργανισμού ή αναμενόμενο επακόλουθο των τοκετών. Κυρίως, όμως, αυτό που κάνει τους ασθενείς να αποφεύγουν να μιλήσουν για το πρόβλημα, είναι το αίσθημα ντροπής. Κάτι που παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη μη αναζήτηση βοήθειας είναι και το γεγονός ότι δε θεωρούν τα συμπτώματα αποτέλεσμα κάποιας νόσου, παρόλο που ενοχλούνται πολύ από αυτά». Προσοχή στα συμπτώματα Τα συμπτώματα που πρέπει να οδηγήσουν στον ουρολόγο είναι: • Συχνουρία, δηλαδή επίσκεψη στην τουαλέτα 8 ή περισσότερες φορές το 24ωρο- το φυσιολογικό είναι 4-6 φορές. > Life > Positive < • Ακούσια απώλεια ούρων όταν βήχετε, φταρνίζεστε κ.λπ. • Ισχυρό αίσθημα επιθυμίας για ούρηση, το οποίο συνοδεύεται από ακούσια διαφυγή ποσότητας ούρων. Σύμφωνα με τον κ. Αθανασόπουλο, «τα συμπτώματα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα και στην ποιότητα ζωής των ασθενών, επηρεάζοντας τις κοινωνικές και φυσικές δραστηριότητες τους και κυρίως την επαγγελματική ζωή, ανάλογα φυσικά και με το είδος της εργασίας. Εάν υπάρχει και νυκτουρία, όπως συμβαίνει συχνά, τότε αυτό προκαλεί κόπωση στον ασθενή και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Παράλληλα, επηρεάζεται η σεξουαλική ζωή των ασθενών, καθώς αποφεύγουν τις επαφές με τον σύντροφο από τον φόβο της απώλειας ούρων. Όλα αυτά έχουν αντίκτυπο στον ψυχικό κόσμο των ασθενών, με αποτέλεσμα την αυτοαπομόνωση, τον περιορισμό των δραστηριοτήτων, ακόμη και την κατάθλιψη». Προσθέτοντας και τα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκληθούν από τη χρήση πανών, όπως π.χ. δερματίτιδες, ουρολοιμώξεις κ.λπ., γίνεται σαφές ότι η αντιμετώπιση της ακράτειας δεν θα πρέπει να αναβάλλεται». Συνηθέστερες αιτίες Ένας από τους μεγαλύτερους μύθους, όσον αφορά στην ακράτεια, είναι ότι πρόκειται για φυσιολογικό φαινόμενο της γήρανσης, επισημαίνει ο κ. Αθανασόπουλος. «Κι όμως εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία, σε γυναίκες και άντρες και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρείται φυσιολογική». Οι αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν αυτό το ενοχλητικό πρόβλημα είναι: δύσκολος ή παρατεταμένος τοκετός, χειρουργική επέμβαση, παθήσεις, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης, λιθίαση, φλεγμονή κ.ά., δυσκοιλιότητα, παχυσαρκία, εμμηνόπαυση, ιδιοπαθής κατάσταση (χωρίς κάποια αιτία). Υπάρχουν και παράγοντες που επιβαρύνουν την ακράτεια, όπως: φάρμακα, π.χ. διουρητικά, άγχος, κατάχρηση καφεΐνης και άλλα. 29 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία σπάστε τα ταμπού! Είδη ακράτειας Η ακράτεια έχει διάφορες μορφές αλλά και διαφορετική αιτιολογία και αντιμετώπιση σε κάθε περίπτωση. 1ος τυποσ 30 2ος τυποσ 3ος τυποσ 4ος τυποσ ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΜΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΑΠΟ ΥΠΕΡΠΛΗΡΩΣΗ Είναι η συχνότερη μορφή ακράτειας και εμφανίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στις γυναίκες. Οφείλεται σε ανεπάρκεια της ουρήθρας και πρόκειται για ακούσια απώλεια ούρων με την αύξηση της πίεσης στην περιοχή της κοιλιάς κατά την πραγματοποίηση κινήσεων, όπως π.χ. με το βήχα, το φτέρνισμα, το τρέξιμο, το περπάτημα κ.λπ. Αφορά 2040% των περιπτώσεων. Eκδηλώνεται με έντονη επιθυμία για ούρηση, η οποία δε μπορεί να ελεγχθεί ή να αναβληθεί και οδηγεί σε απώλεια ούρων. Αυτού του τύπου η ακράτεια είναι συνήθως αποτέλεσμα του συνδρόμου της υπερδραστήριας κύστης και οφείλεται σε δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης. Όταν υπάρχουν ταυτόχρονα οι δυο παραπάνω τύποι ακράτειας. Οφείλεται σε ανεπαρκή κένωση της κύστης, λόγω απόφραξης του προστάτη. Εμφανίζεται κυρίως στους άνδρες. Σε αυτού του είδους την ακράτεια, προηγούνται συμπτώματα, όπως δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, ελάττωση της δύναμης και του μεγέθους της ακτίνας των ούρων, σταγονοειδής ούρηση, καύσος κατά την ούρηση και νυκτουρία. Κι όμως. Υπάρχει θεραπεία! Το πρώτο βήμα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα είναι ο ασθενής να το αποδεχτεί και να πάψει να νιώθει ντροπή γι’ αυτό! Η λύση βρίσκεται στον ουρολόγο και στον εξειδικευμένο γυναικολόγο. Για τη διάγνωση του προβλήματος, απαιτείται ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, γενική και καλλιέργεια ούρων, υπερηχογράφημα, διάγραμμα ούρησης και ουρομέτρηση. Στη συνέχεια, ο ιατρός θα συστήσει την κατάλληλη θεραπεία. Η φαρμακευτική θεραπεία είναι αποτελεσματική και η πλέον ενδεδειγμένη. «Για την ακράτεια που οφείλεται στο σύνδρομο της υπερδραστήριας κύστης», εξηγεί ο κ. Αθανασόπουλος, «η αντιμετώπιση βασίζεται στα λεγόμενα αντιμουσκαρινικά. Τα φάρμακα αυτά είναι αρκετά αποτελεσματικά, βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς δρουν > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 θετικά από τις πρώτες βδομάδες χρήσης, έχουν ελάχιστες παρενέργειες». Tα φάρμακα απαντούν στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όσοι πάσχουν από ακράτεια, από επιτακτικότητα. O μικρός έως μηδενικός χρόνος προειδοποίησης είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που προκαλεί το σύνδρομο της υπερλειτουργικής κύστης. «Συμαντικό, επομένως, για τη θεραπεία της ακράτειας από επιτακτικότητα είναι η αύξηση αυτού του χρόνου προειδοποίησης», αναφέρει ο κ. Αθανασόπουλος. «Σχετικά πρόσφατη μεγάλη κλινική μελέτη απέδειξε ότι το αντιμουσκαρινικό σολιφενακίνη (solifenacin), αυξάνει σημαντικά αυτό το χρόνο προειδοποίησης, με αποτέλεσμα βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών». Η συντηρητική θεραπεία «εφαρμόζεται συνήθως στο σύνδρομο της υπερδραστήριας κύστης και στοχεύει στη διαφοροποίηση τρόπου ζωής του ασθενή π.χ. βελτίωση της διατροφής του (με μείωση της κατανάλωσης καφεϊνούχων, αναψυκτικών κ.ά.) και στην επανεκπαίδευση της κύστης». Είναι πιο αποτελεσματική, όταν συνδυάζεται με τη φαρμακευτική θεραπεία. «Εάν δεν υπάρξει αποτέλεσμα με τις ιατρικές παρεμβάσεις, τότε μπορεί να εφαρμοστούν ελάχιστα παρεμβατικές τεχνικές, όπως η νευροτροποποίηση και η αλλαντοτοξίνη (botox)», συμπληρώνει στο life>positive ο κ. Αθανασόπουλος. Σύμφωνα με τον ίδιο, «τα αποτελέσματα των μελετών με τη χρησιμοποίηση του botox είναι πολύ ικανοποιητικά και μάλιστα πολύ πρόσφατα το botox έλαβε άδεια κυκλοφορίας στην Αμερική (FDA) για τη θεραπεία της νευροπαθούς κύστης. Σίγουρα είναι ένα πολύ καλό εργαλείο για την αντιμετώπιση της υπερδραστήριας κύστης, πάντα όμως εφόσον έχει αποτύχει η φαρμακευτική θεραπεία. Τα αποτελέσματα της θεραπείας με botox, άλλωστε, δεν είναι μόνιμα, αλλά απαιτούν συχνή επανάληψη των εγχύσεων. «Για την ακράτεια από προσπάθεια, ο χρυσός κανόνας σήμερα είναι η τοποθέτηση ταινιών χωρίς τάση κάτω από την μεσότητα της ουρήθρας. Η επέμβαση αυτή είναι ήπια επεμβατική και έχει πολύ καλά αποτελέσματα», συμπληρώνει ο κ. Αθανασόπουλος. > Life > Positive < Η ταινία ελεύθερη τάσης είναι μια συνθετική ταινία από ουδέτερο υλικό (πολυπροπυλένιο) υφασμένη κατά συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να μην προκαλεί αντιδράσεις και να ενσωματώνεται ταχέως και εξ ολοκλήρου στο ανθρώπινο σώμα. Η ταινία αυτή τοποθετείται κάτω από το μέσον της ουρήθρας της γυναίκας που πάσχει από ακράτεια ούρων. Πρόκειται για μια επέμβαση που γίνεται από τον κόλπο (η ασθενής ξαπλώνει σε γυναικολογική θέση). Η επέμβαση γίνεται συνήθως με περιοχική (από τη μέση και κάτω) ή τοπική αναισθησία. Σε όλες τις περιπτώσεις, η επέμβαση διαρκεί λιγότερο από 20-25 λεπτά. Η απώλεια αίματος είναι κατά κανόνα ελάχιστη, ενώ η εμφάνιση διάφορων περιεγχειρητικών επιπλοκών είναι περιορισμένη. Η ασθενής κατά τις πρώτες μετεγχειρητικές ώρες φέρει έναν καθετήρα ουροδόχου κύστης που αφαιρείται το αργότερο την επόμενη ημέρα, ενώ βγαίνει από την κλινική το απόγευμα ή το βράδυ της ημέρας του χειρουργείου. Τα αποτελέσματα είναι συνήθως εμφανή από την πρώτη κιόλας μετεγχειρητική ημέρα. Η ταινία ελεύθερη τάσης (TVT) για την ακράτεια ούρων στη γυναίκα παρουσιάζει πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Υπάρχουν μελέτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό που συνοψίζουν την επιτυχία της επέμβασης αυτής σε ποσοστό μεγαλύτερο από 80% σε διάρκεια παρακολούθησης μέχρι και 7 ετών. Τα ποσοστά αυτά είναι πραγματικά πολύ ικανοποιητικά. Ο λόγος είναι ότι οι αξιόπιστες χειρουργικές εναλλακτικές λύσεις (π.χ. η κολποανάρτηση που απαιτεί ανοιχτό χειρουργείο από την κοιλιά ή λαπαροσκόπηση) στην αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων από προσπάθεια στη γυναίκα είναι περισσότερο επεμβατικές, και, το σημαντικότερο, όχι περισσότερο αποτελεσματικές σε σχέση με την ταινία ελεύθερη τάσης (TVT), όταν μελετώνται σε βάθος χρόνου. Οι ασκήσεις Κέγκελ, τέλος, μπορούν επίσης να βοηθήσουν σε περιπτώσεις ήπιας ακράτειας από προσπάθεια. Οι ασκήσεις αυτές αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των μυών της πυέλου που στηρίζουν, τη μήτρα και την κύστη και ελέγχουν τις συσπάσεις του κόλπου και της ουρήθρας. Συσπάστε αργά τους μύες της περιοχής του κόλπου και της ουρήθρας σαν να θέλετε να διακοπεί η ροή ούρων. Κρατηθείτε για 10 δευτερόλεπτα κι επαναλάβετε αρκετές φορές. Μπορείτε επίσης να κάνετε την άσκηση όρθια, καθιστή ή ξαπλωμένη και ενώ κάνετε κάποια άλλη εργασία, πολλές φορές την ημέρα. Σταδιακά, οι ασκήσεις Κέγκελ μπορούν να επιφέρουν σοβαρή βελτίωση στο πρόβλημα. < 31 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία > του Γρηγόρη Λάσκαρη ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ Στόχος η πλήρης ανακούφιση! «Το πρωινό ξύπνημα είναι δύσκολο κι επώδυνο. Οι αρθρώσεις στα δάχτυλα και των δυο χεριών πονούν και είναι δύσκαμπτες. Μαθαίνεις να έχεις υπομονή. Σιγά - σιγά η κατάσταση βελτιώνεται, αλλά το επόμενο πρωί, πάλι τα ίδια…» 32 > Life > Positive < Μ έχρι πριν λίγα χρόνια η ρευματοειδής αρθρίτιδα αποτελούσε μία ασθένεια-φόβητρο που καταδίκαζε 1 στους 2 πάσχοντες σε χρόνια ανικανότητα και αδυναμία επιτέλεσης απλών καθημερινών εργασιών. Τα τελευταία χρόνια, μια νέα γενιά φαρμάκων έχει αλλάξει ριζικά το τοπίο. Εκεί που μέχρι πρόσφατα το ζητούμενο ήταν η επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, σήμερα πλέον αποτελεί ρεαλιστικό στόχο η πλήρης ανακούφιση του πάσχοντος από τα συμπτώματα. Πριν αναφερθούμε στις νέες θεραπείες και τις δυνατότητες που προσφέρουν, ας δούμε πρώτα τα χαρακτηριστικά της νόσου. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μία ασθένεια που προσβάλλει τις αρθρώσεις του σώματος, προκαλώντας πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία και, τελικά, παραμόρφωση και απώλεια της λειτουργικότητάς τους. Η ΡΑ δεν πρέπει να συγχέεται με την οστεοαρθρίτιδα. Η ΡΑ οφείλεται σε φλεγμονή του αρθρικού υμένα -δηλαδή του σάκου που περιβάλλει και προστατεύει την άρθρωση, ενώ η οστεοαρθρίτιδα οφείλεται σε προσβολή του χόνδρου των οστών, δηλαδή του άκρου των οστών που βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο στην άρθρωση. Στην περίπτωση της ΡΑ, η φλεγμονή OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 είναι πολύ πιο έντονη και πιο εκτεταμένη. Παρ’ όλα αυτά, καθώς η ΡΑ εξελίσσεται, παρατηρείται διάβρωση των χόνδρων και των οστών της άρθρωσης, κάτι που τελικά εξασθενεί και τη λειτουργία των παρακείμενων μυών και τενόντων, με αποτέλεσμα τον έντονο πόνο, την παραμόρφωση και την απώλεια της λειτουργικότητας των αρθρώσεων, που μπορεί να φτάσει μέχρι και στην αναπηρία. Η καταστροφή των οστών ξεκινά στα πρώτα ένα με δύο έτη από την έναρξη της πάθησης, γεγονός που υπογραμμίζει τη μεγάλη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και της θεραπευτικής αγωγής. Συχνοτητα – αιτια Η ΡΑ δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στις γυναίκες. Συνήθως καταγράφονται 3 νέα κρούσματα ανά 10.000 άτομα το χρόνο, ενώ στην Ελλάδα πάσχουν από ΡΑ περίπου 120.000 άνθρωποι. Συχνότερα προσβάλλονται άτομα μέσης ηλικίας, όμως μία ειδική μορφή της νόσου, που ονομάζεται νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα, μπορεί να προσβάλει ακόμα και μικρά παιδιά. Η ΡΑ ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα, δηλαδή σε αυτά που το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου «επιτίθεται» σε όργανα ή συστήματα του ίδιου, επειδή τα εκλαμβάνει ως ξένα. Είναι άγνωστο τι οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα σε αυτήν την «παράλογη» συμπεριφορά, όμως συχνά ενοχοποιούνται οι παρακάτω παράγοντες: • Γενετικοί: Φαίνεται ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση της ΡΑ. Οι ασθενείς κληρονομούν από τους γονείς τους ορισμένα γονίδια, που τους καθιστούν πιο επιρρεπείς στην ασθένεια, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι όποιος έχει αυτά τα γονίδια οπωσδήποτε θα νοσήσει. • Περιβαλλοντικοί: Ιοί ή μικρόβια μπορεί να πυροδοτήσουν τη νόσο σε άτομα με προδιάθεση. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «μοριακή μίμηση» και παρατηρείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα μπερδεύει τους ιούς ή τα βακτηρίδια με τους υγιείς ιστούς του οργανισμού. • Ορμονικοί: Οι ορμόνες του φύλου φαίνεται να παίζουν ρόλο. Γι’ αυτό η νόσος εμφανίζεται μάλλον συχνότερα στις γυναίκες και μάλιστα μετά την εμμηνόπαυση, ενώ παρουσιάζει ύφεση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. • Ψυχολογικές πιέσεις: Στα άτομα με προδιάθεση > Life > Positive < φαίνεται ότι η ΡΑ εκδηλώνεται συχνά έπειτα από έντονες ψυχολογικές πιέσεις (π.χ. ένα διαζύγιο, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, η απώλεια της εργασίας κ.ά.) Η ΡΑ χαρακτηρίζεται από σημαντικές επιπτώσεις, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Οι πάσχοντες συχνά δυσκολεύονται στη δουλειά τους, επειδή αναγκάζονται συχνά να απουσιάζουν. Πολλές φορές, δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες και κυριεύονται από συναισθήματα άγχους, φόβου και απογοήτευσης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι ασθενείς με ΡΑ εμφανίζουν διπλάσιες πιθανότητες κατάθλιψης σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Οι αρθρώσεις γίνονται ευαίσθητες, θερμές και διογκωμένες, σε βαθμό που να προκαλούν δυσκινησία, ιδίως μετά το πρωινό ξύπνημα (πρωινή δυσκαμψία). Σταδιακά, ο αριθμός των αρθρώσεων που εμφανίζουν συμπτώματα αυξάνεται. Αρχικά, προσβάλλονται συνήθως οι μικρές αρθρώσεις των δακτύλων των χεριών και μετά μεγαλύτερες αρθρώσεις, όπως αυτές του αυχένα, των ώμων και των γονάτων. 33 Η προσβολή είναι συμμετρική, δηλαδή αν πονάνε οι αρθρώσεις των δαχτύλων του αριστερού χεριού, θα πονάνε και οι αντίστοιχες του δεξιού. Ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα κόπωσης, κακουχίας και περιστασιακά πυρετό. Τα συμπτώματα έχουν υφέσεις και εξάρσεις. Το ένα πέμπτο των ασθενών εμφανίζει ρευματικά ογκίδια (οζίδια) που εμφανίζονται κάτω από το δέρμα, κοντά στις αρθρώσεις. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > υγεία στόχος η πλήρης ανακούφιση! Αντιμετωπιση 34 Οι στόχοι της θεραπείας είναι: • Η ύφεση της φλεγμονής. • Η ανακούφιση από τον πόνο. • Ο περιορισμός της καταστροφής των αρθρώσεων. • Η βελτίωση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η ΡΑ είναι μια χρόνια νόσος με εξελισσόμενη πορεία, άρα οι ασθενείς με ΡΑ πρέπει να παίρνουν φάρμακα για όλη τους τη ζωή. Είναι πολύ σημαντικό νται από καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένων ζωντανών κυττάρων. Χορηγούνται πάντα με ενέσεις. Γενικά, οι βιολογικοί παράγοντες είναι σχεδιασμένοι για να αδρανοποιούν ουσίες του οργανισμού που διαδραματίζουν ρόλο-κλειδί στην αρθρική βλάβη. Τα πιο σημαντικά από τα βιολογικά φάρμακα είναι τα παρακάτω: Ετανερσέπτη. Επειδή η ετανερσέπτη είναι το πρώτο φάρμακο που έλαβε επίσημη έγκριση για την ΡΑ, υπάρχουν άφθονα στοιχεία να εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία έγκαιρα, όταν η νόσος ανταποκρίνεται καλύτερα στη θεραπευτική αγωγή, οπότε και αναμένεται το μεγαλύτερο θεραπευτικό όφελος. Τα τελευταία χρόνια, η κατανόηση των βιοχημικών μηχανισμών της νόσου άλλαξε δραστικά το θεραπευτικό τοπίο της ΡΑ και επέτρεψε την παρασκευή νέων επαναστατικών φαρμάκων, τα οποία προσφέρουν γρήγορα και μερικές φορές θεαματικά αποτελέσματα, εμποδίζοντας την καταστροφή της άρθρωσης και την συνεπαγόμενη αναπηρία. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται «βιολογικά» και, σε αντίθεση με τα παλιά φάρμακα, δεν είναι προϊόντα χημικής σύνθεσης, αλλά πρωτεΐνες που παράγο- για τη μακροχρόνια ασφάλειά του, σε μεγάλους αριθμούς ασθενών. Η ετανερσέπτη είναι το μόνο βιολογικό φάρμακο που έχει λάβει έγκριση για χρήση σε παιδιά από 2 ετών. Χορηγείται με υποδόρια ένεση 1 φορά την εβδομάδα. Ινφλιξιμάμπη. Κυκλοφόρησε λίγους μήνες μετά την ετανερσέπτη και χορηγείται ενδοφλεβίως, σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Έχει επίσης μακρόχρονο ιστορικό ασφαλείας. Αδαλιμουμάμπη. Χορηγείται με υποδόρια ένεση κάθε δύο εβδομάδες. Τα τρία παραπάνω φάρμακα αποτελούν τα πιο παλιά και δοκιμασμένα. Σε σχέση με τα παλαιότερα, κλασικά αντιρευματικά φάρμακα, τα βιολογικά, όταν > Life > Positive < χορηγούνται σε άτομα με βαριάς μορφής ΡΑ, τετραπλασιάζουν τις πιθανότητες αποκατάστασης της πλήρους σωματικής αυτονομίας και ανεξαρτησίας. Νεώτερα παρόμοια φάρμακα είναι η Σερτολιζουμάμπη και η Γκολιμουμάμπη, τα οποία χορηγούνται υποδορίως μία φορά το μήνα. Υπάρχουν, ωστόσο, και άλλα νεώτερα φάρμακα τα οποία, σύμφωνα με τις οδηγίες, χορηγούνται μόνο αν αποτύχουν τα προηγούμενα. Σε αυτά ανήκουν τα: Ανακίνρα- Χορηγείται καθημερινά υποδόρια. Ριτουξιμάμπη -Χορηγείται ενδοφλεβίως. Αμπατασέπτη - Χορηγείται ενδοφλεβίως μία φορά το μήνα. Τοσιλιζουμάμπη - Χορηγείται ενδοφλέβια σε νοσοκομείο, μία φορά το μήνα. Όλοι οι βιολογικοί παράγοντες χορηγούνται σε μέτριας προς σοβαρής μορφής ΡΑ και μόνο όταν έχουν αποτύχει οι παραδοσιακές θεραπείες, εκτός και αν συντρέχουν άλλοι λόγοι. Σε σύγκριση με τα παλαιότερης γενιάς αντιρευματικά, τα βιολογικά φάρμακα έχουν επιδείξει υψηλή αποτελεσματικότητα και ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι ελεύθερα παρενεργειών. Επειδή δρουν μέσω τροποποίησης του αμυντικού συστήματος, μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ευπάθειας σε άλλες αρρώστιες και δεν πρέπει να χορηγούνται σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις νευρολογικών και αιματολογικών διαταραχών. < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Πριν σας... ρίξει µια απειλή ...πάρτε τα µέτρα σας! www.pitsilidis.gr Μουρουνέλαιο Seven Seas. MI PA HN-HME A-T Τώρα µπορείτε να προστατεύσετε τον οργανισµό σας από τις απειλές που κυκλοφορούν...ελεύθερες, µε την καλύτερη φυσική πηγή Ω3 και να κυκλοφορήσετε εσείς...ελεύθερα. To Μουρουνέλαιο Seven Seas αποτελεί φυσική πηγή βιταµινών A, D και ω3. ∆ιατίθεται σε άγευστες, άοσµες κάψουλες που κάνουν τη χρήση του εύκολη και φιλική. Ενισχύστε τον οργανισµό σας, τώρα µε Μουρουνέλαιο Seven Seas. Το Νο 1 σε πωλήσεις στην Ελλάδα. Το 10 το καλό στο ανοσοποιητικό! Το προτιµούν 9 στους 10. Φαρµακευτικά Εργαστήρια CANA A.E. - Τοµέας Φροντίδας Υγείας Λεωφ. Ηρακλείου 446, 141 22 Ηράκλειο Αττικής, τηλ.: 210 2883314, fax: 210 2830773 www.cana.gr, e-mail: [email protected] > υγεία > της Nεκταρίας Kαρακώστα Υ πολογίζεται ότι ένα στα δύο παιδιά ηλικίας μεταξύ 3-10 ετών, παραμιλά στη διάρκεια της νύχτας, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, ενώ περίπου το 10% των παιδιών, το κάνει σε τακτική βάση. Η κλασική ηλικία έναρξης του φαινομένου είναι μεταξύ 4 και 8 ετών, και τα επεισόδια μπορεί να πυκνώσουν κατά την πρώτη εφηβική ηλικία. Η κατάσταση είναι συνηθέστερη στα αγόρια και τείνει να κληρονομείται. Αν και στις περιόδους άγχους τα επεισόδια συνήθως πυκνώνουν, η κατάσταση δεν θεωρείται αμιγώς ψυχογενής. Μπορεί να επιδεινωθεί σε συνθήκες παρατεταμένης απώλειας ύπνου ή από υπερβολική κόπωση. Άλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για το νυχτερινό παραμιλητό είναι η συναισθηματική καταπόνηση, το έντονο στρες, ο υψηλός πυρετός, η κατάχρηση ουσιών, η υπερκατανάλωση αλκοόλ και, σπανιότερα, κάποια ψυχική διαταραχή, όπως η αγχώδης διαταραχή. Συνήθως, η κατάσταση –ειδικά στα παιδιά- ξεπερνιέται χωρίς θεραπεία. Αν, ωστόσο, το πρόβλημα επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας και της ποσότητας του ύπνου, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε έναν γιατρό. Όσο για τον/την σύντροφό σας; Μάλλον, θα του/της φανεί χρήσιμο ένα ζευγάρι... ωτασπίδες! Περίπου το 5% των παιδιών που εμφανίζουν υπνολαλία στην παιδική τους ηλικία, θα συνεχίσουν να εμφανίζουν τη διαταραχή και ως ενήλικες. Η διάρκεια του κάθε επεισοδίου δεν φαίνεται να ξεπερνά τα 30 δευτερόλεπτα, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η υπνολαλία εμφανίζεται αρκετές φορές στη διάρ- OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 ΙΑ ΑΛ ΟΛ ΠΝ Υ ε μ ιλά τί μ Για ; νο ύπ ον στ Φράσεις και φωνές, άλλοτε ακατάληπτες και άλλοτε με αρχή, μέση και τέλος, διακόπτουν ξαφνικά την σιγαλιά της νύχτας. Ακούτε το σύντροφο σας να ψιθυρίζει ενώ κοιμάται; Ξυπνάτε γιατί ακούτε το παιδί σας να φωνάζει ή να συνομιλεί στον ύπνο του με κάποιο «αόρατο πρόσωπο»; > υγεία περνάει (και) από το στομάχι κεια της νύχτας. Μπορεί να αφορά σε μεγαλύτερης διάρκειας ομιλίες, ξεπερνώντας το στάδιο του απλού ψιθύρου, ενώ -σπανιότερα-συνοδεύεται από εκρήξεις επιθετικότητας και θυμού. Λίγα είναι γνωστά, όσον αφορά στο περιεχόμενο της υπνολαλίας. Πολλές φορές, αυτά που λέγονται είναι ακατανόητα, άλλοτε όμως σχετίζονται με παρελθούσες εικόνες και εμπειρίες του ατόμου, ακόμη κι αν επί του παρόντος δεν έχουν καμία συναισθηματική επίδραση στον ασθενή. «Ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας δεν υπάρχει, καθώς η κατάσταση είναι καλοήθης και αυτοπεριοριζόμενη. Περαιτέρω διερεύνηση απαιτείται μόνο στις περιπτώσεις όπου υπάρχει υποψία υποκείμενης, σοβαρότερης διαταραχής, όπως η υπνική άπνοια ή μορφεϊκή επιληψία, ένα είδος επιληψίας που εμφανίζεται μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε κάθε περίπτωση, η αξιολόγηση θα γίνει από το νευρολόγο, που θα κρίνει, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της κατάστασης, αν πρέπει να παραπέμψει τον ασθενή για πολυ-υπνογράφημα», τονίζει ο νευρολόγος, κ. Κωνσταντίνος Χρ. Σπίγγος. Σε σπάνιες περιπτώσεις (κυρίως σε ηλικίες άνω των 25 ετών), η υπνολαλία αποτελεί τμήμα κάποιας άλλης διαταραχής ύπνου, όπως η υπνοβασία, ο νυχτερινός τρόμος, η σχετιζόμενη με τον ύπνο διαταραχή λήψης τροφής [sleep-related eating disorder], η διαταραχή συμπεριφοράς του ύπνου REM [REM sleep behavior disorder, RBD] και η αποφρακτική άπνοια 38 του ύπνου. Η βαρύτητα του προβλήματος ορίζεται με βάση τη συχνότητα εμφάνισης των επεισοδίων. «Η δραστηριότητα του εγκεφάλου, κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι συνήθως ομαλή, και προκύπτει η γνωστή εικόνα του ήρεμου κοιμισμένου ατόμου. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, όχι απαραίτητα παθολογικές, μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές. Οποιοδήποτε ψυχικό συμβάν εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να ενταχθεί στην κατηγορία των «παραϋπνιών», του επιστημονικού όρου για την επιστημονική περιγραφή αυτών των φαινομένων. Γνωστότερο και θεατρικότερο όλων είναι η υπνοβασία, ενώ στην ίδια κατηγορία εντάσσονται οι εφιάλτες, η υπνολαλία, η υπνική μέθη, οι νυχτερινοί τρόμοι, η παράλυση του ύπνου, το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο, οι μυοκλονίες (τινάγματα) του ύπνου και η διαταραχή του ύπνου REM», προσθέτει ο κ. Σπίγγος. Κάποιες φορές, το επεισόδιο μπορεί να τελειώσει με αφύπνιση, έπειτα από την οποία ο πάσχων παραμένει αρκετά λεπτά σε σύγχυση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, ο ...πολυλογάς θα ξανακοιμηθεί και την επόμενη μέρα δεν θα θυμάται τίποτα. Μην προσπαθήσετε να ξυπνήσετε το άτομο την ώρα του παραμιλητού του, γιατί το πιθανότερο είναι ότι θα το τρομάξετε. Παρεξηγήσεις Η κατάσταση προκαλεί έντονη ενόχληση στα άλλα > Υπ νολαλία- Πώς θα την αποφύγετε •Β εβαιωθείτε ότι κοιμάστε επαρκώς. Όταν στερείστε συστηματικά τον ύπνο, είστε πιο επιρρεπής στην υπνολαλία. •Μ ειώστε τα επίπεδα του στρες και του άγχους σας. Χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης πριν από τον ύπνο. • Βάλτε πρόγραμμα στον ύπνο σας. Φροντίστε να πηγαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε κάθε μέρα την ίδια ώρα. • Μην τρώτε βαριά πριν τον ύπνο. • Τη στιγμή που εμφανίζεται το επεισόδιο, οι γύρω θα πρέπει να καθησυχάσουν και να διαβεβαιώσουν τον άνθρωπο ότι είναι ασφαλής. > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 μέλη της οικογένειας, καθώς διακόπτει τον ύπνο τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, η υπνολαλία μπορεί να αποτελέσει ακόμη και αιτία παρεξηγήσεων, δημιουργώντας ακόμη και ρήξη στο ζευγάρι! «Μιλάω συχνά στον ύπνο μου, όμως το τελευταίο διάστημα λέω άσχημα πράγματα στη γυναίκα μου. Προσπάθησα να της εξηγήσω ότι δεν εννοώ όσα λέω όταν κοιμάμαι, όμως εκείνη θεωρεί πως είναι πράγματα που έχω στο μυαλό μου, αλλά δεν τολμώ να της πω. Πραγματικά εκπλήσσομαι με αυτά που μου μεταφέρει ότι λέω... Ντρέπομαι...», εξομολογείται ο 39χρονος Γιάννης. Η ερμηνεία των ειδικών φαίνεται να τον δικαιώνει. Δεδομένου ότι τα όνειρα είναι ένας τρόπος για να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας, αυτή η έκφραση στη διάρκεια του ύπνου, μπορεί να είναι η «απάντηση» του ψυχισμού του σε κάποιο στρεσογόνο γεγονός της καθημερινότητας, όπως π.χ. μια ένταση στη δουλειά ή κάποια αλλαγή στο περιβάλλον ή στην καθημερινότητά του. Συχνά, στα όνειρα, το πρόσωπο που μας έχει προκαλέσει τα νεύρα ή το άγχος αντικαθίσταται από ένα κοντινό μας πρόσωπο με το οποίο νιώθουμε οικειότητα. Πάνω σε αυτό εκτονώνονται όλα τα αρνητικά συναισθήματα. Σε μια άλλη περίπτωση ωστόσο, η υπνολαλία έγινε αιτία... διασημότητας. Η Βρετανίδα Karen SlavickLennard έφτιαξε το μπλογκ με τίτλο «The SleepTalking man», όπου κατέγραφε όσα ο σύζυγός της, Adam, έλεγε στη διάρκεια της νύχτας. Στους νυχτερινούς μονολόγους του Adam, που στην κανονική του ζωή είναι ένας πολύ σεμνός, ευγενικός και χαμηλών τόνων άνθρωπος, μπορεί να βρει κανείς τα πάντα: από κουβέντες για εσώρουχα, σεξ και βρισιές, μέχρι πιγκουίνους, ινδικά χοιρίδια και... ψητά μαξιλάρια! Η Karen στην αρχή αρκείτο στο να μεταφέρει στον σύζυγό της τα νυχτερινά παραληρήματά του στη διάρκεια του πρωινού. Τα πράγματα όμως έγιναν πολύ πιο διασκεδαστικά όταν άρχισε να τον ηχογραφεί και να ακούνε τα αποσπάσματα μαζί! «Είναι απίστευτα αυτά που λέει. Κι εκείνος απορεί, όταν ακούει τις κασέτες. Λες και πρόκειται για άλλον άνθρωπο! Γελάμε πάρα πολύ κάθε πρωί», σημειώνει η Karen. Το μπλογκ της, ξεκίνησε για πλάκα, όταν άρχισε να ανεβάζει αυτά που έλεγε ο Adam, για να τα διαβάζουν οι φίλοι τους. Ωστόσο, γνώρισε τέτοια δημοτικότητα, που πλέον το ζευγάρι παίρνει καθημερινά μηνύματα από αγνώστους που διασκεδάζουν απίστευτα διαβάζοντας τις ... νυχτερινές περιπέτειες του Adam. < > Life > Positive < > Οι νυχτερινοί τρόμοι Κατά τον νυχτερινό τρόμο (night terrors), το παιδί ξυπνά συνήθως στο πρώτο μισό της νύχτας αιφνίδια, ουρλιάζοντας ή κραυγάζοντας δυνατά, εκδηλώνοντας παράλληλα συμπεριφορά που διακατέχεται από έντονο τρόμο ή πανικό, κάνοντας απότομες ή βίαιες κινήσεις. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, συνήθως η προσπάθεια καθησυχασμού από τους άλλους αποτυγχάνει. Το παιδί εμφανίζει παράλληλα σημεία σωματικού άγχους, όπως ταχυκαρδία, γρήγορη αναπνοή και εφίδρωση. Την επόμενη ημέρα, το παιδί δεν έχει ανάμνηση του γεγονότος. Οι νυχτερινοί τρόμοι έχουν συνήθως κληρονομικό χαρακτήρα, αλλά δεν αποτελούν πάθηση. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή στη διάγνωσή τους, καθώς με παρόμοιες εκδηλώσεις μπορεί να κάνει την εμφάνισή της μία μορφή επιληψίας, η καλούμενη και «μορφεϊκή επιληψία». Ένα απλό μέτρο για την αποφυγή τους, εάν εμφανίζονται σε συγκεκριμένη ώρα, είναι η προγραμματισμένη αφύπνιση του παιδιού μισή ώρα πριν. 39 Στην περίπτωση των ενηλίκων, ο νυχτερινός τρόμος μπορεί να υποκρύπτει κάποια ψυχοπαθολογία και καλό θα είναι να ερευνάται. i Κωνσταντίνος Χρ. Σπίγγος Νευρολόγος, Δ. Κλινικής Νευρολογίας UCL Κέρκυρα, τηλ: 2661020400 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > > τουPαμζίκ Aγαμπατιάν Φωτο: Oρφέας Eμιρζάς, Θωμάς Aρσένης συνέντευξη Μάρθα Φριντζήλα Είμαι εδώ και πολλά χρόνια αγανακτισμένη Γεννημένη στην Ελευσίνα και αριστούχος της σχολής Βεάκη, από πολύ μικρή ήταν προσανατολισμένη σε αυτό που αποκαλούμε «καλλιτεχνία». Τραγουδούσε, ζωγράφιζε, έγραφε, έστηνε παραστάσεις. Όπως η ίδια αναφέρει, δεν θα μπορούσε να ασχοληθεί με τίποτα άλλο. Το τραγούδι και το θέατρο βρίσκονταν ανέκαθεν στη ζωή της Μάρθας Φριντζήλα, γι’ αυτό δεν χρειάστηκε να βρει τρόπους να τα συνδυάσει. Ό,τι επακολούθησε, ήταν σχεδόν ενστικτώδες. Με έναν τρόπο, έγινε από... μόνο του. Π 40 ως θα περιγραφατε τον εαυτο σας σε καποιον που δεν σας γνωριζει ως καλλιτεχνη αλλα και ως ανθρωπο; Είμαι επίμονη, πολύ υπομονετική και εργασιομανής. Θέλω να περνούν όλα από τα χέρια μου, ενθουσιάζομαι πανεύκολα, εμπιστεύομαι εύκολα και θεωρώ τους ηθοποιούς τα πιο τρυφερά πλάσματα του κόσμου. Είμαι ρομαντική, αγαπώ τις γάτες, μισώ τα παγωτά, θεωρώ την κινέζικη κουζίνα νούμερο ένα, προτιμώ το βουνό από την θάλασσα, δεν ξέρω να οδηγώ αυτοκίνητο και δεν κοιμάμαι ποτέ πριν τις τέσσερις το πρωί. Είμαι κανονικό θύμα του Διαδικτύου, παρακολουθώ ντοκιμαντέρ με αεροπλάνα που πέφτουν, αγαπώ και θαυμάζω τον Βασίλη Μαντζούκη. Ομολογώ πως θέλω να ανεβάσω σχεδόν όλες τις αρχαίες τραγωδίες, τον μισό Σαίξπηρ και ολόκληρο τον Μπέκετ. Κατά τα άλλα, όλη μέρα ακούω μουσική, είτε στο σπίτι είτε στον δρόμο, πιστεύω πως ο Μάρλον Μπράντο είναι ο πιο όμορφος άντρας του > Life > Positive < πλανήτη, βλέπω πολλά όνειρα και κάνω διαρκώς σχέδια. Θα μπορουσατε να «περιοριστειτε» σε μια και μονο τεχνη; Μα, η Τέχνη είναι μία. Η ενασχοληση σας με την υποκριτικη και το τραγουδι πως συνδυαστηκε με τη σκηνοθεσια; Όσο ήμουν στη σχολή θεάτρου, ανακάλυψα πως με ενδιαφέρει περισσότερο η σκηνοθεσία κι έτσι επικεντρώθηκα σε αυτήν. Έτσι, με το που τελείωσα τη σχολή, ανέλαβα μια ομάδα φοιτητών του πολιτιστικού ομίλου του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την οποία έκανα το «στρατιωτικό» μου, ανεβάζοντας παραστάσεις από το 1993 ως το 1999. Οπότε και έφτιαξα την ομάδα «Δρόμος με δέντρα», με την οποία δουλεύω έως σήμερα. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 ζωή μου. Όσο για την καριέρα, είναι κάτι που δεν με απασχόλησε κι εύχομαι να μην με απασχολήσει ποτέ. Υφιστανται ορια στη δημιουργια; και αν ναι, ποια ειναι αυτα; Όχι, δεν υπάρχουν όρια στην δημιουργία. Τα όρια τα βάζουν οι άνθρωποι, για προσωπικούς, κοινωνικούς ή μεταφυσικούς λόγους. Και είναι πάντοτε εις βάρος της δημιουργίας. Τι σας αγχωνει σε σχεση με τις καλλιτεχνικες ενασχολησεις σας και κατα ποσο το κοινο λειτουργει για εσας ως αγχολυτικο; Αυτό που με αγχώνει είναι τα κινητά τηλέφωνα που χτυπούν στην διάρκεια της παράστασης, ενώ πριν έχουμε ζητήσει να είναι απενεργοποιημένα. Είναι κάτι που δεν το κατάλαβα ποτέ και δεν πρόκειται να το καταλάβω. Τώρα, κατά πόσο το κοινό λειτουργεί ως αγχολυτικό... όταν είναι συγκεντρωμένο, πράγματι, είναι το καλύτερο αγχολυτικό. Πως θα χαρακτηριζατε το κοινο στην ελλαδα; Ανεκπαίδευτο και παθιασμένο. Ποιες δυσκολιες συναντησατε αλλα και ποια πραγματα σας εξεπληξαν ευχαριστα στην μεχρι τωρα πορεια σας; Μόνο οικονομικές ήταν οι δυσκολίες που αντιμετώπισα -και αντιμετωπίζω- ακόμα. Το έχω πάρει εδώ και καιρό απόφαση, πως το κράτος δεν έχει καμιά ευαισθησία απέναντι στην τέχνη κι έτσι έφτιαξα κι εγώ το μικρό μου σύμπαν, την «γυάλα» μέσα στην οποία προσπαθώ όσο γίνεται να είμαι ανεξάρτητη. Αυτό που πάντα θα με εκπλήσσει, είναι το πόσοι άνθρωποι πιστεύουν στην δουλειά μου και με ενθαρρύνουν. Πόσοι με στηρίζουν με την παρουσία, τα λόγια και την εργασία τους, όλα αυτά τα χρόνια που παλεύω. Ποιες θεωρειτε τις σημαντικοτερες στιγμες στην καριερα σας; Κάθε καλλιτεχνική μου στιγμή-επιτυχημένη ή αποτυχημένη- την θεωρώ σημαντική. Οι συναντήσεις με τα σπουδαία κείμενα είναι οι σημαντικότερες για την > Life > Positive < Τα θεατρα δυσκολευονται να δεχτουν κωφαλαλους και τον διερμηνεα τους. Ποια η θεση σας σε αυτο; Πέρα από τις τεχνικές υποδομές που ίσως χρειάζονται για να μπορεί να δεχτεί ένα θέατρο κωφαλάλους -υπέρτιτλους ας πούμε-, δεν βρίσκω κάποιον άλλο λόγο. 41 Υπαρχει γονιμο εδαφος για καινουργια πραγματα Ή’ η κριση εχει οδηγησει σε οπισθοδρομηση; Η κρίση στον πολιτισμό δεν είναι καινούριο πράγμα, η Ελλάδα βρίσκεται σε πολιτισμική κρίση τα τελευταία σαράντα χρόνια τουλάχιστον. Πάντα όμως οι άνθρωποι έβρισκαν έδαφος για καινούρια πράγματα, σε πείσμα των καιρών και των συνθηκών. Δεν γίνεται αλλιώς. Γιατι μοιαζει να υπαρχουν περισσοτερες ευκαιριες στο εξωτερικο; Ίσως γιατί επενδύουν στον πολιτισμό περισσότερο. Η OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > συνέντευξη Μάρθα Φριντζήλα χώρα μας ως γνωστό έχει να επενδύσει στον πολιτισμό από την εποχή του Ευριπίδη. Άσε που ο κόσμος είναι πια πολύ καχύποπτος απέναντι στον πολιτισμό, όταν βλέπει πως το θέμα είναι ποιος θα προλάβει να πάρει το «φιλέτο», στήνοντας φιέστες και τελετές. Απερίγραπτες κιτσαρίες και αρπαχτές συμβαίνουν όλα αυτά τα χρόνια και τα πληρώνουμε όλοι μας. Ποια πραγματα σας ενοχλουν και ποια σας κανουν να αισιοδοξειτε; Τα τελευταία χρόνια που διδάσκω, με γεμίζουν αισιοδοξία οι μαθητές μου. Θα έλεγα όμως, ότι κατά βάθος είμαι απαισιόδοξος άνθρωπος. Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο, είναι οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι που μόλις αποκτούν εξουσία, γίνονται τέρατα. Οι άνθρωποι, που αγαπούν τα χρήματα. Οι άνθρωποι, που μισούν την προκοπή των άλλων. Με ενοχλεί η αγένεια, μου την δίνουν στα νεύρα οι τσιγκούνηδες, οι τεμπέληδες και οι τρακαδόροι. Θεωρειτε οτι ειστε και εσεις μια «αγανακτισμενη» και με τι; 42 Είμαι εδώ και πολλά χρόνια αγανακτισμένη, αλλά τώρα έχω περάσει σε δημιουργική φάση και δεν έχω διάθεση να δείξω την αγανάκτησή μου. Ποτέ δεν πίστεψα στο όνειρο της δυνατής και περήφανης Ελλάδας, δεν περιμένω τίποτα από την πολιτική εξουσία, δεν απογοητεύομαι γιατί δεν… γοητεύτηκα ποτέ. Από την άλλη, φυσικά και συμφωνώ με την αντίδραση του κόσμου απέναντι στην ανώμαλη διαχείριση των προβλημάτων της χώρας μου, φυσικά και πιστεύω στην δύναμη του λαού, φυσικά και περιμένω κάτι να κουνηθεί, κάτι να αλλάξει. Πως σχολιαζετε την κατασταση στην ελλαδα; Θα απαντήσω με ένα τραγούδι του Τζίμη Πανούση από τον δίσκο «Κάγκελα παντού» που κυκλοφόρησε το 1986. Δεν έχουν αλλάξει και πολλά από τότε… Τρίζουν τα κόκαλα του Μακρυγιάννη του Μπαρμπαγιάννη του Κανατά κάτι ξενέρωτοι Αμερικάνοι, κάτι ροκάδες του κερατά, πήραν φαλάγγι μπαγλαμάδες και μπουζούκια μα δεν πειράζει, πατριώτες, είμαστε εφτάψυχοι. Πόσο θ’ αντέξουνε ο Μάρκος κι ο Τσιτσάνης > Life > Positive < δεν έχουν κάνει ούτε ένα βιντεοκλίπ, σαν τα κοράκια σού χιμάνε, όταν πεθάνεις οι κομπανίες με τους πράκτορες της ΚΥΠ. Γίναν οι μάγκες φεμινίστριες με ταγάρια, μα δεν πειράζει, πατριώτες, είμαστε εφτάψυχοι. Με σέξυ πόζες κοριτσιών στην Ελασσόνα με Παλαιστίνιο εραστή εκτελεστή θα καβαλήσουμε κι ετούτο το χειμώνα μπροστά στην τηλεοπτική μας θαλπωρή, σαν τους ανάπηρους που βλέπουνε αγώνα μα δεν πειράζει, πατριώτες, είμαστε εφτάψυχοι. Φράνσις Φορντ Κόπολα, Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί. Πειτε μας λιγα λογια για τον θιασο δρομος με δεντρα με τον οποιο συνεργαζεστε. Τι καινουργιο παρουσιαζετε αυτην την περιοδο; Η ομάδα ΔΡΟΜΟΣ ΜΕ ΔΕΝΤΡΑ (www.dentra.gr) εργάζεται εδώ και 11 χρόνια. Από το 2002 ως το 2009 στεγαζόταν στον «Κρατήρα», ένα παλιό συνεργείο αυτοκινήτων στον Κεραμεικό. Τον Μάιο του 2010 έφτιαξε τον δικό της χώρο, στον 2ο όροφο βιοτεχνικού κτιρίου στον Βοτανικό. Έχει μέχρι σήμερα ανεβάσει δέκα παραστάσεις σύγχρονου και κλασικού ρεπερτορίου, έχει λάβει μέρος σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει συνεργαστεί με σπουδαίους καλλιτέχνες από τον θεατρικό, μουσικό και εικαστικό χώρο. Παράλληλα με τις ενασχολήσεις της με το θέατρο, η ομάδα οργανώνει, όλα αυτά τα χρόνια, εργαστήρια και σεμινάρια για την λειτουργία της αφήγησης, το επικό θέατρο, το θέατρο σκιών, το σώμα και την φωνή του ηθοποιού και έχει διοργανώσει μουσικά και χορευτικά δρώμενα, διαλέξεις και ομιλίες. Για φέτος, το πρόγραμμα του χώρου περιλαμβάνει μαθήματα και σεμινάρια με καταξιωμένους ανθρώπους της τέχνης, μουσικές παραστάσεις καθώς και παραστάσεις θεάτρου σκιών με τον θίασο του Άθω Δανέλλη. Αυτήν την εποχή, παρουσιάζουμε την Ηλέκτρα του Ευριπίδη και την παράσταση «Παγκόσμια ιστορία της αϋπνίας» –ένα αιώνιο work in progress πάνω σε κείμενα του Jorge Luis Borges. < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Lundbeck Hellas S.A. Εξειδίκευση στη νευρολογία και την ψυχιατρική Στόχος μας ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ: η ποιότητα Στη Lundbeck η ποιότητα είναι ο πρωταρχικός μας στόχος. Ποιότητα στην έρευνα, στα προϊόντα, στα αποτελέσματα. Ποιότητα σε όλους τους τομείς. Σκοπός της ύπαρξής μας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που πάσχουν από ψυχικά και νευρολογικά νοσήματα. > ψυχολογία > της Νάντιας Γιαννούλη Μοναχοπαίδι Αλήθειες και Μύθοι Δεν έχουν μοιραστεί την αγάπη των γονιών τους, ούτε τα παιχνίδια τους. Αποτελούν το επίκεντρο της προσοχής και θεωρούνται οι ...μικροί «αρχηγοί» της οικογένειας. Τα μοναχοπαίδια - παιδιά και ενήλικες είναι καταδικασμένα από «κούνια» να κουβαλούν, διόλου κολακευτικές «ταμπέλες». A priori, θεωρούνται ακοινώνητα, κτητικά, ανώριμα και εγωκεντρικά. Μήπως ήρθε η ώρα να αποκατασταθεί η… φήμη τους; Τ α ζευγάρια που αποφασίζουν να ζητήσουν από τον… πελαργό ένα μόνο παιδί πληθαίνουν. Οι λόγοι αφθονούν, μα ο επικρατέστερος φαίνεται πως είναι η οικονομική κρίση και η γενικευμένη ανασφάλεια που επικρατεί τα τελευταία χρόνια. Μπορεί πλέον η φράση-κλισέ του παρελθόντος «Ένα, ίσον κανένα» να μην ακούγεται τόσο συχνά, ωστόσο τα στερεότυπα σχετικά με τα «κουσούρια» που εξ ορισμού κουβαλούν τα μοναχοπαίδια εξακολουθούν να υφίστανται. Άλλοτε δικαιολογημένα, άλλοτε αυθαίρετα. Οι πρώτες έρευνες για τα χαρακτηριστικά που αναπτύσσουν τα μοναχοπαίδια ξεκίνησαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, από τον αναπτυξιακό ψυχολόγο G. Stanley Hall (1844-1924). Παρόλο που ο ίδιος προσέφερε πολλά στην επιστήμη της ψυχολογίας και στη γνώση σχετικά με την ανθρώπινη μάθηση, έβαλε τις ρίζες για τα αρνητικά στερεότυπα σχετικά με την ανάπτυξη του ενός και μόνο παιδιού στην οικογένεια. Το βλέμμα του ήταν επηρεασμένο από τις συνθήκες της εποχής του, τότε που η δυτική κοινωνία στρεφόταν από τον αγροτικό τρόπο ζωής και τις πολυμελείς οικογένειες, στις αστικού τύπου πυρηνικές και ολιγομελείς. Ο Hall περιέγραψε την εμπειρία του μόνου παιδιού, ως ασθένεια για τον εαυτό του. Αντίστοιχα, κι άλλοι γνωστοί ψυχολόγοι της εποχής εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για την ψυχολογία των παιδιών χωρίς αδέλφια, κυρίως όσον αφορά στις δυσκολίες να προσδιορίσουν την ταυτότητα τους ως ενήλικες. Σήμερα, σχεδόν 100 χρόνια από τις πρώτες μελέτες και έχοντας στο μεταξύ ως κοινωνία > ψυχολογία μοναχοπαίδι: αλήθειες & μύθοι μεγαλώσει αρκετές γενιές μοναχοπαιδιών, υπάρχουν πλέον νέα ερευνητικά δεδομένα που καταρρίπτουν πολλούς από τους μύθους που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν. Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι που ασχολήθηκαν ειδικά με την περίπτωση των οικογενειών μ’ ένα παιδί, διαπίστωσαν πως τα μοναχοπαίδια είναι ελάχιστα διαφορετικά από εκείνα που μεγαλώνουν με αδέλφια. Ο μύθος (κατ)ερρίφθη! Ένας από τους πλέον διαδεδομένους μύθους, θέλει τα μοναχοπαίδια να είναι εγωκεντρικά. Όταν είσαι το μοναδικό παιδί στην οικογένεια, δεν χρειάζεται να μοιραστείς τίποτα, ούτε την αγάπη και την προσοχή των γονιών σου, ούτε καν τα παιχνίδια σου. Όλα τα παραπάνω τα αντιλαμβάνεσαι ως αυτονόητα, καθώς ποτέ δεν χρειάστηκε να κοπιάσεις για να τα κατακτήσεις. Συνεπώς, αν κάτι δεν σου δοθεί στο «χέρι», γίνεσαι κτητικό. Και όμως, φαίνεται πως ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αδέλφια, συχνά πιέζονται να μοιραστούν τα παιχνί- δια τους, τον χρόνο τους στην τηλεόραση και την προσοχή των γονιών τους. Έτσι, ίσως αναπτύξουν ανταγωνιστικές συμπεριφορές, ενώ τα μοναχοπαίδια μπορούν να είναι πιο ήρεμα. Σύμφωνα με την κυρία Όλγα Μουλάκη, Ψυχολόγο, Ψυχοθεραπεύτρια και Σύμβουλο Οικογένειας, σχεδόν όλα τα παιδιά περνούν μια περίοδο, κατά την οποία πιστεύουν ότι ο κόσμος εξελίσσεται γύρω από αυτά. Στα μοναχοπαίδια μπορεί να αρέσει να έχουν την προσοχή όλων, όπως μπορεί να έχουν μάθει να είναι το επίκεντρο της προσοχής των γονιών τους. Όμως τους είναι εξίσου σημαντική η αποδοχή των συνομηλίκων τους. Δεν ισχύει πως τα παιδιά δίχως αδερφάκι είναι μοναχικά ή ανώριμα. Η αλήθεια είναι πως έχουν μάθει να περνούν αρκετό χρόνο μόνα τους, οπότε χρειάζονται συχνά το προσωπικό τους χρόνο και χώρο. Ωστόσο, επειδή μεγαλώνουν χωρίς αδέλφια, αναζητούν και επιθυμούν την παρέα συνομηλίκων, καθώς αυτό τους λείπει στην οικογένεια. Από την άλλη πλευρά, ωριμάζουν πιο γρήγορα, διότι, μεγαλώνοντας ανάμε- Για το καλό του… Μην είστε υπερβολικοί. Οι γονείς μ’ ένα παιδί συχνά τείνουν να γίνονται υπερυποχωρητικοί, υπερ-προστατευτικοί και πολύ προσεκτικοί. 46 Υποστηρίζετε την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων του παιδιού με άλλα μέλη της οικογένειας και με συνομηλίκους. Μην παραμελείτε τον εαυτό σας ή τον γάμο σας. Οι γονείς συχνά επικεντρώνουν την προσοχή τους αποκλειστικά στο παιδί τους. Έτσι, οι ισορροπίες μέσα στην οικογένεια, αποβαίνουν τελικά επίπονες για όλους. Να είστε προετοιμασμένος/η για τη διαφοροποίηση του παιδιού σας. Το πολυτιμότερο δώρο που μπορούν να κάνουν οι γονείς στο παιδί τους είναι να το αφήσουν πραγματικά ν’ αναπτυχθεί σ’ έναν ξεχωριστό, αυτόνομο, χαρούμενο ενήλικα, ακόμη κι αν ζει διαφορετικά από τις προσδοκίες τους. > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > ψυχολογία μοναχοπαίδι: αλήθειες & μύθοι 48 σα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τείνουν να αντιγράψουν από πολύ νωρίς ενήλικες συμπεριφορές. Παράλληλα, η συχνή συναναστροφή με ενήλικες, τα βοηθά να αναπτύξουν εξαιρετικά την λεκτική τους ικανότητα. Μάλιστα, έρευνες δείχνουν πως πολύ συχνά τα μοναχοπαίδια έχουν καλύτερες μαθητικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις, σε σύγκριση με τα παιδιά που έχουν αδέλφια. Υποστηρίζεται, ωστόσο, ότι αυτό οφείλεται κυρίως στη στάση των γονιών: από τη γέννησή του, ρίχνουν όλη την προσοχή και το ενδιαφέρον στο μοναχοπαίδι τους, ασχολούνται με την εκπαίδευση του, ξοδεύουν περισσότερα για την μόρφωση του κι έχουν μεγάλες προσδοκίες. Συχνά τα μοναχοπαίδια, σηκώνουν μόνα τους όλο το βάρος της προσοχής των γονιών τους, τους οποίους θέλουν να ικανοποιήσουν και προσπαθούν να φανούν αντάξια της προσφοράς τους προς τον μοναδικό τους απόγονο. Μπορεί όλα τα παραπάνω να «δικαιώνουν» τα μοναχοπαίδια, ωστόσο θεωρούμε ως δεδομένο ότι είναι κακομαθημένα και παραχαϊδεμένα. Σε όσες περιπτώσεις συμβαίνει αυτό, η ευθύνη βαραίνει τους γονείς, υπογραμμίζει η ειδικός, η οποία μάλιστα φέρνει ως παράδειγμα το επίσημο καθεστώς «ένα παιδί ανά οικογένεια», που επικρατεί στην Κίνα για λόγους μείωσης του πληθυσμού. Τριάντα χρόνια μετά την νομοθετική επιβολή του ενός παιδιού ανά οικογένεια, αποδείχθηκε πως τα μοναχοπαίδια δεν είναι πραγματικά κακομαθημένα, ούτε αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τους φίλους τους, σε σχέση με εκείνα που έχουν πρώτου βαθμού συγγενείς. Προσοχή στις… τάσεις Ωστόσο, είναι γεγονός πως τα μοναχοπαίδια, ως παιδιά, αλλά και αργότερα ως έφηβοι, δυσκολεύονται να κοινωνικοποιηθούν. Στην ηλικία μεταξύ 9 και 13 χρονών, όταν αρχίζουν να ανεξαρτητοποιούνται από τους γονείς, μπορεί να βιώσουν ένα πιο έντονο αίσθημα μοναξιάς. Όπως επίσης, η απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία, που πραγματοποιείται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 18 και 23, μπορεί να τα κάνει να νιώσουν σαν να χάνουν τους γονείς τους. Η μετάβαση, λοιπόν, στην ενήλικη ζωή και ανεξαρτησία, μπορεί να είναι δυσκολότερη. Όταν όμως η πορεία αυτή ολοκληρωθεί, γονείς και μοναχοπαίδια απολαμβάνουν μια ζεστή και φιλική σχέση μεταξύ τους. > Life > Positive < Στα μοναχοπαίδια μπορεί να αρέσει να έχουν την προσοχή όλων, όμως τους είναι εξίσου σημαντική η αποδοχή των συνομηλίκων τους Η «ρετσινιά» των παιδιών που μεγάλωσαν χωρίς αδελφάκι φαίνεται πως τα ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή. Υπάρχουν άραγε αυξημένες πιθανότητες τα μοναχοπαίδια να γίνουν εγωιστές, δύστροποι και κακομαθημένοι ενήλικες; Από ό,τι φαίνεται όχι. Ωστόσο, όπως τονίζει η κυρία Μουλάκη, οι σύγχρονες έρευνες έδειξαν πως το να μεγαλώσει κανείς ως το μόνο παιδί στην οικογένεια μπορεί να ενισχύσει, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, κάποιες τάσεις. Μερικές απ’ αυτές μπορεί να είναι: ευαισθησία στην απόρριψη και την κριτική, ευχαρίστηση στο ενδιαφέρον των άλλων, ιδιαίτερη εκτίμηση στον ιδιωτικό χώρο και χρόνο, προτίμηση στην παρέα επιλεγμένων, καλών φίλων, δυσκολία στη διαφοροποίηση από τους γονείς, αποφυγή των συγκρούσεων και του ανταγωνισμού με συνομηλίκους, έντονη αίσθηση του τι είναι το σωστό, κτητικότητα αντί για μοίρασμα, τάση για εσωτερικό στρες σχετικά με τους προσωπικούς στόχους, αλλά και ισχυρή θέληση ως ξεροκεφαλιά. Τα μοναχοπαίδια είναι επίσης καλή παρέα για τον εαυτό τους και έχουν χαρακτηριστική άνεση στην κοινωνικοποίηση τους με τους ενήλικες. < i Όλγα Μουλάκη, M.Sc. Ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια Σύμβουλος Οικογένειας, Σύμβουλος Σχέσεων www.olgamoulaki.gr OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 ¦ÁÂÃÁ½³¾´®¿·»¿¼®½½»Á¿ÆÁÇº·Ã³Â·Ï·»¿ ÂÂÁ¼Ã®Æ¹Ä »³º¯ÆÁÇ¾·¾»³·ÇÃ·±³µ¼®¾³ ³À»ÎÂ»ÅÆË¿¼³»µÃ°µÁÃË¿ ¶»³µ¿ËÅÆ»¼Ð¿Æ·ÅÆÆ³ÁÂÁ±³ ´Á¹ºÁÏ¿ÅÆ¹¿³¿±É¿·ÇÅ¹¾»³Ä Â®º¹Å¹Ä¼³Æ®Æ¹¼½»¿»¼°·À¯Æ³Å¹ $¼Ã±´·»³ $À»ÁÂ»ÅÆ±³ Ï¼Á½¹ ÉÃ°Å¹ ¦³Æ·ÅÆ¶»·À®µÁ¿Æ³»·Ï¼Á½³¼³» µÃ°µÁÃ³ÉËÃ±Ä¿³³Â³»Æ·±Æ³» ÂÃÎÅº·ÆÁÄ·ÀÁÂ½»Å¾ÎÄ¶±¿Á¿Æ³Ä ÅÆÁ¿»³ÆÃÎÆ¹¶Ç¿³ÆÎÆ¹Æ³¿³ ·Â»½¯À·»¼³»¿³À·¼»¿°Å·»®¾·Å³Æ¹ ¼³Æ®½½¹½¹º·Ã³Â·ÇÆ»¼°³µËµ° »³·Â»Â½¯Á¿Â½¹ÃÁÈÁÃ±·Ä·Â»Å¼·Çº·±Æ· ÆÁVLWH¾³Ä www.bioplus.gr «¥¦¦¥¦ MICRO ALBUMIN ,1)/8(1=$ 675(3$ HCG TEST »¼ÃÁ³½´ÁÇ¾±¿¹¢ÏÃË¿ ¦·ÅÆÃ±Â¹Ä¼³» Ã»¿»¼Î·Â±ÉÃ»Å¾³ ¨³ÃÇµµ»¼Î·Â±ÉÃ»Å¾³ ¦·ÅÆµ¼Ç¾ÁÅÏ¿¹Ä+&* ¼³»ËÁÃ¹À±³Ä/+ÇÊ¹½°Ä ·Ç³»Åº¹Å±³Ä CHLAMYDIA TEST DRUG TEST ¦·ÅÆ©½³¾Ç¶±Ë¿¼Á½Â»¼Î ·Â±ÉÃ»Å¾³¼³»ÁÏÃË¿ TROPONIN I TEST ¦·ÅÆ1³Ã¼ËÆ»¼Ð¿ À³ÃÆ¹Å»ÁµÎ¿Ë¿¢ÇÅ»Ð¿ ÁÏÃË¿¼³»Å»¯½ÁÇ ¿±É¿·ÇÅ¹·Â»Â¯¶Ë¿ ¼³Ã¶»³¼°Ä ÆÃÁÂÁ¿±¿¹Ä ©¤¢ ¢¥ ¥ ¥ ¨ ¥ ¥¦¢ £¢¦ 5 H. PYLORI FOB TEST MYCOPLASMA ¦·ÅÆ½»¼Á´³¼Æ¹Ã»¶±ÁÇÆÁÇÂÇ½ËÃÁÏ ³±¾³ÆÁÄ¼³»¼ÁÂÃ®¿Ë¿ ¦·ÅÆ³¿±É¿·ÇÅ¹Ä³»¾ÁÅÈ³»Ã±¿¹Ä ÅÆ³¼ÎÂÃ³¿³ »¼ÃÁ´»Á½Áµ»¼ÎÆ·ÅÆ³¿±É¿·ÇÅ¹Ä 0\FRSODVPDKRPLQLV¼³»8UHD SODVPDXUHDO\WLFXPÅ·¶·±µ¾³Æ³ ÆÁÇÁÇÃÁµ·¿¿¹Æ»¼ÁÏ Ã¿¹Æ»¼Î·Æ»¼Î £ ¢ ¥ ¦ ¢¥ ¦ £ ¤ ¢¥ « £ ¢¥ µË¿ÅÆ³¿Æ±¿ÁÇ·Æ³¾ÎÃÈËÅ¹ 7¹½ 210 28 01 205, 211 70 58 321 )D[ 211 74 06 171 (PDLO [email protected] :HE Z Z Z E L R S O X V J U > > της Zέφης Kληρονόμου ψυχολογία ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Μην βάζετε τη ζωή σας στο…hold Αν οι φράσεις «άστο γι’ αύριο», «αργότερα», «από Δευτέρα» σας χαρακτηρίζουν, τότε μάλλον ανήκετε - μαζί με τον Αϊνστάιν και τον Ντα Βίντσι - στο κλαμπ των αναβλητικών. Επειδή η αναβλητικότητα είναι καλός τρόπος να σαμποτάρετε τον εαυτό σας, αναλάβετε δράση και ενεργοποιήστε το διακόπτη «κάντο τώρα»! Για καλύτερη ζωή! Π ροτιμάτε να παίζετε με τις ώρες 50 παιχνίδια στον υπολογιστή, αντί να ολοκληρώσετε την έκθεση πεπραγμένων που αραχνιάζει στο γραφείο σας, μολονότι το deadline πλησιάζει επικινδύνως; Εκείνη η Δευτέρα που θα κόψετε το τσιγάρο/ ξεκινήσετε δίαιτα/αρχίσετε γυμναστική, δεν έρχεται ποτέ; Αφήνετε ό,τι περνάει από το χέρι σας, στη δουλειά ή στις σχέσεις σας, για την τελευταία στιγμή, βάζοντας τη ζωή σας σε …αναμονή; Δεν είστε οι μόνοι. Το 20% των ανθρώπων παγκοσμίως δηλώνουν «χρόνιοι αναβλητικοί», σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή ψυχολογίας δρα Τζόζεφ Φεράρι στο Πανεπιστήμιο De Paul του Σικάγο. Γι’ αυτούς, η αναβλητικότητα είναι τρόπος ζωής. Δεν πληρώνουν ποτέ λογαριασμούς στην ώρα τους, συμπληρώνουν τη φορολογική δήλωση στο παρά πέντε, αφήνουν τα χριστουγεννιάτικα ψώνια για την τελευταία στιγμή, χάνουν επαγγελματικές ευκαιρίες, ιδιωτικές στιγμές και, στο τέλος, αγχώνονται, απογοητεύονται… «Γεννιέσαι αναβλητικός ή γίνεσαι;» ρωτάμε την ψυχοθεραπεύτρια-σύμβουλο οικογένειας κ. Έρη Κεχαγιά: «Δεν γεννιέσαι αναβλητικός. Αυτός ο τρόπος χειρισμού της καθημερινότητας και της ζωής γενικότερα, μαθαίνεται από πολύ μικρή ηλικία. Οι εξουσιαστικοί γονείς συχνά αυξάνουν τις πιθανότητες να διαμορφώσουν έναν αναβλητικό ενήλικο, αφού σπάνια ενθαρρύνουν τις προσωπικές αποφάσεις του > Life > Positive < παιδιού τους ως απαιτητικοί που είναι, σπάνια το επαινούν ή του αναγνωρίζουν την προσπάθειά του για κάτι», απαντά και προσθέτει: «Κάποτε, ορισμένοι πίστευαν ότι οι αναβλητικοί τύποι ήταν καμουφλαρισμένοι τεμπέληδες. Ωστόσο, η επιστημονική έρευνα αποδεικνύει ότι αυτό δεν ισχύει. Πολύ πιο σύνθετοι ψυχολογικοί παράγοντες, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ο φόβος αποτυχίας/επιτυχίας, μοιάζουν να είναι καθοριστικοί για τη δημιουργία μιας τέτοιας συμπεριφοράς». Το προφίλ του αναβλητικού Αναζητώντας τα συναισθήματα που κρύβονται πίσω από την αναβλητικότητα, διαπιστώνουμε ότι «κυρίαρχο είναι το άγχος για την επίτευξη του «τέλειου» αποτελέσματος, η δυσκολία του ατόμου να αποδεχθεί κάτι λιγότερου από αυτό», επισημαίνει η ψυχοθεραπεύτρια. «Υπάρχει κακή εικόνα του εαυτού τους και χαμηλή αυτοεκτίμηση, αφού το τέλειο δεν υπάρχει. Αγωνιώντας τόσο πολύ για το αποτέλεσμα, φθάνουν να αποφεύγουν να παίρνουν απόφαση για κάτι. Μέσα τους κυριαρχεί το «απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο» ή το «άστο γι’ αύριο», πιστεύοντας ότι αύριο θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για να το κάνουν τέλεια. Ή λένε «άστο, θα το κάνει κάποιος άλλος», αφού υπάρχει ο φόβος για την αποτυχία και, κατ’ επέκταση, ο φόβος της απόρριψης από τους άλλους. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 51 > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > ψυχολογία μην βάζετε τη ζωή σας στο…hold Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και το φόβο τους να ...επιτύχουν! Υπάρχουν πολλοί τρόποι να …αποφύγει κανείς την επιτυχία και την εσωτερική γαλήνη, λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ένας από αυτούς είναι και η αναβλητικότητα». Επίσης, στην αναβλητική συμπεριφορά μπορεί να συμβάλλουν δευτερεύοντες παράγοντες, όπως ο κακός προγραμματισμός, όταν δηλαδή κάποιος υποτιμά ή δυσκολεύεται να εκτιμήσει πόση ώρα θα του πάρει κάτι, ιδίως απέναντι σε άγνωστες εργασίες και ευθύνες. Επιπλέον, όταν κάποιος νιώθει υπερφορτωμένος, τότε το στρες και η αίσθηση έλλειψης ελέγχου, οδηγούν σε αναβλητικότητα. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η κακή συγκέντρωση, «όταν είναι δύσκολο να παραμείνει κάποιος εστιασμένος σε μια εργασία έως ότου ολοκληρωθεί», αλλά και «όταν κάποιος προτιμάει να παραμένει στη ζώνη ασφαλείας και άνεσής του, αποφεύγει το οποιοδήποτε αίσθημα ασάφειας ή προσωρινής σύγχυσης και δεν θέλει να ρισκάρει». Μήπως είστε αναβλητικός (και δεν το γνωρίζατε;) 52 Όλοι είμαστε αναβλητικοί κάποιες φορές, αφού η αναβλητικότητα είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Το αν αυτή θα μετατραπεί σε πρόβλημα ή όχι, εξαρτάται από το μέγεθος των αρνητικών συνεπειών που έχει στη ζωή μας, επισημαίνει χαρακτηριστικά η ψυχοθεραπεύτρια. Κάποιοι, για παράδειγμα, μπορεί να αναβάλλουν τις δουλειές τους, αλλά τελικά καταφέρνουν και τις ολοκληρώνουν, ενώ άλλοι τις αναβάλλουν σε τέτοιο βαθμό, που δεν πραγματοποιούν τους σημαντικούς στόχους της ζωής. Το πρώτο βήμα για να ξεπεράσει κάποιος την αναβλητικότητά του είναι να καταλάβει ότι είναι αναβλητικός. Αν δεν το κατανοήσει αυτό, δεν μπορεί να το ελέγξει και να το αλλάξει. Αναρωτηθείτε αν η αναβλητικότητα επηρεάζει σημαντικά αρνητικά τη ζωή σας. Για παράδειγμα: • Νιώθετε συχνά έντονο στρες, αναβάλλοντας εργασίες που ξέρετε ότι πρέπει να κάνετε; • Πιστεύετε ότι τα αποτελέσματα της δουλειάς σας είναι συχνά μικρότερα από τις δυνατότητές σας; • Αισθάνεστε πως έχετε χάσει το σεβασμό ορισμένων ατόμων του κοινωνικού ή εργασιακού περιβάλλοντος, λόγω της αναβλητικότητας και μόνιμης γκρίνιας σας ότι δεν πετυχαίνετε συγκεκριμένους στόχους; • Πιστεύετε ότι η αναβλητικότητα σάς έχει δημιουργήσει σοβαρά εμπόδια στην πραγματοποίηση σημαντικών στόχων στη ζωή σας; > Life > Positive < Η αναβλητικότητα βλάπτει σοβαρά την υγεία Η χρόνια έκθεση στην ενοχή και στο στρες, που συνήθως συνοδεύουν την αναβλητικότητα, προκαλεί «σταδιακή κατάρρευση των σωματικών λειτουργιών, όπως του ανοσοποιητικού συστήματος και προκαλεί γαστρεντερολογικά προβλήματα, αϋπνία κ.ά. Επίσης, οι αναβλητικοί προκαλούν θυμό στους άλλους, επειδή συχνά παραπονούνται, χωρίς όμως να κάνουν κάτι για να επιλύσουν το πρόβλημά τους. Έτσι, απογοητεύουν συζύγους, συντρόφους και συνεργάτες ή φορτώνουν τις ευθύνες τους σε άλλους», παρατηρεί η ψυχοθεραπεύτρια κ. Κεχαγιά και συνεχίζει: «Οι πιο κοινές επιπτώσεις της αναβλητικής συμπεριφοράς περιλαμβάνουν κατάθλιψη, ενοχή, χαμηλή παραγωγικότητα, κοινωνική αποδοκιμασία, ανεργία, μείωση των μισθών, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθημα ανεπάρκειας. Η αναβλητικότητα είναι, ουσιαστικά, ένας καλός τρόπος να σαμποτάρει κάποιος τον εαυτό του και να τον παγιδεύει συνεχώς!» Διάσημοι αναβλητικοί Μπορεί ο Ησίοδος να προέτρεψε «μην αναβάλλετε για αύριο ό,τι μπορείτε να πράξετε σήμερα», αλλά αυτό δεν βρήκε ευήκοα ώτα σε όλους τους μετέπειτα σοφούς. Αν έχετε την έξη του «άστο γι’ αύριο», ίσως σας παρηγορεί το γεγονός ότι «συνάδελφοί» στην αναβλητικότητα υπήρξαν ο Μισέλ Προυστ, η Αγκάθα Κρίστι και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ενώ ο συγγραφέας του «Τομ Σώγιερ», ο Μαρκ Τουέιν, διατυμπάνιζε την αναβλητικότητά του με μότο «μην αναβάλεις για αύριο ό,τι μπορείς να κάνεις μεθαύριο». Πρωταθλητής, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, που άφησε πολλά έργα και εφευρέσεις στη μέση, ενώ τελείωσε το «Μυστικό Δείπνο», μόνο όταν ο μαικήνας του τον φοβέρισε ότι θα του κόψει τη χρηματοδότηση. Τέλος, χρειάστηκε δύο ολόκληρες δεκαετίες για να τελειώσει την «Τζοκόντα»! < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Δράση, τώρα! Επειδή λοιπόν η συστηματική αναβλητικότητα μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στην καριέρα και την προσωπική σας ζωή, είναι προς το συμφέρον σας να αναλάβετε δράση σήμερα. «Όταν το φαινόμενο έχει εξελιχθεί πια σε πραγματικό πρόβλημα, με επακόλουθες σοβαρές συνέπειες στην καθημερινή ζωή, η ψυχοθεραπεία είναι η μόνη αποτελεσματική και μόνιμη αντιμετώπιση, καθώς απευθύνεται στα αίτια της αναβλητικότητας. Δεν περιορίζεται δηλαδή απλά στην επιφανειακή τροποποίηση της συμπεριφοράς ενός ατόμου, μέσω εκλογικευμένων πιέσεων του στυλ «δείξε αποφασιστικότητα. Μπορείς να τα καταφέρεις!». Σε λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, κάποια απλά πρακτικά βήματα θα μπορούσαν αν είναι βοηθητικά», παρατηρεί η κ. Κεχαγιά: στα πράγματα που δεν είναι σημαντικά. 2ο Χωρίστε τους στόχους σας σε μικρότερα βήματα. Σπάστε, δηλαδή, τα μεγάλα κομμάτια σε πιο μικρά, διαχειρίσιμα τμήματα, αφήνοντας αρκετό χρόνο για κάθε δράση, αλλά και αρκετή ξεκούραση ενδιάμεσα. 3ο Ιεραρχήστε τη λίστα των ενασχολήσεων και προτεραιοτήτων σας. Στη συνέχεια, δεσμευτείτε ότι θα δουλέψετε, χωρίς να παρακάμψετε κάποια εργασία, και χωρίς να πιεστείτε να κάνετε περισσότερα πράγματα από αυτά που είχατε ορίσει αρχικά, σε σχέση με το χρόνο σας, ακόμη και αν έχετε τη διάθεση για κάτι τέτοιο. 4ο Να είστε ξεκάθαροι για το τι είναι σημαντικό για εσάς και όχι για άλλους. Στη συνέχεια, αφιερώστε το χρόνο σας στα σημαντικά, λέγοντας «όχι» Ξεκινήστε, κάνοντας τα πιο εύκολα πράγματα, ώστε να τονώσετε την αυτοπεποίθησή σας. Απαντήστε στα email σας, πετάξτε τα σκουπίδια και Στο ράφι 1ο Brian Tracy • «Φάε το βάτραχό σου να τελειώνουμε!». 21 καταπληκτικοί τρόποι για να θέσετε τέρμα στην αναβλητικότητα, εκδόσεις Θέσις Ρίτα Έμμετ • «Άραξε και αύριο μέρα είναι, το εγχειρίδιο του αναβλητικού», εκδόσεις Κέδρος > Life > Positive < i φτιάξτε το κρεβάτι. Κάνοντας τα μικρά πράγματα, θα αισθανθείτε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και κίνητρο για να κάνετε και τα μεγαλύτερα. 5ο Μην περιμένετε τις τέλειες συνθήκες για να δραστηριοποιηθείτε. 6ο Πιέστε τον εαυτό σας. Όπως είπε ο Dale Carnegie: «Κάντε αυτό που φοβάστε να κάνετε και συνεχίστε να το κάνετε. Είναι ο γρηγορότερος τρόπος να υπερνικήσετε το φόβο». 7ο Μην ξεχνάτε ότι το ψυχικό βάρος της ενοχής και της ανεπάρκειας που πάντα θα κουβαλάτε μέσα σας όταν αναβάλλετε κάτι, θα είναι πολύ μεγαλύτερο από τη στιγμιαία ανακούφιση που σάς προσφέρει η αποφυγή του στόχου. 8ο Ανταμείψτε τον εαυτό σας όταν ολοκληρώσετε κάποιον στόχο. 53 H κ. Έρη Κεχαγιά είναι ψυχοθεραπεύτρια-σύμβουλος οικογένειας, Μ.Α. Συμβουλευτικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Keele της Αγγλίας τηλ. 210 2020119, www.psychiki-ygeia.gr OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > ακτιβισμός > του Ραζμίκ Αγαμπατιάν Όταν ο Ντάριο Φο έγραφε το έργο «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» και σατίριζε την πρακτική της αυτοδιαχείρισης, σίγουρα δεν είχε στο νου του της ομάδες των Ελλήνων πολιτών που αντιδρούν στον ασφυκτικό κλοιό της επιθετικής πολιτικής οικονομικής αφαίμαξης που βάλλει από παντού. Η πρωτοβουλία πολιτών που αποφάσισε να σηκώνει τις μπάρες των διοδίων και να αρνείται να πληρώσει, ξεκίνησε τη δράση της πριν από περίπου τρία χρόνια. Πρώτο της «χτύπημα» ήταν τα διόδια της «εθνικής οδού» Κορίνθου-Πατρών. Από τότε όμως μέχρι σήμερα, η οργάνωσή τους εξελίχθηκε. Iδρύθηκε το Πανελλήνιο Συντονιστικό Μέτωπο Ενάντια στα Διόδια και οι Επιτροπές Κατοίκων, Πολιτών και Εργαζομένων ενάντια στα διόδια, σε όλη τη χώρα. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμμετάσχουν στις ανοιχτές αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις των επιτροπών, που οργανώνονται σε Καλλιθέα, Πατήσια, Νέα Κηφισιά, Εξάρχεια και Δαφνί, ενώ εύκολα ενημερώνεται κανείς από το Διαδίκτυο για την ακριβή τοποθεσία και ώρα τους. Στις ιστοσελίδες τους, οι επισκέπτες, πέρα από τις δράσεις των «Δεν Πληρώνω», θα βρουν ενδιαφέροντα άρθρα και νομικές συμβουλές, αλλά και το σκεπτικό στο οποίο βασίζεται η άρνηση καταβολής διοδίων. 54 «Τζαμπατζήδες», αλλά …σύννομοι! Σύμφωνα με τους νομικούς συμβούλους και δικηγόρους των επιτροπών, ο νόμος προβλέπει ότι η εκάστοτε «παραχωρησιούχος» εταιρία που διαχειρίζεται κάποιο τμήμα της εθνικής οδού, έχει το δικαίωμα να απαιτήσει από τον χρήστη που δεν πλήρωσε την καταβολή του 20πλάσιου του αντιτίμου, ως αστική ποινή. Υπό κάποιες προϋποθέσεις και διαδικασίες, μπορεί, μάλιστα, να ζητήσει και την έκδοση διαταγής πληρωμής. Αυτό όμως είναι αντισυνταγματικό, αφενός διότι δεν παρέχεται στον πολίτη το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης, αφετέρου διότι το προσωπικό της παραχωρησιούχου ιδιωτικής εταιρείας αποκτά αρμοδιότητες δημοσίου υπαλλήλου. Ενώ, δηλαδή, πρόκειται για μια ιδιωτική οικονομική δια- > Life > Positive < φορά μεταξύ χρήστη και ιδιώτη, οι κοινοπραξίες όπως η «Νέα Οδός» ή «Ολύμπια Οδός» που είναι ιδιωτικές, αντιμετωπίζονται ως εταιρίες του Δημοσίου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας σε όλες του τις διατάξεις ρυθμίζει ζητήματα ασφαλείας των δρόμων, ενώ συνδέει την κάθε παράβαση του οδηγού με τη ρύθμιση της ασφαλούς διέλευσης. Με την μη καταβολή των διοδίων προφανώς, δεν δημιουργείται κανένας κίνδυνος στην ασφάλεια της κυκλοφορίας των οχημάτων! Επίσης, η διάταξη του άρθρου 22.1.5 αναφέρει ότι η Αστυνομία ή η Τροχαία δεν μπορούν να αναγκάσουν έναν διερχόμενο οδηγό να πληρώσει τα διόδια, ούτε να του επιβάλλουν ποινή, ενώ η Δ.Ο.Υ δεν μπορεί να ζητήσει από τον κάτοχο του οχήματος να πληρώσει το αντίτιμο. Η νέα διάταξη του Κ.Ο.Κ., που πέρασε όμως ο υπουργός Μεταφορών Δ. Ρέππας, ανατρέπει τα δεδομένα και θέτει πλέον σκληρά μέτρα κατά των οδηγών που σηκώνουν την μπάρα. Με αποτέλεσμα να υπάρχει ουσιαστικά και… σύγκρουση νόμων!! Αυτό όμως που πρέπει να γνωρίζουμε, είναι ότι πρόστιμο μπορεί να κοπεί μόνο από αστυνομικό της Tροχαίας κι αυτό μόνο αν βεβαιώσει την παράβαση αυτοπροσώπως. Δεν γίνεται να βεβαιωθεί, ούτε ύστερα από καταγγελία, ούτε χρησιμοποιώντας αποδεικτικά στοιχεία που έχουν προκύψει από τις κάμερες. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει και η περίπτωση των διοδίων στο ύψος των Αφιδνών, διότι το δικαίωμα που δόθηκε στην παραχωρησιούχο εταιρία να εισπράττει διόδια για όλο το τμήμα των 51 χμ. από την Μεταμόρφωση έως το Σχηματάρι, ανεξάρτητα από τη διανυόμενη απόσταση, ήταν προσωρινού χαρακτήρα και ίσχυε μέχρι να εκπνεύσουν οι τμηματικές προθεσμίες. Παράλληλα δε, με αυτήν την πρακτική που είναι παράνομη και αυθαίρετη, καταστρατηγείται και η αρχή της αναλογικότητας. Με άλλα λόγια, είτε κάνουμε χρήση OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 ν ω ί δ ο ι δ . . . ν ω τ ν έ π μ ο Ρ ι Ο Ω» Ν ΡΩ ΛΗ Π Ν Ε «Δ 55 > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > απόδραση ακτιβισμός oι Ρομπέν των... διοδίων 6 χλμ είτε 51 χλμ, καλούμαστε να πληρώσουμε το ίδιο ποσό! Η «κοινοβουλευτική δικτατορία» αντεπιτίθεται Το να επικαλούνται όμως το νόμο και τα νόμιμα δικαιώματά τους τα μέλη των επιτροπών «Δεν Πληρώνω» κατά... παράδοξο τρόπο αποτελεί για την κυβέρνηση casus belli. Oι «Δεν Πληρώνω» καταγγέλλουν ότι φέτος, για πρώτη φορά, την περίοδο του Πάσχα, δεν επιστράφηκαν οι πινακίδες σε όσους επιβλήθηκε πρόστιμο για μη καταβολή του τέλους των διοδίων. Το ιστορικό αυτού του «ακήρυχτου πολέμου» καταγράφει προπηλακισμούς, τρομοκρατία, εκφοβισμό, αδικαιολόγητες μηνύσεις εναντίον των αρνητών των διοδίων και ευρύτερη στοχοποίηση, με σκοπό να καμφθεί η αντίστασή τους και, φυσικά, να μην εξαπλωθούν οι «επικίνδυνες» ιδέες τους. Η «χάρη» τους μάλιστα, απασχόλησε και τα διεθνή μέσα, αφού ακόμη και το Reuters έκανε εκτενές ρεπορτάζ για το κίνημα «Δεν Πληρώνω», το οποίο χαρακτήρισε ως πιο «ύπουλο» ακόμη και από τις απεργίες ή τις επιθέσεις των επικίνδυνων κουκουλοφόρων. Διότι, κατά την άποψή των αρθρογράφων, οι πρωτοβουλίες πολιτών αυτού του τύπου, υπονομεύουν τις προσπάθειες της Ελλάδας για την έξοδό της από την κρίση, επειδή στερούν από το κράτος σημαντικά έσοδα. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσκόπηση της MRB, το 56% των Ελλήνων συμφωνούν με τις δράσεις του κινήματος, ενώ η ιστοσελίδα του κινήματος αριθμεί πάνω από 82.000 hits και ο αριθμός αυτών που αρνούνται να πληρώσουν αγγίζει το 15-16%, σε σχέση με 6% που ήταν πέρσι. 56 Ο επιμένων νικά; Μπροστά σε αυτές τις κατηγορίες, η απάντηση των «Δεν Πληρώνω» είναι ξεκάθαρη και ειλικρινής: «Αρνούμαστε την κοινωνία, των «ανθρώπων – εμπορευμάτων» που φτιάχνουν για εμάς και διεκδικούμε δωρεάν όλα τα κοινωνικά αγαθά, για κάθε εργαζόμενο ή άνεργο, νέο ή συνταξιούχο. Αυτo-οργανωνόμαστε και παλεύουμε για μια κοινωνία, όπου ο καθένας θα συμβάλλει ανάλογα με τις δυνατότητές του και θα απολαμβάνει ανάλογα με τις ανάγκες του». Δεν αρκούνται στο να είναι «τζαμπατζήδες» των διοδίων, όπως τους αποκαλούν ορισμένοι, αλλά αποφάσισαν να αναλάβουν δράση και στις περιφραγμένες παραλίες της Αττικής. Ένα πρωινό συγκεντρώθηκε η «κολυμβητική ομάδα» των «Δεν Πληρώνω» και έβαλε στο στόχαστρό > Life > Positive < > Σας επιασαν χωρισ εισιτηριο; Σύμφωνα με τη νομική ομάδα των «Δεν Πληρώνω», δεν θα πρέπει ποτέ να δίνουμε τα στοιχεία μας σε ελεγκτή, προσωπικό ασφαλείας κ.λπ. παρά μόνο αν είναι παρών και μας το ζητήσει αστυνομικός ή δικαστικός και, φυσικά, δεν ακολουθούμε τον ελεγκτή. Απλώς κατεβαίνουμε στην επόμενη στάση ή βγαίνουμε από το σταθμό του μετρό. Εάν μας εμποδίσουν με οποιονδήποτε τρόπο, έστω και για ένα λεπτό, τους εξηγούμε ότι διαπράττουν το αδίκημα της παράνομης κατακράτησης (άρθρο 325 του Ποινικού Κώδικα), που διώκεται αυτεπάγγελτα και τους ενημερώνουμε ότι θα καλέσουμε εμείς οι ίδιοι την αστυνομία, για να προσαχθούν στο τμήμα όπου θα συλληφθούν και θα παραμείνουν, μέχρι να οδηγηθούν στο αυτόφωρο. Εάν επιμείνουν και δεν μας αφήσουν να φύγουμε, τότε καλούμε το 100. Oι επιβάτες που δεν έχουν ακυρώσει το εισιτήριό τους δεν συλλαμβάνονται, διότι η μη πληρωμή εισιτηρίου είναι πταίσμα που διώκεται κατ’ έγκληση – δηλαδή με απόφαση του Δ.Σ. της εταιρίας που εξουσιοδοτεί τον νόμιμο εκπρόσωπό της. Οι αστυνομικοί που αρνούνται να συλλάβουν όποιον διαπράττει το αδίκημα της παράνομης κατακράτησης, μπορούν να μηνυθούν για παράβαση καθήκοντος. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 της τις παραλίες, όπου κατά την είσοδό μας είμαστε υποχρεωμένοι να πληρώσουμε αντίτιμο. Εμπνεόμενοι από τoν αγώνα των αρνητών των διοδίων, πολλοί πολίτες άρχισαν να αμφισβητούν και την ακύρωση των εισιτηρίων των ΜΜΜ, ειδικά αφότου ακρίβυναν. Η πολιτική στάση ανυπακοής και άρνησης πληρωμής εξαπλώνεται τελικώς και σε άλλα πεδία και πλέον οργανώνονται πολίτες και πρωτοβουλίες εναντίον και των παράλογων χρεώσεων της ΔΕΗ υπέρ της ΕΡΤ. Ήδη, υπάρχει αντίστοιχη ομάδα στο facebook, απ’ όπου μπορούμε να αντλήσουμε περισσότερες πληροφορίες για το πώς μπορούμε να πληρώνουμε τη ΔΕΗ, αλλά χωρίς να επωφελείται η ΕΡΤ. Σιγά-σιγά, αυτό που φοβόταν η κυβέρνηση, ότι το κίνημα «Δεν Πληρώνω» θα έπαιρνε μεγάλες διαστάσεις, τείνει να γίνει πραγματικότητα, ενώ οι πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα μέλλον που φαντάζει όλο και πιο ζοφερό... i Στο web • http://epitropesdiodiastop.blogspot.com/ • http:// denplirono.wordpress.com/ • http://www.facebook.com/group. php?gid=194177322845 > Life > Positive < Δεν πληρώνω έκτακτη εισφορά: O λόγος στα δικαστήρια Τους τελευταίους μήνες, μια μερίδα πολιτών έχει προσφύγει στα δικαστήρια, αρνούμενη να πληρώσει την επιβολή της έκτακτης εισφοράς. Και ενώ επικρατεί μεγάλος σκεπτικισμός για τα αν το νέο φοροεισπρακτικό μέτρο είναι συνταγματικό ή όχι, τα Διοικητικά Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιά έχουν ακυρώσει ή αναστείλει την καταβολή της εισφοράς. Το σκεπτικό των αποφάσεων βασίζεται στο άρθρο 78, παρ. 2 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι ο φόρος ή οποιοδήποτε άλλο οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που να εκτείνεται πέρα από το προηγούμενο οικονομικό έτος κατά το οποίο επιβάλλεται η εισφορά προς το κράτος. Πάντως, θα πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο, ότι το Δημόσιο θα ασκήσει έφεση στις αποφάσεις αναστολής. Το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε δε ανακοίνωση, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής: «Η άσκηση προσφυγής ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών δικαστηρίων ή η υποβολή αίτησης για διοικητική επίλυση της διαφοράς, δεν αναστέλλουν τη βεβαίωση και την είσπραξη της οφειλής που προκύπτει από την έκτακτη εισφορά, η οποία επιβλήθηκε με τον ν. 3758/2009 στα εισοδήματα των φυσικών προσώπων άνω των 60.000 ευρώ, που δηλώθηκαν το 2008. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που η εισφορά δεν καταβληθεί στις προβλεπόμενες από τον νόμο προθεσμίες, ισχύουν οι οριζόμενες από τη φορολογική νομοθεσία συνέπειες, δηλαδή η επιβολή μηνιαίας προσαύξησης εκπρόθεσμης καταβολής 1% - και μέχρι ποσοστού 200%- της κύριας οφειλής και η μη χορήγηση φορολογικής ενημερότητας. Η έκτακτη εισφορά αποτελεί ένα εφάπαξ μέτρο για την ενίσχυση των εσόδων του Δημοσίου, τα οποία έχουν επηρεαστεί αρνητικά από την πρωτόγνωρη διεθνή οικονομική κρίση. Το μέτρο αυτό είναι σύμφωνο με τις φορολογικές αρχές του Συντάγματος και με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Είναι σαφές ότι αφορά τους οικονομικά ευπορότερους πολίτες, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στην έκτακτη προσπάθεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης». Τον τελευταίο λόγο τον έχει το Συμβούλιο της Επικρατείας και μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο, καλό θα είναι όσοι έχουν σκοπό να προσφύγουν στα δικαστήρια, να καταβάλουν το ποσό της έκτακτης εισφοράς. Έτσι, σε περίπτωση που το Συμβούλιο της Επικρατείας κρίνει ότι η επιβολή αυτή της εισφοράς δεν είναι αντισυνταγματική, να μην επιβαρυνθούν με υπέρμετρους τόκους. < 57 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > > 58 ομορφιά ομορφιά > της Ρίτας Προδρόμου φθινόπωρο Focus στο πρόσωπο Οι απότομες αλλαγές του καιρού και η οριστική επαναφορά σε κανονικούς –χειμερινούς πλέον- ρυθμούς φέρνουν ταλαιπωρία, η οποία αποτυπώνεται πρώτα από όλα στο πρόσωπό σας. Πολεμήστε την με έξυπνα tips και προϊόντα που ταιριάζουν στην επιδερμίδα σας. > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Μ ε τον ερχομό του φθινοπώρου και του χειμώνα, η πτώση της θερμοκρασίας προκαλεί διαφοροποιήσεις στην επιδερμίδα πολλών ανθρώπων, με συχνότερη την αφυδάτωση. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, η επιδερμίδα χρειάζεται ειδική φροντίδα, για να «συναντήσει» τον χειμώνα όμορφη και λαμπερή. Αν τα σφάλματα των διακοπών, με κυριότερο την υπερέκθεση στον ήλιο, είναι ακόμη εμφανή στο πρόσωπο και στο σώμα σας, πρέπει να επιληφθείτε άμεσα της κατάστασης, ώστε τα σημάδια αυτά να εξαφανιστούν ταχύτατα, χωρίς ίχνη! Αφυδάτωση σε κάθε ηλικία Το πιο διαδεδομένο πρόβλημα της επιδερμίδας σε κάθε ηλικία είναι η αφυδάτωση. Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι οι ρυτίδες είναι το μεγάλο ζήτημα και τις θεωρούν συνώνυμες της γήρανσης. Έτσι, με την εμφάνιση της πρώτης ρυτίδας, σπεύδουν να εφαρμόσουν ένα σωρό δυνατά και συχνά περιττά προϊόντα, ακόμα και υφές ή συνθέσεις που προορίζονται σαφώς για μεγαλύτερες ηλικίες, θεωρώντας πως έτσι θα προλάβουν τη γερασμένη όψη. Αυτή η αντιμετώπιση είναι λάθος, γιατί επιβαρύνει την επιδερμίδα και τους μηχανισμούς αυτορρύθμισης που εκείνη έχει, χωρίς ταυτόχρονα να δίνει αυτό που η επιδερμίδα χρειάζεται, δηλαδή την ενυδάτωση. Πρακτικά, είναι σαν να είμαστε πολύ διψασμένοι, κι αντί για καθαρό νερό, να πίνουμε σαμπάνια ή κάποιο ακριβό κοκτέιλ, προσδοκώντας να μειώσουμε τη δίψα μας! Μια ενυδατική κρέμα και το αντίστοιχο σέρουμ –αν αυτό έχει και κάποιο ενισχυτικό παράγοντα δεν μας πειράζει, αρκεί η βασική του λειτουργία να είναι η ενυδάτωση- μπορούν να ξεδιψάσουν την επιδερμίδα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μειώσουν τόσο την εμφάνιση, όσο και το βάθος των ρυτίδων. Ουσιαστική φροντίδα Όταν μιλάμε για περιποίηση του δέρματος, μια κρέμα ημέρας δεν είναι αρκετή, ακόμη κι αν πρόκειται για ένα πολύ ακριβό προϊόν. Σκεφτείτε μια επιδερμίδα που δεν καθαρίζεται σωστά, όπου το μακιγιάζ δεν αφαιρείται σε καθημερινή βάση και όπου η εφαρμογή της ενυδάτωσης γίνεται βιαστικά ή όποτε το θυμόμαστε. Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμα και η καλύτερη κρέμα ημέρας δεν θα κάνει δουλειά. > Life > Positive < Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να θυμάστε –και κυρίως να εφαρμόζετε- τα εξής: • Καθαρισμός κάθε μέρα: Ακόμη κι αν δεν έχετε βαφτεί, η ατμόσφαιρα επιβαρύνει τόσο πολύ την επιδερμίδα σας με ρύπους, που ο καθαρισμός είναι πραγματικά απαραίτητος. • Eφαρμογή σε στεγνή επιδερμίδα: Μετά τον καθαρισμό, αφήστε την επιδερμίδα σας να στεγνώσει φυσικά, πριν εφαρμόσετε οποιοδήποτε προϊόν. • Προσοχή στο layering: Αν φοράτε περισσότερα από 1 προϊόντα (π.χ. σέρουμ και κρέμα), δώστε λίγο χρόνο στο κάθε προϊόν να απορροφηθεί σωστά. Ο ιδανικός χρόνος ανάμεσα στις 2 εφαρμογές είναι 1520 λεπτά, αλλά αν δεν έχετε πολύ χρόνο, 10 ή έστω και 5 λεπτά αναμονής, είναι σίγουρα καλύτερα από το να εφαρμόσετε αμέσως το επόμενο προϊόν. • Συνέπεια στο πρόγραμμα ομορφιάς: Καλό είναι να αποφεύγετε τα κενά στην περιποίησή σας. Δεν έχει νόημα να έχετε πάρει μια καλή κρέμα νύχτας (όχι απαραιτήτως ακριβή), και να την εφαρμόζετε μία φορά την εβδομάδα. Το προϊόν δεν πρόκειται κάνει αυτά που υπόσχεται. Συμβουλές για να επιλέξετε σωστά • Δώστε έμφαση στον καθαρισμό και στην ενυδάτωση. Επιλέξτε ήπια καθαριστικά και θυμηθείτε πως ακόμα και μια ενυδατική μάσκα μία φορά την εβδομάδα μπορεί να κάνει τη διαφορά στο πρόσωπό σας. • Αν η όψη σας είναι ιδιαίτερα ταλαιπωρημένη, αγοράστε και ακολουθήστε κάποια αγωγή συγκεκριμένων ημερών (συνήθως διαρκούν 3 ή 4 εβδομάδες). Η λογική των αγωγών αυτών, με τις πλούσιες συνθέσεις τους, είναι να λειτουργήσουν ως ‘‘ξυπνητήρι’’ για την ανανέωση της επιδερμίδας σας. • Εντοπίστε με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια μπορείτε την ανάγκη της επιδερμίδας σας και αναζητήστε το κατάλληλο προϊόν. Μην διστάσετε να ζητήσετε τη γνώμη κάποιου ειδικού (αισθητικού, φαρμακοποιού κ.λπ.). • Κάντε δοκιμές. Αν, για παράδειγμα, αποφεύγετε τα ξηρά έλαια για το πρόσωπο, επειδή σας είχαν αφήσει λιπαρή αίσθηση πριν από κάποια χρόνια, ίσως πρέπει να τα ξαναδοκιμάσετε. Η υφή της επιδερμίδας επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία, ή οι ορμονικές αλλαγές, με συνέπεια να διαφοροποιούνται και οι ανάγκες της. < 59 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > ομορφιά Διπλή αγωγή ομορφιάς διάρκειας ενός μήνα (συμπλήρωμα διατροφής και αντιγηραντικός ορός - serum), με υψηλής ποιότητας υαλουρονικό οξύ, βιταμίνες και φυσικά συστατικά. Για ολοκληρωμένη αντιγηραντική και αντιρυτιδική φροντίδα. Provital, Olay 60 Kρέμα νύχτας για ώριμο δέρμα. Με βιταμίνη Ε, προβιταμίνη Β5 και έλαιο macadamia nut, βοηθά στην προστασία της φυσικής υγρασίας της επιδερμίδας και ενισχύει την φυσική διαδικασία ανανέωσης της επιφάνειάς της. Sublime Energy Yeux, RoC Αντιγηραντική κρέμα ματιών σε δύο στάδια (συμπύκνωμα και ενεργοποιητής), με πρωτοποριακή σύνθεση βασισμένη στο φυσικό βιοηλεκτρισμό του δέρματος. > Life > Positive < Lait & Pluie Démaquillante, Sanoflore Λοσιόν και γαλάκτωμα ντεμακιγιάζ προσώπου-ματιών από βιολογικά άνθη, κατάλληλα ακόμα και για ευαίσθητες επιδερμίδες, χάρη στα καταπραϋντικές ιδιότητες των συστατικών που περιέχουν. Revitalift Ολική Αναδόμηση 10, L’Oréal Paris Πολυδύναμο προϊόν με πρωτοποριακή υφή και δράση σε 10 σημάδια γήρανσης. Προσαρμόζεται σε κάθε τύπο επιδερμίδας, απορροφάται άμεσα και έχει εξαιρετική αίσθηση κατά την εφαρμογή. Turnaround Concentrate Radiance Renewer, Clinique Ενισχυμένος ορός απολέπισης. Εφαρμόζεται πριν την κρέμα και ενισχύει τη φυσική ανανέωση και ωρίμανση των κυττάρων, χαρίζοντας λαμπερή όψη στην επιδερμίδα (διαθέσιμος από τον Νοέμβριο). Φλοιός Μανόλιας, Korres Νέα σειρά περιποίησης προσώπου (ημέρας, με ή χωρίς SPF & νύχτας) για τις πρώτες ρυτίδες. Περιέχει εκχύλισμα φλοιού μανόλιας για ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και εξουδετέρωση των εσωτερικών παραγόντων γήρανσης του δέρματος. Maxydrat Combi Pack, Coverderm Εντατική ενυδατική φροντίδα προσώπου, με σύνθεση βασισμένη στην ανακάλυψη των Aquaporines (Nobel Χημείας 2003). Αγοράζοντας την κρέμα, παίρνετε δώρο το σέρουμ της σειράς, σε κανονικό μέγεθος. Toleriane Ultra, La Roche Posay Καταπραϋντική και ενυδατική φροντίδα, ειδικά σχεδιασμένη για ευαίσθητες ή/και αλλεργικές επιδερμίδες, με το ισχυρό ενεργό συστατικό Neurosensine και καινοτομική airless συσκευασία. life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive Beauty of nature -In & Out Anti-ageing Formula, Power Health life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive focus στο πρόσωπο Liftactiv Derm Source, Vichy Ισχυρός αντιγηραντικός ορός, που δρα στη στοιβάδα που ελέγχει τη γήρανση της επιδερμίδας. Δίνει άμεσα αποτελέσματα λείανσης και απαλότητας, μέσα σε δέκα λεπτά από την εφαρμογή του. Luminous Tri-Actif, Coverderm Εντατική φροντίδα λεύκανσης της επιδερμίδας για τη νύχτα. Με δράση κατά των πανάδων και των κηλίδων, είναι ιδανική για την επανόρθωση και την πρόληψη της εγκατάστασης των φθορών του δέρματος από τον ήλιο. Skin, Nails and Hair, Solgar Προηγμένη διατροφική φόρμουλα για την καλή υγεία μαλλιών, δέρματος και νυχιών, η οποία περιέχει συστατικά απαραίτητα για την βιοσύνθεση του κολλαγόνου και της κερατίνης. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > > του Παρασκευά Παπαχρήστου Διαιτολόγου - Διατροφολόγου, M.Sc., ιδρυτή του medNutrition.gr διατροφή Αλλαντικά Από το χωριό ή από το σούπερ μάρκετ; Γνωστά ήδη από την αρχαιότητα, τα αλλαντικά ήταν αποτέλεσμα της ανάγκης των νοικοκυριών να διατηρούν για περισσότερο χρόνο τα κρέατα, συντηρώντας τα στο αλάτι ή καπνίζοντάς τα. Ο ίδιος ο Όμηρος φαίνεται ότι έχει περιγράψει κάποιο τοπικό έδεσμα που θυμίζει λουκάνικο. Τα εντόσθια, άλλωστε, έδιναν ανέκαθεν ιδιαίτερη γεύση στα γεύματα των προγόνων μας. Ωστόσο, αυτοί που συνέβαλαν στη διάδοση των λουκάνικων σε όλον τον ευρωπαϊκό κόσμο ήταν οι Ρωμαίοι. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι τα αλλαντικά αποτελούν έναν εξαίσιο μεζέ ή συμπλήρωμα στα πιάτα μας, ωστόσο μιλάμε για ένα από τα πιο πλούσια σε κορεσμένα λίπη και αλάτι τρόφιμα. Είναι όλα τα αλλαντικά ίδια; Αν αγαπάτε τα αλλαντικά και δεν είστε διατεθειμένοι να τα εξορίσετε από τη διατροφή σας, επιλέξετε light προϊόντα, αλλά κι εκείνα που εκ φύσεως έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε λίπος, όπως αυτά που φτιάχνονται από κοτόπουλο και γαλοπούλα. Τα light αλλαντικά (π.χ. παριζάκι light, σαλάμι καπνιστό light) φτιάχνονται από κρέας που έχει υποστεί επεξεργασία μερικής αφαίρεσης των κορεσμένων λιπαρών. Το κανονικό παριζάκι, έχει για παράδειγμα, 12% περιεκτικότητα σε λιπαρά, ενώ το light μόλις 2%. Όσον αφορά στις θερμίδες, το light έχει σχεδόν τις μισές, σε σχέση με το κανονικό. Τα αλλαντικά που θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο είναι το μπέικον, η μορταδέλα και το σαλάμι, που είναι και τα πλουσιότερα σε λιπαρά. Εάν, όμως, δεν είστε φίλος του κρέατος, μάθετε ότι υπάρχουν ακόμη και αλλαντικά λαχανικών! Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σπεύσετε να τα εντάξετε στο εβδομαδιαίο πλάνο σας, αλλά, αν σας αρέσουν οι διαφορετικές γεύσεις, συνιστούν μια καλή πρόταση. Αλλαντικά και υγεία Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας των αλλαντικών > Life > Positive < σε κορεσμένα λιπαρά και νάτριο, πρέπει να είναι πολύ ποσεκτικά στην κατανάλωσή τους τα άτομα με υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα. Ακόμα και η γαλοπούλα, περιέχει σχεδόν 1γρ. νατρίου ανά 100γρ. Τα τελευταία χρόνια, έχουν εισαχθεί στην αγορά αλλαντικά με μειωμένο αλάτι, που μπορεί να αποτελέσουν μια διατροφική πρόταση για άτομα με υπέρταση, αρκεί βέβαια να διατηρούν το μέτρο στην κατανάλωσή τους. Τι να προτιμήσω; Με τα άλματα που έχει κάνει η τεχνολογία τροφίμων, είναι εντυπωσιακό το πόσο προσεγμένη μπορεί να είναι η βιομηχανική παραγωγή αλλαντικών. Είτε πρόκειται για αλλαντικά με μειωμένα λιπαρά, είτε για αλλαντικά με μειωμένο αλάτι, είναι επιτεύγματα που πριν από μισό αιώνα ήταν αδιανόητα. Οι λάτρεις της παράδοσης ωστόσο, μπορεί να παραμένουν πιστοί στα παραδοσιακά χωριάτικα προϊόντα, που συνήθως είναι πιο μεστά σε γεύση και παράγονται με παραδοσιακές μεθόδους. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να θέσουμε υπόψη των καταναλωτών ότι, όσο πιο παραδοσιακές είναι οι μέδοθοι παρασκευής ενός αλλαντικού, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να μην έχουν χρησιμοποιηθεί αποστειρωμένοι χώροι και εργαλεία κατά τη διαδικασία παραγωγής ή να είναι ακατάλληλες οι συνθήκες εκτροφής και σφαγής του ζώου, το κρέας του οποίου θα χρησιμοποιηθεί για πρώτη ύλη. Αυτό είναι προφανές ότι ενέχει κινδύνους για την υγεία. Από τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι είναι προτιμότερη η αγορά αλλαντικών από το σούπερ μάρκετ, πρωτίστως γιατί διασφαλίζεται το σταθερό και ασφαλές προϊόν, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από εκείνο του χωριού, αλλά και περισσότερες επιλογές, ειδικά για εκείνους που έχουν γνωστά προβλήματα υγείας. < 63 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > διατροφή επιλέγοντας αλλαντικά Τύποι αλλαντικών Αλλαντικά ονομάζουμε όλα εκείνα τα κρεατοσκευάσματα από κιμά ή τα αυτούσια τεμάχια κρέατος, τα οποία έχουν υποστεί πλήρη ή μερική επεξεργασία με θέρμανση, αλάτιση, αποξήρανση, κάπνιση ή και συνδυασμό των παραπάνω τρόπων επεξεργασίας. Τα αλλαντικά, διακρίνονται σε μερικώς επεξεργασμένα και πλήρως επεξεργασμένα. Τα κυριότερα είδη αλλαντικών, είναι: ζαμπόν, χοιρινός καβουρμάς, καπνιστό κόντρα φιλέτο, κόππα, κορν μπιφ, αφυδατωμένο κρέας, εγκυτιωμένο κρέας, λάτσιον μιτ, μπέικον, αλίπαστο χοιρινό νουά, παστουρμάς, πατέ, πατσάς, πηκτή, σεφταλιά, σπάλα, αλίπαστο χοιρινό στήθος, αλίπαστο χοιρινό στρογγυλό, σύγκλινο, τσοπ-μιτ, φιλέτο γαλοπούλας, φιλέτο ελληνικό, φιλέτο τύπου Κρακοβίας, φιλέτο χοιρινό αλίπαστο. Τα αλλαντικά, χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες: Ενθηκευμένα: Πλήρως επεξεργασμένα: Είναι τα αλλαντικά σε φυσικά ή τεχνητά περιβλήματα. Στη χώρα μας, διακρίνονται σε δύο μεγάλες ομάδες: τα λουκάνικα και τα σαλάμια. Τα λουκάνικα είναι συνήθως παρασκευασμένα από ωμό κρέας, ενώ τα σαλάμια από ωριμασμένο ή θερμικώς επεξεργασμένο κρέας. Είναι τα σκευάσματα, τα οποία δύναται να συντηρηθούν σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Ωριμασμένα (αλλαντικά αέρος): Παραμένουν σε ειδικούς θαλάμους από 3 ημέρες μέχρι 6 μήνες, προς ωρίμανση και μερική αφυδάτωση. Θερμικώς επεξεργασμένα: Είναι αλλαντικά από ψιλοκομμένο (κιμαδοποιημένο) κρέας, από τεμάχια κρέατος ή από μίγμα ψιλοκομμένου κρέατος, που έχουν υποστεί θερμική επεξεργασία. Μερικώς επεξεργασμένα: 64 Είναι τα επεξεργασμένα σκευάσματα κρέατος, η επιφάνεια τομής στο κέντρο των οποίων, δεν έχει τα χαρακτηριστικά του νωπού κρέατος. Μερικώς επεξεργασμένο λέγεται επίσης, το σκεύασμα που έχει ενεργότητα νερού (πιο απλοϊκά θα λέγαμε υγρασία) μικρότερη από 0,97. Τα μερικώς επεξεργασμένα σκευάσματα κρέατος, συντηρούνται μόνο υπό ψύξη. Μερικώς ωριμασμένα (αλλαντικά ημίξηρα): Παρασκευάζονται όπως τα αλλαντικά αέρος, με τη διαφορά ότι, μετά την μερική τους ωρίμανση, υπόκεινται σε θερμική επεξεργασία και μερική αφυδάτωση, που διαρκεί έως 3 εβδομάδες. Συντηρούνται σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 20oC, για αρκετούς μήνες. > Life > Positive < Bραδέως ωριμασμένα: Για να ωριμάσουν, χρειάζονται πάνω από 3 εβδομάδες. Διακρίνονται από την χαμηλή ενεργότητα νερού και την αρκετά χαμηλή τιμή του pH τους (5,4-6,0). Ταχέως ωριμασμένα: Ωριμάζουν σε 3-6 μέρες. Διακρίνονται για το ιδιαίτερα χαμηλό pH (4,8-5,2) και την αρκετά χαμηλή ενεργότητα νερού. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > διατροφή > της Νάντιας Γιαννούλη διατροφή Μαμά, θέλω κι άλλο… μπρόκολο! Λέει «μπλιαχ» πριν καν δοκιμάσει ένα καινούργιο φαγητό. Η ίδια μάχη εκτυλίσσεται καθημερινά στην ...αρένα της κουζίνας, με τους γονείς να χάνουν την υπομονή τους και τα παιδιά να επιβιώνουν με τηγανητές πατάτες, κοτομπουκιές και μακαρόνια. Για όσπρια και λαχανικά, ούτε λόγος! Όταν η αποστολή με την κωδική ονομασία «σωστή διατροφή» φαίνεται χαμένη υπόθεση, κινηθείτε έξυπνα. Με απλές κινήσεις, ίσως καταφέρετε το παιδί σας να αρχίσει να τρώει τα πάντα. Ό ταν ήμουν μικρή δεν ήθελα να 66 τρώω κολοκύθια, φακές ή φασολάκια. Δεν μπορώ να θυμηθώ το λόγο της απέχθειας μου για τα παραπάνω φαγητά. Το μόνο που θυμάμαι είναι πώς ξεκίνησα να τα καταναλώνω. Παρά τη σθεναρή μου αντίσταση, η μητέρα μου εξακολουθούσε να τα συμπεριλαμβάνει στο διαιτολόγιό μας, χωρίς όμως να με πιέσει ποτέ. Με την πάροδο του χρόνου - βλέποντας τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να τα …καταβροχθίζουν με ευχαρίστηση και μην έχοντας κάποιον πάνω από το κεφάλι μου να επιμένει- αποφάσισα να δοκιμάσω, από καθαρή περιέργεια. Με αυτό τον τρόπο, κατέληξα να τρώω τα πάντα-εκτός από φέτα! Πολλά παιδιά σήμερα αρνούνται πεισματικά να δοκιμάσουν οποιαδήποτε νέα γεύση, κάνοντας τους γονείς τους να επιστρατεύουν το «μπαμπούλα», το «αεροπλανάκι» και έπειτα να σηκώνουν τα χέρια ψηλά και να > Life > Positive < βάζουν στο καζάνι μακαρόνια ή να παραγγέλνουν πίτσα. Έτσι, λοιπόν, οι μικροί επιλεκτικοί «πελάτες» καταλήγουν να τρώνε ελάχιστα φαγητά, απορρίπτοντας όλα τα υπόλοιπα. Κάθε τρόφιμο όμως, έχει διαφορετική διατροφική αξία και σύσταση. Στη διατροφή των παιδιών η ποικιλία είναι επιβεβλημένη, τόσο για την ομαλή ανάπτυξη και υγεία, όσο και για την υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών. Η άρνηση των παιδιών για συγκεκριμένες τροφές και η προτίμησή τους για τα τρόφιμα των σχολικών κυλικείων και των ταχυφαγείων, δεν τα καθιστά OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 67 > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > διατροφή μαμά, θέλω κι άλλο… μπρόκολο! κατ’ ανάγκην δύστροπα. Άλλωστε, στη διαμόρφωση μιας σωστής διατροφικής συμπεριφοράς, σημαντικό ρόλο παίζουν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, αλλά και οι γενετικές προδιαθέσεις, οι οποίες οδηγούν σε συγκεκριμένες διατροφικές προτιμήσεις. Έτσι, λοιπόν, τα παιδιά έχουν π.χ. την προδιάθεση γενικά να προτιμούν τροφές με γλυκιά και αλμυρή γεύση και να απορρίπτουν γεύσεις ξινές ή πικρές. Παράλληλα, απορρίπτουν νέες τροφές (νεοφοβία), ενώ προτιμούν τις πιο οικείες. Σύμφωνα με τη διαιτολόγο- διατροφολόγο κ. Κατερίνα Παγκράτη, το φαινόμενο της νεοφοβίας εκδηλώνεται ελάχιστα κατά τη βρεφική ηλικία, αυξάνεται στην παιδική ηλικία και μειώνεται κατά την ενηλικίωση. Για την εξάλειψη της νεοφοβίας απαιτούνται προσπάθειες και χρήση συγκεκριμένων τεχνικών από τους γονείς. Εν αρχή ην η δοκιμή Για να μπορέσει όμως το παιδί να αποδεχτεί τη νέα γεύση, πρέπει πρώτα να τη δοκιμάσει. Προκειμένου να επιτευχθεί το παραπάνω, καλό είναι να οπλιστείτε με υπομονή και εφευρετικότητα. Φροντίστε να δίνετε στο παιδί μια μικρή ποσότητα από το νέο τρόφιμο κάθε φορά, χρησιμοποιώντας το σαν συνοδευτικό και όχι σαν κύριο γεύμα. Ακόμη και αν τις πρώτες φορές δεν το φάει, εξακολουθήστε να το βάζετε στο πιάτο του. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση μπορεί να οδηγήσει τελικά στην αποδοχή. Μπορείτε επίσης να 68 > Life > Positive < εφαρμόσετε τη λύση του… αντιπερισπασμού, συνοδεύοντας το νέο τρόφιμο με ένα που ήδη προτιμά το παιδί. Για παράδειγμα, μπορείτε να καλύψετε το ψάρι με μία σάλτσα που ήδη την καταναλώνει και την προτιμά. Η διαδικασία του φαγητού λογίζεται ως ιεροτελεστία. Προσπαθήστε λοιπόν να τρώτε σε ήρεμο και ήσυχο περιβάλλον, με κλειστή τηλεόραση και σε συγκεκριμένες ώρες. Μπορεί να εργάζεστε σκληρά, ωστόσο εξασφαλίστε λίγο χρόνο προκειμένου να τρώτε καθημερινά τουλάχιστον το ένα γεύμα οικογενειακά και δώστε το καλό παράδειγμα στο παιδί σας, καταναλώνοντας τις τροφές που το ίδιο φοβάται. Έρευνες δείχνουν ότι όταν όλοι στο τραπέζι προτιμούν κάποιο τρόφιμο, το παιδί μαθαίνει να το αποδέχεται εύκολα, μέσω της παρατήρησης. Αρκετοί γονείς δυσανασχετούν όταν το παιδί, αντί να τρώει, παίζει με το φαγητό του, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιούν τις τροφές ως επιβράβευση ή τιμωρία. Καλό θα είναι να αφήνετε το παιδί να παίζει με το πιάτο του και να του δίνετε αρκετό χρόνο, ώστε να φάει όσο θέλει. Μην του επιτρέπετε όμως να ασχολείται με άλλα παιχνίδια κατά τη διάρκεια του φαγητού. Μόλις ολοκληρωθεί το γεύμα, δείξτε του - με ένα χαμόγελο ή επαινώντας το- ότι είστε ευχαριστημένοι μαζί του που έφαγε το φαγητό του και δοκίμασε νέες τροφές. Μην χρησιμοποιείτε όμως το φαγητό σαν τιμωρία ή ανταμοιβή και μην του επιβάλλετε να φάει κάτι που δεν θέλει. Σύμφωνα με πολλές έρευνες, η γονική πίεση για την κατανάλωση τροφής έχει άμεση σχέση με τη νεοφοβία των παιδιών. Οι προσπάθειες μπορεί να συνεχιστούν και εκτός του οικογενειακού τραπεζιού, κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος. Παροτρύνετε το παιδί σας να συμμετάσχει στην προετοιμασία του φαγητού και κάντε τα γεύματα πιο διασκεδαστικά, χρησιμοποιώντας ποτήρια και πιάτα με σχέδια και έντονα χρώματα. Με τον παραπάνω τρόπο, το φαγητό παρουσιάζεται με θετικό τρόπο και γίνεται ευκολότερα αποδεκτό. Η εμφάνιση του πιάτου, μπορεί είτε να προδιαθέτει ένα μικρό παιδί να δοκιμάσει ένα νέο τρόφιμο, είτε να του προκαλεί αποστροφή. Επιστρατεύοντας την καλλιτεχνική σας φύση, φτιάξτε διάφορα σχέδια ή προσωπάκια στο πιάτο του, με χρωματιστά λαχανικά και δώστε διαφορετικά ονόματα στα τρόφιμα (αγαπημένους ήρωες ή καρτούν). Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύονται οι πιθανότητες το παιδί να δοκιμάσει ένα καινούργιο φαγητό, συμβουλεύει η διαιτολόγος. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Στη διατροφή των παιδιών η ποικιλία είναι επιβεβλημένη, τόσο για την ομαλή ανάπτυξη και υγεία, όσο και για την υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών. > Life > Positive < Μικροί chef Τα παιδιά (όπως και οι περισσότεροι ενήλικοι!) τρελαίνονται και μόνο στην ιδέα ενός ζουμερού burger ή ενός λαχταριστού παγωτού. Δεν χρειάζεται να στερείτε από το παιδί σας τις παραπάνω λιχουδιές. Μπορείτε και εσείς - σαν άλλοι Jamie Oliver - να δημιουργήσετε υγιεινές παραλλαγές τους, έχοντας τα παιδιά σας σε πόστο ...sous- chef! Χρησιμοποιήστε ψωμάκι ολικής άλεσης, ένα μπιφτέκι από άπαχο μοσχαρίσιο κιμά, ένα φύλλο μαρουλιού, ντομάτα, τριμμένο τυρί με χαμηλά λιπαρά και λίγη κέτσαπ (αντί για μαγιονέζα)… Το σπιτικό σας burger είναι έτοιμο! Φτιάξτε ακόμη σπιτικό σουβλάκι, χρησιμοποιώντας πίτα ολικής άλεσης, χοιρινό καλαμάκι από άλιπο σημείο, γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά και διάφορα λαχανικά (ντομάτα, μαρούλι κ.ά.). Ακόμη και η πίτσα μπορεί να είναι υγιεινή. Αρκεί να αντικαταστήσετε τον κλασικό πάτο με πίτα ολικής άλεσης, την κέτσαπ με λίγη σάλτσα φρέσκιας ντομάτας και τα παχυντικά αλλαντικά με λίγη γαλοπούλα. Προσθέστε τυρί με χαμηλά λιπαρά, άφθονα λαχανικά (ντομάτα πιπεριά, μανιτάρια, κρεμμύδι) και απολαύστε την χωρίς τύψεις. Μακροσκελής είναι και η λίστα με τα σπιτικά γλυκά, τα οποία μπορείτε να φτιάξετε με τα παιδιά σας, αντικαθιστώντας γαριδάκια, παγωτά και σοκολάτες που περιέχουν πληθώρα θερμίδων και λιπαρών: Κορμός σοκολάτας με μπισκότα ολικής αλέσεως, σπιτική κομπόστα ή γλυκό του κουταλιού με μαύρη ζάχαρη (σε μικρή ποσότητα), σπιτικά smoothies με γάλα χαμηλό σε λιπαρά και φρούτα, παγωτό γρανίτα με φρέσκα φρούτα και μους λεμονιού με γιαούρτι και μπισκότα χαμηλά σε λιπαρά. Εκτός των άλλων, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να ακολουθείτε και οι ίδιοι μια ισορροπημένη διατροφή. Ο ρόλος των γονέων στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών είναι καθοριστικός, ειδικά στις μικρές ηλικίες, όπου αποτελούν το σημαντικότερο πρότυπο προς μίμηση και είναι σχεδόν αποκλειστικά υπεύθυνοι για τη διαθεσιμότητα φαγητού. Έρευνες έχουν δείξει, ότι τα παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι, έχουν 80% πιθανότητα να γίνουν παχύσαρκα, ενώ ο κίνδυνος αυτός ανέρχεται στο 40%, όταν μόνο ο ένας γονιός είναι παχύσαρκος. Αν ένας γονιός δεν έχει πρόγραμμα στη διατροφή του, δεν τρέφεται σωστά και καταναλώνει διαρκώς λιπαρές τροφές, είναι δύσκολο να εκπαιδεύσει το παιδί του και να το μυήσει στην υγιεινή διατροφή, να δημιουργήσει σωστά πρότυπα διατροφής και διατροφικές συνήθειες. < 69 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > γεύση > Συνέντευξη στη Νάντια Γιαννούλη Κυριάκος Μελάς Μαγειρεύω με βάση τις ελληνικές μνήμες Μ αγειρεύει από τα 70 πέντε του. Η μύτη του το... επιβεβαιώνει, καθώς φέρει ακόμα το σημάδι από το πρώτο του ατύχημα στην κουζίνα! Άφησε δύο Πανεπιστήμια, συνειδητοποιώντας πως είναι ευτυχισμένος μόνο πίσω από τον μαγειρικό πάγκο. Σπούδασε την τέχνη που αγαπά (πτυχία L’école hotelière, Le Monde, OTEK) και συνεχίζει, κάνοντας μεταπτυχιακές σπουδές με υποτροφία Eurochef. Ο Κυριάκος Μελάς είναι επίλεκτο μέλος του Athens Chef’s Club, έχει εργαστεί στο εστιατόριο Milos (Χρυσός Σκούφος 2004), στο Ολυμπιακό Στάδιο (executive chef), ενώ έχει μαγειρέψει για πλήθος επωνύμων, μεταξύ των οποίων και η Σακίρα. Οι ρίζες του, που μοιράζονται μεταξύ Κρήτης, Πελοποννήσου και Κέρκυρας, δεν τον αφήνουν ανεπηρέαστο, ενώ τα ταξίδια του στην Ευρώπη, τού δίνουν την ευκαιρία να συνδυάσει την τέχνη της μαγειρικής με αυτή του food styling και της art de la table. Το 2006 έκανε ένα όνειρό του πραγματικότητα, ιδρύοντας το “Kids Cooking Club”, την πρώτη σχολή μαγειρικής για παιδιά. Με σύνθημα «Όχι μόνο μαγειρική αλλά και παι- > Life > Positive < δεία», ο ίδιος και οι συνεργάτες του επιδιώκουν να μυήσουν τα παιδιά στις αξίες της γαστρονομίας. Πως αποφασισατε να ασχοληθειτε με τη μαγειρικη; Μου άρεσε να μαγειρεύω από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου. Ξεκίνησα να μαγειρεύω στα πέντε μου. Η αλήθεια είναι ότι επεδίωξα να βρω την ευτυχία μου, κάνοντας αυτό που με γεμίζει, αφού η μαγειρική για μένα αποτελεί ευχαρίστηση, δημιουργία και, κυρίως, εμμονή. Νιώθω ότι με εξελίσσει και με ξεκουράζει ταυτόχρονα, ενώ κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν χαρούμενοι. Προσπαθώ να μεταφέρω μέσα από το φαγητό ό,τι νιώθω εγώ, ευχαρίστηση! Τι αποτελει για εσας μαγειρικη εμπνευση; Εμπνέομαι από τους ανθρώπους για τους οποίους πρόκειται να μαγειρέψω. Δημιουργώ, διοχετεύοντας συναισθήματα στο φαγητό. Πως γεννηθηκε η ιδεα του kids cooking club; Η έλλειψη εκπαίδευσης γύρω από την ποιότητα των τροφών, τη γεύση και όλες τις αξίες της γαστρονομίας- ένα μεγάλο ζήτημα που μας αφορά όλους- με οδήγησε να ιδρύ- σω την πρώτη σχολή μαγειρικής για τα παιδιά στην Ελλάδα. Στόχος μου είναι ένα καλύτερο γαστριμαργικό μέλλον για τα παιδιά μας. Πως ανταποκρινονται γονεις και παιδια στα μαθηματα; Αφοσίωση, γέλια, έκφραση, ελευθερία… Τα παιδιά ανυπομονούν και οι γονείς χαίρονται. Περιγράφω απλά την εικόνα: Τελειώνει το μάθημα, τα παιδιά τρέχουν στους γονείς τους. Δοκιμάζουν ό,τι έφτιαξαν και μοιράζονται όλες τις πληροφορίες που έμαθαν. Οι γονείς δοκιμάζουν, ξαναδοκιμάζουν, δεν αφήνουν ψίχουλο και τα παιδιά πάνε σπίτι τους να ξαναμαγειρέψουν τη συνταγή, ακόμη κι αν είναι μεσάνυχτα. Με ποιον τροπο τα παιδια μυουνται στα μυστικα της σωστης διατροφης; Τα παιδιά μαγειρεύουν μόνα τους, οπότε αποδομούν και υλοποιούν βήμα-βήμα κάθε συνταγή. Χειρίζονται τις πρώτες ύλες, μαθαίνουν βασιζόμενα σε ισορροπημένα διατροφικά συνταγολόγια και με αυτόν τον τρόπο επέρχεται η γνώση. Γνώση που γίνεται κτήμα- απόκτημα για μία ζωή, με την αναπαραγωγή της κάθε συνταγής. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Ποια ειναι η αγαπημενη σας κουζινα και γιατι; Η δημιουργική ελληνική. Μαγειρεύω με βάση τις ελληνικές μνήμες, χρησιμοποιώντας μια πιο σύγχρονη εκδοχή τους. Τις περισσότερες φορές αξιοποιώ παραδοσιακές τεχνικές και ελληνικές πρώτες ύλες, που αποδίδουν μια μεσογειακή διάθεση, χάρη στην ποιότητα των ελληνικών καρπών. ΖΥΜΩΤΟ ΚΑΡΒΕΛΑΚΙ ΜΕ ΑΥΓΟ ΠΟΣΕ Ποια ειναι η αγαπημενη συνταγη των παιδιων και ποια η δικη σας οταν ησασταν παιδι; Διαπίστωσα με απορία ότι πρώτο στην προτίμηση των παιδιών, κυρίως στις ηλικίες 4 έως 6 χρόνων, βρίσκεται το ψάρι. Τα πιο μεγάλα παιδιά είναι λάτρεις των ζυμαρικών, όπως άλλωστε ήμουν κι εγώ. Ακόμα δεν θα ξεχάσω το μοσχομυρωδάτο, μοσχοκαρυδένιο παστίτσιο που έτρωγα επί τρεις μέρες…. Info: www.kidscookingclub.gr. > Ο καλός ο chef, από μικρός φαίνεται… Κάτι μυρίζει στην πολύχρωμη κουζίνα του “Kids Cooking Club”. Τα παιδιά μόλις ολοκλήρωσαν μια ακόμη υγιεινή και πρωτότυπη συνταγή. Μαγείρεψαν μόνα τους, υπό τη διακριτική καθοδήγηση του executive chef Κυριάκου Μελά και, αφού καθάρισαν τους πάγκους εργασίας, έτρεξαν να κεράσουν τους γονείς τους. Με σύνθημα «τρώμε σωστά- τρώμε υγιεινά», στόχος του εργαστηρίου μαγειρικής είναι να μυήσει τα παιδιά στη διατροφική κουλτούρα και γνώση, προσφέροντας ολοκληρωμένη γαστρονομική παιδεία, με τρόπο σύγχρονο και άκρως διασκεδαστικό. Το βασικό πρόγραμμα μαθημάτων μαγειρικής ξεκινά τον Οκτώβριο, απευθύνεται σε παιδιά από 2 έως και 16 ετών και είναι χωρισμένο σε εβδομαδιαία μαθήματα, διάρκειας 1-2 ωρών. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, προγραμματίζονται εκπαιδευτικά προγράμματα μαγειρικής και διατροφικής αγωγής για σχολεία, καθώς και σεμινάρια για γονείς. Το Kids Cooking Club στεγάζεται στην «Καλλιτεχνούπολη (ένα πρότυπο Κέντρο Τέχνης και Δημιουργίας), στον Πειραιά και είναι πιστοποιημένος εκπαιδευτικός συνεργάτης του προγράμματος πρόληψης της παιδικής παχυσαρκίας ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ by Epode, υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας, Διατροφής και Αθλητισμού. > Life > Positive < Υλικά για τη ζύμη 500γρ. αλεύρι άσπρο 400γρ. αλεύρι μαύρο 25-30γρ. μαγιά 250γρ. νερό 10γρ. αλάτι 5γρ. ζάχαρη 50γρ. λάδι Για ένα θρεπτικό σάντουιτς γεμίζουμε με... Αυγό poche Τυρί φέτα Ντομάτα, Πιπεριά Μαρούλι Φρεσκοτριμμένο πιπέρι Εκτέλεση 1. Αναμιγνύουμε το χλιαρό νερό με τη μαγιά και τα προσθέτουμε στο μισό αλεύρι, ζυμώνοντας για λίγο. Στη συνέχεια, προσθέτουμε το αλάτι, τη ζάχαρη και το λάδι. Συνεχίζουμε το ζύμωμα και προσθέτουμε το υπόλοιπο αλεύρι. Αφήνουμε να φουσκώσει, τοποθετώντας μια πετσέτα από πάνω, ώστε να είναι σε ζεστό περιβάλλον. 2. Χωρίζουμε τη ζύμη μας σε μικρά μπαλάκια και πλάθουμε στρογγυλά καρβελάκια. Τα τοποθετούμε σε λαδωμένο ταψί και τα χαράζουμε ελαφρά από πάνω μ’ ένα μαχαίρι. Αφήνουμε και πάλι λίγο να φουσκώσουν και τα ψήνουμε για 20 λεπτά στους 190ο. Όταν ψηθούν, περιμένουμε να κρυώσουν και τα κόβουμε στη μέση μ‘ ένα πριονωτό μαχαίρι. 3. Σε μια κατσαρόλα, βράζουμε νερό και προσθέτουμε λίγο ξύδι. Σπάμε το αυγό και το ρίχνουμε στην κατσαρόλα με το ζεστό νερό. Περιμένουμε λίγο και το βγάζουμε με τη βοήθεια μιας τρυπητής κουτάλας, όταν το ασπράδι σφίξει. 4. Πλένουμε τα λαχανικά μας και κόβουμε σε φέτες. Γεμίζουμε το καρβελάκι προσθέτοντας τυρί φέτα, πιπέρι και ρίγανη. 71 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > απόδραση > της Ζέφης Κληρονόμου Kυνήγι περιπέτειας στον Nέστο Βιώστε την εμπειρία του κανό-καγιάκ στα Στενά του Νέστου στην Ξάνθη, χορεύοντας με τους μαιανδρισμούς του ποταμού στα όρια Μακεδονίας και Θράκης. Εμπρός για χαλαρό κουπί και ρομαντζάδα σε ένα τοπίουπερπαραγωγή, μες στα χαλκοκίτρινα χρώματα του φθινοπώρου. 72 > Life > Positive < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Ο ποταμός Νέστος ξεκινά το μακρύ του ταξίδι από το βουνό Ρίλα της Βουλγαρίας, μπαίνει στην Ελλάδα, διατρέχει τους νομούς Δράμας, Καβάλας και Ξάνθης σε μια αέναη πορεία 130 χιλιομέτρων κι εκβάλλει στο Αιγαίο, απέναντι από τη Θάσο. Εσείς θα ανταμώσετε το ποτάμι στα όρια Μακεδονίας και Θράκης, ανάμεσα στα όρη Λεκάνης της Καβάλας και το βουνό Τσαλ της Ξάνθης. Εκεί όπου ο Νέστος ξεγλιστρά σαν χέλι ανάμεσα στις δασωμένες πλαγιές και, μην μπορώντας να διαβρώσει με την ορμή του τα γρανιτένια βουνά, ελίσσεται ανάμεσά τους και σχηματίζει θεαματικούς μαιανδρισμούς μήκους 20 χιλιομέτρων, στα λεγόμενα και περιμένετε να πάρετε το τρένο μέχρι το γειτονικό σταθμό των Λιβερών, για να ξεκινήσετε από εκεί την κατάβαση με κανό-καγιάκ στα Στενά του Νέστου. Διθέσια κανό, κουπιά κι υδατοστεγή «βαρελάκια» για τα προσωπικά σας είδη θα συνταξιδέψουν για λίγο με τις αποσκευές των υπόλοιπων επιβατών του τρένου, εκείνοι ταξιδιώτες της γραμμής ΈβροςΘεσσαλονίκη-Αθήνα κι εσείς κυνηγοί υγρών συγκινήσεων δράσης και περιπέτειας στο Νέστο. Το τρένο σφυρίζει και ξεκινά το ρυθμικό ταξίδι του πάνω στις ράγες, μπαινοβγαίνοντας σε πέτρινες σκοτεινές στοές, σύρριζα στο ποτάμι. Στη δεκαπεντάλεπτη διαδρομή από τους Τοξότες ως τα Λιβερά, 73 Στενά του Νέστου. Παίρνοντας τον ανηφορικό δρόμο 10 χλμ. από το χωριό Τοξότες του νομού Ξάνθης, ανεβείτε στο παρατηρητήριο για να αγναντέψετε το ποτάμι από ψηλά, σαν από αεροπλάνο: το βλέμμα πλανάρει στο εντυπωσιακό ζιγκ ζαγκ των νερών που, ασάλευτα σχεδόν, ταξιδεύουν προς τη θάλασσα σε διαδοχικές «φουρκέτες» μέσα στα θρακικά Τέμπη. Αφουγκραστείτε τον υπόκωφο ήχο από το βουητό του ποταμού που φτάνει ως εδώ πάνω, καλώντας τους ταξιδιώτες να ζήσουν από κοντά την εμπειρία των μαιανδρισμών. Με τρένο για κουπί Κατηφορίζετε για το σιδηροδρομικό σταθμό Τοξoτών > Life > Positive < ο Νέστος έχει προλάβει να κλέψει τις εντυπώσεις, περιτριγυρισμένος από μια φύση τόσο μοναδική, ώστε το ’77 ανακηρύχθηκε προστατευόμενο αισθητικό δάσος. Όμως, τίποτα δεν προετοιμάζει τον επισκέπτη για το ρεσιτάλ ομορφιάς που θα απολαύσει αν κάνει τη διαδρομή μέσα στο ποτάμι, εμπειρία που αγγίζει το όνειρο. Η κατάβαση στα Στενά του Νέστου γίνεται όλο το χρόνο, όπως μας ενημερώνει ο Ηλίας Μιχαηλίδης από την εταιρεία οικοτουρισμού Riverland, με βάσεις στους Τοξότες, στη Σταυρούπολη της Ξάνθης και στην όχθη της λίμνης Τυχερού, δίπλα στον ποταμό Έβρο. «Το νερό είναι ιδανικό, ακόμη και για αρχαρίους και για μικρά παιδιά, καθώς τα νερά κυλούν OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > απόδραση κυνήγι περιπέτειας στον Nέστο ήρεμα, δεν έχουν βαθμό δυσκολίας και δεν ζορίζεστε στο κουπί». Πριν μπείτε στο κανό, ο συνοδός δίνει στο πλήρωμα τις τελευταίες οδηγίες, πώς να κουμαντάρετε το σκάφος και να «γκαζάρετε» το κουπί, φοράτε στολές νεοπρέν, αδιάβροχα παπούτσια, σωσίβια και ξεμακραίνετε από την όχθη για τη δίωρη κατάβαση ως το χωριό Γαλάνη. Φύση σε υπερπαραγωγή Χειμώνα –καλοκαίρι, τα Στενά είναι μες το πράσινο, καθώς τα περισσότερα δέντρα της περιοχής δεν ρίχνουν τα φύλλα τους. Τέτοια εποχή, η παλέτα του τοπίου γίνεται ακόμα πλουσιότερη, με τα χρυσοκόκκινα, κίτρινα και χάλκινα χρώματα του φθινοπώρου στις φυλλωσιές. Το αποτέλεσμα είναι ένα εκπληκτικό μωσαϊκό από πλατάνια, λεύκες, ιτιές, βατομουριές, σφενδάμια, φλαμουριές, αγριελιές, βελανιδιές, δρυς, πυκνά πέπλα από αρκουδόβατα και κισσούς, που τυλίγονται ασφυκτικά στους κορμούς πλάι στο νερό. Το κανό γλιστρά απαλά στα διάφανα νερά, ανάμεσα στα πέτρινα τείχη των βουνών που ορθώνονται κατακόρυφα πάνω από τις όχθες, αντιλαλώντας και τον παραμικρό ψίθυρο, αγριοπερίστερα φτερουγίζουν στις σχισμές των βράχων. Στα μισά της διαδρομής, στάση στην αμμουδιά του ποταμού, για να ξεμουδιάσετε στην όχθη με ένα καφεδάκι, να πάρετε δυνάμεις με ένα σνακ, φρούτα εποχής και παραδοσιακό παστέλι, πριν συνεχίσετε το κουπί μέχρι την Γαλάνη. Στην αγκαλιά πια των μαιανδρισμών του Νέστου, παραδοθείτε στις πιρουέτες του ποταμού σε μια σπάνια, απόλυτη αρμονία με τη φύση. < > ΠYΞIΔA πέντε χιλιόμετρα ως την πηγή του ερημωμένου χωριού Κρωμνικού. Θα πιείτε γάργαρο νερό από το βουνό και, αν είστε τυχεροί, θα συναντήσετε το κοπάδι αλόγων σε ημιάγρια κατάσταση, που έρχονται κι αυτά να δροσιστούν και διασκορπίζονται στα γύρω βάτα. Πρόκειται για άλογα που απελευθέρωσαν φεύγοντας οι κάτοικοι του χωριού τη δεκαετία του ’30. Πού H Ξάνθη απέχει 212 χλμ. από Θεσσαλονίκη και 735 χλμ. από Αθήνα. Υπολογίστε ΤοξότεςΞάνθη 12 χλμ, Σταυρούπολη-Ξάνθη 28 χλμ. 74 Check-in Διαμονή σαν σε κάστρο στα δωμάτια του Hotel Nemesis (www.hotelnemesis. gr) στη Σταυρούπολη της ορεινής Ξάνθης, στο Κτήμα Βόγδου (www. ktimavogdou.gr), που είναι χτισμένο δίπλα στα Τέμπη του Νέστου στον παραδοσιακό οικισμό Σεμέλη Ξάνθης, στον ξενώνα «Το Αρχοντικό» (www.toarhodiko. gr) της Σταυρούπολης, αναστηλωμένο αρχοντικό του 1920, μέσα στις φλαμουριές. Info Για κανό-καγιάκ στο Νέστο και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες > Life > Positive < στην περιοχή (rafting, πεζοπορία, canyoning, περιήγηση με 4x4, ποδήλατο βουνού κ.ά.), απευθυνθείτε στις εταιρείες Riverland Outdoor Activities (www. riverland.gr), Nativus Ecosport Travel (www. nativus.gr), Vistonis Travel (www.vistonistravel.gr). Tips Φορέστε ορειβατικά παπούτσια κι ελάτε για παραποτάμια πεζοπορία στο παλιό μονοπάτι από το χωριό Τοξότες μέχρι τα Λιβερά, τρία χιλιόμετρα ειδυλλιακή διαδρομή μέσα στο αισθητικό δάσος του Νέστου. Εναλλακτικά, από το χωριό Γαλάνη περπατήστε γύρω στα Must Η long version κατάβαση των Στενών. Ξεκινάτε από Σταυρούπολη με κανό και διανύετε συνολικά διαδρομή 30 χιλιομέτρων μέσα στο ποτάμι, ως το χωριό Γαλάνη. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > θεάματα Μια σπάνια ακουστική εμπειρία με τον Elvis Costello ΤΙ: Ένας σύγχρονος μύθος, ένας ζωντανός θρύλος του ροκ. Πολυβραβευμένος συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής, ο μοναδικός Έλβις Κοστέλλο συναντάει το ελληνικό κοινό τον Οκτώβριο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του. Πάντοτε ανατρεπτικός, αυτή τη φορά εμφανίζεται στη σκηνή με μόνη παρέα... την κιθάρα του. Ο διάσημος, ιρλανδικής καταγωγής, Βρετανός μουσικός έχει συνεργαστεί με ονόματα όπως ο Μπαρτ Μπάκαρα, ο Πωλ ΜακΚάρτνεϊ και ο Μπράιαν Ίνο. Αληθινός σούπερ σταρ, με εκατομμύρια θαυμαστές σε όλον τον κόσμο και εκατομμύρια πωλήσεις, «μεγάλος πειραματιστής» της σύγχρονης μουσικής σκηνής, ο Έλβις Κοστέλλο ως «περιηγητής του ροκ, της τζαζ, της σόουλ και της κλασικής μουσικής» γίνεται οδηγός σε μια σπάνια μελωδική περιπλάνηση, που περνά μέσα από τις καλύτερες στιγμές μιας μεγάλης καριέρας. ΠΟΤΕ: 26 Οκτωβρίου 2011, 20:30 ΠΟΥ: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, Αθήνα, τηλ. 210 7282333 «Κόκκινος Βράχος», μια ιστορία για τον έρωτα και τις απρόβλεπτες συνέπειές του 76 ΤΙ: Μια ιστορία έρωτα και προδοσίας, ένα από τα πιο αγαπημένα έργα του Γρηγόριου Ξενόπουλου σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο. Σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον, στην ύπαιθρο της Ζακύνθου, διαδραματίζεται ο Κόκκινος Βράχος, μια συγκλονιστική ιστορία για τον έρωτα, το πάθος και την προδοσία. Ο ξάδελφος Άγγελος φθάνει στον Κόκκινο Βράχο > Life > Positive < από την Αθήνα, για λίγες μέρες ξεγνοιασιάς και ξεκούρασης. Ο ερχομός του θα μετατρέψει την Φωτεινή, από κοριτσάκι σε γυναίκα. Ο έρωτας και ο πόθος που θα ξυπνήσουν μέσα τους και οι απαγορευτικές συμβάσεις της κοινωνικής ζωής θα έχουν απρόβλεπτες συνέπειες. Η Ρούλα Πατεράκη «ξαναδιαβάζει» σήμερα τον «Κόκκινο Βράχο», την αγαπημένη νουβέλα του Γρηγορίου Ξενόπουλου, παράλληλα με το θεατρικό «Φωτεινή Σάντρη», αλλά και την «Ζωή μου σαν μυθιστόρημα», την αυτοβιογραφία του συγγραφέα και καταθέτει τη δική της εκδοχή μιας παράξενης και συνάμα συναρπαστικής ερωτικής ιστορίας! ΠΑΙΖΟΥΝ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Θανάσης Ευθυμιάδης, Γιούλικα Σκαφιδά, Θέμις Μπαζάκα, Ιωάννα Παππά, Θέμης Πάνου κ.ά. ΠΟΤΕ: Από 14 Οκτωβρίου 2011 ΠΟΥ: Εθνικό Θέατρο, Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος, Αγ. Κωνσταντίνου 22-24, Αθήνα, τηλ. 210 5288100 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Γνωρίστε την «συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών» σας! Το βιβλίο του John Gottman, «Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιώνΠώς να μεγαλώσουμε παιδιά με συναισθηματική νοημοσύνη: Ένα πρακτικός οδηγός για γονείς» έρχεται να ανατρέψει τις μέχρι τώρα θεωρίες περί διαπαιδαγώγησης. Ο John Gottman μιλά στους γονείς για τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών και την ανάπτυξή τους. Η ουσία, λέει ο συγγραφέας, δεν είναι να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην κακή συμπεριφορά του παιδιού. Είναι να του δείξουμε την αγάπη μας στις δύσκολες στιγμές του, να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά του, να το καταλάβουμε και να το βοηθήσουμε να βρει λύσεις στα προβλήματα που το απασχολούν. Η ουσία είναι να γίνουμε εμείς οι οδηγοί και μέντορές του και να του δείξουμε τον δρόμο, ώστε να πορευτεί μέσα στον δύσκολο κόσμο των συναισθημάτων. Aυτό, μπορούμε να το πετύχουμε εφαρμόζοντας τη συναισθηματική αγωγή, μια διαδικασία που θα βοηθήσει το παιδί μας να αποκτήσει συναισθηματική νοημοσύνη. Βασισμένο σε πολυετείς έρευνες και στην εμπειρία με εκατοντάδες γονείς, το βιβλίο δείχνει με πρακτικό τρόπο πώς να μεγαλώσουμε συναισθηματικά υγιή και ευτυχισμένα παιδιά. Εκδότης: Πεδίο, Σελίδες: 272, Τιμή: 15.21€ Oταν ο μανος χατζηδακις συναντησε την jazz... Στο album “Mano’s”, a jazz tribute to Manos Hadjidakis, 5 δεξιοτέχνες jazzmen και μια ορχήστρα κλασικής μουσικής ανακαλύπτουν ξανά την τζαζ εκδοχή του πιο κοσμοπολίτη Έλληνα συνθέτη. Το κουιντέτο του Δημήτρη Καλαντζή (Πατερέλης, Πολυζωγόπουλος, Γεωργιάδης, Δράκος - Κτιστάκης) και η Καμεράτα - Ορχήστρα των φίλων της μουσικής, υπό την διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη, αυτοσχεδιάζουν πάνω σε συνθέσεις του Μάνου Χατζιδάκι, σε ένα > Life > Positive < album που είναι 100% Xατζιδάκις, αλλά και 100% Jazz! Το αποτέλεσμα; Μια εναργής μουσική συνάντηση, που προκύπτει αυθόρμητα μέσα από τον αυτοσχεδιασμό, σε πλήρη αρμονία με τον τρόπο δουλειάς και σκέψης του Μ. Χατζιδάκι. Κυριαρχούν η υπερβατική διάθεση, με την οποία ο Δημήτρης Καλαντζής κι ο Γιάννης Αντωνόπουλος έσκυψαν πάνω απ’ τις παρτιτούρες των αγαπημένων μελωδιών του Μάνου και η φυσικότητα με την οποία η ευέλικτη 77 ρυθμική βάση του γκρουπ επικοινωνεί με τους γεμάτους χάρη και αρμονία έγχορδους μουσικούς της Καμεράτας. Κυκλοφορεί από την UNIVERSAL. Τιμή: 12,11€ OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > αγορά Myelements Krill Oil πηγή > ΗΩ3πιοστηκαθαρή φύση Μία νέα μοναδική τροφή - «εργαλείο» στην επίτευξη υγείας και ευεξίας, με το όνομα Krill Oil (Έλαιο Κριλ), παρουσίασε πρόσφατα η ΙSO-PLUS! To Krill Oil της myelements προέρχεται από το ζωοπλαγκτόν Krill Euphausia Superba, μία καθαρή 78 φυσική πηγή Ω3 λιπαρών οξέων. Μελέτες δείχνουν πως τα ω-3 λιπαρά, προάγουν την υγεία του καρδιαγγειακού και του κεντρικού νευρικού συστήματος, αλλά και των αρθρώσεων, ενώ μελέτη στοχευμένη στη δράση του Krill Oil στην υπερλιπιδαιμία, απέδειξε πως το Krill oil συμβάλλει στην ουσιαστική μείωση των επιπέδων ολικής χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και LDL («κακής») χοληστερόλης! Παράλληλα, είναι πλούσιο σε ισχυρά αντιοξειδωτικά, διαθέτοντας 300 φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δυνατότητα, σε σχέση με τη βιταμίνη Ε. Στα φαρμακεία από την ΙSO-PLUS A.E. > Life > Positive < Sinomarin Power Health Energy now > Τόνωση… άμεσης δράσης! Όσο περνάει η μέρα, η μπαταρία του οργανισμού αδειάζει, ενώ τα προβλήματα, οι έγνοιες και το άγχος ρίχνουν τη διάθεσή σας; Νιώθετε ότι έχετε την ανάγκη για άμεση τόνωση; Το Energy Now είναι η λύση! Η νέα σύνθε- ση της Power Health, σχεδιασμένη από Έλληνες επιστήμονες, έρχεται να σας προσφέρει άμεση και φυσική τόνωση, ώστε να αντεπεξέρχεστε στη δύσκολη, ανατρεπτική και συνεχώς απρόοπτη καθημερινότητα. Περιέχει Guarana, Yerba Mate, Q10 και βιταμίνες Β6, Β12 που τονώνουν άμεσα σώμα και διάθεση και σας γεμίζουν με ενέργεια με διαρκεί για ώρες! Από την Power Health στο φαρμακείο της γειτονιάς σας. μύτη, ελεύθερη > Ανοιχτή αναπνοή! Βουλωμένη μύτη που σας κόβει την αναπνοή; H λύση είναι το υπέρτονο διάλυμα θαλασσινού νερού Sinomarin, που αποτελεί ιδανική και φυσική λύση για την αποσυμφόρηση και τον καθαρισμό της βουλωμένης μύτης, χάρη στην περιεκτικότητα του σε χλωριούχο νάτριο (2,3%). Το Sinomarin είναι κατάλληλο για όλη την οικογένεια, καθώς είναι100% φυσικό, κλινικά δοκιμασμένο και περιέχει όλα τα ευεργετικά συστατικά του θαλασσινού νερού (μεταλλικά άλατα & ιχνοστοιχεία). Κυκλοφορεί σε συσκευασία τσέπης, σε πλαστικές αμπούλες των 5 ml (για βρέφη και παιδιά), σε παιδικό spray και spray ενηλίκων των 125 ml. Στα φαρμακεία, από την ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ International S.A. OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Nature’s Plus Say Yes to Beans > Πειτε ναι στα οσπρια! Τα φασόλια, όπως και άλλα όσπρια, λαχανικά, πλήρη δημητριακά, προϊόντα σόγιας κ.λπ., αν και προσφέρουν πολύ σημαντικά οφέλη για την υγεία μας, συχνά προκαλούν δυσπεψία, φουσκώματα και αέρια. Το Say Yes to Beans, με το σύμπλεγμα ενζύμων Legumase και τα βότανα γλυκύριζα, τζίντζερ και σπέρματα μαϊντανού που περιέχει, αποτελεί ένα φυσικό βοήθημα για αποτελεσματική χώνεψη των παραπάνω τροφών, χωρίς... παρενέργειες! Στα φαρμακεία, από τη Natural Plus A.E. > Life > Positive < Vichy Liftactiv serum 10 της νεοτητας > Ησεδυναμη μια σταγονα Τα εργαστήρια της VICHY, καινοτομούν εμπλουτίζοντας τη σειρά LIFTACTIV Derm Source, με το νέο Serum 10. Χάρη στη μοναδική του φόρμουλα, με ραμνόζη, που διαθέτει μο- ναδικές αντιγηραντικές και καταπραϋντικές ιδιότητες, ιαματικό νερό VICHY, υαλουρανικό οξύ και ceramides, το LΙFTACTIV Serum 10 συνιστά την απόλυτη αντιγηραντική δύναμη ακόμη και για τις πιο ευαίσθητες επιδερμίδες. Μέσα σε 10 λεπτά από την εφαρμογή, η επιδερμίδα γίνεται 32% πιο απαλή, αποκτώντας βελούδινη υφή, ενώ το 10% των ρυτίδων εξασθενούν. Σε χρονικό διάστημα 1 μήνα επιτυγχάνονται θεαματικά αποτελέσματα στις ρυτίδες και στην ποιότητα της επιδερμίδας. LambertsColladeen Derma Plus εισιτηριο για την υγεια > Το του δερματος Τη μεγαλύτερη ποσότητα ανθοκυανιδίνων της αγοράς, κατάφερε να κλείσει η Lamberts μέσα στο νέο προϊόν Colladeen Derma Plus. Οι ανθοκυανιδίνες του σκευάσματος, προέρχονται από εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού, οι οποίες ενισχύονται με εκχύλισμα φύλλων από πράσινο τσάι και λουτεΐνη καθαρής μορφής. Το αποτέλεσμα είναι ένα ανεκτίμητο συμπλήρωμα διατροφής για την διατήρηση της υγείας του δέρματος, με πλούσια αντιοξειδωτική δράση, που εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται από την έκθεση του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία, ενώ παράλληλα διατηρεί τη φυσιολογική λειτουργία του κολλαγόνου. Αποκλειστικά στα φαρμακεία, από την Green Import Ltd. 79 OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 > Γ Θα πεθάνουμε όλοι από aids; ια έκρηξη της επιδημίας 80 > του Γρηγόρη Λάσκαρη τελευταία λέξη του AIDS στην Ελλάδα, έκανε λόγο την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Υγείας. Η εφημερίδα Τα Νέα, υπό τον τίτλο «Θερίζει το AIDS στην Ελλάδα», ανέφερε ότι ο Υπουργός, μιλώντας στα εγκαίνια του περιφερειακού γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) στην Αθήνα, είπε ότι καταγράφηκε αύξηση των κρουσμάτων κατά 580% (sic), ενώ η αύξηση το 2011 αγγίζει το 1.000% (sic). H Ελευθεροτυπία είχε άλλη άποψη: τα νούμερα τα οποία Τα Νέα ανέφεραν ως ποσοστά, η Ελευθεροτυπία τα ανέφερε ως απόλυτους αριθμούς: 580 νέα κρούσματα στο γενικό πληθυσμό πέρυσι και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 1000 φέτος. Επιπλέον, έδινε και μία λεπτομέρεια: το 2010 είχαν καταγραφεί 12 νέα κρούσματα μεταξύ των τοξικομανών. Το ενημερωτικό site Newsbeast, υπό τον τίτλο «AIDS, η μάστιγα των τοξικομανών» ανέβαζε αυτόν τον αριθμό σε 14, προσθέτοντας ταυτόχρονα ότι η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων (μέλη του ΕΚΤΕΠΝ, ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ) προειδοποιεί για υγειονομική βόμβα που αναμένεται να εκραγεί στο τέλος του χρόνου, εκτός και αν ληφθούν μέτρα. Τέτοιου είδος στοιχεία (!) θα έπρεπε να έκαναν κάθε δημοσιογράφο να ανατρέξει στην πηγή των δεδομένων. Το πρόβλημα είναι > Life > Positive < ότι δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όμως αυτά του ΚΕΕΛΠΝΟ του 2009. Εκεί βλέπουμε ότι το 2009 είχαν καταγραφεί στην Ελλάδα συνολικά 462 νέα κρούσματα οροθετικών ατόμων. Αν -όπως πληροφορούν Τα Νέα- επ’ αυτών των κρουσμάτων παρατηρούταν το 2010 αύξηση 580%, τότε το 2010 θα είχαμε 3142 οροθετικούς, οι οποίοι θα ανέλθουν το 2011 στους 5082, πράγμα το οποίο είναι επιδημιολογικά αδύνατον! Εκτός και αν έχει δίκιο η Ελευθεροτυπία και πρόκειται για 580 και 1000 κρούσματα, οπότε μιλάμε για αύξηση 25% για το 2010 σε σχέση με το 2009 και 72% το 2011 σε σχέση με το 2010. Μεταξύ του 580% και του 25% υπάρχει μία μικρή διαφορά. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για υγειονομική κρίση, στη δεύτερη για απλή μεγέθυνση ενός ήδη μικρού προβλήματος. Όσον αφορά τη διάδοση του AIDS μεταξύ των τοξικομανών, από τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ προκύπτουν 10 κρούσματα οροθετικών τοξικομανών το 2009 και, σύμφω- Tο 2009 είχαν καταγραφεί στην Ελλάδα συνολικά 462 νέα κρούσματα οροθετικών ατόμων να με τις πηγές της Ελευθεροτυπίας, 12 το 2010. Αν ληφθεί υπόψη ότι τα στοιχεία του 2009 είναι μέχρι τον Οκτώβριο, ουσιαστικά δεν καταγράφεται αύξηση μεταξύ 2009 και 2010. Που είναι η βόμβα λοιπόν; Η βόμβα είναι, μάλλον, στο ότι το 2011 βγήκαν στο κέντρο της Αθήνας συνεργεία του ΚΕΕΛΠΝΟ και, μάλλον, άρχισαν να μετράν το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος. Τα στοιχεία του 2009 δείχνουν ότι οι τοξικομανείς αποτελούν το 2,2% του συνολικού αριθμού των οροθετικών, στοιχείο επιδημιολογικά αφελές. Το ίδιο το ΚΕΕΛΠΝΟ παραδέχεται ότι τα στοιχεία για τους ναρκομανείς δεν αντανακλούν την πραγματικότητα. Για το λόγο αυτόν, ανατρέξαμε στα στοιχεία των ΗΠΑ. Τα Κέντρα Ελέγχου Λοιμώξεων της χώρας αυτής (CDC) αναφέρουν ότι οι τοξικομανείς αποτελούν το 10% των οροθετικών ατόμων. Αν ο πραγματικός αριθμός των νέων φορέων στην Ελλάδα το 2011 είναι κοντά στους 1000, τότε στην Ελλάδα πρέπει να καταγράφονται περίπου 100 νέοι τοξικομανείς φορείς του AIDS, ετησίως. Ως εκ θαύματος, η διαφορά από το 10 του ΚΕΕΛΠΝΟ στο 100 της πραγματικότητας είναι περίπου 1000%. Πιθανώς λοιπόν, οι υγειονομικοί μας υπεύθυνοι είδαν το θηρίο κατάφατσα και τρόμαξαν. Το θηρίο ήταν πάντα εκεί, αυτοί δεν ήταν. < OKTΩBPIOΣ 2011 # 09 Γνωρίζετε ότι μπορείτε να προστατεύσετε την κόρη σας από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Άννα, 45. Νόμιζα ότι επειδή δεν υπάρχει ιστορικό στην οικογένειά μου, δεν χρειαζόταν να εμβολιαστεί η κόρη μου. Μαρίνα, 15. Νόμιζα ότι είμαι σε πολύ μικρή ηλικία για να εμβολιαστώ. Τώρα μπορείτε να την προστατεύσετε. GR/CER/0003a/11 Ενημερωθείτε από το γιατρό σας για το εμβόλιο έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο εμβολιασμός συνιστάται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών σε κορίτσια και νέες γυναίκες 12 έως 26 ετών και καλύπτεται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Όπως όλα τα εμβόλια το Cervarix®, χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή. Έχει ενδείξεις και αντενδείξεις. Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης πριν κάνετε το εμβόλιο. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα στην ιστοσελίδα: www.cervarix.gr Όπως συμβαίνει με όλα τα εμβόλια, το Cervarix® μπορεί να μην προστατεύσει πλήρως όλα τα άτομα που θα εμβολιαστούν. Επειδή το Cervarix® δεν θα προστατέψει από όλους τους τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, πρέπει να συνεχίζεται η λήψη των απαραίτητων προληπτικών μέτρων έναντι της έκθεσης στον HPV και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών. Αν και ο εμβολιασμός μπορεί να σας προστατεύσει από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δεν υποκαθιστά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας. Πρέπει να συνεχίσετε να ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας όσον αφορά στο τραχηλικό επίχρισμα/τεστ Παπανικολάου (εξέταση για μεταβολές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που προκαλούνται από μία HPV λοίμωξη) και τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα. Το Cervarix® δεν πρέπει να χορηγείται εάν το άτομο που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει σοβαρή λοίμωξη με υψηλό πυρετό. Μπορεί να είναι αναγκαίο να αναβάλετε τον εμβολιασμό μέχρι την ανάρρωση. Μία ελαφρά λοίμωξη, όπως ένα κρυολόγημα, δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά συζητήστε το πρώτα με τον γιατρό σας. Πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό εάν το άτομο που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει πρόβλημα με αιμορραγίες ή εμφανίζει εύκολα μώλωπες. To Cervarix® χορηγείται μόνο ενδομυϊκά και σε καμία περίπτωση δεν χορηγείται σε φλέβα.