ANAΠNEYΣTIKO ΣYΣTHMA Λειτουργίες → • οξυγόνωση αίµατος - αποµάκρυνση CO2 • συµµετέχει στις αισθήσεις > όσφρησης & γεύσης • παραγωγή του λόγου Tο αίµα από ∆. καρδιά > πτωχό σε O2 > εισέρχεται στους πνεύµονες & καταλήγει σε ένα µεγάλο αριθµό τριχοειδών πλούσιο σε CO2 | του τοιχώµατος των κυψελίδων | σε στενή επαφή µε τον ατµοσφαιρικό αέρα | που υπάρχει σε | | | αεροφόρους σάκκους κυψελίδες | γίνεται ανταλλαγή των αερίων O2 → από τον κυψελιδικό αέρα εισέρχεται → στο αίµα CO2 → από το αίµα → στον κυψελιδικό αέρα ο ατµοσφαιρικός αέρας αλλάζει µε την λειτουργία της αναπνοής εκπνοής > 12 - 15 φορές / λεπτό οι πνεύµονες βρίσκονται > στη θωρακική κοιλότητα που αφορίζεται από | σπονδυλική στήλη πλευρές πλευρικό χόνδρο (στέρνο) διάφραγµα (τενοντοµυώδης υµένας ) | & καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος η εσωτερική επιφάνεια της θωρακικής κοιλότητας καλύπτεται από | ινοελαστική µεµβράνη + µεσοθηλιακά κυτ. > τοιχωµατικός υπεζωκότας η εξωτερική επιφάνεια των πνευµόνων καλύπτεται από | | ινοελαστική µεµβράνη + µεσοθηλιακά κυτ. > σπλαχνικός υπεζωκότας || στη πύλη συνέχονται | 124 αφορίζοντας την > υπεζωκοτική κοιλότητα | περιέχει ορώδες υγρό κατά την εισπνοή → η θέση των πλευρών σε σχέση µε > τη σπονδυλική στήλη & το στέρνο | επιτρέπει σε κάθε σύσπαση των µυών που έρχονται σε επαφή µε τις πλευρές | σε συνδιασµό µε τη χαλάρωση του διαφράγµατος | να αυξάνει το εύρος της θωρακικής κοιλότητας κατά | | πρόσθιο - οπίσθιο & το πλάγιο άξονα | µε αποτέλεσµα άφθονος αέρας εισέρχεται → στους πνεύµονες & άφθονο αίµα εισέρχεται → στα πνευµονικά & εξωπνευµονικά αγγεία θώρακος οι βρόγχοι γίνονται > πλατύτεροι µακρύτεροι ρίζα του πνεύµονος > σµικρύνεται κατά την εκπνοή → µεγάλος αριθµός ελαστικών ινών > σπλαχνικού υπεζωκότα βρόγχων & κυψελίδων | (που διατείνονται κατά την εισπνοή) | επανέρχονται στην αρχική τους θέση | βοηθώντας την λειτουργία της εκπνοής όλος ο πνεύµονας επανέρχεται > στην αρχική του θέση • η ατµοσφαιρική πίεση που ασκείται στους αεροφόρους οδούς του πνεύµονα | πιέζει τον πνεύµονα πρός > το θωρακικό τοίχωµα • η ατµοσφαιρική πίεση στη σχισµοειδή υπεζωκοτική κοιλότητ. είναι κατώτερη της ατµοσ. | (δηµιουργείται από την έλξη ελαστικών ινών πνεύµονα κατά την εισπνοή) | δεν επιτρέπει στο πνεύµονα > να αποµακρυνθεί από το θωρακό τοίχωµα | 125 εξαναγκάζει να ακολουθεί αναπνευστικές κινήσεις > θωρακικού τοιχώµατος & διαφράγµατος αέρας στην υπεζωκοτική κοιλότητα > καλείται πνευµοθώρακας => σύµπτωση τοιχωµάτων υγρό » » > καλείται υδροθώρακας του πνεύµονα Tο αναπνευστικό σύστηµα διακρίνεται στην | ------------------------------------------| | αεροφόρο µοίρα αναπνευστική µοίρα | | µεταφέρει αέρα τµήµατα που συλλέγεται ο αέρας µέσω των > κοιλοτήτων & οι εντός αυτού αεροφόροι οδοί & αγωγών | στο πνεύµονα | µύτη -----------ρινοφάρυγγας | λάρυγγας | εκτός πνεύµονα → ανθεκτικά τοιχώµατα > από χόνδρο τραχεία | | & οστά βρόγχοι > έξω ----| ένδο ---| | εντός πνεύµονα | βρογχιόλια --| | ------------------------------------------------------------| καθαρίζεται υγραίνεται → κροσσωτό επιθήλιο + βλέννα > παίζουν προστατευτικό ρόλο έναντι θερµαίνεται | ----------------------------------| | µολύσεων µορίων σκόνης | | όταν η σύσταση βλέννας είναι φυσιολογική | η συχνότητα καθαρισµού είναι 4 mm/ min | αυτό το στρώµα βλέννας µεταφέρεται µε κροσσούς > στο φάρυγγα H σηµασία της κανονικής συχνότητας καθαρισµού του τραχειοβροχικού δένδρου γίνεται καλύτερα αντιληπτή στην κυστική ίνωση των πνευµόνων > όπου η βλέννα είναι | παχύρευστη - γλοιώδης | 126 µε αποτέλεσµα απόφραξη των αεραγωγών & µη φυσιολογικός καθαρισµός τους | ανάπτυξη χρόνιων πνευµονικών λοιµώξεων Pινική κοιλότητα → χωρίζεται από το ρινικό διάφραγµα > σε 2 ρινικές κοιλότητες | ---------------------------------| έχουν πρόσθιο στόµιο > στους ρώθωνες » οπίσθιο » > στο ρινοφάρυγγα οστού => δηµιουργούν ανθεκτικά χόνδρος τοιχώµατα οροφής πυκνός ινοκολλαγονώδης ιστός & εδάφους κάθε ρινική κοιλότητα χωρίζεται → στη πρόδροµο περιοχή | | → & την αναπνευστική περιοχή το πολύστιβο πλακώδες επιθ. προσώπου εκτείνεται > στους ρώθωνες & το πρόσθιο τµήµα | του προδρόµου φέρει > αρκετές τρίχες (εµποδίζουν δίοδο ξένων σωµ.) σµηγµατογόνους & ιδρωτοποιούς αδένες | οπίσθιο τµήµα προδρόµου > επενδύεται από µη κερατινοποιηµένο πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο σε µικρή έκταση | στη συνέχεια στην ιδίως ρινική κοιλότητα > από ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο + καλυκοειδή κυτ ο βλεννογόνος της αναπνευστικής περιοχής > καλύπτεται από ψευδοπολ. κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο & καλυκοειδή κύτταρα το χόριο περιέχει > βλεννώδεις & ορώδεις αδένες > προσφύεται > στο περιόστεο του οστού ή το περιχόνδριο χόνδρου η βασική µεµβράνη > είναι παχύτερη του συνήθους H επιφάνεια του επιθηλίου καλύπτεται από > βλέννα | (παράγεται από καλυκοειδή κυτ. + αδένες χορίου) | κατακρατεί µόρια σκόνης 127 | µε τις κινήσεις των κροσσών προωθείται > ρινοφάρυγγα > στοµατοφάρυγγα | απώλεια αυτών συνεπεία τραύµατος ή νόσου > ελαττώνει τη ρινική παροχέτευση το χόριο περιέχει επιπλέον > άφθονες ελαστικές ίνες λεµφαδένες (κυρίως ρινοφάρυγγα) αγγεία (κυρίως φλεβίδια) > θέρµανση αέρα πλασµατοκύτταρα - µακροφάγα - λεµφοκύτταρα Pινικές κόγχες → είναι λεπτά οστά που καλύπτονται από βλεννογόνο | µε την µορφολογία σαν όστρακο είναι γνωστές ως > άνω µέση ρινική κόγχη κάτω το χόριο > µέσης & κάτω ρινικής κόγχης > είναι αγγειοβριθές (πολυάριθµα λεπτοτοιχωµατ. αγγ.) | & συνήθως διασταλµένα | σε ορισµένες συνθήκες µπορούν συµφορηθούν από αίµα | έτσι όταν ο βλεννογόνος των δύο κατώτερων κόγχων είναι > υπεραιµικός | δηµιουργείται δυσκολία εισόδου αέρα από τις ρινικές κοιλότητες | γνωστό ως "µπούκωµα της µύτης" | συµβαίνει όταν βρεθεί κάποιος σε πολύ ζεστό χώρο ή όταν υπάρχει φλεγµονή του βλεννογόνου από κοινό κρυολόγηµα → | O βλεννογόνος → | → οροφής ρινικής κοιλότητας άνω τριτηµόριο ρινικού διαφράγµατος → αποτελούν | άνω ρινική κόγχη | την οσφρυτική περιοχή | ----------------------------------------------------| Kατά την διαδικασία ανάπτυξης του σώµατος τα νευρικά κύτταρα µετακινούνται σε κεντρικότερες & καλύτερα προστατευόµενες περιοχές (βλέπε µεσοσπονδύλιο τρήµα). Σε αντίθεση µε τους οσφρυτικούς νευρικούς χηµειοϋποδοχείς που τοποθετούν το κυτταρικό τους σώµα κοντά στην επιφάνεια του οσφρυτικού βλεννογόνου | 128 δηµιουργώντας τον κίνδυνο τραυµατισµού | ενώ θα µπορούσαν να τον αποφύγουν αν τοποθετούνταν βαθύτερα και έστελναν τις κεντροµόλες ίνες τους στην επιφάνεια του οσφρυτικού βλεννογόνου | αποτελείται από | • παχύ ψευδοπολύστιβο επιθήλιο > οσφρυτικά κυτ. υποστηρικτικά κυτ. βασικά κυτ. • παχύ χόριο οσφρυτικά κύτταρα > είναι τροποποιηµένα διπολικά νευρικά κυτ. | παρουσιάζουν > • κυτταρικό σώµα • δενδρίτη • νευράξονα | • τα οσφρυτικά κυτ.τοποθετούνται κάθετα στην επιφάνεια του βλεννογόνου µεταξύ των υποστηρικτικών κυττάρων ώστε οι πυρήνες τους να σχηµατίζουν ένα φραγµό στο κατώτερο ήµισυ του οσφρυτικού επιθηλίου • ο δενδρίτης καταλλήγει σε κορυνοειδή πάχυνση > οσφρυτικό κυστίδιο | στην επιφάνεια του επιθηλίου & µεταξύ υποστηρικών κυτ. (διογκωµένη κυτταροπλασµατική µάζα που προεξέχει στην επιφ.) | φέρει δέσµες από µακρύς οσφρυτικούς κροσσούς το κυτταρόπλασµα τους περιέχει > µιτοχόνδρια ---------------------- µικροσωληνίσκους | λείο E∆ | εγγύς τµήµα > τυπική διάταξη µικροσωληνίσκων 9 + 2 άπω » > µόνο 2 κεντρικούς σωληνίσκους | οι οσφρυτικοί κροσσοί τοποθετούνται παράλληλα στην επιφάνεια του οσφρυτικού επιθηλίου > σχηµατίζοντας ένα ακανόνιστο στρώµα πάνω από τις µικρολάχνες των υποστηρικτικών κυττάρων το οποίο διατηρείται | υγρό από την έκκριση των υποκείµενων αδένων 129 • οι αµύελες ίνες του νευράξονα (κεντροµόλος αποφυάδα) κάθε νευρικού κυτ. > εκτείνονται στο χόριο όπου συνδέονται µε άλλες νευρικές ίνες > σχηµατίζουν δέσµες οσφρυτικών νευρικών ινών (οσφρυτικά νηµάτια) > τα οποία διέρχονται από το τρήµα του τετρηµένου πετάλου του ηθµοειδούς > πρός | τους οσφρυτικούς βολβούς πάνω από το πέταλο υποστηρικτικά κύτταρα → είναι υψηλά κυλινδρικά έχουν στενή βάση σε επαφή µε τη βασική µεµβράνη διευρύνονται κοντά στην επιφάνεια φέρουν µικρολάχνες στο κυτταρόπλασµα > καφεκίτρινη χρωστική που | δίνει κίτρινη χρωστική στην οσφρυτική περιοχή πυρήνες → ωοειδείς αραιοχρωµατικοί κοντά στην επιφάνεια βασικά κύτταρα → έχουν κωνοειδές σχήµα διάσπαρτα κατά µήκος της βασικής µεµβράνης θεωρούνται αρχέγονα κυτ. ( πειραµατικές µελέτες έδειξαν ικανότητα γέννεσης νέων οσφρυτικών νευρικών κυτ. ικανών να δηµιουργούν συνάψεις µε τους οσφρυτικούς βολβούς) • το χόριο περιέχει > πολυάριθµα αγγεία σωληνοκυψελιδικούς αδένες (αδένες του Bowman) | κύριο χαρακτηριστικό των κυτ. των αδένων > το άφθονο E∆ | µέσω των πόρων τους > µεταφέρεται λεπτή υδαρής έκκριση | στην επιφάνεια του επιθηλίου µε σκοπό να φρεσκάρει το | λεπτό στρώµα υγρού που καθαρίζει τους οσφρυτικούς κροσσούς | & σ'αυτό πρέπει να διαλυθούν οι διάφορες ουσίες που είναι 130 υπεύθυνες για την οσµή > έτσι ώστε ένας µεγάλος αριθµός οσφρυτικών υποδοχέων > µέσω οσφρυτικών βολβών µεταβιβάζει | τα µηνύµατα µε κεντροµόλες ώσεις > προς το K.N.Σ όπου γίνεται η εκλεκτική αναγνώρισή τους Παραρρινικοί κόλποι → είναι αεριζόµενοι χώροι που αναπτύσσονται | µέσα στα οστά του κρανίου | (το όνοµα τους προέρχεται από το οστούν που περιέχονται) είναι > ▪ ο µετωπιαίος ▪ ο ηθµοειδής ▪ ο σφηνοειδής ▪ οι γναθιαίοι (µεγαλύτεροι) || συνδέονται > µε την ρινική κοιλότητα (κάθε πλευράς) | ο βλεννογόνος αποτελεί επέκταση βλεννογ. ρινικής κοιλότητας | είναι όµως λεπτότερος (κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο) & µε λιγότερα καλυκοειδή κυτ. το χόριο > είναι σχετικά λεπτό αποτελεί επέκταση περιοστέου του υποκείµενου οστού συνίσταται κυρίως από ίνες κολλαγόνου περιέχει ηωσινόφιλα πλασµατοκύτταρα πολυάριθµα λεµφοκύτταρα ινοβλάστες σχετικά λίγους αδένες Tο άνοιγµα µέσω του οποίου επικοινωνούν → οι παραρρίνιοι κόλποι | > είναι µικρό → µε τις ρινικές κοιλότητες | | έτσι όταν ο περιβάλλον το άνοιγµα βλεννογόνος φλεγµανθεί (οιδηµατώδης) > αποφράσσεται | -----------------------------------| | αίσθηµα πληρότητας ή πύον εκλεκτικά συµπαθοµιµητικά φάρµακα χορηγούµενα τοπικά | προκαλούν αγγειοσυστολή > λιγότερη συµφόρηση γύρο 131 από το άνοιγµα του φλεγµαίνοντος κόλπου > διευκόλυνση της παροχέτευσης Φαρυγγική αµυγδαλή → µάζα λεµφικού ιστού > στο χόριο του βλεννογόνου που καλύπτει > οροφή & οπίσθιο τοίχωµα ρινοφάρυγγα διόγκωση της αναφέρεται ως | αδένωση (διογκωµένα λεµφοζίδια δίνουν την όψιν αδένα) | µπορεί να αποφράξει την αναπνευστική οδό & να οδηγήσει σε παρατεταµένη αναπνοή από το στόµα | αποτέλεσµα > µη φυσιολογική ανάπτυξη οστών προσώπου H φαρυγγική αµυγδαλή οµοιάζει µε τις υπερώϊες αµυγδαλές στη µικροσκοπική τους δοµή εκτός | --------| • είναι πιό διάχυτη • το επιθήλιο επιφανείας σχηµατίζει πτυχές (παρά κρύπτες) • εν µέρη καλύπτεται από ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό επιθήλιο (θέση µετάπτωσης οπίσθιου τοιχώµατος πρός τον θόλο ρινοφάρυγγα) Λάρυγγας → είναι το όργανο παραγωγής του ήχου βρίσκεται µεταξύ > φάρυγγα τραχείας το τοίχωµά του αποτελείται από χόνδρους που ενώνονται µεταξύ τους µε συνδέσµους & εξωτερικούς - εσωτερικούς µύς εµποδίζει τροφή υγρά ξένο σώµα > να εισέλθουν στη κατώτερη αναπνευστική οδό | | | µε το αντανακλαστικό του βήχα το στέλνει ξανά πίσω ∆ύο ζεύγη βλεννογονικών πτυχών πρόδροµες πτυχές | => προβάλλουν στη µέση > από πλευρικά τοιχώµατα λάρυγγα φωνητικές χορδές (ελεύθερα όρια σαν χορδή) | 132 ---------------------------------| µεταξύ τους σχηµατίζεται ένας θύλακος > κοιλία του λάρυγγα | κάθε πλευρική επέκταση πρός τα πάνω > στις πρόδροµες πτυχές πρός τα κάτω > στις φωνητικές χορδές | κόλπος του λάρυγγα πρόδροµες πτυχές → κεντρικό τµήµα > χόριο αδένες φωνητικές χορδές → κεντρικό τµήµα > ινοελαστικός ιστός µύς ελαστικές ίνες (κοντά στα ελεύθερα όρια) Tο εύρος & > ανοίγµατος µεταξύ των φωνητικών χορδών & η τάση σ'αυτές ρυθµίζεται το σχήµα | ----------------------------------| | από µύς που έλκουν & µύς που έλκουν τις χορδές παρακείµ. ανατοµικά µέρη Oι φωνητικές χορδές καλύπτονται από > πολύστιβο πλακώδες µη κερατινοποιηµ. επιθ | κάτω από αυτές & πάνω από αυτές > ψευδοπολύστιβο κροσσωτό κυλινδρικό επιθήλιο | µπορεί να υπάρχουν > περιοχές πολύστιβου πλακώδους µη κερατινοπ. επιθ. | οι κροσσοί δονούνται πρός την κατεύθυνση του φάρυγγα εκτός από την περιοχή πάνω από τις φωνητικές χορδές > το χόριο | --------------------------------------------| περιέχει > βλεννώδεις αδένες & λεµφικό ιστό µε µορφή λεµφοζιδίων κυρίως > στη κοιλία & τις πρόδροµες πτυχές H κατάλληλη ταλάντευση των φωνητικών χορδών > δηµιουργεί | την παραγωγή του ήχου σαν αποτέλεσµα του περάσµατος του αέρα από τα ελεύθερα όρια | η ένταση κάθε ήχου καθορίζεται > από την τάση των χορδών & την διάταξη των ελεύθερων ορίων H παραγωγή της φωνής είναι σύνθετη διεργασία που απαιτεί την συµµετοχή 133 • χειλέων • γλώσσας • µαλθακής υπερώας • κοιλοτήτων που σχετίζονται µε την δίοδο του αέρα Eπιγλωττίδα → είναι σαν κρηµνός (ωοειδούς σχήµατος) προσφύεται µε το µίσχο της στην οπίσθια επιφάνεια θυρεοειδικής γωνίας > στη κορυφή του λάρυγγα > πάνω & ελαφρώς πίσω από αυτή αποτελείται από ένα κεντρικό στρώµα > ελαστικού χόνδρου ο περιχόνδριο > συνέχεται µε το χόριο του βλεννογόνου η πρόσθια (γλωσσική επιφάνεια) επενδύεται από > πολύστιβο πλακώδες µη κερατινοποιηµένο επιθήλιο άνω µέρος οπίσθιας επιφάνειας > πολύστιβο πλακώδες µη κερατινοποιηµένο επιθήλιο υπόλοιπο οπίσθιας επιφάνειας > ψευδοπολίστιβο κυλινδρικό κροσσωτό µε καλυκοειδή κυτ. Tο χόριο περιέχει > βλεννώδεις & ορώδεις αδένες (κυρίως στο χόριο κάτω από την οπίσθια επιφάν.) Tραχεία → εκτείνεται µεταξύ > του λάρυγγα & τους δύο κύριους βρόγχους το τοίχωµα διατηρείται άκαµπτο > από 16 - 20 ατελείς κυκλικούς χόνδρινους δακτύλιους | | το ανοικτό άκρο (πρός τα πίσω) τους καλύπτεται από | -------------------------| | ινοελαστικό ιστό λείες µυϊκές ίνες | το διάστηµα µεταξύ των δακτυλίων καλύπτεται από | πυκνό ινοελαστικό ιστό που συνέχεται > µε το περιχόνδριο 134 τραχειοβροχικό επιθήλιο → τραχεία & βρόγχοι καλύπτονται από | --------------------------------------------------------------------------------| | | | ψευδοπολύστιβο Brush κυτ. βασικά κυτ. νευροενδοκρινικά κυλινδρικό κροσσ. ή κυτ. Kulchitsky + καλυκοειδή κυτ. • τα κροσσωτά κυτ. → φέρουν τουλάχιστον > 200 κροσσούς που διατάσσονται σε στίχους πρός την επιφάνεια Σύνδροµα που χαρακτηρίζονται από ελαττωµένο αριθµό κροσσών > παρουσιάζουν ελαττωµένη λειτουργία των κροσσών > µη καλό καθαρισµό αεραγωγών > ανάπτυξη χρόνιων αναπνευστικών νόσων • τα καλυκοειδή κυτ. → εκκρίνουν βλέννα περιοδικά • τα Brush κυτ. → µε δέσµες µικρολαχνών πρός τον αυλό (σαν τρίχες βούρτσας) ο ρόλος τους σαν χηµειοϋποδοχείς δεν έχει τεκµηριωθεί επαρκώς • βασικά κυτ. → θεωρούνται αρχέγονα κυτ. που διαφοροποιούνται είτε σε κυλινδρικά είτε σε κροσσωτά κυτ. είτε σε βλεννώδη κυτ. • νευροενδοκρινικά → ή Kulchitsky ή K κυτ. είναι µικρά - στρογγύλα κυτ. έχουν σκοτεινόχροους πυρήνες διαυγές κυτταρόπλασµα µε κυτταροπλασµατικές αποφυάδες ------------------------------- & νευροενδοκρινικά κοκκία | σεροτονίνη καλσιτονίνη µποµπεσίνη Eίναι διάσπαρτα ή σε οµάδες > σε επαφή µε την βασική µεµβράνη σ'όλη την έκταση του τραχειοβρογχικούδένδρου είναι πολυάριθµα κατά την γέννηση Yπάρχουν επίσης και άλλα κύτταρα όπως > λεµφοκύτταρα σιτευτικά κυτ. Tο χόριο → είναι πλούσιο σε ελαστικές ίνες λεµφοκύτταρα λεµφικούς όζους εν τω βάθει > παρατηρείται πυκνός ελαστικός υµένας O υποβλεννογόνιος → περιέχει βλεννώδεις 135 & ορώδεις αδένες Tο οπίσθιο τοίχωµα περιέχει→ λείες µυϊκές δεσµίδες > σε εγκάρσια διάταξη | που ενώνονται µεταξύ τους µε ινοκολλαγονώδη ιστό & περιέχει αδένες Bρόγχοι → η εξωπνευµονική µοίρα του κατώτερου άκρου των δύο κύριων βρόγχων | είναι η µοίρα µεταξύ > του κατώτερου άκρου της τραχείας & της πύλης του πνεύµονα η µικροσκοπική δοµή τους είναι > όµοια µε αυτή της τραχείας • ο δεξιός κύριος βρόγχος δίνει 3 διακλαδώσεις > ένα για το κάθε λοβό | ----------------------------------------------------| | | άνω µέσο κάτω λοβαίο βρόγχο • ο αριστερός κύριος βρόγχος δίνει 2 διακλαδώσεις | -------------------------| | άνω κάτω λοβαίο βρόγχο στην πύλη του πνεύµονα > πνευµονική αρτηρία --------» φλέβα | => περιβάλλονται από λεµφαγγεία | πυκνό ινοκαλλονώδη κύριος βρόγχος + διακλαδώσεις ----| ιστό (κύριες) ρίζα του πνεύµονα H µικροσκοπική δοµή των ενδοπνευµονικών βρόγχων ------σε σχέση µε αυτή των | => παρουσιάζει διαφορές εξωπνευµονικών βρόγχων + τραχείας ------| | ----------------------------------------------------| • ο χόνδρος > αποτελείται από ακανόνιστα πέταλα ενός χόνδρου • ο λείος µυϊκός ιστός > περιβάλλει κυκλικά όλο τον αυλό (διασταυρούµενες ελικοειδείς δέσµες) • εµφανίζει χαρακτηριστικές βλεννογονικές επιµήκεις πτυχές (οφείλονται σε συστολή του µυός λόγω µονιµοποίησης) • παρουσία επιµήκων δεσµίδων ελαστικού ιστού στο χόριο 136 Oι ενδοπνευµονικοί βρόγχοι καλύπτονται από > ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό κροσ. επιθ. + καλυκοειδή κυτ. -------- βλεννώδεις αδένες > εξωτερικά του µυϊκού τοιχώµατος | (εκκριτικό τµήµα) µεταξύ των χόνδρων | | | οι εκκρίσεις τους παροχετεύονται |------- ορώδεις αδένες αρχικά από µή κροσσωτούς πόρους | (µυοεπιθηλιακά κυτ.) | | κροσσωτούς χοανοειδείς πόρους κοντά | | δέχονται νεύρωση από το A.N.Σ στην επιφάνεια του αυλού του βρόγχου | • συµπαθητική διέγερση → β - αδρενεργική απάντηση > βλεννώδη έκκριση • παρασυµπαθητική διέγερση → α - αδρενεργική απάντηση > ορώδη έκκριση διέγερση του παρασυµπαθητικού µέσω ακετυλχολίνης προκαλεί > µή εκλεκτική έκκριση & για τους δύο τύπους έκκριση βλέννας από καλυκοειδή κυτ. επιφαν. > µή εκλεκτική απάντηση σε ερεθίσµατα του πνεύµονα O τρόπος διακλάδωσης του βρογχικού δένδρου > είναι διχοτοµικός & ελαφρά ασύµµετρος | µε τις διαδοχικές διαιρέσεις παρατηρείται > ελάττωση της διαµέτρου του αυλού ελάττωση ταχύτητας ροής του αέρα υπάρχουν περίπου 10 - 32 διακλαδώσεις µέσος όρος 18 διακλαδώσεις µεταξύ > τραχείας & µικρότερων βρογχιολίων άλλος αποδεκτός αριθµός διακλαδώσεων είναι οι 24 µεταξύ > Aνατοµικά ο πνεύµονας µε µια σχισµή διαιρείται πύλης & τελικών βρογχιολίων → ο αριστερός σε άνω & | κάτω λοβό | → ο δεξιός σε άνω µέσο & κάτω λοβό από τους 2 κύριους βρόγχους > χορηγούνται 5 λοβαίοι βρόγχοι | ένας για κάθε λοβό > 2 λοβαίοι βρόγχοι (δεξ. πνεύµ) 3 137 » » | (αρ. πνεύµ) εκφύονται οι παράπλευροι βρόγχοι | ---------------- σε ορισµένη περιοχή του λοβού | (βρογχοπνευµονικά τµήµατα) αυτοτελή > ανατοµικά & | λειτουργικά τµήµατα | ----------------------------------ο πνεύµονας αναπτύσσεται κατά τον ίδιο τρόπο όπως οι εξωκρινείς αδένες | | | γι'αυτό παρουσιάζει λοβιώδη οργάνωση | | διαίρεση σε µικρότερους βρόγχους | βρογχιόλια | ------------ εισέρχονται στη κορυφή των λοβίων | | τα οποία έχουν κορυφή & βάση (πολυγωνική περιοχή κάτω από πνευµονικό υπεζωκότα) ποικίλουν σε σχήµα & µέγεθος έχουν διάµετρο 1 - 2 ε.κ & ύψος λίγο περισσότερο χωρίζονται µεταξύ τους από ινώδη διαφράγµατα (στον ανθρωπο είναι ατελή & δεν εκτείνονται αρκετά µέσα στον πνεύµονα) Σαν αποτέλεσµα της συνεχούς διακλάδωσης > οι βρόγχοι δίνουν γέννεση σε αεραγωγούς που έχουν τοιχώµατα µε απλούστερη δοµή & διάµετρο µικρότερη από 1 mm έτσι τα βρογχιόλια → έχουν µονόστιβο κυλινδρικό κροσσωτό επιθ. ενώ τα µικρότερα έχουν κυβοειδές επιθήλιο τα καλυκοειδή κυτ. ελαττώνονται εκεί όπου το επιθ. είναι µή κροσσωτό δεν έχουν > χόνδρο & αδένες στο τοίχωµα τους τα µεγαλύτερα βρογχιόλια → έχουν κυρίως κυλινδρικό κροσσωτό επιθήλιο διάσπαρτα υψηλά µή κροσσωτά κυτ. > Clara κυτ. | έχουν άφθονα µιτοχόνδρια σχετικά άφθονο λείο E∆ ηλεκτροπυκνωτικά κοκκία | -------------------------------------------| είναι µεταβολικώς ενεργά κυτ. → παράγουν ορώδεις εκκρίσεις (περιέχουν πρωτεΐνες) 138 δεν είναι γνωστή η λειτουργία τους (ενδείξεις ότι λειτουργούν σαν πρόδροµα κυτ.) Tο χόριο → είναι λεπτό πλούσιο σε ελαστικές ίνες περιέχει µια λεπτή στιβ. από σπειροειδείς δεσµίδες λείων µυϊκ. ινών η µυϊκή στιβάδα περιβάλλεται από αραιό ινοελαστικό ιστό Tα βρογχιόλια που εισέρχονται στα λοβία > προ - τελικά βρογχιόλια | διακλαδίζονται στα | 3 - 5 τελικά βρογχιόλια | 3 ή περισσότερα αναπνευστικά βρογχιόλια | αποσχίζονται | 2 - 5 κυψελιδικούς πόρους | σε ανευρισµένα τυφλά άκρα | κυψελιδικούς σάκους | κυψελίδες ο ώριµος πνεύµονας έχει περίπου 300 εκατ. κυψελίδες > αντιστοιχούν σε 80 m2 επιφ. οι κυψελίδες > είναι η κύρια δοµική & λειτουργική µονάδα της αναπνευστικής µοίρας τα λεπτά διαφράγµατα µεταξύ των κυψελίδων ονοµάζονται µεσοκυψελιδικά τοιχώµατα | -------------------------------------------| • έχουν µικρές οπές • πυκνό δίκτυο τριχοειδών • δικτυωτές + ελαστικές ίνες • βασική µεµβράνη • πνευµονοκύτταρα τύπου I & II το τοίχωµα κυψελιδικών πόρων περιέχει > λεία µυϊκά κυτ. το άνοιγµα των αεροθυλακίων περιέχει > κολλαγόνες ίνες στον ατµοσφαιρικό αέρα Aνάµεσα ---- δηµιουργείται => κυψελιδικο - τριχοειδικός φραγµός & το αίµα των τριχοειδών | | που αποτελείται από 139 • κυτταρόπλασµα κυττάρων τύπου I • βασική υµένας κυτ. τύπου I • βασικός υµένας ενδοθηλιακών κυτ. • κυτταρόπλασµα ενδοθηλιακών κυτ. σε ορισµένες θέσεις υπάρχουν ενδιάµεσοι χώροι µεταξύ > βασικού υµένα ενδοθηλίου | & βασικού υµένα επιθηλίου που περιέχουν | δικτυωτές ίνες ελαστικές ίνες ινοβλάστες & µακροφάγα το επιθήλιο των κυψελίδων (πνευµονοκύτταρα τύπου I & II) είναι σε επαφή µε βασικούς υµένες µεσοκυψελιδικών τοιχωµάτων τύπου I → τύπου II → • είναι η πλειοψηφία • επιτρέπουν την διάχυση των αερίων (λεπτό κυτταρόπλασµα) • δεν διαιρούνται • έχουν επιµήκεις πυρήνες (επίπεδα κυτ.) • περιπυρηνικά οργανίδια • κυτταρόπλασµα µε µακρύς αποφυάδες > µικρονηµάτια µικροσωληνίσκους • είναι στρογγύλα - προεξέχουν ελαφρώς στην επιφάνεια • εκκριτικά κυτ. • διαιρούνται σε τύπου I & II • έχουν άφθονες µικρολάχνες • κυτταρόπλασµα περιέχει > αδρό E∆ πολυάριθµα µιτοχόνδρια πολυάριθµα ριβοσώµατα εκτεταµένη συσκευή Golgi πυκνά σωµάτια (lamellar bodies) ---- --- | περιέχουν σωµάτια πεταλιώδους υλικού & ηλεκτροπυκνωτικά κυστίδια | πλούσια σε φωσφολιπίδια & περιβάλλονται από µεµβράνη | εκκρίνονται | στην ελεύθερη επιφάνεια του κυψελιδικού επιθηλίου (επιφανειοδραστική ουσία) | η οποία είναι διπαλµιτόλη - φωσφατιδιλχολίνη ενωµένη µε > πρωτεΐνες & | υδατάνθρακες | 140 η δράση της συνίσταται σε ελάττωση των ενδοµοριακών δυνάµεων µεταξύ των υδαρών µορίων στην επιφάνεια των κυψελίδων επιτρέποντας την ευκολότερη είσοδο του αέρα > στις κυψελίδες κυψελιδικά µακροφάγα → είναι • µεγάλα κυτ. • στρογγύλα • προεξέχουν στα µεσοκυψελιδικά τοιχώµατα • χαλαρά συνδεδεµένα µε τα επιθηλιακά κυτ. -------------------------- • προέρχονται από µονοκύτταρα του αίµατος | εξέρχονται των τριχοειδών αγγείων > µέσω των επιθηλιακών κυτ. > στο αυλό κυψελίδων | µετασχηµατίζονται | σε µακροφάγα | µπορούν να διαιρεθούν Πνευµονικές αρτηρίες → • τροφοδοτούν µε σχετικά πτωχό σε O2 αίµα από τις δεξιές | • κοιλότητες της καρδιάς > τα κυψελιδικά τριχοειδή αγγεία | • εισέρχονται πύλη σύστοιχου πνεύµονα > ακολουθούν πορεία βρόγχου & διακλαδώσεων | µικροί αρτηριακοί κλάδοι | πνευµονικά τριχοειδή αγγεία | O2 <=> CO2 | πνευµονικά φλεβίδια | πνευµονικές φλέβες | αριστερή καρδιά | συστηµατική κυκλοφορία Bρογχικές αρτηρίες → • ακολουθούν την πορεία βρογχικού δένδρου - διακλαδώσεων καταλήγουν • αίµα πλούσιο σε O2 • κεντρικώτερα του πνεύµονα | | στο τριχοειδικό δίκτυο των µεσοκυψελιδικών διαφραγµάτων επικοινωνούν µε το σύστηµα της πνευµονικής αρτηρίας µέσω τριχοειδικών αναστοµώσεων στον υποβλεννογόνιο των βρόγχων 141 Πνευµονικά λεµφαγγεία | → υπάρχουν > • στο σπλαχνικό πέταλο του υπεζωκότα • στα µεσολόβια διαφράγµατα • στο πυκνό ινοκολλαγονώδη ιστό που καλύπτει > βρόγχους βρογχιόλια αρτηρίες φλέβες • στους κυψελιδικούς πόρους * επιπολής δίκτυο > κάτω σπλαχνικό υπεζωκότα > παροχετεύουν στους λεµφαδέν. πύλης * εν τω βάθει δίκτυο > γύρο από βρόγχους - βρογχιόλια > µεσολόβια διαφράγµατα | λεµφαδένες πύλης τα δύο δίκτυα επικοινωνούν µεταξύ τους στην επιφάνεια του πνεύµονα Nεύρωση των βρόγχων & βρογχιολίων (λείων µυϊκών ινών) | παρασυµπαθητικό → διεγείρει λείες µυϊκές ίνες > βρόγχων & > στένωση αυλού βρογχιολίων συµπαθητικό → χάλαση λείων µυϊκών ινών > βρόγχων & > διαστολή αυλού βρογχιολίων Άσθµα → οι λείες µυϊκές ίνες των τοιχωµάτων µικρών βρογχιολίων συσπώνται + βασικός υµένας γίνεται οιδηµατώδης || απόφραξη του αυλού σε συνδιασµό µε αυξηµένη παραγωγή βλέννας > δυσκολία αναπνοής επανειληµµένες προσβολές άσθµατος καταλήγουν > σε µόνιµη πάχυνση των µυϊκών στιβάδων τοιχώµατος αεραγωγών Λεµφικός ιστός → του τραχειοβρογχικού συστήµατος συνίσταται από • µονήρης & πολλαπλούς λεµφικούς όζους (χωρίς κάψα) • διάχυτες λεµφοκυτταρικές αθροίσεις • µεµονοµένα λεµφοκύτταρα τα λεµφοκύτταρα είναι διάσπαρτα στο χόριο των βρόγχων > πολλά είναι B - κυτ. > IgA & µεταξύ των επιθηλιακών κυτ. IgE ο λεµφικός ιστός βρόγχων αυξάνεται µε την ηλικία & κυρίως κοντά στους διχασµούς των αεραγωγών 142 βλαστικά κέντρα είναι σπάνια στους λεµφικούς όζους υποδηλώνοντας ότι η αντιγονική διέγερση είναι ελάχιστη 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153