çöz kazan kpss 2015 ÖSYM sorularına en yakın tek kitap gelişim psikolojsi tamamı çözümlü 2014 kpss’de 68 soru yakaladık soru bankası Komisyon KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ISBN 978-605-364-860-4 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. © Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 14.Baskı: Kasım 2014, Ankara Proje-Yayın Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Seda Kozkıran Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle/ANKARA (0312-394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: [email protected] Önsöz Sevgili Öğretmen Adayları, Öğretmenlik mesleğine başlamadan önceki son aşama olan KPSS Eğitim Bilimleri testinde önemli bir yer tutan “Gelişim Psikolojisi” kapsamındaki sorular tüm yıllara göre analiz edilmiş ve bu analiz sonuçlarına göre kitapta yer alan sorular hazırlanmıştır. Sınavda başarılı olabilmek için yeterli bilgi düzeyinin yanı sıra çok sayıda soruyu anlayarak ve hızlı bir şekilde cevaplamak gerekmektedir. Bu özellik göz önünde bulundurularak sınavda karşınıza çıkabilecek soru türlerine konu testleri şeklinde yer verilmiştir. Büyük bir gayret ile hazırlanan bu kitap, size en üst düzeyde fayda sağlayacak ve KPSS’de sizi başarıya ulaştıracaktır. Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise [email protected] adresine e-posta göndermeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından mutlaka cevaplandırılacaktır. Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz… Pegem Akademi Yayıncılık İÇİNDEKİLER Ön söz ................................................................................................................................................... iii İçindekiler .............................................................................................................................................. iv Temel Kavramlar Test 1 .................................................................................................................................................... 1 Test 1 Çözümler..................................................................................................................................... 5 Test 2 .................................................................................................................................................... 7 Test 2 Çözümler..................................................................................................................................... 11 Test 3 .................................................................................................................................................... 13 Test 3 Çözümler..................................................................................................................................... 17 Test 4 .................................................................................................................................................... 19 Test 4 Çözümler..................................................................................................................................... 22 Fiziksel Gelişim Test 5 .................................................................................................................................................... 23 Test 5 Çözümler..................................................................................................................................... 27 Bilişsel Gelişim Test 6 ..................................................................................................................................................... 29 Test 6 Çözümler..................................................................................................................................... 33 Test 7 .................................................................................................................................................... 35 Test 7 Çözümler..................................................................................................................................... 39 Test 8 ..................................................................................................................................................... 41 Test 8 Çözümler..................................................................................................................................... 45 Test 9 ..................................................................................................................................................... 47 Test 9 Çözümler..................................................................................................................................... 51 Test 10 ................................................................................................................................................... 53 Test 10 Çözümler................................................................................................................................... 58 Kişilik Gelişimi Test 11 .................................................................................................................................................. 60 Test 11 Çözümler ................................................................................................................................... 64 Test 12 .................................................................................................................................................. 67 Test 12 Çözümler................................................................................................................................... 71 Test 13 .................................................................................................................................................. 73 Test 13 Çözümler................................................................................................................................... 78 Test 14 ................................................................................................................................................... 80 Test 14 Çözümler................................................................................................................................... 85 Test 15 ................................................................................................................................................... 88 Test 15 Çözümler................................................................................................................................... 93 Ahlak Gelişimi Test 16 .................................................................................................................................................. 95 Test 16 Çözümler................................................................................................................................... 99 Test 17 .................................................................................................................................................. 101 Test 17 Çözümler................................................................................................................................... 105 Test 18 .................................................................................................................................................. 107 Test 18 Çözümler................................................................................................................................... 111 iv Test 19 .................................................................................................................................................. 113 Test 19 Çözümler................................................................................................................................... 117 Karma Test1 20 ..................................................................................................................................... 119 Karma Test1 20 Çözümler ..................................................................................................................... 124 Karma Test2 21 ..................................................................................................................................... 126 Karma Test2 21 Çözümler ..................................................................................................................... 131 Karma Test3 22 ..................................................................................................................................... 133 Karma Test3 22 Çözümler ..................................................................................................................... 138 Karma Test4 23 ..................................................................................................................................... 140 Karma Test4 23 Çözümler ..................................................................................................................... 147 Karma Test5 24 ..................................................................................................................................... 150 Karma Test5 24 Çözümler ..................................................................................................................... 156 Gelişim Psikolojisi - Cevap Anahtarı ..................................................................................................... 159 v G E L İ Ş İ M P S İ K O L O J İ S İ 1 Temel Kavramlar 1. 4. Olgunlaşma, bir vücut organının kendisinden beklenilen fonksiyonu yerine getirebilecek düzeye/güce ulaşabilmesi için, organizmanın yaşantılarından bağımsız olarak kalıtımın etkisi ile geçirmiş olduğu biyolojik temelli değişim süreci olarak tanımlanmaktadır. Buna göre, aşağıdaki davranışlardan hangisi olgunlaşma kavramına örnek olarak verilemez? 2. 3. Gitarı ilk defa 30 yaşında eline aldığını ancak çok hızlı bir şekilde öğrenerek günümüze kadar taşınan birçok ünlü bestenin yaratıcısı olduğunu söyleyen bir gitaristin bu açıklamaları hangi bireysel farklılığa örnek oluşturabilir? A) Zekâ B) İlgi A) Çocuğun zihinsel kapasitesinin iki bilinmeyenli denklemleri çözebilecek düzeye erişmesi C) Cinsiyet rolü B) Çocuğun kollarının bardağı düşürmeden taşıyabilecek kadar güçlenmesi D) Kontrol odağı E) Yetenek C) Çocuğun düşmeden bisiklet sürebilmesi D) Çocuğun, hızla hareket eden bir nesneyi gözü ile takip edebilmesi E) Çocuğun çişi geldiğinde bir süre tutabilmesi, sonra bırakması 5. Aşağıda yer alan ifadelerden hangisi hazırbulunuşluk tanımını en iyi açıklamaktadır? A) Organizmanın öğrenme için en avantajlı olduğu zaman dilimidir. B) Organizmanın yeni öğrenmeleri için bir eşik noktasıdır. C) Organizmanın yeni öğrenmeleri için sahip olması gereken ön bilgi düzeyidir. D) Organizmanın yeni bir öğrenme durumunda sahip olduğu özelliklerinin tümüdür. E) Organizmanın çevre ile girdiği etkileşim sonucunda davranışlarında meydana gelen kalıcı izli değişmelerdir. Esra ve Edibe arasında gözlenen bu özellikler hangi bireysel farklılık özelliği ile ilişkilendirilebilir? Gelişimde, bireyin öğrenme için avantajlı olduğu dönemler vardır. Bu dönemler çevresel uyarıcıların organizma üzerinde maksimum etkiye sahip olduğu ve bireyin de bu etkilere en açık olduğu dönemlerdir. 6. Yukarıda yer alan ifadeyi hangi gelişim kavramı en iyi şekilde açıklar? A) Olgunlaşma B) Zamanlama C) Öğrenme D) Hazırbulunuşluk E) Tarihsel zaman Esra ve Edibe ikiz kardeşlerdir. Esra daha çok kız arkadaşları ile birlikte olmaktan, yemek yapmaktan ve el işleri ile uğraşmaktan hoşlanırken; Edibe futbol maçı izlemekten, dağ sporları yapmaktan ve daha çok erkek arkadaşlarıyla vakit geçirmekten hoşlanmaktadır. Esra ve Edibe’nin olaylara verdikleri tepkilerde birbirinden farklılaşmaktadır. Esra, haberlerde izlediği duygusal olaylara ağlayarak tepki verirken, Edibe onun bu davranışı ile dalga geçmekte ve onu hanım evladı olmakla suçlamaktadır. A) Kontrol odağı B) İlgi C) Cinsiyet rolü D) Öz saygı E) Yetenek “Başarıları ile övünebileceğimiz, ismimizi dünyaya duyurabilecek sanatçılar yetiştirmek istiyorsak, sanatın tohumları mutlaka çok küçük yaşlarda bu genç beyinlere ekilmelidir,” görüşünü savunan bir uzman, gelişimde hangi kavramın önemini vurgulamaktadır? A) 1 Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Tarihsel zaman D) Hazırbulunuşluk E) Öğrenme 1 7. 8. Temel Kavramlar 10. Gelişimde çevre ve kalıtımın ortak etkisi söz ko- Yere yatırılan bir çocuk ilk aylarda sadece başını kaldırarak yerden kalkmaya çalışırken ilerleyen aylarda sırasıyla göğsünü, karnını ve bacaklarını hareket ettirerek yatırıldığı yerden doğrulmaya çalışır. nusudur. Çevre ve kalıtımın gelişim üzerindeki etkisine yönelik olarak aşağıda yer alan ifadelerden hangisi yanlıştır? Yukarıda verilen bu süreç hangi gelişim ilkesine örnek oluşturmaktadır? A) Kalıtım fiziksel özellikler üzerinde daha belirleyici bir etkiye sahiptir. A) Gelişim bir bütündür. B) B) Gelişim süreklidir. Kalıtım, bireyde ortaya çıkması muhtemel özelliklerin alt ve üst sınırlarını belirler. C) Gelişim genelden özele doğrudur. C) D) Gelişim içten dışa doğrudur. Çevresel faktörler kalıtımsal olarak yüklenen özelliklerin ne kadarının ortaya çıkacağını belirler. E) Gelişimin yönü baştan aşağı doğrudur. D) Gelişim üzerinde çevre ve kalıtımın etki oranları üzerine yürütülen çalışmalar hâlâ devam etmektedir ve hangisinin daha önemli olduğu henüz bilinmemektedir. E) Çevresel faktörler gelişimsel olarak ortaya çıkması beklenen özelliklerin ortaya çıkma sırasını değiştirmez ancak ortaya çıkma süresini kısaltabilir ya da geciktirebilir. Aşağıda yer alan durumlardan hangisi kritik dönem kavramına örnek olarak verilemez? A) Dokuz aylık bir çocuğa bütün uğraşlara rağmen tuvalet alışkanlığının kazandırılamaması B) Hamileliğinin ilk üç ayında antibiyotik kullanan Esin Hanım’ın kızının böbrek yetmezliği yaşaması C) Konuşma yetisini bir ameliyatla 10 yaşında kazanan birinin kelimeleri öğrenmekte ve düzgün telaffuz etmekte zorlanması D) 35 yaşında ehliyet alan Hasan Bey’in arabasını seri bir biçimde kullanmakta zorlanması E) Yaşlıların elektronik eşyaları kullanmayı gençlerden daha zor öğrenmeleri 11. Bir sınıf öğretmeni öğrencilerin bir kısmının işleyeceği yeni konu ile ilgili ön bilgiye sahip olmaları ve konuyu öğrenmeye yeterince istekli olmalarına rağmen öğle yemeğinde yedikleri yemekten dolayı midelerinin rahatsızlanması nedeniyle anlatılan konuyu öğrenemediklerini fark etmiştir. Öğrencilerin bir kısmının anlatılan yeni konuyu öğrenmede başarısız olmalarının nedeni olarak aşağıda yer alan ifadelerden hangisi doğru olarak verilmiştir? A) Öğrencilerin olgunlaşma düzeyleri yeterli değildir. B) Öğrenciler yeterli hazırbulunuşluk düzeyinde değildir. C) Öğrenciler farklı yeteneklere sahiptir. D) Öğrencilerin motivasyon düzeyleri düşüktür. E) Öğrenciler uygun kritik dönem içinde değillerdir. 12. 50 yaşındaki bir ilkokul öğretmeni kendi zamanında- 9. ki ev ödevi hazırlama sürecini anlatırken çoğu zaman tozlu kütüphanelerin raflarındaki kitapların arasında parmaklarının ve gözlerinin hızla hareket ettiğini, dokundukları her kitaptan farklı bir şeyler öğrendiklerini ancak şimdi öğrencilerin ödev hazırlamak için internetin arama motorlarını kullandıklarını, çoğu öğrencinin hayatında bir kere bile kütüphaneye gitmeden okulu bitirdiğini söyleyerek yakınmaktadır. Hafif zihinsel engelli olan Rıfat, sınıf arkadaşları ile karşılaştırıldığında sadece bilişsel becerileri açısından geri değildir. Aynı zamanda daha içine kapanıktır, arkadaşları ile daha az iletişime geçmektedir ve öz güveni daha düşüktür. Sınıf öğretmeninin bu yakınması hangi gelişim kavramı ile ilişkilendirilebilir? Bu durum gelişimin hangi ilkesi ile açıklanabilir? A) Gelişim süreklidir. B) Gelişimde kritik dönemler vardır. C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. D) Gelişim bir bütündür. E) Gelişim genelden özele doğrudur. 2 A) Tarihsel zaman B) Zamanlama C) Gelişim D) Öğrenme E) Olgunlaşma Temel Kavramlar 1 13. 5 yaşındaki Elif birkaç ay önce mutfak dolabının en 17. Annesi 3 yaşındaki Turgut’a legoları ile oynarken ara üst çekmecesine elini uzattığında değemezken artık rahatlıkla çekmeceye erişebilmektedir. renkleri öğretmeye çalışmış ancak annesinin bütün çabalarına rağmen Turgut bu renkleri öğrenmekte başarısız olmuştur. Elif’in davranışlarında ortaya çıkan bu değişme aşağıdaki hangi gelişim kavramı ile açıklanabilir? A) Büyüme B) Olgunlaşma C) Hazırbulunuşluk D) Gelişim E) Tarihsel zaman Turgut’un bu başarısızlığının nedeni hangi gelişim kavramı ile açıklanabilir? A) Tarihsel zaman B) Olgunlaşma C) Öğrenme D) Gelişim E) Büyüme 14. Güney Doğu Anadolu’da yaşanan terör olayları nedeniyle çocukların oyunlarında iki grup halinde oynanan çatışma ve birbirini öldürme temalarının artması hangi gelişim kavramı ile açıklanabilir? A) Kritik dönem B) Öğrenme C) Siyasi değişimler D) Gelişim E) Tarihsel zaman 18. Bir çocuk gelişim uzmanı, çocukların yaklaşık 6. aydan sonra mümkün olduğunca çok ses duymalarının; anlamayacaklarını düşünseler bile anne babaların onlarla açık ve net bir şekilde konuşmasının, her nesnenin ismini onların duyacakları şekilde seslendirmesinin dil gelişimi açısından çok önemli olduğunu vurgulamaktadır. 15. Aslı Hanım, çocuklarının tek yumurta ikizi olmalarına Gelişim uzmanının anne-babalara yapmış olduğu bu öneri, dil gelişiminde aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgulamaktadır? rağmen aynı anda yürümeye başlamadıklarını, ayrıca konuşma hızları ve kelime hazinelerinin de birbirinden farklı olduğunu ifade etmektedir. Aslı Hanım’ın çocukları ile ilgili bu söyledikleri hangi gelişim ilkesi ile açıklanabilir? A) Gelişim genelden özele doğrudur. B) Gelişim süreklidir. C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim nöbetleşedir. A) Türe özgü hazır bulunuşluk B) Tarihsel zaman C) Hazırbulunuşluk D) Büyüme E) Yaş 16. Bir eğitim uzmanı çocukların gelecekte iyi birer sanatçı olabilmeleri için sadece özel yeteneklerle dünyaya gelmelerinin yeterli olmadığını, söz konusu sanat alanı ile ilgili iyi bir eğitim almalarının da çok önemli olduğunu vurgulamaktadır. 19. Olgunlaşma ile ilgili olarak aşağıda yer alan ifadelerden hangisi yanlıştır? Eğitim uzmanının bu önerisi hangi gelişim ilkesi ile desteklenebilir? A) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. B) Gelişimde kritik dönemler vardır. C) Gelişim hem kalıtım hem de çevreden etkilenir. D) Gelişimin belirli bir yönü vardır. E) Gelişim dinamik bir süreçtir. 3 A) Olgunlaşmada kalıtım kadar bireyin çevre ile olan etkileşimi de önemlidir. B) Olgunlaşma önceden belirlenmiş genetik bir plan çerçevesinde ortaya çıkan biyolojik bir değişimdir. C) Olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur. D) Olgunlaşma bir organın kendisinden beklenilen işlevi yerine getirebilecek düzeye gelmesidir. E) Olgunlaşma yaşantı etkilerinden bağımsız biyolojik bir değişim sürecidir. 1 Temel Kavramlar 20. Kültürümüzde çok yaygın olan özel günlerde in- 23. Annesi, Selami’ye yaklaşık bir yaş civarında kaşığı sanların birbirine tebrik kartı gönderme geleneğinin gittikçe ortadan kalkması, onun yerini e-posta ve telefon mesajlarının alması gelişimin hangi kavramı ile açıklanabilir? düzgün bir şekilde tutarak kendi başına yemek yeme alıştırmaları yaptırmış ancak Selami yine de 2 yaşında kaşığı düzgün bir şekilde tutarak yemek yemeyi öğrenebilmiştir. A) Selami’nin kendi başına yemek yeme davranışını zaman içinde kazanması gelişimde hangi kavramın önemli olduğunu göstermektedir? Gelişme B) Olgunlaşma C) Öğrenme D) Gelişim E) Tarihsel zaman A) Öğrenme B) Zamanlama C) Olgunlaşma D) Büyüme E) Hazırbulunuşluk 21. Bir sınıf öğretmeni her öğrencisi için kişisel bir gelişim dosyası hazırlayarak kardeş sayıları, kaçıncı çocuk oldukları, anne-babalarının eğitim durumu, gelir düzeyleri, aile içi iletişim stilleri ve ailede genetik bir hastalık olup olmadığı gibi alanlarda öğrencilerine ilişkin bilgiler toplamaktadır. 24. Bir gelişim psikoloğu 2 ile 5 yaş arasında, çocukların Bu sınıf öğretmeninin hazırladığı dosyada gelişimi etkileyen hangi faktöre ilişkin bilgi bulunmamaktadır? Psikoloğun bu açıklaması hangi gelişim ilkesinin önemini yansıtmaktadır? kendi başına yapmak istedikleri davranışların desteklenmesinin onlarda bağımsızlık duygusunun gelişmesi açısından çok önemli olduğunu vurgulamaktadır. A) Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi A) Gelişim genelden özele doğrudur. B) Anne-baba tutumları B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Çocukların dünyaya geliş sırası C) Gelişimde kritik dönemler vardır. D) Kültürel faktörler D) Gelişimin belirli bir yönü vardır. Kalıtım E) Gelişim süreklidir. E) 22. Aşağıdakilerden hangisi ilk çocukluk dönemi gelişim görevleri arasında sayılamaz? 25. Annesinin Halil’e, ayağına küçük geldiği için her ay A) Öz bakım becerilerini kazanmak B) Okuma yazmaya hazır hale gelmek yeni bir ayakkabı alması gelişimin hangi kavramı ile açıklanabilir? C) Doğru ve yanlışa ilişkin ilk vicdan gelişimi A) Gelişme B) Büyüme D) Arkadaşları ile iş birliğine dayalı oyunlar oynamak C) Olgunlaşma D) Gelişim E) Gündelik yaşama ilişkin kavramlar kullanmak E) Öğrenme 4 ÇÖZÜMLER Temel Kavramlar 1. 7. Olgunlaşma, vücut organlarının kendilerinden beklenen fonksiyonu yerine getirebilecek düzeye gelmesi için, öğrenme yaşantılarından bağımsız olarak, kalıtımın etkisiyle geçirdiği biyolojik bir değişmedir. Çocuğun düşmeden bisiklet sürebilmesi sadece olgunlaşma ile açıklanabilecek bir davranış değildir. Öğrenmeyi de içeren bir süreçtir. Yaşantı geçirilmeden çocuk bunu öğrenemez ve olgunlaşma yaşantıları kapsayan bir kavram değildir. Cevap E 8. Cevap C 2. 9. Cevap D Zamanlama (Kritik Dönem): Bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Çevre etkilerine karşı daha duyarlıdırlar ve çevrede düzenlenen öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha hızlı kazanabilirler. Bu dönemlere gelişimin kritik dönemleri denilmektedir. 10. Gelişim üzerinde yürütülmekte olan çalışmalar bazı gelişim alanlarında kalıtım daha etkili iken bazı gelişim alanlarında çevrenin daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Yetenek, bireyin doğuştan getirdiği yapabilme potansiyelidir. Sahip olunan yetenekler zaman içersinde yaşantı ve eğitimle ortaya çıkarılır. Yeteneğin doğuştan geliyor olması, yeteneği diğer bireysel farklılıklarından ayırmaktadır. Cevap D Cevap E 5. 11. Bireyin zihinsel, sosyal ve fiziksel özelliklerinin öğrenmeye hazır hale gelmesini ifade eder. Diğer bir değişle yeni bir öğrenme durumunda bireyin sahip olduğu özelliklerin tümüdür. Cinsiyet rolü: Toplumun, cinsiyete yüklemiş olduğu cinsiyet rolünü bireyin taşıma derecesidir. Dört tür cinsiyet rolü vardır; erkeksilerde, erkeksi rolü yüksek kadınsı düşük; kadınsılarda, kadınsı rolü yüksek erkesi düşük, cinsiyetsizlerde, her iki rolde düşük; androjenlerde ise, birey hem kendi cinsiyetine hem de karşı cinse atfedilen özelliklere sahiptir. Bu durumda Esra kadınsı cinsiyet rolüne Edibe ise erkeksi cinsiyet rolüne sahiptir. HAZIRBULUŞLUK = Büyüme + Olgunlaşma + Ön Bilgi + Motivasyon + Yetenek + Sağlık Durumu Not: Her hazırbulunuşluk sorusunda mutlaka yeni bir öğrenme durumundan söz edilir ve yukarıda sıralanan özelliklerden en az ikisi soruda yer alır. Cevap B Cevap C 6. Gelişim bir bütündür. Gelişim alanları karşılıklı olarak birbirlerini etkilemektedir. Bir gelişim alanındaki olumlu ya da olumsuz bir özellik diğer gelişim alanlarını da aynı yönde etkiler. Hafif zihinsel engelli olması (bilişsel gelişim), daha içine kapanık olması (duygusal gelişim), arkadaşları ile daha az iletişime geçmesi (sosyal gelişim)ve öz güveninin daha düşük olması (duygusal gelişim). Burada görüldüğü gibi bir gelişim alanındaki olumsuzluk diğer gelişim alanlarını da olumsuz etkilemiştir. Cevap D Cevap B 4. Dokuz aylık bir çocuğa bütün uğraşlara rağmen tuvalet alışkanlığı kazandırılamaması kritik dönem ile değil olgunlaşma kavramı ile açıklanır. Cevap A Bireyin zihinsel, sosyal ve fiziksel özelliklerinin öğrenmeye hazır hale gelmesini ifade eder. Diğer bir değişle yeni bir öğrenme durumunda bireyin sahip olduğu özelliklerin tümüdür. HAZIRBULUNUŞLUK = Büyüme + Olgunlaşma + Ön Bilgi + Motivasyon + Yetenek + Sağlık Durumu 3. Gelişimin yönü baştan aşağı doğrudur bu nedenle gelişimini ilk tamamlayan organın kontrolü de ilk olarak sağlanır. Bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Çevre etkilerine karşı daha duyarlıdırlar ve çevrede düzenlenen öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha hızlı kazanabilirler. Bu dönemlere gelişimin kritik dönemleri denilmektedir. Soruda sanatın tohumları küçük yaşlarda genç beyinlere ekilmelidir denilerik “zamanlama” kavramına dikkat çekmektedir. 12. Bireyin yaşadığı zamandaki sosyal ve fiziksel şartların (örn., doğal afetler, savaş, teknolojik ve siyasal değişimler vb.) neden olduğu gelişimi etkileyen faktörlerdir. Teknolojik değişim nedeniyle öğrencilerin ödev hazırlama davranışlarının değişikliğe uğraması tarihsel zaman etkisi ile açıklanır. Cevap A Cevap B 5 ÇÖZÜMLER Temel Kavramlar 13. Büyüme: Vücudun boy, kilo ve hacim olarak artma- 19. Olgunlaşma tamamen kalıtım tarafından belirlenen bi- sıdır. Büyüme kavramı daha çok fiziksel özellikler için kullanılır ve niceliksel değişiklikleri ifade eder. yolojik bir süreçtir, olgunlaşmada çevrenin etkisi söz konusu değildir. Cevap A Cevap A 14. Bireyin yaşadığı zamandaki sosyal ve fiziksel şartların 20. Tarihsel zaman, bireyin yaşadığı zamandaki sosyal (örn., doğal afetler, savaş, teknolojik ve siyasal değişimler vb.) neden olduğu gelişimi etkileyen faktörlerdir. Bu nedenle, terör olayları nedeniyle çocukların oyun niteliğinin değişmesi tarihsel zaman kavramı ile açıklanir. ve fiziksel şartların (örn., doğal afetler, savaş, teknolojik ve siyasal değişimler vb.) neden olduğu gelişimi etkileyen faktörlerdir. Bu durumda teknolojik değişim nedeniyle insanların birbirini tebrik etme şekillerinin değişmesi tarihsel zaman kavramı ile açıklanabilir. Cevap E Cevap E 21. Kardeş sayıları, kaçıncı çocuk oldukları (Çocukların dünyaya geliş sırası), anne-babalarının eğitim durumu, gelir düzeyleri (Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi), aile içi iletişim stilleri (Anne-baba tutumları) ve ailede genetik bir hastalık olup olmadığı (Kalıtım). Bu durumda kültürel faktörlere ilişkin herhangi bir bilgi toplanmamaktadır. 15. Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. Bu nedenle çocukların gelişimi süresince bazı benzer özelliklerin yanı sıra, kalıtsal mirasların ve etkileşimin örüntülerinin farklılığı nedeniyle bazı ayrılıklar göstermeleri de doğal karşılanmalıdır. Cevap D Cevap C 22. Arkadaşları ile iş birliğine dayalı oyunlar oynamak ikinci çocukluk gelişim görevleri arasındadır. 16. Gelişim hem kalıtım hem de çevreden etkilenir. Anne Cevap D babadan kalıtım yoluyla çocuğa aktarılan birçok özellik çevresel değişkenlere göre biçimlenmektedir. Bu nedenle kalıtım ve çevre özellikleri ortak etkileşerek bireyin gelişimsel özelliklerini belirler. Yetenek kalıtım yoluyla belirlenen bir bireysel farklılıktır ancak yetenegin ne ölçüde ortaya çıkacağını ise eğitim yani çevre koşulları belirleyecektir. 23. İnce motor kaslar olgunlaşmadan çocuk kasığı düzgün tutuma becerisi kazanamayacaktır. Ancak küçük kaslar zaman içinde olgunlaşmış ve gerekli yaşantı sonucunda davranış kazandırılabilmiştir. Bu durumda Selami’nin kendi başına yemek yeme davranışını zaman içinde kazanması olgunlaşmanın öğrenmede ki önemine işaret etmektedir çünkü olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur. Cevap C 17. Olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur, organizma öğ- Cevap C renme için gerekli olan olgunlaşma düzeyine erişmeden ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın gerekli öğrenme gerçekleşmeyecektir. 24. Gelişimde kritik dönemler vardır, bu nedenle bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Kritik dönem organizmanın öğrenmeye en açık olduğu, çevredeki uyarıcıların ise organizma üzerinde en etkili olduğu dönemdir. Bu nedenle söz konusu öğrenme maksimum düzeyde gerçekleşecektir. Cevap B 18. Yaş kritik dönem kavramına işaret etmektedir. Bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Çevre etkilerine karşı daha duyarlıdırlar ve çevrede düzenlenen öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha hızlı kazanabilirler. Bu dönemlere gelişimin kritik dönemleri denilmektedir. Cevap C 25. Büyüme vücudun boy, kilo ve hacim olarak artmasıdır. Bu durumda çocuğun ayağının ölçülerinin değişmesi büyüme kavramı ile açıklanabilir. Cevap E Cevap B 6 G E L İ Ş İ M P S İ K O L O J İ S İ 2 Temel Kavramlar 1. A) 2. 4. Kritik dönem ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğruyu yansıtmaktadır? Çevre etkilerinden bağımsızdır, biyolojik olarak kontrol edilen bir süreçtir. B) Organizmada niceliksel olarak meydana gelen değişimdir. C) Bireyde meydana gelen kalıcı izli davranış değişiklikleridir. D) Teknolojik, sosyal ve fiziksel şartların ya da olayların neden olduğu gelişimi etkileyen faktörlerdir. E) Çevresel uyarıcıların organizma üzerinde en etkili olduğu dönemdir. Mete’nin robotun üzerindeki düğmeye basmakta zorlanması gelişimin hangi kavramı ile açıklanabilir? 5. Aysel Hanım oğlunu sürekli olarak diğer arkadaşları ile kıyaslamakta, ondan diğer arkadaşlarının gösterdiği başarıyı sergilemesini beklemektedir. Aysel Hanım’ın bu beklentisi gelişimin hangi ilkesi ile uyuşmamaktadır? 3. Mete babasının kendisine almış olduğu oyuncak robotun üzerindeki kırmızı düğmeye basmakta zorlandığı için babasından yardım istemiştir. A) Olgunlaşma B) Büyüme C) Öğrenme D) Gelişim E) Tarihsel zaman Bir sınıf öğretmeni yeni bir konuya başlamadan önce öğrencilerin konu ile ilgili çağrışımlarını ortaya çıkarmaya, onlara ilginç sorular sorarak konuya ilişkin merak ve ilgilerini artırmaya çalışmaktadır. A) Gelişim kalıtım ve çevrenin ortak etkileşimidir. Örnek olaydaki sınıf öğretmeninin bu davranışı onun hangi gelişim kavramını dikkate aldığını göstermektedir? B) Gelişim genelden özele doğrudur. A) C) Gelişimde hazırbulunuşluk düzeyi önemlidir. B) Bireysel farklılıklar D) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Zamanlama E) Gelişim süreklidir. D) Hazırbulunuşluk E) Gelişme Gelişim yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Bu süreçte gelişim alanlarına ait özellikler aynı hızla ilerleme göstermez, bazı yaşlarda çocuğun çok hızlı büyüdüğü dikkatinizi çekerken bazı yaşlarda çok hızlı bir şekilde yeni kelime öğrendiklerini gözlemleyebilirsiniz. 6. Olgunlaşma Yukarıda anlatılan bu durum gelişimin hangi ilkesi ile açıklanabilir? Çocukların boş zamanlarında parka gidip arkadaşları ile oynamak yerine bilgisayar oyunlarını tercih etmesinin sonunda, birbirleri ile iletişim kurarken kullandıkları kelime sayısının hızla düşmesi ve “kib”, “slm”, “m or f” gibi yeni bir yazışma dilinin ortaya çıkması aşağıda yer alan hangi kavram ile açıklanabilir? A) Gelişim nöbetleşedir. A) Kritik dönem B) Gelişim süreklidir. B) Öğrenme C) Gelişim genelden özele doğrudur. C) Tarihsel zaman D) Gelişimin belli bir yönü vardır. D) Gelişim görevi E) Gelişim dinamik bir olgudur. E) Kişisel değer ve beklentiler 7 2 7. 8. Temel Kavramlar 11. Uzmanlar, özellikle ilk beş yaşta, anne ve babaların Aşağıdakilerden hangisi olgunlaşma kavramına örnek olarak verilebilir? A) Çocuğun pantolonunun ona artık kısa gelmesi B) Çocuğun bir manzara resmi çizebilmesi C) Bireyin yaşı ilerledikçe olaylara daha farklı bir göz ile bakabilmesi D) Çocuğun bardağı düşürmeden taşıyabilmesi E) Çocuğun İngilizce bir kelimenin Türkçe karşılığını söyleyebilmesi çocukları ile birlikte geçirdikleri duygusal paylaşıma dayalı vaktin çocukların özgüven gelişimi açısından çok önemli olduğunu, bu yıllar arasında anne babalarının yakın ve sıcak ilgisinden yoksun olan çocukların daha sonraki yıllarda ciddi psikolojik sıkıntılar yaşayabileceklerinin altını çizmektedirler. Yukarıda yer alan ifadeler gelişimin hangi ilkesi ile desteklenebilir? Bir çocuğun yüzmeyi öğrenebilmesi için öncelikle kollarının ve bacaklarının uzaması (I); uzayan kollarının ve bacaklarının vücudunu suda ileriye doğru hareket ettirecek güce ulaşması (II); birinin ona nasıl yüzüleceğini anlatarak göstermesi (III) ve yüzmeyi unutmamak için sürekli tekrar etmesi gerekmektedir (IV). Yukarıda sıralanan süreçler sırası ile hangi kavramlara karşılık gelmektedir? 9. A) Büyüme - olgunlaşma - hazırbulunuşluk -öğrenme B) Olgunlaşma - büyüme - yaşantı - öğrenme C) Büyüme - olgunlaşma - yaşantı - öğrenme D) Hazırbulunuşluk - büyüme - öğrenme - gelişim E) Büyüme - olgunlaşma - yaşantı - hazırbulunuşluk İnsancıl yaklaşım B) Davranışçı yaklaşım C) Yapısalcı yaklaşım D) İşlevselcilik E) Psikodinamik yaklaşım Gelişim bir bütündür. B) Gelişim süreklidir ve belirli aşamalarla gerçekleşir. C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim nöbetleşe ilerler. I. Duygusal bağımsızlığa ulaşmak II. Yaşıtları ile çalışma duygusunu kazanmak III. Öz bakım becerilerini kazanmak IV. Büyüyen bir organizma olarak bedenine olumlu bir tutum geliştirmek V. Cinsiyet rollerini öğrenmek 12. Yukarıda yer alan gelişim görevlerinden hangileri ikinci çocukluk döneminde kazanılması gereken gelişim görevlerindendir? İnsanların doğduklarında nötr olduklarını, iyi mi kötü mü olacaklarını ya da kişiliklerinin nasıl şekilleneceğini, geçirdikleri yaşantıların belirleyeceğini savunan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A) A) A) I, III, IV D) II, IV, V B) I, IV, V C) II, III, IV E) III, IV, V 13. 10. Ünal, ergenlik döneminde olan ağabeyinin yaşadığı duygusal iniş-çıkışları, psikolojik sıkıntıları ve yerine getirmesi gereken görevleri gördükçe sık sık “ben ergenlik dönemini yaşamak, büyümek ve yetişkin olmak istemiyorum” demektedir. I. Özellikle yaşamın erken döneminde çocuklarda öfkelerini kontrol edebilme becerisinin geliştirilmesi, saldırganlığın önlenmesinde önemli bir adımdır. II. Çocuğun öfkelendiğinde tıpkı anne-babasının yaptığı gibi eline ne geçerse yere fırlatması III. Çocuğun başını hareket ettirmeden gözü ile bir nesneyi takip edebilmesi Ünal’ın bu isteği gelişimin hangi ilkesine aykırıdır? Yukarıda yer alan ifadelerin karşılık geldiği gelişim kavramları, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru şekilde verilmiştir? A) Gelişim süreklidir ve belirli aşamalarla gerçekleşir. A) Gelişim - öğrenme - olgunlaşma B) Kritik dönem - tarihsel zaman - öğrenme B) Gelişimde kritik dönemler vardır. C) Tarihsel zaman - öğrenme - kritik dönem C) Gelişim bir bütündür. D) Hazırbulunuşluk - gelişim - öğrenme D) Gelişim nöbetleşe ilerler. E) Kritik dönem - öğrenme - olgunlaşma E) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. 8 Temel Kavramlar 2 14. Son yıllarda ülkemizdeki sosyo-ekonomik değişim 18. Nesrin, olaylar arasındaki neden sonuç ilişkilerini ko- nedeniyle büyükanne, dede, hala ve amca gibi akrabaların bir arada yaşadığı büyük ailelerin yerini anne, baba ve çocuktan oluşan çekirdek ailelerin alması ve çocukla kurulan iletişimin niteliğinin değişmesi gelişimin hangi kavramına örnek oluşturur? laylıkla anlayabilmekte, sayıları sözel kavramlardan daha rahat kavrayabilmektedir. Jale ise nesneleri zihninde üç boyutlu canlandırabilmekte, görsel materyallerle desteklenmiş öğrenme malzemelerini daha kolay anlayabilmektedir. A) Tarihsel zaman Nesrin ile Jale arasında gözlemlenen bu fark hangi bireysel özellik ile açıklanabilir? B) Kritik dönem A) Kişilik C) Büyüme B) Denetim odağı D) Olgunlaşma C) İlgi E) Hazırbulunuşluk D) Zekâ E) Özsaygı 15. Dört yaşındaki bir çocuğun ne kadar uğraşırsa uğraşın ölüm gibi soyut bir kavramı anlayamaması hangi gelişim kavramı ile ilişkilendirilebilir? A) Hazırbulunuşluk B) Olgunlaşma C) Kritik dönem D) Büyüme E) Gelişim 19. Nursel Hanım, ergenlik döneminde bir oğlu bulunan arkadaşı ile konuşurken arkadaşının, “Eskiden böyle değildi, şimdi ne dersek karşı çıkıyor, dikleniyor, hiçbir dediğimizi yaptıramıyoruz. Bazen o kadar öfkeleniyor ki eline ne geçerse sağa sola fırlatıyor. Bu anlarda kendine zarar vermesinden çok korkuyoruz.” sözlerine şahit olmuştur. Nursel Hanım, birkaç yıl sonra ergenliğe girecek oğlu ile ilgili kendisinin de aynı sıkıntıları yaşayacağını düşünerek çok endişelenmeye başlamıştır. 16. Bir öğrenme kuramcısına göre öğrenme sadece birey öğrenme için gerekli olgulaşma düzeyine eriştiğinde, öğrenme için istekli olduğunda ve öğrenmesi için gerekli olan ortam düzenlendiğinde gerçekleşebilir. Nursel Hanım’ın bu endişesi onun gelişimin hangi ilkesini dikkate almadığını göstermektedir? Yukarıda yer alan bu görüş hangi gelişim kavramı ile ilişkilendirilebilir? A) Olgunlaşma B) Zamanlama C) Hazırbulunuşluk D) Tarihsel zamanın etkisi E) Büyüme A) Gelişim kalıtım ve çevrenin ortak etkileşiminin ürünüdür. B) Gelişim süreklidir. C) Gelişim bir bütündür. D) Gelişim genelden özele doğrudur. E) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. 17. Anne-baba adaylarına çocuk gelişim semineri veren bir pedagog, ilk 6 ayda çocukların gelişiminin normal bir seyir izleyip izlemediğinin anlaşılmasındaki en önemli kriterlerin çocukların boy ve kilolarındaki normal artış oranı olduğunu vurgulamıştır. 20. “Çocuğun bilişsel, sosyal, bedensel ve duygusal gelişiminin büyük bir bölümü ilk 6 yıl içinde tamamlanmaktadır. Bu yaşlardaki eğitim eksikliğinin sonradan telafisi neredeyse imkânsızdır.” sözleri gelişimde hangi kavramın önemine dikkat çekmektedir? Buna göre, bu pedagog hangi gelişim kavramı hakkında velilere bilgi vermektedir? A) Olgunlaşma B) Büyüme C) Hazırbulunuşluk D) Gelişme E) Kalıtım 9 A) Kritik dönem B) Olgunlaşma C) Hazırbulunuşluk D) Öğrenme E) Tarihsel zaman 2 Temel Kavramlar 21. Amacımız topluma, katılımcı ve girişimci çocuklar 24. Öğrenme doğumla başlar ve hayat boyu sürecek öğ- yetiştirmekse, o zaman çocuğun zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal gelişimini bir arada düşünmeliyiz. Size çok basit gelen oyunu onun hayatında daha aktif kılarak, ona yeni oyun alan ve olanakları sunmamız onların duygusal, sosyal, kişilik ve bilişsel gelişimleri üzerinde olağanüstü değişimler yaratabilir. renmenin temeli ilk altı yılda atılır. Çocuk erken çocukluk dönemi süresince, daha sonraki yıllarda öğreneceklerini destekleyecek bilgiler edinir ve beceriler geliştirir. Tıpkı çok katlı bir bina inşa etmek gibi, kazanılan her yeni beceri öncekinin üzerine yerleştirilir ve gelecek öğrenmeler için bir zemin niteliği taşır. Ailelere seminer veren bir eğitimcinin söylemiş olduğu bu sözler hangi gelişim ilkesi ile ilişkilendirilebilir? Yukarıda yer alan ifade hangi gelişim ilkesini açıklar niteliktedir? A) Gelişim süreklidir ve belirli aşamalarla gerçekleşir. Gelişim nöbetleşe ilerler. B) Gelişimde kritik dönemler vardır. C) Gelişim kalıtım ve çevrenin ortak etkileşimidir. C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. D) Gelişim bir bütündür. D) Gelişim kalıtım ve çevrenin ortak etkileşimidir. E) Gelişim dinamik bir olgudur. E) Gelişim nöbetleşe ilerler. A) Gelişim süreklidir. B) 22. Çocuklara öz bakım becerilerinin nasıl kazandırılacağını anlatan bir pedagog örnek olarak saçlarını tarama becerisini seçmiş ve annelere, “Bu işleme başlamadan önce çocuğunuzun ellerinin saç fırçasını iyi kavrayıp kavrayamadığını mutlaka kontrol etmelisiniz. Eğer fırçayı iyi kavrayamıyorsa en doğru davranış, onu bunu yapabilecek düzeye gelinceye kadar beklemektir” önerisinde bulunmuştur. Buna göre, bu pedagog öğrenmede hangi kavramın önemini dikkate almaktadır? A) Olgunlaşma B) Gelişme C) Kritik dönem D) Büyüme E) Tarihsel zaman 23. Araştırmalar, çocukların büyüme ve gelişimini destekleyen deneyim fırsatlarının gelişimin hassas olduğu dönemlerde sağlanmasının önemli olduğunu ortaya çıkarmıştır. 25. Büşra Hanım, küçük kızı ile altıncı aydan itibaren fırsat buldukça konuşmuş, ona bazı basit kelimelerin nasıl söyleneceğini öğretmeye çalışmış ancak kızı yine de ilk anlamlı sözcüğünü bir yaşında söyleyebilmiştir. Bu araştırma sonuçları gelişimin hangi ilkesinin doğruluğunu destekler niteliktedir? A) Gelişimde kritik dönemler vardır. B) Gelişim süreklidir. C) Gelişim dinamik bir olgudur. D) Gelişim kalıtım ve çevrenin ortak etkileşimidir. E) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. Büşra Hanım’ın kızının konuşmaya diğer yaşıtları ile aynı anda başlamasının nedeni aşağıdaki hangi kavram ile açıklanabilir? A) Öğrenme B) Gelişim C) Tarihsel zaman D) Olgunlaşma E) Büyüme 10 ÇÖZÜMLER Temel Kavramlar 1. 7. Kritik dönem organizmanın öğrenmeye en açık olduğu, çevredeki uyarıcıların ise organizma üzerinde en etkili olduğu dönemdir. Bu nedenle söz konusu öğrenme bu dönemde maksimum düzeyde gerçekleşecektir. Çocuğun bardağı düşürmeden taşıyabilmesi çocuğun parmak kaslarının istenilen güce ulaşması ile ilişkilidir yani olgunlaşma kavramı ile açıklanabilir. Cevap D Cevap E 8. 2. Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. Her bireyin kalıtım ve çevre koşulları birbirinden farklı olduğu için, gelişim süreci de farklıdır. Bu nedenle çocukların gelişimi süresince bazı benzer özelliklerin yanı sıra, kalıtsal mirasların ve etkileşimin örüntülerinin farklılığı nedeniyle bazı ayrılıklar göstermeleri de doğal karşılanmalıdır. Bu nedenle bütün çocuklardan aynı düzeyde başarı beklemek gelişimin bu ilkesiyle uyuşmamaktadır. Cevap C Cevap D 3. 9. Gelişim nöbetleşe devam eder. Bu nedenle çeşitli dönemlerde değişik gelişim alanları nöbetleşerek ön plana geçebilir. Bir gelişim alanının çok hızlandığı dönemlerde, diğerleri yavaşlayarak geriden takip edebilir. 10. Gelişim süreklidir ve belli aşamalarla gerçekleşir. Gelişimi belli aşamalara bölünmüş ve her biri, önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak oluşan bir süreç içinde gerçekleşir yani gelişim birikimli olarak ilerler. Bu nedenle aradaki bir gelişim evresi atlanamaz, gelişim istemli olarak durdurulamaz. Olgunlaşma, organlarının öğrenmenin etkisi olmaksızın, yaşantıdan bağımsız olarak tamamen biyolojik ve kalıtımsal olarak kendilerinden beklenen fonksiyonları yapabilecek düzeye/güce ulaşmasıdır. Bu durumda çocuğun parmaklarının gerekli güce ulaşması olgunlaşma kavramı ile açıklanabilir. Cevap A Cevap A 5. 11. Bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Bu tür dönemlere kritik dönem adı verilmektedir. Kritik dönem organizmanın öğrenmeye en açık olduğu, çevredeki uyarıcıların ise organizma üzerinde en etkili olduğu dönemdir. Bu nedenle söz konusu öğrenme maksimum düzeyde gerçekleşecektir. Kritik dönem geçtikten sonra söz konusu davranış ya çok zor kazanılır ya da hiç kazanılamaz. Sınıf öğretmeninin yeni bir konuya başlamadan önce öğrencilerin konu ile ilgili çağrışımlarını ortaya çıkarmaya çalışması (ön bilgi), onlara ilginç sorular sorarak, merak ve ilgilerini artırmaya çalışması (Motivasyon). Ön bilgi + Motivasyon, hazırbulunuşluk kavramı ile yakından ilişkilidir. Cevap D Cevap D 6. Davranışçı yaklaşım insanların doğduklarında nötr olduklarını, iyi mi kötü mü olacaklarını ya da kişiliklerinin nasıl şekilleneceğini, geçirdikleri yaşantıların belirleyeceğini savunan yaklaşımdır. Cevap B Cevap A 4. Bir çocuğun yüzmeyi öğrenebilmesi için öncelikle kollarının ve bacaklarının uzaması (büyüme); uzayan kollarının ve bacaklarının vücudunu suda ileriye doğru hareket ettirecek güce ulaşması (olgunlaşma); birinin ona nasıl yüzüleceğini anlatarak göstermesi (yaşantı) ve yüzmeyi unutmamak için sürekli tekrar etmesi gerekmektedir (öğrenme). 12. I. Duygusal bağımsızlığa ulaşmak (ergenlik dönemi) Bireyin yaşadığı zamandaki sosyal ve fiziksel şartların (örn., doğal afetler, savaş, teknolojik ve siyasal değişimler vb.) neden olduğu gelişimi etkileyen faktörlerdir. Bu anlamda teknolojik değişimlerin konuşma ve yazım dilini değiştirmesi tarihsel zaman kavramı ile açıklanabilir. II. Yaşıtları ile çalışma duygusu kazanmak (ikinci çocukluk dönemi) III. Öz bakım becerilerini kazanmak (ilk çocukluk) IV. Büyüyen bir organizma olarak bedenine olumlu bir tutum geliştirmek (ikinci çocukluk) Cevap C V. Cinsiyet rollerini öğrenmek (ikinci çocukluk) Cevap D 11 ÇÖZÜMLER Temel Kavramlar 13. I. kritik dönem çünkü öfke kontrolünde erken çocukluk 20. Bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda bel- döneminin önemi vurgulanmaktadır. II. sosyal öğrenme yani öğrenme kavramı ile açıklanır, III. çocuğun bir nesneyi gözüyle takip edebilmesi sinir sisteminin ve göz kaslarının gerekli olgunlaşma düzeyine erişmesi ile açıklanabilir. li tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Bu tür dönemlere kritik dönem adı verilmektedir. Kritik dönem organizmanın öğrenmeye en açık olduğu, çevredeki uyarıcıların ise organizma üzerinde en etkili olduğu dönemdir. Bu nedenle söz konusu öğrenme maksimum düzeyde gerçekleşecektir. Kritik dönem geçtikten sonra söz konusu davranış ya çok zor kazanılır ya da hiç kazanılamaz. Cevap E Cevap A 14. Teknolojik ve sosyal değişimler nedeniyle aile yapısının değişmesi tarihsel zaman kavramı ile açıklanabilir. 21. Gelişim bir bütündür ilkesinden hareketle herhangi bir gelişim alanında yaratılan olumlu bir değişim diğer gelişim alanlarında da olumlu bir değişime neden olacaktır. Cevap A Cevap D 15. Bireyin soyut kavramları anlayabilmesi öncelikle zihinsel süreçlerinin gerekli olgunlaşma düzeyine erişebilmesi gerekir. Bu nedenle 4 yaşındaki bir çocuğun bu beceriyi kazanamaması gerekli olgunlaşma düzeyine erişmemiş olması ile açıklanabilir. 22. Ellerinin saç fırçasını iyi kavrayıp kavrayamaması fiziksel güç yani olgunlaşma kavramıyla ilişkilidir. Olgunlaşma öğrenmenin ön koşulu olduğu için organizma gerekli olgunlaşma düzeyine erişmeden söz konusu öğrenme gerçekleşmeyecektir. Cevap B Cevap A 16. Olgunlaşma + motivasyon + öğrenme ortamı = Hazırbulunuşluk 23. Bireyler bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda bel- Cevap C li tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık gösterme eğilimindedirler. Bu tür dönemlere kritik dönem adı verilmektedir. Kritik dönem organizmanın öğrenmeye en açık olduğu, çevredeki uyarıcıların ise organizma üzerinde en etkili olduğu dönemdir. Bu nedenle söz konusu öğrenme maksimum düzeyde gerçekleşecektir. Kritik dönem geçtikten sonra söz konusu davranış ya çok zor kazanılır ya da hiç kazanılamaz. 17. Büyüme organizmanın boy, kilo ve hacim olarak artmasıdır. Cevap B Cevap A 18. Zekâ, bireyin çevreye uyum yapabilme yeteneği olarak 24. Gelişim süreklidir ve belirli aşamalarla gerçekleşir. Bu tanımlanabilir. Gardner’ın çoklu zekâ kuramına göre insanlar sekiz farklı zekâ türünden hangilerine sahip olduklarına göre birbirlerinden farklılaşırlar. Verilen bilgiler doğrultusunda Nesrin’in görsel zekâsının yüksek olduğu söylenebilir. nedenle gelişim birikimlidir yani her özellik bir öncekinin üzerine yerleştirilir bir sonraki özellik için zemin hazırlar. Cevap A Cevap D 25. Çocuk konuşma için gerekli olgunlaşma düzeyine bir yaş civarında ulaşacaktır. Olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur, bu nedenle organizma gerekli olgunlaşma düzeyine erişmeden öğrenme gerçekleşmeyecektir. 19. Gelişimde bireysel farklar vardır ilkesinden hareketle bütün ergenlerin ergenlik döneminde aynı özellikleri göstermesi beklenemez. Cevap D Cevap E 12