YGS FELSEFE SORU BANKASI ● ● ● KONU ÖZETLER‹ KONU TESTLER‹ DENEME SINAVI TEŞEKKÜR Kitaba emeği geçen değerli Zafer Dershaneleri öğretmenlerine ve de dizgisinden baskısına kadar kitaba emek veren tüm çalışanlara teşekkür ederim. Ali DEMİR Zafer Yayınları Kurucusu COPYRIGHT ZAFER EĞİTİM VE ÖĞRETİM LİMİTED ŞİRKETİ BU KİTAP ZAFER DERSHANELERİ YAYINIDIR. HER HAKKI SAKLIDIR. KİTAPTAKİ TESTLER VE SORULAR AYNEN YA DA DEĞİŞTİRİLEREK YAYIMLANAMAZ. YENİ MÜFREDATA TÜMÜYLE UYGUN ANKARA Dizgi – Grafik Zehra BÜLBÜL – Muharrem ÇELİK – Mevsimben TEMİZER – Tolga YURDASAHİP ISBN 978–605–387–048–7 İSTİKLAL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, "Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hüdâ, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ. Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar –ki şahadetleri dinin temeli– Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder –varsa– taşım, Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh–ı mücerred gibi yerden na'şım. O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hîlâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy 10. YIL MARŞI Çıktık açık alınla on yılda her savaştan; On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan; Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan, Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan. Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri! Bir hızda kötülüğü, geriliği boğarız, Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız. Türk'üz, bütün başlardan üstün olan başlarız; Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız. Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri! Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını, Dindirdik memleketin yıllar süren yasını; Bütünledik her yönden istiklâl kavgasını... Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını! Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri! Örnektir milletlere açtığımız yeni iz; İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz: Uyduk görüşte bilgiye, gidişte ülküye biz. Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz. Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri! Söz: Behçet Kemal Çağlar, Faruk Nafiz Çamlıbel Müzik: Cemal Reşit Rey Sevgili Öğrenciler, Amacınız, üniversite sınavlarını kazanmak, üniversiteli olmak. Bu nedenle, yaşamınızın önemli bir dönüm noktasında bulunuyorsunuz. Böylesi bir noktada, üniversitenin herhangi bir öğretim programını rastgele tercih edip kazanmanın ötesinde, istediğiniz öğretim programına girmeyi temel amaç kılmanız gerekiyor. Çünkü tercih edip kazanacağınız üniversite öğretim programı, bir bakıma geleceğinizi belirleyecektir. Ancak, şu da biliniyor ki, ülkemizde, her öğrencinin istediği üniversite öğretim programına girmesi bir yana, üniversite sınavlarını kazanması ve üniversiteli olması artık kolay değil. Sorun, üniversite sınavlarına başvuran aday sayısının yüz binleri bulmasından; buna karşılık üniversite öğretim programlarındaki kontenjanların sınırlılığından kaynaklanıyor. Bu durumda, yüz binlerin arasından sıyrılıp öne çıkarak üniversite sınavlarında başarılı olabilmenin birtakım koşullarıyla karşı karşıyasınız demektir. Birinci koşul, yeteneğinize uygun, başarınızla orantılı üniversite öğretim programlarını sağlıklı bir biçimde seçmektir. !kinci koşul, düzenli, disiplinli, verimli bir çalışma temposu tutturmaktır. Üçüncü koşul, üniversite sınavlarına hazırlama amacıyla çıkarılan ciddi yayınlarla çalışmanızı destekleyip sürdürmektir. Zafer Yayınları, çalışmalarınızı desteklemek amacıyla, özgün, titiz, yoğun çalışma ürünü olan ve yeni sisteme tamamiyle uygun yeni serisini hizmetinize sunmaktan gurur duymaktadır. Elinizdeki YGS FELSEFE Soru Bankası bu amaca hizmet eden ve sizlerin bu yöndeki gereksiniminizi karşılayacak yönde hazırlanmış yetkin bir başvuru kaynağıdır. Üniversite adaylarının tümü hangi alandan tercih yaparlarsa yapsınlar YGS'de yer alan fen bilimleri testi içerisindeki felsefe sorularından sorumludurlar. YGS FELSEFE Soru Bankası kitabı bu ihtiyacı karşılamak için, Yükseköğretime Geçiş Sınavında yer alacağı düşünülen konulardan çıkabilecek, zorluk katsayısı YGS'ye uygun özgün sorulardan hazırlanmıştır. Şimdiye değin yayımlanan soru bankalarından nitelikçe çok daha üstün olan bu kitap sekiz bölüm ve on adet deneme sınavından oluşmaktadır. Her bölümde, test sorularına geçilmeden önce, o bölüme ilişkin bilgi alanının temel çizgile-riyle, karakteristik özellikleriyle gözden geçirilmesini sağlayan konu özetleri yer almaktadır. Özenle hazırlanan bu konu özetlerinin ayrıntılardan sıyrılmış fakat konunun özünü yakalayan metinler ol-maları büyük önem taşımaktadır. Konu özetlerini bu yönleriyle değerlendirmek gerekir. Konu özetlerinin dışında, her bölüm, konuyu hiç boşluk bırakmaksızın tarayan sorulardan oluşmuş, geçerliliği ve güvenirliliği sınanmış, yeterli sayıda testlerle tamamlanmıştır. Gerek konu özetleri gerekse konu testleri kapsam ve nitelik açısından YGS'deki değişiklikler, ÖSYM standartları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bu kitaptan yararlanarak yapacağınız alıştırmalar, daha önce öğrendiğiniz kavramların, te-rimlerin, zihninizde somut biçimler kazanmasını, giderek daha da netleşmesini sağlayacaktır. Tüm soruları eksiksiz çözdüğünüzde, eminim, kendinizi YGS'deki FELSEFE sorularını çözmeye hazır hissedeceksiniz. Okuldan üniversiteye uzanan bu yolda, tüm öğrencilerimize başarılar diliyoruz. Ankara ALİ DEMİR Zafer Yayınları Kurucusu İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM : FELSEFEYLE TANIŞMA ..................................................................................................9–10 Test 1 – 2 – 3 – 4 ........................................................................................................11–23 2. BÖLÜM : BİLGİ FELSEFESİ ..........................................................................................................24–28 Test 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – 7 – 8 – 9 – 10 –11 – 12 ....................................................29–65 3. BÖLÜM : VARLIK FELSEFESİ ......................................................................................................66–67 Test 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 ..............................................................................................68-85 4. BÖLÜM : AHLAK FELSEFESİ ........................................................................................................86-87 Test 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 ............................................................................................88-106 5. BÖLÜM : ESTETİK VE SANAT FELSEFESİ................................................................................107-108 Test 1 – 2 – 3 – 4 – 5 ................................................................................................109-125 6. BÖLÜM : DİN FELSEFESİ ..........................................................................................................126-127 Test 1 – 2 – 3 – 4 ......................................................................................................128-139 7. BÖLÜM : SİYASET FELSEFESİ..................................................................................................140-141 Test 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 ..........................................................................................142-164 8. BÖLÜM : BİLİM FELSEFESİ ......................................................................................................165-166 Test 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – 7 ....................................................................................167-188 DENEME SINAVLARI ................................................................................................189–208 Felsefeyle Tanışma / Bölüm – 1 9 FELSEFEYLE TANIŞMA Felsefenin Konuları Felsefenin üç temel konusu vardır: Varlık, bilgi ve değer. Ontoloji ya da varlık felsefesi varlık hakkında sorular sorar. Varlık felsefesi varlığı bütün olarak görüp onun ‘ne olduğunu” sorarken, bilimler varlığın parçaları ile uğraşır. Bilgi felsefesi ya da epistemoloji bilgiyi konu edinir. ‘Bilgi nedir?’, ‘doğru bilgi olanaklı mıdır?’ ‘Bilginin sınırları, kaynağı nedir?’ türünden soruları sorar. Değer Felsefesi ya da aksiyoloji insanlar arası ilişkilerde ortaya çıkan değer sorularını inceleyen felsefe 1 dalıdır. Bu alana giren etik ya da ahlak felsefesinin konusu eylemdir. “İnsan eylemleri değerlendirmede evrensel bir ölçüt olabilir mi?” “İstenç (irade) özgür müdür?” soruları etiğin başlıca sorularındandır. Değerlerle ilgili diğer alan ise estetiktir. “Güzel nedir?”, “Güzel, iyi, hoş, kavramları arasında nasıl bir ilişki vardır?” “Ortak estetik yargılar var mıdır?” gibi sorular bu felsefe disiplini ile ilgilidir. Bilim felsefesi Bilimin ne olduğunu sorar, onun yöntemlerini, kavramlarını inceler. Bilim adamı, deney ve gözlem yaparken, filozof deneyin, gözlemin ne olduğunu soruşturur. Bilim adamı, elde ettiği bilgiler; varsayımları doğrulamaya çalışırken, filozof, doğrulamanın ne olduğunu araştırır. Bu özelliğiyle bilim felsefesi, bilim adamına yol gösterir, ışık tutar. Sanat felsefesi Güzelliğin ne olduğunu, sanat yapıtının ne olduğunu araştırır. Sanat yapıtlarını değerlendirmek için bir ölçüt getirmeye çalışır. Siyaset felsefesi Devletin, toplumun, egemenliğin, demokrasinin ne olduğu sorularıyla uğraşır. Din felsefesi Dinsel bilginin özelliğini ortaya koymaya, “Tanrı” kavramına açıklık getirmeye çalışır. ZAFER YAYINLARI FELSEFENİN ANLAMI Felsefe sözcüğüne farklı çağlarda, farklı filozoflarca değişik anlamlar verilmiştir. Kimisi felsefeyi tek tek bilimlerin temeli saymıştır. Kimileri için felsefe bilimlerin anası, kaynağıdır. Kimileri için felsefe üst dildir. Kimileri içinse yaşam bilgeliğidir. Ama biz felsefenin ne olduğuna ilişkin tanımlardan çok, filozofların yaptıklarına bakmalıyız. Zaten felsefeyi herkesin uzlaşabileceği bir biçimde tanımlamak olanaksızdır. Çağımızın filozofu Ludwig Wittgenstein (Vitgenştayn) felsefenin bir öğreti değil, bir etkinlik olduğunu söylemiştir. Felsefe ne tür bir etkinliktir? Sorgulama, soru sorma etkinliğidir. Felsefede sorular, sorulara verilmiş yanıtlardan daha önemli görünür. Filozof, nesne edindiği, üzerinde düşündüğü şey hakkındaki soruları akla dayanarak, tutarlı sistemli bir şekilde temellendirmeye çalışır. Felsefi tutum, durmaksızın didikleyen, sorgulayan, eleştirel tutumdur. Yüzyılın filozoflarından Martin Heidegger (Haydeger) ve Karl Jaspers’in (Yaspers) deyişiyle “felsefe yolda olmaktır”, “düşünmede yolda olmaktır.” Yaklaşık 2500 yıl önce felsefenin kurucusu sayılan eski Yunanlıların dilinde felsefe (philiasophia), bilgelik sevgisi anlamına geliyordu. Filozof (philosophos) ise bilgeliği seven, arayan, ona ulaşmak isteyen kişiydi. Bilgeliği sevmek yalnızca bilmeyi değil, erdemli ve mutlu bir yaşam sürdürmeyi de içermektedir. Filozof kesin, mutlak bilgileri bulduğunu düşünen kişi olmadığı gibi, hiçbir şeyin bilinemeyeceğini düşünen kuşkucu da değildir. Gerek bilgi alanında, gerek eylem alanında filozof, içinde yaşadığı çevrenin kendisine kabul ettirmek istediği inançlardan uzak durabilen, bu inançlara dışarıdan bakabilen, irdeleyip değiştirebilen bir kişidir. ZAFER YAYINLARI FELSEFEYLE TANIŞMA BÖLÜM Burada ele alacağımız temel felsefe disiplinlerinin dışında; insan felsefesi, tarih felsefesi, dil felsefesi gibi başka felsefe dalları da vardır. Felsefe ve Metafizik Filozoflar, varolanı tanımlamak için varlığın gerisinde, ona temel olan bir şey aramışlardır. Varlığın arkasındaki asıl varlığı arayan varlık felsefesine metafizik denir. Günümüzde varlık felsefesi, varlığın arkasındaki asıl varlığı arayan bu metafizikten uzaklaşmıştır. Günümüzde metafizik artık varlığı, varoluşu kanıtlama iddiasından vazgeçmiştir. Metafiziğin amacı artık varlığın ardındaki asıl varlığı soruşturmak değildir. Metafizik bugün insan varoluşunu kavrama, yorumlama çabası olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanın kozmozdaki yerini, gelecekteki yazgısını konu edinmektedir. Bölüm – 1 / Felsefeyle Tanışma 10 soruya yüzlerce yanıt verilebilir. Bu felsefenin alanla uğraşan, nesnel ve objektif olan bilimden ayrıldığını, olması gereken özel ve subjektif olduğunu gösterir. FELSEFENİN ÖZELLİKLERİ 1. Felsefede Bilginin aranması amaçtır. Felsefede bilgiden çok, bilginin aranması amaçtır. Felsefede, eleştirel, üretici bir araştırma zihniyetinin ve alışkanlığının kazandırılması esastır. 2. 8. Daha iyiye ulaşmak için var olanı kabul etmez eleştirir ve sorgular. bu sorgulama işinide akıl süzgesinden geçirerek yapar. Aklın Ürünüdür. Her felsefe sistemi, akla, aklın ve mantığın temel kurallarına uygundur. 3. Varlığı Bir Bütün Olarak Ele Alır Felsefe, varlık hakkında tümel bir açıklama yapmak için bilimlerin belirli ve sınırlı varlık alanlarına ilişkin verilerini bir varlık bütünlüğü içinde birleştirir. Yani filozof mevcut bilgileriyle, varlığı bütünlüğü içinde kendine özgü olarak açıklamak ister. 4. 9. 10. Çağın Koşullarından Etkilenir. FELSEFENİN İŞLEVİ Felsefe filozofların kişisel düşüncelerinin yer aldığı, özel (subjektif) bir etkinliktir. Her filozof farklı çevrelerde doğup yetiştikleri için her birinin farklı bir görüşü vardır. bu yüzden 1 ZAFER YAYINLARI Felsefede Asıl Olan Soru Sormaktır. Felsefe bir soru sorma etkinliği olduğu için felsefede cevaplardan çok sorulara önem verilir. bu sorular, diğer araştırma alanlarının sorularından farklı olup pratik fayda dan uzak ve geneldir. 7. 1. Felsefe, özellikle Ortaçağ’da olmak üzere inancın biçimlenmesinde etkili olmuştur. Hıristiyanlığın temellendirilmesinde felsefeden yararlanılmıştır 2. Filozofların düşünceleri, büyük oluşum ve düşüncelerin oraya çıkmasında etkili olmuştur. 3. İnsanların her şeyi olduğu gibi kabul etmek yerine, daha iyiye doğru gitmek için sorgulayabilmelerine katkıta bulunur. Felsefe önkabüllerimizin farkına varmamızı sağlar ve sonra da bunları eliştirel bir biçimde sorgulayarak aydınlatmaya çalışır. 4. Felsefe, sorduğu sorularla insanların yaşamında da işlevseldir. 5. Felsefi düşüncenin yöntemleri insana hemen her konuda akıl yürütebilmesi için gerekli temelleri sağlar. 6. Felsefe, devamlı ilişki içinde olduğu bilime ürettiği sorularla yardımcı olur. 7. Felsefe binlerce yıldan beri ortaya konan düşünceleri, bu düşünceleri yansıtan kavramları tanıma olanağı sağlar. 8 Felsefe insanlara yaşam biçimi sunar. Felsefe Belli bir Refah Ortamında Doğar. Felsefe yapabilmek için öncelikle temel ihtiyaçların giderilmiş olması gerekmektedir. Felsefenin sorularını rahatça sorabilmesi için özgürlükçü bir ortama, bireyin her alana yönelik başka şeylerde görebilmesi için temel ihtiyaçlarını giderecek kadar bir ekonomik ferahlığa ve aynı zamanda düşünebilmesi için boş zamana ihtiyacı vardır. 6. Felsefe yığılır; ancak ilerleyemez. (Kümülatiftir.) Felsefi bilgilerin hiçbiri diğerinden üstün sayılamaz Çünkü felsefe özel bilgilerden oluşur. bu nedenle kesin sonuçlara ulaşamaz. Filozof, belli bir coğrafi mekânda ve toplum içinde yaşadığı için, o yerin ve toplumun özellikleri filozofun düşüncelerini etkiler. unun içindir ki felsefi sistemler, içinde doğdukları toplumun ve çağın özelliklerini yansıtır. bununla birlikte filozof da çeşitli düşünceleriyle içinde yaşadığı toplumu etkiler. 5. Felsefenin konusu evrensel, sonuçları kişiseldir. Felsefede insana ve doğaya yönelik herşeyi sorgular. bu sorgulama etkinliğini yaşamış olduğu toplumdan etkilenen filozof yapar bu yüzden sorular öznel bütüne sorulan soruları ise, evrenseldir. Bilim gibi genel–geçer değildir. ZAFER YAYINLARI Filozof, düşünme sistemini aklın ve mantığın genel kontrolü altında oluşturur ve geliştirir. bu yüzden her sistem aklın ürünü olarak ortaya çıkar ve tutarlıdır. Eleştirel ve Sorgulayıcıdır. Felsefeyle Tanışma / Bölüm – 1 11 FELSEFEYLE TANIŞMA (Felsefenin Konusu – Felsefenin Özellikleri ) Felsefi sorular herkesi ilgilendirmekle birlikte, çeşitli nedenlerden ötürü herkes filozof olamaz. İyi bir filozof olabilmek için gereken en önemli şey hayret etme yeteneğini yitirmemektir. Bu anlamda filozoflar çocuklara benzerler; çünkü çocuklar için dünya ve dünyadaki her şey yenidir, şaşırtıcıdır ve ilginçtir. Sıradan büyükler için ise, dünya belirli kalıpları olan bir yerdir. Filozoflar sıradan büyüklerden farklıdır, dünyaya alışmayı bir türlü beceremezler, dünya onlar için hep sırlarla dolu gizemli bir yerdir. Parçaya göre filozofları diğer insanlardan ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir? 3. ZAFER YAYINLARI 1. TEST 1 Pozitivizmin kurucusu A. Comte, XIX. yüzyılda deneysel bilimlerdeki gelişmelerden etkilenerek felsefeyi de pozitifleştirme çabasına girmiştir. Thomas More ise işsizliğin, yoksulluğun, dengesiz gelir dağılımının, adaletsizliğin hüküm sürdüğü 19. yüzyıl İngilteresi’nde ütopik devlet tasarımını ortaya koymuştur. Bu parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Evrene merak ve sorgulamayla bakmaları B) Daha bilinçli ve bilgili olmaları C) Başkalarına bir şeyler öğretme çabası içinde olmaları D) Karmaşık konularla uğraşıp herkesi şaşırtmaları E) Dünyayı değiştirmeye çabalamaları A) Filozoflar duygularını sistemlerine yansıtırlar. B) Döneme hakim olan dini inanç felsefi düşünceyi etkiler. C) Büyük devlet adamlarının filozofların sistemleri üzerinde etkisi vardır. D) Yaşanılan dönemin koşulları felsefi düşünceyi etkiler. E) 4. Siyasi kararlar felsefe sistemleri üzerinde etkili olmuştur. Bertrand Russell “Bilim ne biliyorsak odur, felsefe ise bilmediklerimizdir.” derken aşağıdakilerden hangisini anlatmak istemiştir? A) Felsefe, görünenin bilgisiyle yetinmez. B) İnsanın bilgileri çok azdır. C) Bilim ve felsefe birbirinden ayrılamaz. D) Bilmek egemen olmaktır. İlk insandan günümüze kadar insanoğlu, kendisinin varoluşu, dünyanın varoluşu, dünyadaki birtakım olayların nedenleri üzerinde düşünmektedir. Felsefe düşünme eylemi anlamına gelen bir disiplindir. Aşağıdaki yargılardan hangisi felsefenin özelliklerine ters düşer? A) Var olan bilgilerle yetinmez, her şeye şüpheci yaklaşır. B) Felsefede cevaplardan çok sorular önemlidir. C) Her felsefi sistem genel–geçer bir nitelik taşır. D) Her felsefi sistem kendi içinde tutarlılık taşır. E) Felsefe bilgi edinmeye değil, bilgi aramaya yönelen bir etkinliktir. E) ZAFER YAYINLARI 2. 5. Bütün bildiklerimizi bilime borçluyuz. “İnsan her şeyin ölçüsüdür. Her şey bana nasıl görünüyorsa benim için böyledir, sana nasıl görünüyorsa senin için öyle... Üşüyen için rüzgar soğuktur, üşümeyen için soğuk değildir. “ diyen felsefe dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ethik (ahlâk felsefesi) B) Varlık felsefesi C) Bilim felsefesi D) Bilgi felsefesi E) Doğa felsefesi Bölüm – 1 / Felsefeyle Tanışma 12 6. 9. Kimi filozoflar gerçeği, insan zihninin bir yansıması olarak görür. Aşağıdakilerden hangisi böyle bir anlayışa ters düşer? A) Bütün gerçeklik, zihnin sınırlarındadır. B) Gerçeklik, insan zihni tarafından yapılan bir binadır. A) B) C) D) E) E) 7. Kesin bilgiler ancak akıldaki ilkeler yoluyla elde edilebilir. Bir filozof, etrafında olup biten olayları sorgularken kendi duygu ve düşüncelerinden, yaşadığı toplumun sahip olduğu değerlerden ve o toplum içinde yaşanan olaylardan soyutlanamaz. Tüm bunlardan etkilenir ve yarattığı sistem bu etkilerin izlerini taşır. ZAFER YAYINLARI C) Akla uygun olan gerçektir, gerçek olan akla uygundur. D) Zeka ancak madde dünyasını bilebilir, dinamik hayatı kavrayamaz. B) Bütünsellik C) Nesnellik D) Tutarlılık 10. 11. E) Sistemlilik Günümüzde “gelişmiş toplum” yerine “bilgi toplumu” terimi kullanılmaktadır. Bu durum bilginin önemini gösterir. Ancak, atalarımızın dediği gibi taşıma suyla değirmen dönmez. Değirmenin dönmesi için bilgiyi devamlı üretmek gerekir. Bilgiyi üretebilmek için de felsefeye gereksinim vardır. Çünkü gereken nitelikte yapılan felsefe eğitimi kadar hiçbir şey, bilgi üretimine katkıda bulunamaz. Parçada felsefenin hangi işlevinden söz edilmektedir? A) Var olanlar arasındaki ilişkileri araştırması B) Mutluluğun yollarını göstermesi I. Bilgilerimizin kaynağı nedir? II. Mutlak bilgi mümkün müdür? III. Evrenin ana maddesi nedir? IV. Evrensel ahlak yasası var mıdır? V. Toplumsal denetim kuralları nelerdir? Yukarıdaki sorulardan hangisi veya hangileri felsefe sorusu değildir? İnsan, hayatının bir anlamı olup olmadığını araştırır. Çünkü insan, ne tür bir hayatın gerek bireysel gerek toplumsal olarak en iyi hayat olduğunu bilmek ister. Felsefe işte bu isteği karşılama çabasındadır. Burada, felsefenin hangi işlevinden söz edilmektedir? A) B) Düşünme ve tartışma disiplini kazandırma Farklı fikirlere hoşgörülü davranmayı sağlama C) Düşünce hayatını hareketlendirip zenginleştirme D) Bilimlerin önüne yeni problemler koyup onların gelişmesine önderlik etme E) Anlama ve gerçeği görme ihtiyacını giderme 12. ZAFER YAYINLARI 8. Sonuçlardan çok sorulara önem verme Sürekli birikme İç tutarlılığa ve sisteme sahip olma Nesnellikten daha çok öznel olma Yeniliğe açık ve eleştirel olma A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız V D) I, II ve V E) III ve V Bu parçaya göre filozofun hangi özelliğe sahip olamayacağı vurgulanmaktadır? A) Özgünlük Bir felsefe öğretisinde varlık, bilgi ve değerler gibi konularda üretilen düşünceler, birbiriyle uyumlu bir bütün oluşturur. Düşünceler üretilirken ve birbirine bağlanırken mantık ilkelerine bağlı kalınır. Bu durum felsefeye aşağıdaki özelliklerden hangisini kazandırır? Felsefenin varlık, bilgi, değer gibi temel problemlerine yönelik görüşleri belli bir anlayış içinde geliştirilir. Kavramların ele alınışında, yargıların elde edilişinde her türlü tutarsızlıktan özenle kaçınılır ve yargılar arasında herhangi bir çelişkili duruma yer verilmez. Bu parçada felsefenin hangi özelliği anlatılmaktadır? C) İnsanı bilinçlendirmesi A) Birleştirici ve bütünleştirici olma D) Bilimlerin eleştirisini yapması B) Eleştirici olma E) C) Düzenli ve sistemli olma Yeni bilgiler üreterek bilginin devamlılığını sağlaması D) Mantık ilkelerine dayanma E) Kişisel ve yaratıcı olma Felsefeyle Tanışma / Bölüm – 1 13. 13 16. “Felsefe olanı değil, olması gerekeni inceler.” Yukarıdaki yargıda felsefenin hangi özelliği vurgulanmaktadır? A) Öznelliği B) Genelliği C) Birleştiriciliği D) Tutarlılığı “Felsefede önemli olan soru sormaktır, cevaplar ise bir sonraki soru için temel oluşturur.” Burada, aşağıdakilerden hangisi anlatılmak istenmektedir? E) Düzenliliği A) Felsefe gerçeğe ulaşma çabasındadır. B) Felsefede problemi kesinlemek değil, arayış ön plandadır. C) Felsefe varlığı bütün olarak ele alır. “Felsefe, toplumun doğru olarak ileri sürdüğü ve genellikle kabul edilmiş bir görüşü ya da değer yargısını irdeleyebilen, eleştirebilen yani “hayır” diyebilen insanla birlikte var olmuştur.” Buna göre, felsefenin ortaya çıkışı aşağıdakilerden öncelikle hangisine bağlıdır? A) Değişimlere açık olmaya B) Uygarlık düzeyinde gelişmeye D) Felsefe genel - geçer nitelik taşımaz. ZAFER YAYINLARI 14. E) 17. C) Düşünce özgürlüğüne D) Bilimsel yönden ilerlemeye E) 15. B) Filozofun ortaya koyduğu görüşlerin doğruluğu ya da yanlışlığı öznel niteliktedir. C) Aynı çağda yaşayan filozofların görüşleri arasında paralellik vardır. 18. Bir filozofun öğretisini açıklayabilmek için yaşadığı dönemin toplumsal koşullarını bilmek gerekir. 3.D 4.A 5.D 6.D 7.C 8.E 9.C Gerçeğe mantıksal çıkarımlarla yaklaşma 10.C Varlığı bütünüyle ele alıp açıklama Genel özellikler bir sanat yapıtında özel görünümler alır. Sanatta her şey özel bir biçimlenmişlikle karşımıza çıkar. Düşünür ise özeli yalnızca örneklemede kullanır. Düşünür, genel olarak yaşamı yorumlar, sorgular. Düşünürün işi “bütünlük”ledir. Buna göre, düşünürü sanatçıdan ayıran temel fark aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) D) Filozofun düşüncelerinin toplumda kabul görmesi uzun zaman alır. 2.C B) E) ZAFER YAYINLARI Her filozofun sistemi kendi içinde düzenli ve tutarlı bir bilgi bütünüdür. Otoritelerden bağımsız davranabilme D) Kendi içinde tutarlı açıklamalar yapma Bu durumlar, aşağıdaki görüşlerden hangisini destekleyen birer örnektir? A) A) C) Görünenin bilgisiyle yetinmeme • Machiavelli 16. yüzyılda siyasi birlikten yoksun İtalya’da “Hükümdar” adlı eserini yazmıştır. 1.A Aristoteles, filozof olmasının yanı sıra aynı zamanda bir doğa bilginidir. Doğayı, olduğu gibi yani duyu organlarımızın bildirdiği biçimde tanımak ve bilmek ister. Yakın dostu ve hocası Platon’ dan bu noktada ayrılan Aristoteles, şöyle demiştir: “Dostluk da gerçek de değerlidir ama gerçek daha değerlidir.” Aristo bu sözüyle, bir filozofta bulunması gereken hangi niteliği dile getirmektedir? Araştırma yöntemlerinin çoğalmasına • Zenon’un ahlak felsefesi (Stoacılık) siyasi çözülmeye uğrayan Yunan Siteleri döneminde ortaya çıkmıştır. E) Felsefe olanla değil, olması gerekenle ilgilenir. 11.E Öznel olması Genele ulaşması Yaratıcı olması Evrensel olması Gerçekliği biçimlendirmesi 12.D 13.A 14.C 15.E 16.B 17.A 18.B Bölüm – 1 / Felsefeyle Tanışma 14 FELSEFEYLE TANIŞMA (Felsefenin Konusu – Felsefenin Özellikleri ) Uygarlık tarihinin ilerlemesine bağlı olarak felsefenin ele aldığı konularda da bir artış gözlenir. B) Felsefe sistemleri, ortaya çıktıkları toplumun ve çağın özelliklerini yansıtır. C) Felsefe sistemleri ya kendinden öncekilere bir tepki ya da onların devamı olarak ortaya çıkarlar. D) Felsefe, yaşamın anlamını ve amacını sorgulama, bilgeliğe ulaşma çabasıdır. E) Bir felsefe sisteminde bulunması gereken temel özellik kendi içinde tutarlı olmasıdır. 3. Yukarıdaki parçaya göre felsefe hangi yönüyle bilimlerden ayrılır? A) Konulara eleştirel yaklaşmasıyla B) Bütünleştirici ve her konuyu irdeleyici olmasıyla C) Kesin sonuçlara varamamasıyla D) Yanıtlardan çok sorulara önem vermesiyle E) Tüm bilimlerin yöntemlerini sorgulamasıyla A) B) C) D) E) 5. Her türlü bilgiyi sorgulama Son sözü söylememiş olma Kendi içinde tutarlı olma Varlığı bütünüyle ele alma Olması gerekeni söyleme İlk Yunan filozofları kendilerine konu olarak doğayı seçmişlerdi. Amaçları doğanın temel ilkelerini kavramaktı. Ancak doğa hakkında ileri sürdükleri düşünceler birbirinden çok farklıydı. A) B) C) D) E) 6. B) Ontoloji D) Estetik E) Ethik Bilimler, nesnel gerçekliğin sadece kendi alanlarıyla sınırlandırılmış, özel bir bölümünün bilgisini sağlarlar. Felsefe ise hiçbir ayrım gözetmeksizin bütünsel bir bilgi sağlayan tek disiplindir. Hiçbir bilim özelle–genelin, içerikle–biçimin, nedenle–sonucun analiziyle, sorgusuyla uğraşmazken, felsefede kendinizi yoğun olarak bunların içinde bulursunuz. “Felsefe, düşüncede yolda olmaktır.” Bu durum felsefenin hangi özelliğine örnek oluşturur? “Bütün eylemlerimiz “iyi” ve “kötü” değerleriyle ilgilidir. İnsan eylemlerinde ölçüt olan bu değerleri vicdan aracılığıyla ayırabiliriz.” görüşü felsefenin hangi alanına girer? A) Epistemoloji C) Metafizik 2 Jaspers bu sözleriyle felsefenin hangi özelliğini dile getirmektedir? ZAFER YAYINLARI A) 2. 4. Felsefe; insanı insan yapan ve onu sıradan olmaktan kurtaran, anlamlandırma, yorumlama ve değerlendirme etkinliğinin, sorular sorma ve sorulara yanıtlar arama çabasının, erdemli olma ve mutlu yaşama isteğinin bir ifadesidir. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? ZAFER YAYINLARI 1. TEST Geneli ele alma Mantık kurallarını kullanma Akla dayalı olma Eleştirel olma Öznel olma “Sokrates diyaloglarında kendi görüşlerini ortaya koymaktan çok, sorguladığı kimseye, temellendirilmemiş bilgilere birer gerçekmiş gibi inandığını gösteriyor. Bir başka deyişle Sokrates kişiyi, inandığı şeye niçin inandığını düşünmeye zorluyordu. O, önemli olanın kalıplaşmış, donmuş bilgiler edinmek olmadığını; tam tersine soru sormak, araştırmak, düşünsel denemeler yapmak olduğunu savunuyordu. Aynı tutumu Alman Filozof İmmanuel Kant’ta da görüyoruz. Ona göre de “Felsefe eğitiminin amacı felsefeyi değil, felsefe yapmayı öğretmektir.” Bu parçada felsefenin hangi özelliği söz konusu edilmiştir? A) Felsefe yapmak bilim üzerine düşünmektir. B) Felsefe yapmak, düşünmeyi öğrenmektir. C) Felsefede karşımızdakini istediğimiz fikre getirmek önemlidir. D) Yeryüzünde düşünmeyi beceremeyenlerin sayısının çoğunlukta olması, felsefeyi kısır bir alan haline getirmiştir. E) Felsefe yapmak için şüpheci olmak gerekir. Felsefeyle Tanışma / Bölüm – 1 7. 15 – Sofistler, bilginin duyu organlarından kaynaklandığını ve göreli olduğunu, 10. – Empirist felsefe, gerçek bilgiye gözlem ve deney aracılığı ile ulaşılabileceğini, Demokritos’a göre evrende her şey “atom”’dan oluşmuştur. Evrenin başlangıcında atom yağmuru vardı. Atomların birbirine çarpması ile nesneler oluştu. – Rasyonalist felsefe, aklın ulaştırdığı bilgilerin sağlam ve güvenilir olduğunu savunur. Demokritos’un bu görüşleri İlkçağ doğa filozoflarının hangi özelliklerini yansıtmaktadır? Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? Filozofların kişiliklerinin, kurdukları sisteme yansıdığına B) Felsefe sistemlerinin aynı konuya farklı açıklamalar getirdiğine C) Felsefi bilginin insanın merak ve hayretinden doğduğuna D) Felsefenin bilimle sıkı bir ilişki içinde bulunduğuna E) 8. B) Sistemli düşünmeleri D) Evrenin oluşumu sorununa farklı yaklaşmaları E) 11. Aşağıdakilerden hangisi felsefenin işlevlerinden biri değildir? A) Doğa, toplum, insan ve onun evrendeki yeri üstüne kesin sonuçlara ulaşır. İnsan felsefesiyle ilgilenmeleri B) Bilimlerin ilerlemesi için önlerini aydınlatır, onlara yeni bakış açıları getirir. Varlık var mıdır? B) Bilginin sınırları nelerdir? D) Varlık ne tür bir şeydir? İnsanların yaşamına anlam ve değer katar. E) ZAFER YAYINLARI Aşağıdakilerden hangisi felsefenin ilgilendiği konulardan biri değildir? A) C) Devlet gerekli midir? D) Bildiğimizi sandığımız birçok şeyi gerçekte bilmediğimizi ortaya koyar. Felsefe insanın çevresine duyduğu meraktan kaynaklanan, olup bitenleri kavramaya yönelik problemler üretme çabasıdır. İnsanın çevresinde olup bitenlere duyduğu meraktan kaynaklanan felsefe, belli bir varlık alanı ile sınırlandırılmayan, tam ve birleştirilmiş bir disiplindir. Aşağıdakilerden hangisi felsefenin ilgilendiği problemlerden biri değildir? C) İnsana disiplinli düşünme alışkanlığı ve eleştirici bir bakış açısı kazandırır. 9. Dinsel felsefe yapmamaları Felsefi bilginin çağının özelliklerini yansıttığına Felsefe, insanı, doğayı evreni ve değerleri anlamak amacıyla sürdürülen, geniş bir araştırma, birleştirme ve bütünleştirme şeklinde ortaya konan bir çabadır. E) A) C) “Ana madde” sorunu ile ilgilenmeleri ZAFER YAYINLARI A) 12. Davranışı belirleyen faktörler nedir? Felsefe amacına sorular sorarak ulaşmaya çalışır; ancak her soru felsefe sorusu değildir. Aşağıdakilerden hangisi bir felsefe sorusudur? A) Toplumsal kurumların işlevleri nelerdir? Değer yargıları toplumu nasıl etkiler? A) Bilginin kaynağını araştırma B) B) Evrenin ilk unsurunu bulmaya çalışma C) İnsan eylemleri temellendirilebilir mi? C) Bilimlerin yöntem ve ilkelerini eleştirme D) Toplumsal olayların yasalarını bulma D) Hangi öğrenme yolu daha kalıcı bilgiler sağlar? E) E) İyi, kötü, güzel ve çirkin gibi değerleri sorgulama İnsanlar neden ve nasıl unutur? Bölüm – 1 / Felsefeyle Tanışma 16 15. Bir bilim adamı, sınırları dar ya da sivrilmiş alanlarda, genç yaştayken buluşlar ortaya koyabilir; filozof ise, geniş bir alanı çok geç bulur, tüm bilimlerde gençlik yılları kadar uzun bir süre harcamış olsa da. Üstelik bu sonu gelmez yolculuğu bitiremeyeceğini de göze alır. Burada geçerli olan tunç yasa şudur: Ya hep ya hiç. Adına saygısı olan hiçbir filozof bundan kurtaramamıştır kendisini. Ne matematikçi Platon, ne hekim ve hatip Aristoteles ne cebirci ve tanrıbilimci Descartes. Bu görüş aşağıdakilerden hangisini destekler? A) Bilim doğaya egemen olmakta felsefeden üstündür. B) Felsefe olmaksızın bilim olamaz. A) Gerçek bilgi deneyle elde edilendir. B) Bilginin aktarılması mümkün değildir. D) Ancak doğuştan getirilen bilgiler güvenilirdir. E) 16. C) Felsefe bitmek tükenmek bilmeyen bilgi arayışıdır. Bilgi içgüdüsel bir nitelik taşır. “Felsefi çalışma, sürekli bir alternatif arama demektir.” W. James, bu sözüyle aşağıdakilerden hangisini anlatmak istemektedir? D) Bilimle uğraşmamış düşünürler de vardır. E) “Bilgi sözcüklerle aktarılamaz. Benim sözcüklere yüklediğim anlamı başkaları nasıl bilir. Ben başkalarının sözcüklere yükledikleri anlamı nasıl bilebilirim.” diyen bir kişiye göre bilgi için ulaşılacak zorunlu sonuç aşağıdakilerden hangisidir? C) Doğru bilgi genel olandır. ZAFER YAYINLARI 13. Felsefe, gerçeği düşünce yoluyla açıklama çabasıdır. A) Olaylara farklı açılardan yaklaşmak gerektiğini B) Duyu verilerine güvenmek gerektiğini C) Akla uygun olmayan her şeyi reddetmek gerektiğini D) Somut olandan yola çıkmak gerektiğini E) Felsefede, bilimlerde olduğu gibi bir ilerleme söz konusu değildir. Felsefe bilgisi ve felsefe sistemleri zamanla eskimezler. Oysa bilimde eskiyen bir teori atılarak, yerine yenisi konur. Bir felsefe sistemi ise varlığı tutarlı bir şekilde açıklar. Burada felsefenin edilmektedir? hangi özelliğinden A) Filozofun kişiliğinden etkilenmesinden B) Yığılan bir bilgi olmasından söz 17. ZAFER YAYINLARI 14. C) Kesinlik ve bitmişlik özelliği taşımamasından D) Varlığı bütün olarak incelemesinden E) 1.D 3.B 4.B 5.E 6.B 7.B 8.A Platon’nun “Evren, doğa ve insanla ilgili bilmediklerimizin üzerine basacak olursak başımız göğe değebilir.” sözünün anlamını aşağıdakilerden hangisi karşılar? A) Felsefe bilinenlere dayanarak ve onlara bağlı olarak bilimlerin uzantısı görevini üstlenir. B) Bildiklerimizle yetinmemiz gerekir. C) Bilim alanında çok hızlı gelişmeler olmuş, bildiklerimizde büyük artış sağlanmıştır. D) İnsan kendisini bilinenlerin sınırı içine hapsetmemelidir. Ortaya çıktığı çağın koşullarından etkilenmesinden 2.E Olanı olduğu gibi bildirmek gerektiğini E) 9.D 10.C Felsefe bilimin sonuçlarını birey ve toplum açısından değerlendirir. 11.E 12.C 13.C 14.B 15.B 16.A 17.D Felsefeyle Tanışma / Bölüm – 1 17 FELSEFEYLE TANIŞMA (Felsefenin Konusu – Felsefenin Özellikleri ) Aşağıdakilerden hangisi, insanın bilinmeyene karşı duymuş olduğu ilgi ve merak sonucu ortaya konulan felsefi bilgilere ait bir özellik değildir? A) Yaratıcılık içerme B) Yığılan bir bilgi olma C) Özeli değil, geneli inceleme D) Eleştirici olma E) Bilinenler üzerine düşünme 2. 4. Bu bilimlerden yararlanma felsefeye aşağıdaki özelliklerden hangisini kazandırır? Varlığı daha doğru açıklama B) Kendi içinde tutarlı olma Sanatçı sezgi ve coşkuyu kullanarak birden ve bir bütün olarak varlığa katılırken, filozof, kavramlar yolu ile kademeli olarak özlere yaklaşmak ya da onları betimlemek ister. A) B) C) D) E) 5. Mantık ve matematik, formel (ideal) bilimlerdir. Felsefe sistemleri kurulurken bu bilim dallarından da yararlanılır. A) 3 Yukarıdaki belirleme aşağıdakilerden hangisini anlatmaktadır? ZAFER YAYINLARI 1. TEST Felsefenin sanattan önemli olduğunu Felsefe için sanatın gerekliliğini Sanatın felsefeden etkilendiğini Felsefe ve sanat arasındaki farkı Felsefenin sanattan daha eski olduğunu Antik dünyanın insanı kendini evrenin bir üyesi, bir parçası olarak duyuyordu. Ortaçağın insanı kendini Tanrıya bağlamıştı. Yeniçağ insanı aklın gücüne, insanlık idesinin gücüne inanarak, tarihin anlamlı düzenine inanarak, bir ilerleme iyimserliği içindeydi. Günümüzde ise insan, bütün bu dayanaklarını yitirmiş, evrenin büyüsü çözülmüş, insan, evrenin ekseni olmuştur. Bunun sonucunda da varoluşçuluk felsefesi belirmiştir. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? C) Varlığın özüne inme D) Nesnel olma E) Metafizikten arınma A) Felsefede filozofun kişiliği önemlidir. B) Felsefe sistemleri büyük ölçüde akla dayalıdır. C) Felsefenin önermeleri deneyle denetlenemez. D) Her felsefe sistemi çağının özellikleriyle bağlantılıdır. Felsefe insan aklının evreni ve insanı sistemli bir biçimde açıklama çabasıdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi felsefenin konuları arasında yer almaz? A) İnsanın dünyada var oluş nedeni B) Doğadaki neden sonuç ilişkileri C) Evrenin var oluşunun temelinde yatan gerçeklik D) İnsanın eylemlerinin amacı E) Madde ve ruh arasındaki ilişki E) ZAFER YAYINLARI 3. 6. Felsefe, konularına sorularla başlar. Felsefe tarihine bakıldığında, birbirinden çok farklı felsefe sistemlerinin ortaya çıktığı görülmektedir. Filozoflar farklı zamanlarda, farklı felsefe sistemleri üretmişlerdir. Bu parçada felsefenin hangi özelliği vurgulanmaktadır? A) Varlığı bütün olarak ele alma B) Kişisel ve özgün olma C) Kendi içinde tutarlı olma D) Sistemli ve düzenli olma E) Deneyle denetlenememe Bölüm – 1 / Felsefeyle Tanışma 18 7. 10. Her türlü mitolojik ve doğaüstü görüşün karşısında yer alan, doğada olup biten olayları yine doğaya başvurarak nesnel bir tutumla açıklayan düşünüş aşağıdakilerden hangisidir? A) Dinsel düşünüş B) Metafizik düşünüş A) Bilim, sanat ve felsefe elverişli ortamlarda gelişebilir. B) Bilim ve sanat felsefeden bağımsız değildir. C) Felsefe, bilim ve sanat yaratıcılık gerektirir. D) Maddesel üretimin az olduğu toplumlarda düşünsel üretim de azdır. E) Evrensel kültüre katkıda bulunmanın biricik yolu bilim, sanat ve felsefeyle uğraşmaktır. C) Bilimsel düşünüş D) Gizemsel düşünüş Felsefi düşünüş ZAFER YAYINLARI E) 8. 11. Her felsefe sistemi, belli bir dünya görüşüne göre biçimlenir. Dünya görüşleri ise salt belli bir düşünürün eseri değil; daha çok bir çağın ürünü ve ifadesidir. Parçadan ulaşılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir? Bir sistemde bulunması gereken ilk özellik kendi içinde tutarlı olmasıdır. B) Felsefe sistemleri, ortaya çıktıkları toplumun ve çağın özelliklerini yansıtırlar. C) Her filozofun kendine özgü bir sistemi vardır. D) Bir felsefi sistem içerisinde daha önceki sistemlerin izlerine rastlanabilir. E) Felsefe sistemlerinde gerçeğe mantıksal çıkarımlar yoluyla ulaşılmaya çalışılır. Felsefe, üretim fazlası elde edilmesinden sonra ortaya çıkmıştır. B) Bir sistemde bulunması gereken ilk özellik kendi içinde tutarlı olmasıdır. C) Felsefe sistemleri ya kendinden önceki sistemlere bir tepki ya da onların devamı olarak ortaya çıkar. D) Bilimlerin sonuçlarından hareket etmeyen felsefe sistemleri evren hakkında doğru açıklamalar yapamaz. E) Her felsefe sistemi ortaya çıktığı yüzyılın ve toplumun özelliklerini yansıtır. A) Doğa olayları arasındaki neden - sonuç ilişkisi B) İnsanlara göre değişen bilgi türü C) Her toplumda aynı olan ahlak kuralları D) İnsan aklında doğuştan bulunan bilgi E) Evreni oluşturan ilk unsur 12. ZAFER YAYINLARI İlkçağ doğa filozoflarının üzerinde durdukları “arkhe” kavramı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? • Descartes (1596–1651) hayvanların ruhlarının olmadığını, onların mekanik yasalarına göre işleyen, saat gibi bir makine, bir otomat olduğunu ileri sürmüştü. • La Mettrie (1709–1751) bu görüşü insana uygulayarak, insanın gerçekte hayvandan farklı olmadığını öne sürdü. Yukarıdaki verilerden yola çıkarak felsefe sistemleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) A) 9. Felsefe üretemeyen bir toplumun bilim ve sanat alanında önemli başarılar elde etmesi beklenemez. Yukarıdaki tümce aşağıdaki yargılardan hangisini içerir? Felsefede bir matematik teoremi ya da bir fizik yasası gibi kanıtlanmış doğrular yok, kesin yaşam ve ahlak kuralları da, tarih boyunca, sistemleri sistemler izlemiş, her filozof kendinden önce gelenin görüşlerinden farklı, kimi zaman onlara zıt bir görüşle ortaya çıkmıştır; şuanda öne sürülene de yarın karşı çıkılacaktır. Her filozof her sanatçı gibi dünyaya belli bir bakışla yaklaşma ve açıklama biçimine sahiptir ve onu ortaya koymakla yükümlüdür. Bu parçada, felsefenin hangi özelliği vurgulanmaktadır? A) Değişik konuları irdeleme B) Mutlak bilgiye ulaşmaya çalışma C) Bilimlerin doğuşuna kaynaklık etme D) Akıl ve mantık ilkelerine dayanma E) Öznel olma Felsefeyle Tanışma / Bölüm – 1 Bu parçadan felsefe için aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) B) C) D) E) 14. 16. Filozof, felsefeye ilişkin bilincini dolaysız bir biçimde sergilemese ve doğrudan doğruya “felsefe nedir” sorusunu sormasa bile, felsefenin ne olduğuna ilişkin tavrını örtülü bir biçimde de olsa duyumsatmak durumundadır. Felsefeyi felsefe yapanın ne olduğu, doğrudan filozofun etkinliğine bağlıdır. Felsefe, filozofun söyleminden ayrı düşünülemez. Dolayısıyla felsefenin ne olduğu, filozofun felsefi tavrıyla ilişkilidir; hiçbir biçimde ondan ayrılamaz. Eleştireldir. Tutarlıdır. Subjektiftir. Sistemli ve düzenlidir. Kümülatiftir. A) Sorulara çok yer verilir. B) Cevaplar akla, mantık ilkelerine uygundur. C) Açıklamalarda kesinlik ya da bitmişlik yoktur. D) Genel–geçer nitelikte sonuçlara yer verilir. E) Okuyucuyu çözülmemiş sorular üzerinde düşündürür. 17. Parçada felsefi tutumun hangi özelliği dile getirilmektedir? Yukarıdaki tümceden ulaşılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Yaşamın anlamını ve amacını sorgulama B) Sistemli ve düzenli bir düşünme disiplinine sahip olma A) Felsefe en eski düşünsel etkinliktir. B) Felsefe tüm bilimlerin anasıdır. C) Erdemli bir yaşam sürdürme D) Ortaya konan her görüşe kuşkuyla bakma E) D) Felsefe bilimleri sınıflandırır, irdeler, eleştirir ve onlara yöntem önerir. Bir bilim insanının başka bir bilim insanının keşfettiği doğa yasasını kabul etmesi beklenen bir durumdur. Fakat bir filozofun, başka bir filozofun görüşünü kabul etmesi beklenen bir durum değildir. Parçada felsefenin gulanmaktadır? A) 18. Felsefe ve bilim birbirini besler. hangi Öznellik özelliği vur- 3.B D) Düzenlilik 4.D 5.D A) Evrenin sırlarının hiçbir zaman tam olarak açıklanamayacağı B) Her şeyin sürekli bir değişim içinde olduğu D) Felsefenin, bilimlerden farklı olarak, varlığı bütünüyle ele aldığı E) E) Sistemlilik 2.B Felsefenin görevi, birçok insanın sadece algılanan şeylerle yetindiği bir dünyada, kavramları irdelemek ve yeni problem alanları oluşturmaktır. Eğer bir kimse artık her şeyi açık seçik bildiğini söylemeye başlarsa, o kişi felsefe ile ilgisini kesmiş demektir. C) Sorgulamayan ve eleştirmeyen kişilerin felsefe yapmayacağı B) Tümellik C) Tutarlılık Kendi içinde tutarlı olma Parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? ZAFER YAYINLARI E) 1.E Felsefe, bütün zamanlar için geçerli bir bilgiye ulaşma amacında değil, daha çok, üzerinde düşünülen konunun her seferinde daha açık ve daha belirgin bir zeminde anlaşılmasına olanak sağlayan, eleştirel ve sorgulayıcı bir düşünme alışkanlığı kazandırma amacındadır. Felsefe olmasa bilimler ruhsuz bir bedene, bilimler olmasa felsefe bedensiz bir ruha benzerdi. C) Bilimlere dayanmayan bir felsefe evren hakkında doğru açıklamalar yapamaz. 15. Bir filozofun eserini okuduğumuzda onda daha önce okuduğumuz kitaplarda bulunmayan bazı özelliklerin olduğunu hemen fark ederiz. Aşağıdaki özelliklerden hangisi bu farklılığı bize göstermez? ZAFER YAYINLARI 13. 19 6.B 7.C 8.E 9.E 10.B 11.D Gerçeğe ancak akıl yoluyla ulaşılabileceği 12.E 13.C 14.E 15.A 16.D 17.D 18.C Bölüm – 1 / Felsefeyle Tanışma 20 FELSEFEYLE TANIŞMA (Felsefenin Konusu – Felsefenin Özellikleri ) 1. 4. Felsefe, yeni sorunlara açık olan ama onları irdeleyen, hiçbir şeyi sorgulamadan kabul etmeyen düşünsel bir etkinliktir. Yukarıdaki tanımda felsefenin hangi özelliği vurgulanmıştır? Tutarlı olma B) Eleştirel olma C) Varlığın özünü araştırma D) Deneyle denetlenememe E) 2. Felsefe, yolda olmak demektir. B) Felsefe tüm bilimlerin anasıdır. B) Ahlak, ödev duygusu ve insan, felsefenin temel konularıdır. E) 5. C) Felsefe, sistemli ve düzenli bir düşünmedir. D) Felsefe, görünenin arkasındaki öze ulaşmaya çalışmaktır. Filozoflar, içinde yaşadıkları toplumların kültürlerinin etkisinde kalırlar. Filozof, toplumun öne sürdüğü ve genellikle kabul edilmiş bir görüşü ya da değer yargısını eleştirmek, irdelemek ve bu görüşten farklı bir yanıta varabilmek, kısacası “hayır” diyebilmek için toplum karşısında bağımsız bir özne olmalıdır. Parçada bir filozofta bulunması gereken hangi özellik üzerinde durulmaktadır? Yukarıdaki parçada felsefenin hangi özelliği vurgulanmıştır? Öznellik B) Tümellik C) Kümülatiflik D) Tutarlılık E) Sistemlilik ZAFER YAYINLARI Felsefe bir yaşama sanatıdır. Fizik, nesnelerin hareketlerini, kimya maddenin iç yapısında meydana gelen değişmeleri, biyoloji canlılar dünyasında olup bitenleri inceler. Felsefe ise pozitif doğa bilimlerinden farklı olarak varlığı bütünüyle ele alır. A) Felsefe, olayların derinine inerek varlığın temel nedenlerini araştırır. D) Felsefeye göre bilgi “suje” ile “obje” arasındaki ilişkilerin ortaya çıkardığı bir sonuçtur. Bu görüş, aşağıdaki yargılardan hangisini destekler? 3. A) C) Filozofların sistemleri toplumlar üzerinde etkili olur. Felsefede, yeni ve özgün bir soru ortaya atmak, daha önce ortaya atılmış felsefi bir soruya yanıt vermekten daha önemlidir. E) Filozof Kant’ın ödev ve ahlak hakkındaki görüşleri bugünkü Almanya’nın ahlak anlayışını etkilemiştir. W. James ile J. Dewey’in “pragmatist” ekolünün Amerikan halkının bireysel çıkarlara önem vermesi üzerinde büyük rolü olmuştur. Gerçeğe, mantıksal çıkarımlarla ulaşma A) 4 Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisi için uygun bir örnek oluşturur? ZAFER YAYINLARI A) TEST A) B) C) D) E) 6. Tutarlı olma Özgür düşünme Gerçeğe mantıksal çıkarımlarla ulaşma Kendini eleştirebilme gücüne sahip olma Düzenli ve sistemli bilgiler ortaya koyma Her felsefe sistemi, kendinden önceki sistemleri ya yetersiz ya da yanlış bulmuştur. Bu durum felsefenin hangi özelliğini gösterir? A) B) C) D) E) Toplumsal koşullardan etkilenme Kendi içinde tutarlı olma Eleştirel ve sorgulayıcı olma Filozofun deneyimlerinden izler taşıma Bir evren açıklaması yapmaya çalışma